Abstract
Turkish, as well as internal reasons of language, divided into different dialects in 20th century by political causes. The dialects show similarities and separate from each other in some respects. Some dialects show a little association although they correspond to themselves in terms of vocable existence. After the independence of new Turkish states and from the midst of 90s, the acceleration of transmission between dialects provided the recognition of vocable existences of other dialects. These transmission activities have brought variable transmission problems, too. The main problem of them is the transmission of “mendacious synonym words of dialects”. In this research, the problems in transmission of proverbs and idioms from Turkish of Turkey that is in the group of Western Turkish to Uzbek Turkish that is in Southeastern dialects are stated and the difference in meaning is examined. It is understood that these differences are originated from the influence of semantic events like multi-meaning, expansion of meaning, homonymous. In this research, we have examined some proverbs and idioms in Turkish of Turkey and then have tried to figure out the transmission problems to aforementioned dialect.
References
- UĞURLU, Mustafa (2004). “Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eş Değerliliği”. Bilig, Sayı 29, sayfa 19-30.
- UĞURLU Mustafa (2000). “Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Meseleleri ve ‘Abay Yolu’ Romanı”, Bilig, S. 15, s. 59-80.
- UĞURLU Mustafa (2002). “Kırgız ve Türkiye Türkçesi Arasında Bire Bir Kelime Eş Değerliği, ‘Camiyla’ Romanındaki Meseleler Üzerine”, (Ed. Nurettin Demir- Fikret Turan), Scholarly Depth and Accuracy A festschrift to Lars Johanson (Lars Johanson Armağanı), Grafiker Yayınları, Ankara. s.389-401.
- ALKAYIŞ M. Fatih (2009). “Çağdaş Türk Şiveleri Arasında Aktarma Meseleleri (Türkiye Türkçesi- Yeni Uygur Türkçesi Örneği)”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/3, s. 60-70.
- KARADOĞAN, Ahmet (2004). Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Sorunları Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi Üzerine Bir İnceleme, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
- USTA, Çiğdem (2008). “Lehçeden Lehçeye Aktarma sorunlarına Ek: İmla ve Noktalama Hataları”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Sayı 3/6, s. 668-691.
- ------------- (2009). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Abstract
Türkçe dil içi nedenlerin yanı sıra, özellikle 20 asırda siyasi sebeplerle birbirinden farklı lehçelere ayrılmıştır. Bu lehçeler bazı yönlerden birbirleriyle benzerlik gösterirken bazı yönlerden de birbirlerinden ayrılmaktadırlar. Bazı lehçeler, söz varlığı bakımından büyük oranda örtüştüğü halde bazıları çok az ortaklık göstermektedir. Bağımsızlık sonrası 90’lı yılların ortalarından itibaren aktarma faaliyetlerinin hız kazanması, diğer lehçelerin söz varlıklarının tanınmasını sağlamıştır. Bu aktarma faaliyetleri bir yandan da çeşitli aktarma problemlerini beraberinde getirmiştir. Bu problemlerin başında, lehçelerdeki yalancı eş değerli kelimelerin aktarılması gelmektedir. Bu çalışmada Batı Türkçesi grubunda yer alan Türkiye Türkçesinden Güneydoğu lehçe grubuna giren Özbek Türkçesine atasözü ve deyim aktarmalarında karşılaşılan sorunlar üzerinde durulmuş ve anlam farklarına dikkat çekilmiştir. Bu farklılıkların çok anlamlılık, anlam genişlemesi, eş seslilik gibi anlambilimsel olayların etkisiyle meydana geldiği anlaşılmıştır. Bu çalışmamızda bazı Türkiye Türkçesindeki atasözü ve deyimleri inceleyip onların Türkiye Türkçesine aktarma sorunlarını bulmaya çalıştık.
References
- UĞURLU, Mustafa (2004). “Türk Lehçeleri Arasında Kelime Eş Değerliliği”. Bilig, Sayı 29, sayfa 19-30.
- UĞURLU Mustafa (2000). “Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Meseleleri ve ‘Abay Yolu’ Romanı”, Bilig, S. 15, s. 59-80.
- UĞURLU Mustafa (2002). “Kırgız ve Türkiye Türkçesi Arasında Bire Bir Kelime Eş Değerliği, ‘Camiyla’ Romanındaki Meseleler Üzerine”, (Ed. Nurettin Demir- Fikret Turan), Scholarly Depth and Accuracy A festschrift to Lars Johanson (Lars Johanson Armağanı), Grafiker Yayınları, Ankara. s.389-401.
- ALKAYIŞ M. Fatih (2009). “Çağdaş Türk Şiveleri Arasında Aktarma Meseleleri (Türkiye Türkçesi- Yeni Uygur Türkçesi Örneği)”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4/3, s. 60-70.
- KARADOĞAN, Ahmet (2004). Türk Lehçeleri Arasında Aktarma Sorunları Türkmen Türkçesi-Türkiye Türkçesi Üzerine Bir İnceleme, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Basılmamış Doktora Tezi, Kırıkkale.
- USTA, Çiğdem (2008). “Lehçeden Lehçeye Aktarma sorunlarına Ek: İmla ve Noktalama Hataları”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Sayı 3/6, s. 668-691.
- ------------- (2009). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 1, 2014 |
| Submission Date | October 9, 2015 |
| Published in Issue | Year 2014 Volume: 183 Issue: 183 |