Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi

Abstract

Bir edebî eserin meydana getirilmesinde coğrafya çok etkili bir bilim dalıdır. Coğrafya, tıpkı edebiyat ve tarih gibi toplumdan koparılamaz. Türk Edebiyatında şiirlerde yer alan coğrafyalara baktığımızda şairlerin bir sebeple ya orada bulundukları ya da etkileşim içerisinde oldukları anlaşılmaktadır. Bu araştırmada Nesimî’nin Dîvânı’nda geçen yer isimleri tespit edildi. Divanlarda geçen yer isimlerini tespit etmek, şairin o dönem coğrafyasında nereleri bildiği, nerelerde bulunduğu ya da hangi yer unsurunun şairin tahayyülünde ne şekilde geçtiğini tespit etmek bakımından önem arz etmektedir. Edebiyat ve coğrafya birbiriyle sürekli etkileşim halinde olmuştur. Edebî eserlerde böylelikle coğrafyaya hayat vermişlerdir. Coğrafi unsurların işlevlerini tespit etmek edebî metinlerin de anlaşılmasını mümkün kılacaktır. Bu tür tematik çalışmalar, metnin daha iyi anlaşılması için de gerekmektedir. Şiirlerde yer alan yer adları bazen doğrudan coğrafi işleviyle kullanıldığı gibi bazen de söz sanatlarından, teşbih, tenasüp, telmih gibi anlatım yollarından da yararlanılmıştır. Nesimî’nin şiirlerinde coğrafi kullanımlar hem mekânsal hem dinî-tasavvufî, hem de tarihi ve mitolojik olarak kullanılmaktadır. Bu makalede Seyyid Nesîmî’nin şiirlerinde yer alan coğrafi unsurlar ele alınmıştır. Seyyid Nesîmî, Türk edebiyatının büyük şairlerinden olup Azerî sahası şairlerindendir. Nesîmî’nin şiirlerinde şehir adlarından yola çıkılarak şehirlerle ilgili oluşturulan tasavvurlar incelenmiş ve çalışmamızda Nesîmî’nin Dîvânı’nda hangi şehir adlarının olduğu, bu şehirlerin şairin hayal dünyasının imge ve metaforlarının kullanım amaçlarının neler olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.