Abstract
Eski Uygurca, Türk dilinin tarihi seyri içinde Manici ve Buddhacı öğretilere ait çeşitli eserlere sahip bir dönem olarak filologlar açısından önemli bir yere sahiptir. Eski Uygur Türkçesi, günümüz Türk dil ve lehçelerinde çeşitli özellikleriyle aynen ya da bazı değişimlerle Sarı Uygurca başta olmak üzere, diğer modern Türk dillerinde yaşamaya devam etmektedir. Çağatay Hanlığı 1227’de Çingiz Han’ın oğlu Çağatay tarafından kurulmuştur. Çağatayca resmî dil olarak varlığını, Sovyet hâkimiyetiyle birlikte kaybetmiştir. Günümüz Uygur ve Özbek Türkçelerinde yaşamaya devam etmektedir.
Bu çalışmada Eski Uygur Türkçesine ait yazım, ses ve biçim özelliklerinin Çağatay Türkçesindeki izleri sürülecektir. Ahmet Vefik Paşa ve Şemsettin Sami’nin ifadelerine göre Çağatay Türkçesi, Eski Uygur Türkçesi üzerine inşa edilmiştir. Her iki yazarın dile getirdiği Türk, Çağatay, Uygur ve Uygurca gibi tanımlardan hareketle, teorik zemini oluşturulan çalışmada ilgili dönemlere dair birçok ortaklık ve ayrılık çalışmada gösterilecektir
References
- Ahmet Vefik Paşa (2000). Lehce-i Osmânî. Recep Toparlı (haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Akar, A. (2005) Türk dili tarihi, dönem-eser-bibliyografya. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Argunşah, M. (2014). Çağatay Türkçesi. İstanbul: Kesit Yayınları, 2. Baskı.
- Bayraktar, N. (2018). Türkçede fiilimsiler. Ankara: TDK Yayınları, 2. Baskı.
- Eckmann, J. (1988). Çağatayca el kitabı. (G. Karaağaç, Çev.). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
- Eckmann, J. (2017). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi üzerine araştırmalar. Osman Fikri Sertkaya (haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Ercilasun, A. B. (2005). Başlangıçtan yirminci yüzyıla Türk dili tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2. Baskı.
- Kâşgarlı, M. (2014). Dîvânu Lugâti’t-Türk. Ahmet Bican Ercilasun & Ziyat Akkoyunlu (Haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Ölmez, M. (2017). Köktürkçe ve Eski Uygurca dersleri. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Şemseddin Sami (2015). Kamus-ı Türkî. Paşa Yavuzarslan (haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Şen, S. (2014). Eski Uygur Türkçesi dersleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- von Gabain, A. (1988). Eski Türkçenin grameri. (M. Akalın, Çev.). Ankara: TDK Yayınları.
Abstract
References
- Ahmet Vefik Paşa (2000). Lehce-i Osmânî. Recep Toparlı (haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Akar, A. (2005) Türk dili tarihi, dönem-eser-bibliyografya. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Argunşah, M. (2014). Çağatay Türkçesi. İstanbul: Kesit Yayınları, 2. Baskı.
- Bayraktar, N. (2018). Türkçede fiilimsiler. Ankara: TDK Yayınları, 2. Baskı.
- Eckmann, J. (1988). Çağatayca el kitabı. (G. Karaağaç, Çev.). İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
- Eckmann, J. (2017). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi üzerine araştırmalar. Osman Fikri Sertkaya (haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Ercilasun, A. B. (2005). Başlangıçtan yirminci yüzyıla Türk dili tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları, 2. Baskı.
- Kâşgarlı, M. (2014). Dîvânu Lugâti’t-Türk. Ahmet Bican Ercilasun & Ziyat Akkoyunlu (Haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Ölmez, M. (2017). Köktürkçe ve Eski Uygurca dersleri. İstanbul: Kesit Yayınları.
- Şemseddin Sami (2015). Kamus-ı Türkî. Paşa Yavuzarslan (haz.). Ankara: TDK Yayınları.
- Şen, S. (2014). Eski Uygur Türkçesi dersleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- von Gabain, A. (1988). Eski Türkçenin grameri. (M. Akalın, Çev.). Ankara: TDK Yayınları.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Old Turkic Language (Orhon, Uyghur, Karahan) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | December 25, 2023 |
| Submission Date | May 24, 2023 |
| Published in Issue | Year 2023 Volume: 2023 Issue: 46 |
