Abstract
Bu araştırmada, Diyarbakır ilinde çalışan okul öncesi öğretmenlerinin STEM eğitimine yönelik farkındalıklarını incelemesi amaçlanmaktadır. Araştırma amacının gerçekleştirilmesi için karma yöntemin eş zamanlı sıralı deseninden yararlanılmıştır. Buna uygun olarak önce nicel veriler, ardından bu verilere dayalı nitel veriler toplanarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ilinde görev yapan, merkez ve kırsal bölgelerde çalışan toplam 264 okul öncesi öğretmeni evreni ve örneklemi oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, öğretmenlere FeTeMM (Fen, Teknoloji, Mühendislik Ve Matematik) farkındalık ölçeği uygulanarak çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutundaki katılımcılar ise, FeTeMM farkındalık ölçeği uygulanmış öğretmenler arasından, kolay ulaşılabilirlik esasına dayalı amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler için 13, gözlem çalışmaları için ise üç öğretmen gönüllü olarak araştırmaya katılmıştır. Nitel veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmanın sonucuna göre, okul öncesi öğretmenlerinin STEM eğitimi farkındalıkları konusunda cinsiyet, mesleki kıdem durumlarında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Ancak, “Teknoloji Dikkatimi Çeker” ve “STEM Eğitimi Almış Olma” gibi değişkenlerde anlamlı bir farklılaşma tespit edilmiştir. Öğretmenler STEM etkinliklerini sınıflarında uyguladıklarını ama bunlarla ilgili alacakları eğitimlerle kendilerini yeterli hissederek geliştirebileceklerini ifade etmiştir. Ayrıca, okullarda bulundurulacak ilgili materyaller, geliştirilecek STEM eğitimi planları, fiziki şartların bu eğitim sürecine göre revize esilmesi gibi gelişmelerin STEM eğitiminin yaygınlaşmasına ve öğretmenlerin STEM farkındalık düzeylerini artırmasına katkısının sağlanacağı bildirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, STEM eğitimi, STEM farkındalık süreci
References
- Altunel, M. (2008). STEM Eğitimi ve Türkiye: Fırsatlar ve Riskler. Seta Perspektif, 207(1), 7.
- Arık, A. (2022). Sınıf Öğretmenliği Adaylarının FeTeMM Farkındalıkları ile Matematik Öğretimine Yönelik Pedagojik Gelişim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Aydın-Günbatar, T. ve Tabar, V. (2019). Türkiye’de Gerçekleştirilen STEM Araştırmalarının İçerik Analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1054-1083.
- Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
- Bybee, R. W. (2010). What is STEM Education? Science, 329 (5995), 996.
- Chesloff, B. J. (2013). Stem Education Must Start in Early Childhood. Education Week.
- Ciğerci, D. (2020). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerinin FeTeMM Eğitimine Yönelik Farkındalıklarının İncelenmesi. Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Çiftçi, S., Yayla, A., ve Sağlam, A. (2021). 21. yüzyıl becerileri bağlamında öğrenci, öğretmen ve eğitim ortamları. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 718-734.
- Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Çolak, E. (2024). Okul Öncesi Öğretmenlerinin STEM’e Yönelik Tutumları ile STEM Uygulamalarına Yönelik Öz Yeterlilikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi, Sivas.
- Çorlu, M. S., Capraro, R., ve Capraro, M. (2014). FeTeMM Eğitimi ve Alan Öğretmeni Eğitimine Yansımaları. Eğitim ve Bilim, 39(171).
- Gonzoles, H.; ve Kuenzi, J. (2012). Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM)Education: A Primer; Congressional Research Service: Washington, DC, USA.
- Gülhan, F. Çetin, B. T., & Tümkaya, B. (2024). Erken Çocukluk Döneminde Hikâye Kitapları Destekli STEM Etkinliklerinin Bilim Motivasyonuna Etkisi: Köprü Tasarımı Teması. International Primary Education Research Journal, 8(2), 165-180.
- Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kavak, Ş. & Gül, E. D. (2021). Scientific Process Skills Scale Development for Preschool Children. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 2.
- Kızılot, M. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Entegre FeTeMM Öğretimi Yönelimlerinin ve FeTeMM Farkındalıklarının Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Çanakkale.
- Malçok, B. ve Ceylan R. (2021). The Effects of STEM activities on the problem-solving skills of 6-year-old preschool children. European Early Childhood Education Research Journal 30(3), 1-14, 423-436.
- MEB. (2017). STEM Eğitimi Öğretmen El Kitabı. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
- Özdemir, A. U., ve Cappellaro, E. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin FeTeMM Farkındalıkları ve FeTeMM Eğitimi Uygulamalarına Yönelik Görüşleri. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 8(1) 46-75.
- Sağbaş, A. (2019). STEM Odaklı olarak Yeniden Tasarlanan Okul öncesi Öğretmenliği Bölümü Fen ve Matematik Eğitimi Dersinin Uygulanma Süreci: Bir Durum Çalışması. Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Tekin, H. (2004). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. 17. Baskı, Yargı Yayınları, Ankara.
- Uğraş, M. (2017). Okul Öncesi Öğretmenlerinin STEM Uygulamalarına Yönelik Görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 39-54.
- Yaman, F., & Aşılıoğlu, B. (2022). Öğretmenlerin STEM eğitimine yönelik farkındalık, tutum ve sınıf içi uygulama özyeterlik algılarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1395-1416.
Abstract
Bu araştırmada, Diyarbakır ilinde çalışan okul öncesi öğretmenlerinin STEM eğitimine yönelik farkındalıklarını incelemesi amaçlanmaktadır. Araştırma amacının gerçekleştirilmesi için karma yöntemin eş zamanlı sıralı deseninden yararlanılmıştır. Buna uygun olarak önce nicel veriler, ardından bu verilere dayalı nitel veriler toplanarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda, 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Diyarbakır ilinde görev yapan, merkez ve kırsal bölgelerde çalışan toplam 264 okul öncesi öğretmeni evreni ve örneklemi oluşturmaktadır. Bu doğrultuda, öğretmenlere FeTeMM (Fen, Teknoloji, Mühendislik Ve Matematik) farkındalık ölçeği uygulanarak çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmiştir. Araştırmanın nitel boyutundaki katılımcılar ise, FeTeMM farkındalık ölçeği uygulanmış öğretmenler arasından, kolay ulaşılabilirlik esasına dayalı amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler için 13, gözlem çalışmaları için ise üç öğretmen gönüllü olarak araştırmaya katılmıştır. Nitel veriler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmanın sonucuna göre, okul öncesi öğretmenlerinin STEM eğitimi farkındalıkları konusunda cinsiyet, mesleki kıdem durumlarında anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Ancak, “Teknoloji Dikkatimi Çeker” ve “STEM Eğitimi Almış Olma” gibi değişkenlerde anlamlı bir farklılaşma tespit edilmiştir. Öğretmenler STEM etkinliklerini sınıflarında uyguladıklarını ama bunlarla ilgili alacakları eğitimlerle kendilerini yeterli hissederek geliştirebileceklerini ifade etmiştir. Ayrıca, okullarda bulundurulacak ilgili materyaller, geliştirilecek STEM eğitimi planları, fiziki şartların bu eğitim sürecine göre revize esilmesi gibi gelişmelerin STEM eğitiminin yaygınlaşmasına ve öğretmenlerin STEM farkındalık düzeylerini artırmasına katkısının sağlanacağı bildirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Okul öncesi eğitim, STEM eğitimi, STEM farkındalık süreci
References
- Altunel, M. (2008). STEM Eğitimi ve Türkiye: Fırsatlar ve Riskler. Seta Perspektif, 207(1), 7.
- Arık, A. (2022). Sınıf Öğretmenliği Adaylarının FeTeMM Farkındalıkları ile Matematik Öğretimine Yönelik Pedagojik Gelişim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
- Aydın-Günbatar, T. ve Tabar, V. (2019). Türkiye’de Gerçekleştirilen STEM Araştırmalarının İçerik Analizi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1054-1083.
- Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
- Bybee, R. W. (2010). What is STEM Education? Science, 329 (5995), 996.
- Chesloff, B. J. (2013). Stem Education Must Start in Early Childhood. Education Week.
- Ciğerci, D. (2020). Okul Yöneticilerinin ve Öğretmenlerinin FeTeMM Eğitimine Yönelik Farkındalıklarının İncelenmesi. Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
- Çiftçi, S., Yayla, A., ve Sağlam, A. (2021). 21. yüzyıl becerileri bağlamında öğrenci, öğretmen ve eğitim ortamları. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (24), 718-734.
- Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Çolak, E. (2024). Okul Öncesi Öğretmenlerinin STEM’e Yönelik Tutumları ile STEM Uygulamalarına Yönelik Öz Yeterlilikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Fakültesi, Sivas.
- Çorlu, M. S., Capraro, R., ve Capraro, M. (2014). FeTeMM Eğitimi ve Alan Öğretmeni Eğitimine Yansımaları. Eğitim ve Bilim, 39(171).
- Gonzoles, H.; ve Kuenzi, J. (2012). Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM)Education: A Primer; Congressional Research Service: Washington, DC, USA.
- Gülhan, F. Çetin, B. T., & Tümkaya, B. (2024). Erken Çocukluk Döneminde Hikâye Kitapları Destekli STEM Etkinliklerinin Bilim Motivasyonuna Etkisi: Köprü Tasarımı Teması. International Primary Education Research Journal, 8(2), 165-180.
- Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kavak, Ş. & Gül, E. D. (2021). Scientific Process Skills Scale Development for Preschool Children. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 2.
- Kızılot, M. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Entegre FeTeMM Öğretimi Yönelimlerinin ve FeTeMM Farkındalıklarının Belirlenmesi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Çanakkale.
- Malçok, B. ve Ceylan R. (2021). The Effects of STEM activities on the problem-solving skills of 6-year-old preschool children. European Early Childhood Education Research Journal 30(3), 1-14, 423-436.
- MEB. (2017). STEM Eğitimi Öğretmen El Kitabı. Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü.
- Özdemir, A. U., ve Cappellaro, E. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin FeTeMM Farkındalıkları ve FeTeMM Eğitimi Uygulamalarına Yönelik Görüşleri. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 8(1) 46-75.
- Sağbaş, A. (2019). STEM Odaklı olarak Yeniden Tasarlanan Okul öncesi Öğretmenliği Bölümü Fen ve Matematik Eğitimi Dersinin Uygulanma Süreci: Bir Durum Çalışması. Bahçeşehir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Tekin, H. (2004). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. 17. Baskı, Yargı Yayınları, Ankara.
- Uğraş, M. (2017). Okul Öncesi Öğretmenlerinin STEM Uygulamalarına Yönelik Görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 39-54.
- Yaman, F., & Aşılıoğlu, B. (2022). Öğretmenlerin STEM eğitimine yönelik farkındalık, tutum ve sınıf içi uygulama özyeterlik algılarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1395-1416.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Applied and Developmental Psychology (Other) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | May 29, 2025 |
| Submission Date | December 28, 2024 |
| Acceptance Date | January 31, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 12 Issue: 2 |
