Research Article
Bireysel ve Takım Sporları ile Uğraşan Sporcuların Psikolojik Dayanıklılıklarının Ruh Hallerine Etkisinin İncelenmesi
Abstract
Bu araştırma, Kilis gençlik ve spor il müdürlüğünde aktif olarak spor yapan sporcuların psikolojik dayanıklılıklarının ruh hallerine etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma grubunu 61 Kadın 65 Erkek sporcu oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Terry ve arkadaşları (2003) tarafından geliştirilen Taşpınar (2019) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Brunel Ruh Hali Ölçeği ve Işık (2016) tarafından geliştirilmiş olan psikolojik dayanıklılık ölçeği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler SPSS 25.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ölçek puanlarını analiz etmede ise Independent Samples T test kullanılmıştır, ikiden fazla kategorili demografik değişkenlere göre ölçek puanlarının karşılaştırılmasında One Way ANOVA farklılığın kaynağının belirlenmesinde Bonferroni testi kullanılmıştır. Psikolojik dayanıklılık ölçeği ve ruh halleri ölçeği puanları arasındaki ilişkinin incelenmesinde Pearson Korelasyon analizinden yararlanılmıştır, kullanılan analizlerde anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda; psikolojik dayanıklılık ölçeği alt boyutları ve ruh halleri ölçeği alt boyutları arasındaki ilişki pozitif yönde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Psikolojik dayanıklılık alt boyutlarında cinsiyet ve yaş değişkenlerinde anlamlı bir farklılık bulunurken, branş kategorisi, spor yılı ve braş değişkeninde anlamlı bir farklılık görülmemiştir. Ruh hali durumlarında ise cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir farklılık bulunmazken branş kategorisi, yaş, branş değişkeni ve spor yılı değişkenlerinde anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir.
Keywords
References
- Başar, S. (2018). Düzenli egzersizin depresyon, mutluluk ve psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 25-34.
- Bayrakdaroğlu, S. (2014). Tekvandocuların psikolojik sağlamlık ve öz-anlayış düzeylerinin takım sporcularıyla karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
- Bulgu, N. (2013). Spora katılımda toplumsal fayda: Kazakistan Ahmet Yesevi Üniversitesi öğrencileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 18(18), 25-45.
- Bülbül, A. (2015). Tenis ve basketbol sporcularının psikolojik dayanıklılık seviyelerinin incelenmesi ve karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gedik Üniversitesi.
- Çakıroğlu, A. A. (2016). Brunel Ruh Hali Ölçeğinin yetişkin sporcularda geçerlik-güvenirlik çalışması (Türkçe uyarlaması) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
- Çiçek Kimsün, A. B. (2023). Voleybol spor kulübü oyuncularının psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
- Doğan, S., & Şahin, F. (2007). Duygusal zekâ: tarihsel gelişimi ve örgütler için önemine kavramsal bir bakış. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 231-252.
- Dyer, J. G., & McGuinness, T. M. (1996). Resilience: analysis of the concept. Archives of Psychiatric Nursing, 10(5), 276-282.
- Gençöz, F., & Motan, İ. (2009). Psikolojik dayanıklılığı nasıl ölçebiliriz? bir Türk örnekleminde kişisel görüş ölçeğinin geçerlik-güvenirlik çalışması. Kriz Dergisi, 17(1), 1-13.
- Goroshit, S. K. M., & Eshel, Y. (2013). Demografic variables as antecedents of israeli community and national resilience. Journal of Community Psychology, 41(5), 631-643.
- Gökçe, B. (1993). Üniversite öğrencilerinde psikolojik güçlülük ve ruh sağlığı arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi.
- Gülhan, A., & Şahin, A. (2021). Sporcularda duygusal öz yeterliliğin zihinsel dayanıklılığı belirlemedeki rolü. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 1(1), 58-73.
- Harmancı, F. (2019). Sporda zihinsel dayanıklılık bisiklet sporcuları üzerinde bir çalışma (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi.
- Harrison, M., Loiselle, C. G., Duquette, A., & Semenic, S. E. (2002). hardiness, work support and psychological distress among nursing assistants and registered nurses in Quebec. Journal of Advanced Nursing, 38(6), 584-591.
- Hazar, M. (1996). Beden eğitimi ve sporda oyunla eğitimi. Tübitak Yayınları.
- Işık, Ş. (2016). Psikolojik Dayanıklılık Ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness and Well-Being, 4(2), 165-182.
- Jackson, D., Firtko A., & Edenborough, M. (2007). Personal resilience as astrategy for surviving and thriving in the face of workplace adversity: a literature review. Journal of Advanced Nursing, 60(1), 1–9.
- Karademir, T., & Açak, M. (2019). Üniversiteli sporcuların psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 803-816.
- Karageorghis, C. I., & Terry, P. C. (2011). Insıde sport psychology. Human Kinetics.
- Karagüzel, D. (2019). Bireylerin spora yönelik sağlık inançları ile sportif etkinliklere katılan kadınlara ilişkin görüşleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
- Kızmaz, M. (2004). Bireysel ve takım sporu yapan sporcuların kişilik özelliklerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi.
- Kumar, S., Singh, N. S., & Mitra, S. (2016). Comparison of mental toughness between male and female volleyball players of 12th south Asian games. International Journal of Applied Research, 2(6), 268-270.
- Kuru, E. (2003). Farklı statüdeki beden eğitimi bölümü öğrencilerinin kişilik özellikleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 175-191.
- Küçük A. A., & Sarıçam, H. (2015). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip ebeveynler ile normal çocuğa sahip ebeveynlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin karşılaştırılması. 25. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı, 12-20.
- Martin, J. J., Malone, L. A., & Hilyer, J. C. (2011). Personality and mood in women’s paralympic basketball champions. Journal of Clinical Sport Psychology, 5(3), 197–210.
- Newman, R. (2005). APA’s resilience initiative. Professional Psychology: Research and Practice, 36(3), 227-229. Özakkaş, T. (1995). Gerçeğin dirilişine kapı hipnoz. Özak Yayınevi.
- Reddy, R. C., & Berhanu, T. (2016). Mental toughness in sport: in case of Mekelle university sport teams. International Journal of Applied Research, 2(3), 01-03.
- Sadeghi, A., & Einaky, S. (2021). Relationship between psychological hardiness and resilience with mental health in athlete students in the Guilan Unit of University of applied science and technology. Sociology Mind, 11, 10-24.
- Salar, B., Hekim, M., & Tokgöz, M. (2012). 15-18 yaş grubu takım ve ferdi spor yapan bireylerin duygusal durumlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 123-135.
- Sevinç, M. A. (2022). Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesi bölgesel amatör futbol ligi futbolcularının ruh halleri ve motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mardin Artuklu Üniversitesi.
- Sezgin, F. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 489-502.
- Soydal Darıcı, G. (2019). Bireysel ve takım sporcularının duygu düzenleme becerileri ve psikolojik dayanıklılıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
- Şahin, M., Yetim, A. A, & Çelik, A. (2012). Psikolojik sağlamlığın gelişiminde koruyucu bir faktör olarak spor ve fiziksel aktivite. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 373-380.
- Şar, N. Ş. ( 2016). Spor yapan ve yapmayan bireylerin psikolojik dayanıklılık ve kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
- Taşpınar, H. A. (2019). Farklı liglerde oynayan futbolcuların ruh halleri ile motivasyonları arasında ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi.
- Terry, P. C., Lane, A. M., & Fogarty, G. J. (2003). Construct validity of the profile of mood states adolescents for use with adults. Psychology of Sport And Exercise, 4(2), 125–139.
- Terry, P. C., Parsons Smith, R. L., & King, R. (2021). Influence of sex, age, and education on mood profile clusters. Plos One, 16(2).
- Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ile algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.
- Tosunoğlu, F. (2008). Orta öğretimde okuyan takım sporları ile uğraşan sporcu öğrencilerin spor branşlarına göre kişilik özelliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi üniversitesi.
- Türkyılmaz, H. B. (2019). Futbolcuların zihinsel dayanıklılık düzeyleri ile sporda mücadele ve tehdit algılarının belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi.
- Wagstaff, C. R. D. (2014). Emotion regulation and sport performance. Journal of Sport & Exercise Psychology, 36(4), 401-412.
- Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., & Gülşen, D. B. A. (2018). Elit düzeyde bireysel ve takım sporu yapan sporcuların zihinsel dayanıklılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of International Social Research, 11(57), 992-999. Yavuz, S. (2019). Bedensel engelli sporcuların psikolojik sağlamlık ve bilişsel esneklik düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi.
- Yılmaz, A. (2021). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören hentbolcuların zihinsel dayanıklılık düzeylerinin sorun çözme becerisine etkisi (Yüksek lisans tezi). Muş Alparslan Üniversitesi.
- Zorlu, E., Doğu, G., Yıldız, A., & Yılmaz, B. (2020). Atletizm branşındaki sporcuların kişilik özelliklerinin başarı motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 24-35.
Year 2025,
Volume: 6 Issue: 1, 206 - 219, 29.04.2025
Abstract
References
- Başar, S. (2018). Düzenli egzersizin depresyon, mutluluk ve psikolojik iyi oluş üzerine etkisi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(3), 25-34.
- Bayrakdaroğlu, S. (2014). Tekvandocuların psikolojik sağlamlık ve öz-anlayış düzeylerinin takım sporcularıyla karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
- Bulgu, N. (2013). Spora katılımda toplumsal fayda: Kazakistan Ahmet Yesevi Üniversitesi öğrencileri örneği. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 18(18), 25-45.
- Bülbül, A. (2015). Tenis ve basketbol sporcularının psikolojik dayanıklılık seviyelerinin incelenmesi ve karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gedik Üniversitesi.
- Çakıroğlu, A. A. (2016). Brunel Ruh Hali Ölçeğinin yetişkin sporcularda geçerlik-güvenirlik çalışması (Türkçe uyarlaması) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
- Çiçek Kimsün, A. B. (2023). Voleybol spor kulübü oyuncularının psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
- Doğan, S., & Şahin, F. (2007). Duygusal zekâ: tarihsel gelişimi ve örgütler için önemine kavramsal bir bakış. Journal of the Cukurova University Institute of Social Sciences, 231-252.
- Dyer, J. G., & McGuinness, T. M. (1996). Resilience: analysis of the concept. Archives of Psychiatric Nursing, 10(5), 276-282.
- Gençöz, F., & Motan, İ. (2009). Psikolojik dayanıklılığı nasıl ölçebiliriz? bir Türk örnekleminde kişisel görüş ölçeğinin geçerlik-güvenirlik çalışması. Kriz Dergisi, 17(1), 1-13.
- Goroshit, S. K. M., & Eshel, Y. (2013). Demografic variables as antecedents of israeli community and national resilience. Journal of Community Psychology, 41(5), 631-643.
- Gökçe, B. (1993). Üniversite öğrencilerinde psikolojik güçlülük ve ruh sağlığı arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi.
- Gülhan, A., & Şahin, A. (2021). Sporcularda duygusal öz yeterliliğin zihinsel dayanıklılığı belirlemedeki rolü. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 1(1), 58-73.
- Harmancı, F. (2019). Sporda zihinsel dayanıklılık bisiklet sporcuları üzerinde bir çalışma (Yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi.
- Harrison, M., Loiselle, C. G., Duquette, A., & Semenic, S. E. (2002). hardiness, work support and psychological distress among nursing assistants and registered nurses in Quebec. Journal of Advanced Nursing, 38(6), 584-591.
- Hazar, M. (1996). Beden eğitimi ve sporda oyunla eğitimi. Tübitak Yayınları.
- Işık, Ş. (2016). Psikolojik Dayanıklılık Ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness and Well-Being, 4(2), 165-182.
- Jackson, D., Firtko A., & Edenborough, M. (2007). Personal resilience as astrategy for surviving and thriving in the face of workplace adversity: a literature review. Journal of Advanced Nursing, 60(1), 1–9.
- Karademir, T., & Açak, M. (2019). Üniversiteli sporcuların psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 803-816.
- Karageorghis, C. I., & Terry, P. C. (2011). Insıde sport psychology. Human Kinetics.
- Karagüzel, D. (2019). Bireylerin spora yönelik sağlık inançları ile sportif etkinliklere katılan kadınlara ilişkin görüşleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
- Kızmaz, M. (2004). Bireysel ve takım sporu yapan sporcuların kişilik özelliklerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi.
- Kumar, S., Singh, N. S., & Mitra, S. (2016). Comparison of mental toughness between male and female volleyball players of 12th south Asian games. International Journal of Applied Research, 2(6), 268-270.
- Kuru, E. (2003). Farklı statüdeki beden eğitimi bölümü öğrencilerinin kişilik özellikleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 175-191.
- Küçük A. A., & Sarıçam, H. (2015). Zihinsel yetersizliği olan çocuğa sahip ebeveynler ile normal çocuğa sahip ebeveynlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin karşılaştırılması. 25. Ulusal Özel Eğitim Kongresi Bildiri Kitabı, 12-20.
- Martin, J. J., Malone, L. A., & Hilyer, J. C. (2011). Personality and mood in women’s paralympic basketball champions. Journal of Clinical Sport Psychology, 5(3), 197–210.
- Newman, R. (2005). APA’s resilience initiative. Professional Psychology: Research and Practice, 36(3), 227-229. Özakkaş, T. (1995). Gerçeğin dirilişine kapı hipnoz. Özak Yayınevi.
- Reddy, R. C., & Berhanu, T. (2016). Mental toughness in sport: in case of Mekelle university sport teams. International Journal of Applied Research, 2(3), 01-03.
- Sadeghi, A., & Einaky, S. (2021). Relationship between psychological hardiness and resilience with mental health in athlete students in the Guilan Unit of University of applied science and technology. Sociology Mind, 11, 10-24.
- Salar, B., Hekim, M., & Tokgöz, M. (2012). 15-18 yaş grubu takım ve ferdi spor yapan bireylerin duygusal durumlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(6), 123-135.
- Sevinç, M. A. (2022). Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgesi bölgesel amatör futbol ligi futbolcularının ruh halleri ve motivasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Mardin Artuklu Üniversitesi.
- Sezgin, F. (2012). İlköğretim öğretmenlerinin psikolojik dayanıklılık düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(2), 489-502.
- Soydal Darıcı, G. (2019). Bireysel ve takım sporcularının duygu düzenleme becerileri ve psikolojik dayanıklılıklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi.
- Şahin, M., Yetim, A. A, & Çelik, A. (2012). Psikolojik sağlamlığın gelişiminde koruyucu bir faktör olarak spor ve fiziksel aktivite. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 373-380.
- Şar, N. Ş. ( 2016). Spor yapan ve yapmayan bireylerin psikolojik dayanıklılık ve kişilik özelliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
- Taşpınar, H. A. (2019). Farklı liglerde oynayan futbolcuların ruh halleri ile motivasyonları arasında ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi.
- Terry, P. C., Lane, A. M., & Fogarty, G. J. (2003). Construct validity of the profile of mood states adolescents for use with adults. Psychology of Sport And Exercise, 4(2), 125–139.
- Terry, P. C., Parsons Smith, R. L., & King, R. (2021). Influence of sex, age, and education on mood profile clusters. Plos One, 16(2).
- Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ile algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 1-11.
- Tosunoğlu, F. (2008). Orta öğretimde okuyan takım sporları ile uğraşan sporcu öğrencilerin spor branşlarına göre kişilik özelliklerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi üniversitesi.
- Türkyılmaz, H. B. (2019). Futbolcuların zihinsel dayanıklılık düzeyleri ile sporda mücadele ve tehdit algılarının belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi.
- Wagstaff, C. R. D. (2014). Emotion regulation and sport performance. Journal of Sport & Exercise Psychology, 36(4), 401-412.
- Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., & Gülşen, D. B. A. (2018). Elit düzeyde bireysel ve takım sporu yapan sporcuların zihinsel dayanıklılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. The Journal of International Social Research, 11(57), 992-999. Yavuz, S. (2019). Bedensel engelli sporcuların psikolojik sağlamlık ve bilişsel esneklik düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Aksaray Üniversitesi.
- Yılmaz, A. (2021). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören hentbolcuların zihinsel dayanıklılık düzeylerinin sorun çözme becerisine etkisi (Yüksek lisans tezi). Muş Alparslan Üniversitesi.
- Zorlu, E., Doğu, G., Yıldız, A., & Yılmaz, B. (2020). Atletizm branşındaki sporcuların kişilik özelliklerinin başarı motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 24-35.
There are 44 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Exercise and Sports Psychology |
| Journal Section | 2025 Cilt: 6 Sayı : 1 |
| Authors | |
| Publication Date | April 29, 2025 |
| Submission Date | December 10, 2024 |
| Acceptance Date | April 9, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 6 Issue: 1 |
