Ünye İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

Abstract

Geleneksel maliyetleme yöntemleri, kitle üretiminin ortaya çıkışından XX. yüzyılın sonlarına kadar mamul maliyetlerinin belirlenmesinde ihtiyacı karşılamıştır. Toplam maliyetler içinde genel üretim giderleri payının artması ile birlikte maliyet yapısının değişmesi ve üretim proseslerinin gelişmesi gibi sebeplerle geleneksel yöntemler yetersiz kalmaya başlayınca modern maliyetleme yöntemleri ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise yapay zekâ uygulamaları, hayatın neredeyse her alanına girdiği gibi üretim faaliyetlerinde de önemli bir yer edinmiştir. Bu uygulamaların, işletmelerin mamul birim maliyetlerinin belirlenmesinde de etkin bir rol oynaması beklenen bir durumdur. Çalışmanın amacı, yapay zekanın, var olan maliyetleme yöntemlerinin dışında, kendi prensipleriyle birlikte bağımsız bir maliyetleme yöntemi oluşturup oluşturamayacağının araştırılmasıdır. Çalışmada öncelikle kolay kullanılabilen ChatGPT, Claude, Copilot, DeepSeek ve Gemini yapay zekâ sohbet programlarından yapay zekâ maliyetleme ile ilgili bilgiler alınarak teorik altyapı oluşturulmuştur. Sonrasında ise bu programlara bir örnek uygulama sorusu sorularak mamul birim maliyetlerini belirlemeleri istenmiştir. Gerçek hayatta bir işletmenin kuracağı karmaşık yapay zekâ maliyetleme sisteminin basit bir temsilcisi olarak bu programların bile belirli bir noktaya kadar hesaplamaları doğru şekilde yaptıkları görülmüştür. İşletmelerin bir maliyetleme sistemine ihtiyaç duyma sebeplerine göre de değerlendirilen yöntemin mevcut maliyetleme yöntemlerine bir alternatif oluşturabileceği düşünülmektedir.