Research Article
BibTex RIS Cite

Systematic Review of Scales Adapted or Developed for Online Education

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 13 - 28, 24.03.2025

Emine Aruğaslan , Hanife Çivril

https://doi.org/10.71445/umbd.1618924

Abstract

This study aims to comprehensively examine the scales used in online and distance education. The scales developed in Turkey or adapted into Turkish within the context of online education were analyzed based on predetermined criteria. The research was conducted using the document analysis method, one of the qualitative research approaches, and 91 scales were analyzed in terms of their distribution over the years, development/adaptation status, subject area, target audience, number of dimensions, and rating methods. The findings revealed a significant increase in studies on scales for online education, particularly after 2020, with most scales focusing on attitudes and self-efficacy. The majority of the scales were developed for university students, and the most commonly used rating method was the 5-point Likert scale. This study highlights the current state of measurement tools used in online education and serves as a guide for future research in this field.

Keywords

Online education scale adaptation scale development distance education

References

  • Ada, E. N. (2021). Uzaktan eğitime özgü beden eğitimi dersi temel psikolojik ihtiyaçlar ölçeği geliştirme çalışması. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-9.
  • Ağır, A. (2023). Kitlesel açık çevrimiçi dersler (KAÇD) bağlılık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 325-339. https://doi.org/10.17556/erziefd.1097405
  • Ağır, F., Gür, H., & Okçu, A. (2007). Uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği geliştirmesine yönelik geçerlik ve güvenirlik çalışması. E-Journal of New World Sciences Academy, 3(2), 128-139.
  • Altunçekiç, A. (2022). Developing a distance education self-efficacy belief scale: A validity and reliability study. Participatory Educational Research, 9(1), 349-361. https://doi.org/10.17275/per.22.19.9.1
  • Arslan, R. (2021). Salgın döneminde uygulanan uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 369-393.
  • Avşar, A. Ş., & Pekmezci, F. B. (2022). Examination of motivation scales: Is the purpose academic promotion or the need to measure psychological constructs?. Psycho-Educational Research Reviews, 11(3), 774-791. https://doi.org/10.52963/PERR_Biruni_V11.N3.19
  • Bahar, H. H., & Koç, A. (2023). Çevrimiçi eğitime yönelik öz-yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi (ÇEYÖAÖ). Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 1787-1806. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1141929
  • Bardakçı, S. (2010). The validity and reliability study of the scale of the perceived sociability of online learning environments. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 43(1), 17-40. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001189
  • Bayat, B. (2014). Uygulamalı sosyal bilim araştırmalarında ölçme, ölçekler ve “likert” ölçek kurma tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
  • Bayrak, F., Tıbı, M. H., & Altun, A. (2020). Development of online course satisfaction scale. Turkish Online Journal of Distance Education, 21(4), 110-123. https://doi.org/10.17718/tojde.803378
  • Bektaş, S., & Çakır, R. (2021). Çevrimiçi eğitmenlerin çevrimiçi öğretime karşı algı ve uygulamaları ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 243-260. https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2021.07.03.002
  • Bingöl, A., & Güral, Y. (2024). COVID-19 döneminde akademisyenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları ölçeği (AKUZET): Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 6(15), 182-197. https://doi.org/10.47994/usbad.1317808
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
  • Brown, T., Robinson, L., Gledhill, K., Yu, M. L., Isbel, S., & Greber, C. (2023). Reliability and validity evidence of two distance education learning environments scales. American Journal of Distance Education, 37(3), 199-216.
  • Catalano, A. J. (2018). Measurements in distance education: A compendium of instruments, scales, and measures for evaluating online learning. Routledge.
  • Çakır, R., Kara, M., & Kukul, V. (2019). Üç etkileşim türünde öz düzenleme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2), 332-348.
  • Çengel M., Yıldız E. P., & Alkan A., (2022). Covid-19 salgını ile acil ve zorunlu uzaktan öğretime geçişe yönelik akademisyen tutum ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 12(2), 305-312. https://doi.org/10.5961/higheredusci.1049411
  • Çivril, H., Aruğaslan, E., & Özaydın Özkara, B. (2018). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik algıları: Bir metafor analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 39-59. https://doi.org/10.17943/etku.310168
  • Eran Türedi, N., & Alcı, B. (2021). Okul öncesi çocuklarının Covid-19 salgını sırasında evde çevrimiçi öğrenimine ilişkin ebeveynlerinin inanç ve tutumları ölçeği Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 2058-2073. https://doi.org/10.17755/esosder.854777
  • Erol, R., & Eskici, M. (2022). Examination of scales developed/adapted on distance education. Journal of Educational Technology and Online Learning, 5(4), 936-951. https://doi.org/10.31681/jetol.1149215
  • Eşkil, R., & Yarım, İ. (2023). Öğretmenlerin uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(2), 173-188.
  • Garrison, D. R., & Shale, D. (1987). Mapping the boundaries of distance education: Problems in defining the field. American Journal of Distance Education, 1(1), 7-13. https://doi.org/10.1080/08923648709526567
  • Gök, B., & Kılıç Çakmak, E. (2020). Uzaktan eğitimde ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitim algısı. Kastamonu Education Journal, 28(5),1915-1931. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3914
  • Gökçe, S., & Aydoğan Yenmez, A. (2022). Çevrim içi matematik öğretiminin değerlendirilmesi: Ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 26(3), 811-828.
  • Gökçe, S., Önal, N., & Çalışkan, E. (2021). Uzaktan eğitim sürecini değerlendirmeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Başkent University Journal of Education, 8(2), 441-451.
  • Gökdemir, F., & Yılmaz, T. (2023). Likert tipi ölçekleri kullanma, modifiye etme, uyarlama ve geliştirme süreçleri. Journal of Nursology, 26(2), 148-160. https://doi.org/10.5152/JANHS.2023.22260
  • Ilgaz, H., & Aşkar, P. (2013). Çevrimiçi uzaktan eğitim ortamında topluluk hissi ölçeği geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(1). https://doi.org/10.16949/turcomat.94199
  • İlhan, M., & Çetin, B. (2013). Çevrimiçi öğrenmeye yönelik hazır bulunuşluk ölçeği'nin (ÇÖHBÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 72-101.
  • İnce, Z., Yentür, M., & Şahin, V. (2021). Uzaktan eğitim ile coğrafya öğretiminin etkililiği ölçeği: Ölçek geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3943-3966. https://doi.org/10.26466/opus.879897
  • İpek, Ö. F. & Mutlu, H. T. (2022). Distance education system evaluation of English language teaching: A scale development study. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 978-994. https://doi.org/10.29000/rumelide.1074140
  • Kafes, A.Y. & Yıldırım, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitim memnuniyeti ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 16(6), 1641-1657. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.50766
  • Kalelioğlu, F., & Baturay, M. H. (2014). E-Öğrenme için hazırbulunuşluk öz değerlendirme ölçeğininTürkçeye uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Başkent University Journal of Education, 1(2), 22-30.
  • Kancınar, F., & Muğlu, T. (2024). Yükseköğretim öğrencilerinin görüşleriyle örgün eğitim ve uzaktan eğitim karşılaştırmaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (72), 131-154. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1362463
  • Karaca, E., ve Boz Yüksekdağ, B. (2017). Açık ve uzaktan öğrenmede bir ölçek geliştirme çalışması: uzaktan hemşirelik eğitimine ilişkin algı çalışması örneği. AUAd, 3(2), 177-197.
  • Kavrat, B., & Türel, Y. K. (2013). Çevrimiçi uzaktan eğitimde öğretmen rollerini ve yeterliliklerini belirleme ölçeği geliştirme. The Journal of Instructional Technologies &Teacher Education, 1(3), 23-33.
  • Kışla, T. (2016). Uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 258-271. https://doi.org/10.12984/eed.01675
  • Koç, G., Garıp, G., Kerkez, B., & Abbak, Y. (2024). Development of distance education attitude scale for higher education students. Gazi University Journal of Gazi Education Faculty, 44(2), 1323-1348.
  • Kokoç, M. (2020). Açık ve uzaktan öğrenmede esneklik ölçeğini Türkçe’ye uyarlama çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 10(2), 366-385. https://doi.org/10.17943/etku.643358
  • Kolburan Geçer, A., & Deveci Topal, A. (2023). Uzaktan Eğitim Öğrencileri İçin Öğrenme Stratejileri Ölçeği: Türkçeye Uyarlama Çalışması. Dijital Çağda Öğrenme ve Öğretim Dergisi, 8(2), 257-266. https://doi.org/10.53850/joltida.1209664
  • Korkmaz, Ö. (2012). A validity and reliability study of the Online Cooperative Learning Attitude Scale (OCLAS). Computers & Education, 59(4), 1162-1169. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.05.021
  • Korkmaz, O., & Kaya, S. (2012). Adapting online self-regulated learning scale into Turkish. Turkish Online Journal of Distance Education, 13(1), 52-67.
  • Korucuk, M. (2023). Uzaktan eğitim tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 52(238), 1133-1156. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1109796
  • Masalimova, A. R., Khvatova, M. A., Chikileva, L. S., Zvyagintseva, E. P., Stepanova, V. V., & Melnik, M. V. (2022, March). Distance learning in higher education during COVID-19. Frontiers in Education içinde (Vol. 7, p. 822958). Frontiers Media SA. https://doi.org/10.3389/feduc.2022.822958
  • Metin, M., & Korkman, N. (2021). A valid and reliable scale development study to determine the problems encountered by teachers in the distance education process. Journal of Educational Technology and Online Learning, 4(2), 215-235. https://doi.org/10.31681/jetol.911074
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
  • Moore, M. G. (1993). Theory of transactional distance. Theoretical principles of distance education, 1, 22-38.
  • Ocak, G. & Karakuş, G. (2022). Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi sınavlara yönelik tutumlarına ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 66-86. https://doi.org/10.32709/akusosbil.887141
  • Orhan, A., & Ay, Ş. Ç. (2017). Evaluation scale of english language course curriculum conducted by distance education: A validity and reliability study. Journal of Higher Education and Science, 7(3), 534-545.
  • Özbaşı, D., Cevahir, H., & Özdemir, M. (2018). Çevrimiçi öğrenme motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 352-368. https://doi.org/10.24315/trkefd.331973
  • Özer, A., & Çakmak, E. K. (2024). Uzaktan eğitim öz-yeterlik ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(1), 28-48. https://doi.org/10.51725/etad.1429562
  • Özgen, C., & Köse, H. (2023). Uzaktan eğitim hizmet kalitesinin, tatmin, sadakat ve olumlu WOM davranışı üzerindeki etkileri: Kavramsallaştırma ölçek geliştirme ve doğrulama. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 32-51.
  • Özkaya, G., Aydin, M. O., & Alper, Z. (2021). Distance education perception scale for medical students: a validity and reliability study. BMC Medical Education, 21, 1-8. https://doi.org/10.1186/s12909-021-02839-w
  • Özkul, R., Kırnık D., Dönük, O., Altunhan, Y., & Altunkaynak, Y. (2020). Uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri: Ölçek çalışması. Turkish Studies, 15(8), 3655-3667. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.46557
  • Parlak, Ö. (2007). İnternet temelli uzaktan eğitimde öğrenci doyumu ölçeği. Journal of Educational Sciences & Practices, 6(11).
  • Polat, E., Hopcan, S., & Kamalı Arslantaş, T. (2022). Çevrimiçi öğrenci bağlılık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 12 (1), 41‐56.
  • Pregowska, A., Masztalerz, K., Garlińska, M., & Osial, M. (2021). A worldwide journey through distance education—from the post office to virtual, augmented and mixed realities, and education during the COVID-19 pandemic. Education Sciences, 11(3), 118. https://doi.org/10.3390/educsci11030118
  • Ramazanoğlu, M., Gürel, S., & Cetin, A. (2022). The development of an online learning readiness scale for high school students. International Journal of Assessment Tools in Education, 9(Special Issue), 126-145. https://doi.org/10.21449/ijate.1125823
  • Sağın, A. E., Yücekaya, M. A., & Güllü, M. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin uzaktan eğitim yeterlikleri ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 12(2), 200-211. https://doi.org/10.17155/omuspd.839314
  • Sarsar, F., & Kısla, T. (2016). Emotional presence in online learning scale: A scale development study. Turkish Online Journal of Distance Education, 17(3). https://doi.org/10.17718/tojde.87040
  • Scheel, L., Vladova, G., & Ullrich, A. (2022). The influence of digital competences, self-organization, and independent learning abilities on students’ acceptance of digital learning. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 19(44), 1-33. https://doi.org/10.1186/s41239-022-00350-w
  • Silkin Ün, S. ve Nam, D. (2024). Değişen dünya düzeninde çevrim içi öğrenmede sınıf yönetimi. Kesit Akademi Dergisi, 10(40), 475-504. https://doi.org/10.29228/kesit.76971
  • Sun, A., & Chen, X. (2016). Online education and its effective practice: A research review. Journal of Information Technology Education: Research, 15(2016), 157-190.
  • Şahin, M. A., & Mısırlı, Z. A. (2023). Primary mathematics and turkish teachers' views on distance education: A scale development study. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 17(Özel Sayı), 646-665. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.1354562
  • Toraman, Ç., Karadağ, E., & Polat, M. (2022). Validity and reliability evidence for the scale of distance education satisfaction of medical students based on item response theory (IRT). BMC medical education, 22(1), 94. https://doi.org/10.1186/s12909-022-03153-9
  • Turan, İ., Şimşek, Ü., & Aslan, H. (2015). Eğitim araştırmalarında likert ölçeği ve likert-tipi soruların kullanımı ve analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 186-203.
  • Turanalp, M. F., Özer, N., & Kurt, H. (2022). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik tutumları ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Eurasia SocialSciences, 13(47), 152-169.
  • UNESCO, (2023). UNESCO’nun COVID-19’a yönelik eğitim yanıtı. Erişim tarihi: 11 Ocak 2025, erişim adresi: https://www.unesco.org/en/covid-19/education-response/initiatives?hub=800
  • Uslu, E. M., & Genç, S. Z. (2022). Çevrimiçi eğitim değerlendirme ölçeği (ÇEDÖ) geliştirme çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 56(56), 22-43. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1021748
  • Usta, İ., Uysal, Ö., & Okur, M. R. (2016). Çevrimiçi öğrenme tutum ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Journal of International Social Research, 9(43), 2215-2222. https://www.doi.org/10.17719/jisr.20164317786
  • Üstündağ, M. T., Solmaz, E., & Özcan, S. (2022). Developing and implementing a student satisfaction scale for the emergency remote teaching in higher education. Journal of Educational Technology and Online Learning, 5(4), 916-935. https://doi.org/10.31681/jetol.1161276
  • Yalvaç Arıcı, H., & Çetin, H. (2021). Online (çevrimiçi) din eğitimi tutum ölçeği. Dinî Araştırmalar, 24(61), 543-570. https://doi.org/10.15745/da.995805
  • Yavuzalp, N., & Bahcivan, E. (2020). The online learning self-efficacy scale: Its adaptation into Turkish and interpretation according to various variables. Turkish Online Journal of Distance Education, 21(1), 31-44. https://doi.org/10.17718/tojde.674388
  • Yavuzalp, N., & Özdemir, Y. (2020). Öz-düzenlemeli çevrimiçi öğrenme ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 10(3), 269–278. https://doi.org/10.2399/yod.19.512415
  • Yenerer, T., & Keçici, S. E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 16(3). https://www.doi.org/10.47423/TurkishStudies.51390
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Yıldırım, S., Yıldırım, G., Çelik, E., & Karaman, S. (2014). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 365-370.
  • Yıldız, E. (2018). Çevrimiçi ortamlarda topluluk hissi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 24-38.
  • Yilmaz, R., & Keser, H. (2015). İşlemsel uzaklık ölçeğinin uyarlama çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 91-105.
  • Yildiz, E. P., Tezer, M., & Uzunboylu, H. (2018). Student opinion scale related to Moodle LMS in an online learning environment: Validity and reliability study. Int. J. Interact. Mob. Technol., 12(4), 97-108. https://doi.org/10.3991/ijim.v12i4.9205
  • Yörük, T. ve Özçetin, S. (2021). Çevrimiçi öğrenmeye yönelik öz-yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 1640-1657. https://doi.org/10.33437/ksusbd.983825
  • Yurdal, M. O., Sahin, E. M., Kosan, A. M. A., & Toraman, Ç. (2021). Development of medical school students’attitudes towards online learning scale and its relationshıp with e-learning styles. Turkish Online Journal of Distance Education, 22(3), 310-325. https://doi.org/10.17718/tojde.961855
  • Yurdugül, H., & Sırakaya, D. A. (2013). Çevrimiçi öğrenme hazır bulunuşluluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169).
  • Yüksel, M. Y., Özkapu, Y., & Boyalı, C. (2023). Çevrimiçi öğretim etkililiği ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 58(58), 1-17. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1176680
  • Zawacki-Richter, O., Bozkurt, A. (2022). Research Trends in Open, Distance, and Digital Education. In: Handbook of Open, Distance and Digital Education. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-19-0351-9_12-1
  • Zorlutuna, Ş., & Erilli, N. A. (2022). Universıty students' approach to distance education: Scale development and validation. Journal of Management and Economics Research, 20(3), 192-204. https://doi.org/10.11611/yead.1102926

Çevrimiçi Eğitimde Uyarlanan veya Geliştirilen Ölçeklerin Sistematik Bir İncelemesi

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 13 - 28, 24.03.2025

Emine Aruğaslan , Hanife Çivril

https://doi.org/10.71445/umbd.1618924

Abstract

Bu çalışmada, çevrimiçi ve uzaktan eğitimde kullanılan ölçeklerin kapsamlı bir şekilde incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, çevrimiçi eğitim bağlamında Türkiye'de geliştirilen veya Türkçeye uyarlanan ölçekler, belirlenen kriterler doğrultusunda analiz edilmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile gerçekleştirilmiş ve 91 ölçek, yıllara göre dağılım, geliştirme/uyarlama durumu, konu alanı, hedef kitle, boyut sayısı ve derecelendirme yöntemi açısından analiz edilmiştir. Bulgular, çevrimiçi eğitime yönelik ölçek çalışmalarının özellikle 2020 yılından itibaren artış gösterdiğini ve bu ölçeklerin en çok tutum ve öz-yeterlik konularına odaklandığını ortaya koymuştur. Ölçeklerin büyük çoğunluğu üniversite öğrencilerine yönelik olup, en yaygın derecelendirme yönteminin 5’li Likert tipi olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma, çevrimiçi eğitimde kullanılan ölçme araçlarının mevcut durumunu ortaya koyarak, bu alandaki yeni çalışmalar için rehber niteliği taşımaktadır.

Keywords

Çevrimiçi eğitim ölçek uyarlama ölçek geliştirme uzaktan eğitim

References

  • Ada, E. N. (2021). Uzaktan eğitime özgü beden eğitimi dersi temel psikolojik ihtiyaçlar ölçeği geliştirme çalışması. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 1-9.
  • Ağır, A. (2023). Kitlesel açık çevrimiçi dersler (KAÇD) bağlılık ölçeğinin Türkçeye uyarlanması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 325-339. https://doi.org/10.17556/erziefd.1097405
  • Ağır, F., Gür, H., & Okçu, A. (2007). Uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği geliştirmesine yönelik geçerlik ve güvenirlik çalışması. E-Journal of New World Sciences Academy, 3(2), 128-139.
  • Altunçekiç, A. (2022). Developing a distance education self-efficacy belief scale: A validity and reliability study. Participatory Educational Research, 9(1), 349-361. https://doi.org/10.17275/per.22.19.9.1
  • Arslan, R. (2021). Salgın döneminde uygulanan uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 369-393.
  • Avşar, A. Ş., & Pekmezci, F. B. (2022). Examination of motivation scales: Is the purpose academic promotion or the need to measure psychological constructs?. Psycho-Educational Research Reviews, 11(3), 774-791. https://doi.org/10.52963/PERR_Biruni_V11.N3.19
  • Bahar, H. H., & Koç, A. (2023). Çevrimiçi eğitime yönelik öz-yeterlik algı ölçeğinin geliştirilmesi (ÇEYÖAÖ). Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 1787-1806. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1141929
  • Bardakçı, S. (2010). The validity and reliability study of the scale of the perceived sociability of online learning environments. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 43(1), 17-40. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001189
  • Bayat, B. (2014). Uygulamalı sosyal bilim araştırmalarında ölçme, ölçekler ve “likert” ölçek kurma tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
  • Bayrak, F., Tıbı, M. H., & Altun, A. (2020). Development of online course satisfaction scale. Turkish Online Journal of Distance Education, 21(4), 110-123. https://doi.org/10.17718/tojde.803378
  • Bektaş, S., & Çakır, R. (2021). Çevrimiçi eğitmenlerin çevrimiçi öğretime karşı algı ve uygulamaları ölçeği: Türkçeye uyarlama çalışması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 243-260. https://dx.doi.org/10.30855/gjes.2021.07.03.002
  • Bingöl, A., & Güral, Y. (2024). COVID-19 döneminde akademisyenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları ölçeği (AKUZET): Türkçeye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 6(15), 182-197. https://doi.org/10.47994/usbad.1317808
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
  • Brown, T., Robinson, L., Gledhill, K., Yu, M. L., Isbel, S., & Greber, C. (2023). Reliability and validity evidence of two distance education learning environments scales. American Journal of Distance Education, 37(3), 199-216.
  • Catalano, A. J. (2018). Measurements in distance education: A compendium of instruments, scales, and measures for evaluating online learning. Routledge.
  • Çakır, R., Kara, M., & Kukul, V. (2019). Üç etkileşim türünde öz düzenleme ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 9(2), 332-348.
  • Çengel M., Yıldız E. P., & Alkan A., (2022). Covid-19 salgını ile acil ve zorunlu uzaktan öğretime geçişe yönelik akademisyen tutum ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 12(2), 305-312. https://doi.org/10.5961/higheredusci.1049411
  • Çivril, H., Aruğaslan, E., & Özaydın Özkara, B. (2018). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik algıları: Bir metafor analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 39-59. https://doi.org/10.17943/etku.310168
  • Eran Türedi, N., & Alcı, B. (2021). Okul öncesi çocuklarının Covid-19 salgını sırasında evde çevrimiçi öğrenimine ilişkin ebeveynlerinin inanç ve tutumları ölçeği Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(80), 2058-2073. https://doi.org/10.17755/esosder.854777
  • Erol, R., & Eskici, M. (2022). Examination of scales developed/adapted on distance education. Journal of Educational Technology and Online Learning, 5(4), 936-951. https://doi.org/10.31681/jetol.1149215
  • Eşkil, R., & Yarım, İ. (2023). Öğretmenlerin uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlilik çalışması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(2), 173-188.
  • Garrison, D. R., & Shale, D. (1987). Mapping the boundaries of distance education: Problems in defining the field. American Journal of Distance Education, 1(1), 7-13. https://doi.org/10.1080/08923648709526567
  • Gök, B., & Kılıç Çakmak, E. (2020). Uzaktan eğitimde ders veren öğretim elemanlarının uzaktan eğitim algısı. Kastamonu Education Journal, 28(5),1915-1931. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3914
  • Gökçe, S., & Aydoğan Yenmez, A. (2022). Çevrim içi matematik öğretiminin değerlendirilmesi: Ölçek geliştirme çalışması. Turkish Journal of Social Research/Turkiye Sosyal Arastirmalar Dergisi, 26(3), 811-828.
  • Gökçe, S., Önal, N., & Çalışkan, E. (2021). Uzaktan eğitim sürecini değerlendirmeye yönelik ölçek geliştirme çalışması. Başkent University Journal of Education, 8(2), 441-451.
  • Gökdemir, F., & Yılmaz, T. (2023). Likert tipi ölçekleri kullanma, modifiye etme, uyarlama ve geliştirme süreçleri. Journal of Nursology, 26(2), 148-160. https://doi.org/10.5152/JANHS.2023.22260
  • Ilgaz, H., & Aşkar, P. (2013). Çevrimiçi uzaktan eğitim ortamında topluluk hissi ölçeği geliştirme çalışması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 1(1). https://doi.org/10.16949/turcomat.94199
  • İlhan, M., & Çetin, B. (2013). Çevrimiçi öğrenmeye yönelik hazır bulunuşluk ölçeği'nin (ÇÖHBÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 3(2), 72-101.
  • İnce, Z., Yentür, M., & Şahin, V. (2021). Uzaktan eğitim ile coğrafya öğretiminin etkililiği ölçeği: Ölçek geliştirme, geçerlik ve güvenirlik çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 17(Pandemi Özel Sayısı), 3943-3966. https://doi.org/10.26466/opus.879897
  • İpek, Ö. F. & Mutlu, H. T. (2022). Distance education system evaluation of English language teaching: A scale development study. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (26), 978-994. https://doi.org/10.29000/rumelide.1074140
  • Kafes, A.Y. & Yıldırım, A. (2021). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitim memnuniyeti ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 16(6), 1641-1657. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.50766
  • Kalelioğlu, F., & Baturay, M. H. (2014). E-Öğrenme için hazırbulunuşluk öz değerlendirme ölçeğininTürkçeye uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Başkent University Journal of Education, 1(2), 22-30.
  • Kancınar, F., & Muğlu, T. (2024). Yükseköğretim öğrencilerinin görüşleriyle örgün eğitim ve uzaktan eğitim karşılaştırmaları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (72), 131-154. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1362463
  • Karaca, E., ve Boz Yüksekdağ, B. (2017). Açık ve uzaktan öğrenmede bir ölçek geliştirme çalışması: uzaktan hemşirelik eğitimine ilişkin algı çalışması örneği. AUAd, 3(2), 177-197.
  • Kavrat, B., & Türel, Y. K. (2013). Çevrimiçi uzaktan eğitimde öğretmen rollerini ve yeterliliklerini belirleme ölçeği geliştirme. The Journal of Instructional Technologies &Teacher Education, 1(3), 23-33.
  • Kışla, T. (2016). Uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 258-271. https://doi.org/10.12984/eed.01675
  • Koç, G., Garıp, G., Kerkez, B., & Abbak, Y. (2024). Development of distance education attitude scale for higher education students. Gazi University Journal of Gazi Education Faculty, 44(2), 1323-1348.
  • Kokoç, M. (2020). Açık ve uzaktan öğrenmede esneklik ölçeğini Türkçe’ye uyarlama çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 10(2), 366-385. https://doi.org/10.17943/etku.643358
  • Kolburan Geçer, A., & Deveci Topal, A. (2023). Uzaktan Eğitim Öğrencileri İçin Öğrenme Stratejileri Ölçeği: Türkçeye Uyarlama Çalışması. Dijital Çağda Öğrenme ve Öğretim Dergisi, 8(2), 257-266. https://doi.org/10.53850/joltida.1209664
  • Korkmaz, Ö. (2012). A validity and reliability study of the Online Cooperative Learning Attitude Scale (OCLAS). Computers & Education, 59(4), 1162-1169. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2012.05.021
  • Korkmaz, O., & Kaya, S. (2012). Adapting online self-regulated learning scale into Turkish. Turkish Online Journal of Distance Education, 13(1), 52-67.
  • Korucuk, M. (2023). Uzaktan eğitim tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 52(238), 1133-1156. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1109796
  • Masalimova, A. R., Khvatova, M. A., Chikileva, L. S., Zvyagintseva, E. P., Stepanova, V. V., & Melnik, M. V. (2022, March). Distance learning in higher education during COVID-19. Frontiers in Education içinde (Vol. 7, p. 822958). Frontiers Media SA. https://doi.org/10.3389/feduc.2022.822958
  • Metin, M., & Korkman, N. (2021). A valid and reliable scale development study to determine the problems encountered by teachers in the distance education process. Journal of Educational Technology and Online Learning, 4(2), 215-235. https://doi.org/10.31681/jetol.911074
  • Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publication.
  • Moore, M. G. (1993). Theory of transactional distance. Theoretical principles of distance education, 1, 22-38.
  • Ocak, G. & Karakuş, G. (2022). Üniversite öğrencilerinin çevrimiçi sınavlara yönelik tutumlarına ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 66-86. https://doi.org/10.32709/akusosbil.887141
  • Orhan, A., & Ay, Ş. Ç. (2017). Evaluation scale of english language course curriculum conducted by distance education: A validity and reliability study. Journal of Higher Education and Science, 7(3), 534-545.
  • Özbaşı, D., Cevahir, H., & Özdemir, M. (2018). Çevrimiçi öğrenme motivasyon ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 352-368. https://doi.org/10.24315/trkefd.331973
  • Özer, A., & Çakmak, E. K. (2024). Uzaktan eğitim öz-yeterlik ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(1), 28-48. https://doi.org/10.51725/etad.1429562
  • Özgen, C., & Köse, H. (2023). Uzaktan eğitim hizmet kalitesinin, tatmin, sadakat ve olumlu WOM davranışı üzerindeki etkileri: Kavramsallaştırma ölçek geliştirme ve doğrulama. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 32-51.
  • Özkaya, G., Aydin, M. O., & Alper, Z. (2021). Distance education perception scale for medical students: a validity and reliability study. BMC Medical Education, 21, 1-8. https://doi.org/10.1186/s12909-021-02839-w
  • Özkul, R., Kırnık D., Dönük, O., Altunhan, Y., & Altunkaynak, Y. (2020). Uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri: Ölçek çalışması. Turkish Studies, 15(8), 3655-3667. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.46557
  • Parlak, Ö. (2007). İnternet temelli uzaktan eğitimde öğrenci doyumu ölçeği. Journal of Educational Sciences & Practices, 6(11).
  • Polat, E., Hopcan, S., & Kamalı Arslantaş, T. (2022). Çevrimiçi öğrenci bağlılık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 12 (1), 41‐56.
  • Pregowska, A., Masztalerz, K., Garlińska, M., & Osial, M. (2021). A worldwide journey through distance education—from the post office to virtual, augmented and mixed realities, and education during the COVID-19 pandemic. Education Sciences, 11(3), 118. https://doi.org/10.3390/educsci11030118
  • Ramazanoğlu, M., Gürel, S., & Cetin, A. (2022). The development of an online learning readiness scale for high school students. International Journal of Assessment Tools in Education, 9(Special Issue), 126-145. https://doi.org/10.21449/ijate.1125823
  • Sağın, A. E., Yücekaya, M. A., & Güllü, M. (2021). Beden eğitimi öğretmenlerinin uzaktan eğitim yeterlikleri ölçeği: bir ölçek geliştirme çalışması. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 12(2), 200-211. https://doi.org/10.17155/omuspd.839314
  • Sarsar, F., & Kısla, T. (2016). Emotional presence in online learning scale: A scale development study. Turkish Online Journal of Distance Education, 17(3). https://doi.org/10.17718/tojde.87040
  • Scheel, L., Vladova, G., & Ullrich, A. (2022). The influence of digital competences, self-organization, and independent learning abilities on students’ acceptance of digital learning. International Journal of Educational Technology in Higher Education, 19(44), 1-33. https://doi.org/10.1186/s41239-022-00350-w
  • Silkin Ün, S. ve Nam, D. (2024). Değişen dünya düzeninde çevrim içi öğrenmede sınıf yönetimi. Kesit Akademi Dergisi, 10(40), 475-504. https://doi.org/10.29228/kesit.76971
  • Sun, A., & Chen, X. (2016). Online education and its effective practice: A research review. Journal of Information Technology Education: Research, 15(2016), 157-190.
  • Şahin, M. A., & Mısırlı, Z. A. (2023). Primary mathematics and turkish teachers' views on distance education: A scale development study. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 17(Özel Sayı), 646-665. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.1354562
  • Toraman, Ç., Karadağ, E., & Polat, M. (2022). Validity and reliability evidence for the scale of distance education satisfaction of medical students based on item response theory (IRT). BMC medical education, 22(1), 94. https://doi.org/10.1186/s12909-022-03153-9
  • Turan, İ., Şimşek, Ü., & Aslan, H. (2015). Eğitim araştırmalarında likert ölçeği ve likert-tipi soruların kullanımı ve analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 186-203.
  • Turanalp, M. F., Özer, N., & Kurt, H. (2022). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik tutumları ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Eurasia SocialSciences, 13(47), 152-169.
  • UNESCO, (2023). UNESCO’nun COVID-19’a yönelik eğitim yanıtı. Erişim tarihi: 11 Ocak 2025, erişim adresi: https://www.unesco.org/en/covid-19/education-response/initiatives?hub=800
  • Uslu, E. M., & Genç, S. Z. (2022). Çevrimiçi eğitim değerlendirme ölçeği (ÇEDÖ) geliştirme çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 56(56), 22-43. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1021748
  • Usta, İ., Uysal, Ö., & Okur, M. R. (2016). Çevrimiçi öğrenme tutum ölçeği: Geliştirilmesi, geçerliği ve güvenirliği. Journal of International Social Research, 9(43), 2215-2222. https://www.doi.org/10.17719/jisr.20164317786
  • Üstündağ, M. T., Solmaz, E., & Özcan, S. (2022). Developing and implementing a student satisfaction scale for the emergency remote teaching in higher education. Journal of Educational Technology and Online Learning, 5(4), 916-935. https://doi.org/10.31681/jetol.1161276
  • Yalvaç Arıcı, H., & Çetin, H. (2021). Online (çevrimiçi) din eğitimi tutum ölçeği. Dinî Araştırmalar, 24(61), 543-570. https://doi.org/10.15745/da.995805
  • Yavuzalp, N., & Bahcivan, E. (2020). The online learning self-efficacy scale: Its adaptation into Turkish and interpretation according to various variables. Turkish Online Journal of Distance Education, 21(1), 31-44. https://doi.org/10.17718/tojde.674388
  • Yavuzalp, N., & Özdemir, Y. (2020). Öz-düzenlemeli çevrimiçi öğrenme ölçeğini Türkçeye uyarlama çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 10(3), 269–278. https://doi.org/10.2399/yod.19.512415
  • Yenerer, T., & Keçici, S. E. (2021). Sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri ölçeğinin geliştirilmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 16(3). https://www.doi.org/10.47423/TurkishStudies.51390
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Yıldırım, S., Yıldırım, G., Çelik, E., & Karaman, S. (2014). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri: Bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 365-370.
  • Yıldız, E. (2018). Çevrimiçi ortamlarda topluluk hissi ölçeğinin Türkçeye uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik çalışması. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 24-38.
  • Yilmaz, R., & Keser, H. (2015). İşlemsel uzaklık ölçeğinin uyarlama çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(4), 91-105.
  • Yildiz, E. P., Tezer, M., & Uzunboylu, H. (2018). Student opinion scale related to Moodle LMS in an online learning environment: Validity and reliability study. Int. J. Interact. Mob. Technol., 12(4), 97-108. https://doi.org/10.3991/ijim.v12i4.9205
  • Yörük, T. ve Özçetin, S. (2021). Çevrimiçi öğrenmeye yönelik öz-yeterlik ölçeğinin Türkçeye uyarlanması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 1640-1657. https://doi.org/10.33437/ksusbd.983825
  • Yurdal, M. O., Sahin, E. M., Kosan, A. M. A., & Toraman, Ç. (2021). Development of medical school students’attitudes towards online learning scale and its relationshıp with e-learning styles. Turkish Online Journal of Distance Education, 22(3), 310-325. https://doi.org/10.17718/tojde.961855
  • Yurdugül, H., & Sırakaya, D. A. (2013). Çevrimiçi öğrenme hazır bulunuşluluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(169).
  • Yüksel, M. Y., Özkapu, Y., & Boyalı, C. (2023). Çevrimiçi öğretim etkililiği ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 58(58), 1-17. https://doi.org/10.15285/maruaebd.1176680
  • Zawacki-Richter, O., Bozkurt, A. (2022). Research Trends in Open, Distance, and Digital Education. In: Handbook of Open, Distance and Digital Education. Springer, Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-19-0351-9_12-1
  • Zorlutuna, Ş., & Erilli, N. A. (2022). Universıty students' approach to distance education: Scale development and validation. Journal of Management and Economics Research, 20(3), 192-204. https://doi.org/10.11611/yead.1102926
There are 85 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Specialist Studies in Education (Other)
Journal Section Articles
Authors

Emine Aruğaslan 0000-0002-8153-9117

Hanife Çivril 0000-0003-2925-3688

Publication Date March 24, 2025
Submission Date January 13, 2025
Acceptance Date February 13, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 8 Issue: 1

Cite

APA Aruğaslan, E., & Çivril, H. (2025). Çevrimiçi Eğitimde Uyarlanan veya Geliştirilen Ölçeklerin Sistematik Bir İncelemesi. Uluborlu Mesleki Bilimler Dergisi, 8(1), 13-28. https://doi.org/10.71445/umbd.1618924
 Download Cover Image
Creative Commons Lisansı
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Uluborlu Mesleki Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.