Research Article
BibTex RIS Cite

YARGI KARARLARI IŞIĞINDA İDARİ İŞLEMİN YETKİ UNSURU VE YETKİ UNSURUNDAKİ HUKUKA AYKIRILIK HALLERİ

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 50 - 65

Emin Hüseyinoğlu , İrem Tekin

https://doi.org/10.63233/kbuiibfdergisi1679482

Abstract

İdare kamu yararını gözeterek toplumun gündelik ihtiyaçlarını sağlamak için kamu hizmeti niteliği taşıyan faaliyetlerde bulunur. Bu faaliyetler idari işlem veya idari eylem şeklinde ortaya çıkar. İdari işlemler yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarına sahiptir. Bu unsurlardan herhangi birinin bulunmaması halinde, işlem hukuka aykırı hale gelir. İdari işlem, mevzuatın yetkili kıldığı makam tarafından yapılmalıdır. Ancak bu kuralın istisnaları vardır. Fiili memur teorisi, vekalet, yetki veya imza devri, yetkide paralellik ilkesi ve günlük işlerin yürütülmesi yetkisizliği ortadan kaldırır. İdari işlemin yetkisiz makam tarafından yapılması halinde, idari işlem yetki unsuru bakımından hukuka aykırı hale gelir. Bu hukuka aykırılık halleri çeşitli görünümlerde ortaya çıkar. Fonksiyon gaspı, idarenin yasama veya yargı yetkisine giren bir alanda işlem yapmasıdır. Yetki gaspı, idarenin görev alanına giren bir konuda, idareye yabancı bir kimse veya idare adına irade açıklama yetkisi bulunmayan bir kişi tarafından idare adına işlem yapılmasıdır. Yetki tecavüzü, bir kimsenin resmi sıfat taşımasına rağmen, yetkisiz olarak idari işlem yapmasıdır. İdari işlemin, yetkisiz bir makam tarafından yapıldığının, uzman olmayan bir kişi tarafından bile anlaşılacak kadar açık olması durumunda ağır ve bariz yetki tecavüzünden söz edilir. Yetki tecavüzü ile yapılan işlemlerin yaptırımı, iptal edilebilirliktir. Fonksiyon gaspı, yetki gaspı ve ağır ve bariz yetki tecavüzü ile yapılan işlemler ise yok hükmünde sayılır. Ancak bazen, hukuk dünyasında sonuç doğurmaları nedeniyle, bu işlemlerin yok hükmünde oldukları yargı kararıyla tespit edilmeli ve iptal edilmelidir.

Keywords

İdari İşlem Yetki Unsuru Fonksiyon Gaspı Yetki Gaspı Yetki Tecavüzü

References

  • Açdoyuran, S. B. (2000). İdare hukukunda yetki ve imza devri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 391-402.
  • Aghabalaei Fanid, N. (2023). Vali ve kaymakamın kolluk yetkileri. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 53-74.
  • Akyazan, E. A. (2009). Maddi açıdan idari işlemler. TBB Dergisi, (85), 220-240.
  • Akyılmaz, B., Sezginer, M., & Kaya, C. (2024). Türk idare hukuku. Ankara: Seçkin.
  • Atay, E. E. (2022). İdare hukuku. Ankara: Seçkin.
  • AYİM, 2. D, T. 5.3.1997, E. 1997/63, K.1997/174. www.kazanci.com.tr.
  • AYİM, 3. D, T. 25.2.2004, E. 2003/72, K. 2004/231. www.kazanci.com.tr.
  • AYM, T. 7.4.2015, E. 2014/100, K. 2015/6. https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2015/6?EsasNo=2014%2F100.
  • AYM, T. 8.9.2022, E. 2022/54, K. 2022/99. https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2022/99.
  • Candan, T. (2011). Açıklamalı idari yargılama usulü kanunu. Ankara: Adalet.
  • Çağlayan, R. (2023a). İdare hukuku dersleri. Ankara: Adalet.
  • Çağlayan, R. (2023b). İdari yargılama hukuku. Ankara: Seçkin.
  • Danıştay, 10. D, T. 17.9.2020, E. 2016/12975, K. 2020/3048, https://psikiyatri.org.tr/uploadFiles/8122020192753-D-10-Kismen-iptal-kismen-ret.pdf.
  • Danıştay, 10. D, T. 21.1.1992, E. 1991/1213, K. 1992/73. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 10. D, T. 21.5.2019, E. 2019/7924, K. 2019/4209. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 16.6.2008, E. 2008/1919, K. 2008/3714. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 26.3.2007, E. 2006/3521, K. 2007/1413. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 27.2.2006, E. 2003/4043, K. 2006/630. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 3.10.2018, E. 2016/7512, K. 2018/3400. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 8.2.2001, E. 1999/3488, K. 2001/392. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 2. D, T. 23.11.2021, E. 2021/181, K. 2021/4385. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 19.3.1999, E. 1996/315, K. 1999/740. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 26.1.1995, E. 1991/3136, K. 1995/454. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 28.4.1982, E. 1979/6789, K. 1982/5317. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 28.5.1998, E. 1995/3768, K. 1998/1656. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 5. D, T. 30.10.1996, E. 1995/4052, K. 1996/3262. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 6. D, T. 16.3.2004, E. 2002/5591, K. 2004/1595. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 8. D, T. 13.3.2013, E. 2010/3000, K. 2013/1929. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 8. D, T. 26.11.2013, E. 2013/5211, K. 2013/8692. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 8. D, T. 7.7.2006, E. 2006/970, K. 2006/2893. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, İDDK, T. 20.11.2012, E. 2008/2358, K. 2012/2133. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, İDDK, T. 4.11.2010, E. 2010/2072, K. 2010/1467. www.kazanci.com.tr.
  • Demirkol, S. (1998). İptal davasında idari işlemin beş unsuru. Sayıştay Dergisi, (29), 65-89.
  • Derdiman, R. C. (2010). İdare hukuku. Bursa: Alfa Aktüel.
  • Gözler K. (2019). İdare hukuku Cilt-I. Bursa: Ekin.
  • Gözler, K., & Kaplan, G. (2022). İdare hukukuna giriş. Bursa: Ekin.
  • Gözübüyük, A. Ş., & Tan, T. (2017). İdare hukuku Cilt-II. Ankara: Turhan.
  • Günday, M. (2017). İdare hukuku. Ankara: İmaj.
  • İbrahim, A. (2021). Modern toplumlarda hukuk devleti: Siyasal meşrulaştırma aracı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(1), 233-56.
  • Kalabalık, H. (2021). İdare hukuku dersleri Cilt- II. Ankara: Seçkin.
  • Kalabalık, H. (2022). İdari yargılama usulü hukuku. Ankara: Seçkin.
  • Ulusoy, A.D. (2021). Yeni Türk idare hukuku. Ankara: Yetkin.
  • Varkal, E. (2022). Kamu görevlileri disiplin hukukuna hakim olan temel ilkeler. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 74-86.
  • Yargıtay, İBK, T. 13.12.1985, E. 1985/4, K. 1985/9. www.kazanci.com.tr
  • Yayla, Y. (2009). İdare hukuku. İstanbul: Beta.
  • Yıldırım, T., Yasin, M., Kaman, N., Özdemir, H. E., Üstün, G., Çakır, H. M., & Oktay Tekinsoy, Ö. (2020). İdare hukuku. İstanbul: On İki Levha.
  • Zabunoğlu, K.Y. (2012). İdare hukuku Cilt-I. Ankara: Yetkin.

THE AUTHORITY ELEMENT OF ADMINISTRATIVE ACTS IN LIGHT OF JUDICIAL DECISIONS AND INSTANCES OF ILLEGALITY IN THE AUTHORITY ELEMENT

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 50 - 65

Emin Hüseyinoğlu , İrem Tekin

https://doi.org/10.63233/kbuiibfdergisi1679482

Abstract

The administration, in pursuit of the public interest, carries out public service activities to meet the daily needs of society. These activities are manifested in the form of administrative acts or actions. Administrative acts consist of elements of authority, form, cause, subject matter, and purpose. In the absence of any of these elements, the transaction becomes unlawful. An administrative act must be carried out by the authority empowered by legislation. However, there are exceptions to this rule. The de facto officer theory, power of attorney, delegation of authority or signature, the principle of parallelism in authority, and the execution of ongoing affairs may eliminate the lack of authority. When an administrative act is carried out by an unauthorized body, the act becomes defective in terms of its authority element. These defects may manifest in various ways. Usurpation of function occurs when the administration acts in a domain that falls under the jurisdiction of the legislative or judicial branches. Usurpation of authority refers to an act carried out on behalf of the administration by a person who is not part of the administrative body or someone who lacks the authority to act on its behalf. Encroachment of authority is when a person takes administrative action without authorization, despite holding an official title. If it is so obvious that the administrative action has been taken by an unauthorized authority that even a non-specialist can recognize it, it is considered a case of gross and blatant encroachment of authority. The sanction for acts involving encroachment of authority is annulment. Acts involving usurpation of function, usurpation of authority, or gross and manifest encroachment of authority are considered null and void. However, due to the legal consequences they may produce, such acts may need to be judicially declared null and annulled.

Keywords

Administrative Act Element of Authority Usurpation of Function Usurpation of Authority Encroachment of Authority

References

  • Açdoyuran, S. B. (2000). İdare hukukunda yetki ve imza devri. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(1-2), 391-402.
  • Aghabalaei Fanid, N. (2023). Vali ve kaymakamın kolluk yetkileri. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 53-74.
  • Akyazan, E. A. (2009). Maddi açıdan idari işlemler. TBB Dergisi, (85), 220-240.
  • Akyılmaz, B., Sezginer, M., & Kaya, C. (2024). Türk idare hukuku. Ankara: Seçkin.
  • Atay, E. E. (2022). İdare hukuku. Ankara: Seçkin.
  • AYİM, 2. D, T. 5.3.1997, E. 1997/63, K.1997/174. www.kazanci.com.tr.
  • AYİM, 3. D, T. 25.2.2004, E. 2003/72, K. 2004/231. www.kazanci.com.tr.
  • AYM, T. 7.4.2015, E. 2014/100, K. 2015/6. https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2015/6?EsasNo=2014%2F100.
  • AYM, T. 8.9.2022, E. 2022/54, K. 2022/99. https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ND/2022/99.
  • Candan, T. (2011). Açıklamalı idari yargılama usulü kanunu. Ankara: Adalet.
  • Çağlayan, R. (2023a). İdare hukuku dersleri. Ankara: Adalet.
  • Çağlayan, R. (2023b). İdari yargılama hukuku. Ankara: Seçkin.
  • Danıştay, 10. D, T. 17.9.2020, E. 2016/12975, K. 2020/3048, https://psikiyatri.org.tr/uploadFiles/8122020192753-D-10-Kismen-iptal-kismen-ret.pdf.
  • Danıştay, 10. D, T. 21.1.1992, E. 1991/1213, K. 1992/73. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 10. D, T. 21.5.2019, E. 2019/7924, K. 2019/4209. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 16.6.2008, E. 2008/1919, K. 2008/3714. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 26.3.2007, E. 2006/3521, K. 2007/1413. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 27.2.2006, E. 2003/4043, K. 2006/630. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 3.10.2018, E. 2016/7512, K. 2018/3400. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 12. D, T. 8.2.2001, E. 1999/3488, K. 2001/392. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 2. D, T. 23.11.2021, E. 2021/181, K. 2021/4385. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 19.3.1999, E. 1996/315, K. 1999/740. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 26.1.1995, E. 1991/3136, K. 1995/454. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 28.4.1982, E. 1979/6789, K. 1982/5317. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 5. D, T. 28.5.1998, E. 1995/3768, K. 1998/1656. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 5. D, T. 30.10.1996, E. 1995/4052, K. 1996/3262. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 6. D, T. 16.3.2004, E. 2002/5591, K. 2004/1595. www.hukukturk.com.
  • Danıştay, 8. D, T. 13.3.2013, E. 2010/3000, K. 2013/1929. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 8. D, T. 26.11.2013, E. 2013/5211, K. 2013/8692. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, 8. D, T. 7.7.2006, E. 2006/970, K. 2006/2893. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, İDDK, T. 20.11.2012, E. 2008/2358, K. 2012/2133. www.kazanci.com.tr.
  • Danıştay, İDDK, T. 4.11.2010, E. 2010/2072, K. 2010/1467. www.kazanci.com.tr.
  • Demirkol, S. (1998). İptal davasında idari işlemin beş unsuru. Sayıştay Dergisi, (29), 65-89.
  • Derdiman, R. C. (2010). İdare hukuku. Bursa: Alfa Aktüel.
  • Gözler K. (2019). İdare hukuku Cilt-I. Bursa: Ekin.
  • Gözler, K., & Kaplan, G. (2022). İdare hukukuna giriş. Bursa: Ekin.
  • Gözübüyük, A. Ş., & Tan, T. (2017). İdare hukuku Cilt-II. Ankara: Turhan.
  • Günday, M. (2017). İdare hukuku. Ankara: İmaj.
  • İbrahim, A. (2021). Modern toplumlarda hukuk devleti: Siyasal meşrulaştırma aracı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(1), 233-56.
  • Kalabalık, H. (2021). İdare hukuku dersleri Cilt- II. Ankara: Seçkin.
  • Kalabalık, H. (2022). İdari yargılama usulü hukuku. Ankara: Seçkin.
  • Ulusoy, A.D. (2021). Yeni Türk idare hukuku. Ankara: Yetkin.
  • Varkal, E. (2022). Kamu görevlileri disiplin hukukuna hakim olan temel ilkeler. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 74-86.
  • Yargıtay, İBK, T. 13.12.1985, E. 1985/4, K. 1985/9. www.kazanci.com.tr
  • Yayla, Y. (2009). İdare hukuku. İstanbul: Beta.
  • Yıldırım, T., Yasin, M., Kaman, N., Özdemir, H. E., Üstün, G., Çakır, H. M., & Oktay Tekinsoy, Ö. (2020). İdare hukuku. İstanbul: On İki Levha.
  • Zabunoğlu, K.Y. (2012). İdare hukuku Cilt-I. Ankara: Yetkin.
There are 47 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Political Science (Other)
Journal Section Research Articles
Authors

Emin Hüseyinoğlu 0000-0002-4196-2295

İrem Tekin 0009-0006-9967-7258

Early Pub Date June 28, 2025
Publication Date
Submission Date April 18, 2025
Acceptance Date June 20, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 5 Issue: 1

Cite

APA Hüseyinoğlu, E., & Tekin, İ. (2025). YARGI KARARLARI IŞIĞINDA İDARİ İŞLEMİN YETKİ UNSURU VE YETKİ UNSURUNDAKİ HUKUKA AYKIRILIK HALLERİ. Karabük Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 50-65. https://doi.org/10.63233/kbuiibfdergisi1679482
 Download Cover Image