Abstract
Bu çalışmanın konusu, Giresun’da yok olan vakıf kurumlardan Müderris İsmail Sabri Efendi Kütüphanesi ve içindeki eserlerdir. Söz konusu yapı, 19. yüzyılın sonlarında, günümüzün Sultanselim Mahallesi’nde Taşbaşı Parkı olan yerde inşa edilmiştir. Müderris İsmail Efendi ile kardeşi Müderris Mustafa Sıtkı Efendi’nin özel kitap koleksiyonu, bu kuruma vakfedilmiştir. 1932’de Kütüphane binasının da içinde bulunduğu Sultan Selim Cami Külliyesi ortadan kaldırılınca, kitaplar önce Giresun Halkevi Kütüphanesine, sonra Giresun Halk Kütüphanesine taşınmıştır. 1957 yılında da İstanbul’daki Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi’ne gönderilmiş, burada muhafaza edilirken dijital ortama aktarılmıştır. Bu çalışmada ayrıca kütüphanede bulunan eserler üzerine bir çalışma yapılmış özellikle akaid ve kelam eserlerinin mahiyeti tanıtılmaya çalışılmıştır.
References
- 1. Arşiv Belgeleri A. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
- Bâb-ı âli Evrak Odası (BEO), nr. 2822 / 211643.
- Evkaf Mektubi Cihat Kalemi (EV. MKT.CHT), nr. 234/49-50 (h. ‘304/ m. 1887); nr. 239 / 76 (h. ‘303 / m. 1886); nr. 539 / 1 (h. 1319 / m. 1902).
- Evkaf Muhasebe Kalemi (EV. MH), nr. 999 / 96 (h. 1280 / m. 1864).
- Evkaf Nezareti Berat (EV. BRT), nr. 3/9 (h. 1322 / m. 1905).
- Evkaf-ı Hümâyûn Evkaf Defteri (EV. d), nr. 12206, v. 1b-2a, 4a (21 Zilkade 1260 /2 Aralık 1844).
- Hariciye Nezâreti Mektubi Kalemi Evrakı (HR. MKT), nr. 106 / 28 (5 Şaban 1271 /23 Nisan 1855).
- Tapu Tahrir Defteri (TT), nr. 52, 387.
- Nüfus Defteri (NFS.d,) nr. 1131, s.11.
- Şûra-yı Devlet (ŞD), nr. 1829 / 39; nr. 1782 / 19.
- B. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Muhtelif Evrak: nr. 585819; nr. 113.29.3; nr. 490-1-0-0 / CHP/ 1046-1018-2 (18.04.1950).
- C. Milli Kütüphane Arşivi
- Giresun Şer’iyye Sicil Defterleri (GŞS), nr. 1434, s. 23/ [24 ayrı belge (26 Recep 1316 / 10 Aralık 1898)].
- D. Süleymaniye Kütüphanesi, Giresun Yazmaları Bölümü
- Yazma Eserler: nr. 15 /1 (h. 1251 / m. 1836); nr. 134 (h. 1300 / m. 1882); nr. 268 (h. 1267 / m. 1851); nr. 170/1 (h. 1269 /m. 1852); , nr. 167 / 1 (Tarihsiz); nr. 241 (Tarihsiz); nr. 217 (Tarihsiz); nr. 253 (Tarihsiz).
- E. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)
- VGMA, 593, 115 / 108 (18 Şaban 1308 / 29 Mart 1891); VGMA, 875 / 127, s. 340); VGMA, 592, s. 104 / 94 (28 Cemaziyülevvel 1188 / 6 Ağustos 1774).
- 2. Araştırma ve İnceleme Eserler
- Aksu Mecmuası (1933). (1/Eylül 1933), 31.
- Bayram, Sadi (1997). “Giresun İli Vakıflarına Toplu Bir Bakış”. Giresun Tarihi Sempozyumu. İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları. 365-389.
- Cumhuriyetin On Yılı Giresun (1933). Giresun: Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, Işık Mat.
- Demirel, Muammer (2022). Medrese Eğitimi. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık
- Fatsa, Mehmet (2022). Kurumları ve Yapılarıyla Giresun Şehri (Osmanlı Dönemi). İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları.
- Güleç, Hulusi ve Nurdan Güleç (2015). “Giresun’da Müzeler ve Kütüphaneler”. Geçmişten Günümüze Giresun, (Ed. Ü. Bekdemir- M. Fatsa), İstanbul.
- Hallaçoğlu, Yusuf (1991). “At”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 4. İstanbul. 28-31.
- İltar, Gazanfer-Mehmet Fatsa (2018). “Giresun Merkezde Yok Olmuş Bir Vakıf Eseri: Sultan Selim (Hüdâvendigâr) Camisi”. Vakıflar Dergisi, (50), 177-197.
- Karaman, Oktay, Giresun Kazası (1850-1900). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Larçın, Kutay, “Çocukluğumdaki Halkevi”. Aksu Kültür Sanat Dergisi, (Sayısız ve Tarihsiz; Dr. Ruşen Topallı Arşivinden temin edilmiştir), 4-5.
- Salnâme-i Maarıf-i Nezâret-i Umumiye (1316). Matbaa-i Âmire (Milli Kütüphane nüshası).
- Topallı, Osman Fikret (2017). Giresun Günlükleri-I (Editör: C. Koçak). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Trabzon Vilayeti Salnâmesi-1903 (2008). (Haz. K. Emiroğlu), C. 21, Ankara.
- Tunçer, Mustafa (2015). “Giresun’da Daru’l-Hadisler”. Geçmişten Günümüze Giresun'da Dini ve Kültürel Hayat Sempozyumu, (Ed. M. Fatsa). İstanbul: Giresun İl Özel İdaresi Yayınları. 385-391.
- Yeşil Giresun Gazetesi (1930). Sayı: 205.
- Yılmaz, Ali (2019). Osmanlı Dönemi Giresun’da Eğitim Öğretim. İstanbul: Arı sanat Yayınları.
- Yılmaz, Ali ve Mehmet Fatsa (2023). “Giresun’da Dinî Hayata Yön Veren Bir Aydın Örneği: Müftüzâde Hafız Mehmed Talip Efendi”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XII (23), 1-25.
- Yolalıcı, M. Emin (1994). “Maarif Salnamelerine Göre; Trabzon Vilayetinde Eğitim ve Öğretim Kurumları”. OTAM, (5), 467-468.
Abstract
The subject of this article is Müderris İsmail Sabri Efendi Library, one of the waqf institutions in Giresun that has disappeared, and the collection it once housed. The building in question was built at the end of the 19th century, in today's Taşbaşı Park in Sultanselim District. The private book collection of Müderris İsmail Efendi and his brother Müderris Mustafa Sıtkı Efendi was donated to this institution. When the Sultan Selim Mosque Complex, which included the library building, was demolished in 1932, the books were first transferred to the Giresun Community Center Library and then to the Giresun Public Library. In 1957, the collection was sent to the Süleymaniye Manuscripts Library in Istanbul, where it was digitalized for reasons of preservation.
References
- 1. Arşiv Belgeleri A. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
- Bâb-ı âli Evrak Odası (BEO), nr. 2822 / 211643.
- Evkaf Mektubi Cihat Kalemi (EV. MKT.CHT), nr. 234/49-50 (h. ‘304/ m. 1887); nr. 239 / 76 (h. ‘303 / m. 1886); nr. 539 / 1 (h. 1319 / m. 1902).
- Evkaf Muhasebe Kalemi (EV. MH), nr. 999 / 96 (h. 1280 / m. 1864).
- Evkaf Nezareti Berat (EV. BRT), nr. 3/9 (h. 1322 / m. 1905).
- Evkaf-ı Hümâyûn Evkaf Defteri (EV. d), nr. 12206, v. 1b-2a, 4a (21 Zilkade 1260 /2 Aralık 1844).
- Hariciye Nezâreti Mektubi Kalemi Evrakı (HR. MKT), nr. 106 / 28 (5 Şaban 1271 /23 Nisan 1855).
- Tapu Tahrir Defteri (TT), nr. 52, 387.
- Nüfus Defteri (NFS.d,) nr. 1131, s.11.
- Şûra-yı Devlet (ŞD), nr. 1829 / 39; nr. 1782 / 19.
- B. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Muhtelif Evrak: nr. 585819; nr. 113.29.3; nr. 490-1-0-0 / CHP/ 1046-1018-2 (18.04.1950).
- C. Milli Kütüphane Arşivi
- Giresun Şer’iyye Sicil Defterleri (GŞS), nr. 1434, s. 23/ [24 ayrı belge (26 Recep 1316 / 10 Aralık 1898)].
- D. Süleymaniye Kütüphanesi, Giresun Yazmaları Bölümü
- Yazma Eserler: nr. 15 /1 (h. 1251 / m. 1836); nr. 134 (h. 1300 / m. 1882); nr. 268 (h. 1267 / m. 1851); nr. 170/1 (h. 1269 /m. 1852); , nr. 167 / 1 (Tarihsiz); nr. 241 (Tarihsiz); nr. 217 (Tarihsiz); nr. 253 (Tarihsiz).
- E. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)
- VGMA, 593, 115 / 108 (18 Şaban 1308 / 29 Mart 1891); VGMA, 875 / 127, s. 340); VGMA, 592, s. 104 / 94 (28 Cemaziyülevvel 1188 / 6 Ağustos 1774).
- 2. Araştırma ve İnceleme Eserler
- Aksu Mecmuası (1933). (1/Eylül 1933), 31.
- Bayram, Sadi (1997). “Giresun İli Vakıflarına Toplu Bir Bakış”. Giresun Tarihi Sempozyumu. İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları. 365-389.
- Cumhuriyetin On Yılı Giresun (1933). Giresun: Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, Işık Mat.
- Demirel, Muammer (2022). Medrese Eğitimi. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık
- Fatsa, Mehmet (2022). Kurumları ve Yapılarıyla Giresun Şehri (Osmanlı Dönemi). İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları.
- Güleç, Hulusi ve Nurdan Güleç (2015). “Giresun’da Müzeler ve Kütüphaneler”. Geçmişten Günümüze Giresun, (Ed. Ü. Bekdemir- M. Fatsa), İstanbul.
- Hallaçoğlu, Yusuf (1991). “At”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 4. İstanbul. 28-31.
- İltar, Gazanfer-Mehmet Fatsa (2018). “Giresun Merkezde Yok Olmuş Bir Vakıf Eseri: Sultan Selim (Hüdâvendigâr) Camisi”. Vakıflar Dergisi, (50), 177-197.
- Karaman, Oktay, Giresun Kazası (1850-1900). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Larçın, Kutay, “Çocukluğumdaki Halkevi”. Aksu Kültür Sanat Dergisi, (Sayısız ve Tarihsiz; Dr. Ruşen Topallı Arşivinden temin edilmiştir), 4-5.
- Salnâme-i Maarıf-i Nezâret-i Umumiye (1316). Matbaa-i Âmire (Milli Kütüphane nüshası).
- Topallı, Osman Fikret (2017). Giresun Günlükleri-I (Editör: C. Koçak). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Trabzon Vilayeti Salnâmesi-1903 (2008). (Haz. K. Emiroğlu), C. 21, Ankara.
- Tunçer, Mustafa (2015). “Giresun’da Daru’l-Hadisler”. Geçmişten Günümüze Giresun'da Dini ve Kültürel Hayat Sempozyumu, (Ed. M. Fatsa). İstanbul: Giresun İl Özel İdaresi Yayınları. 385-391.
- Yeşil Giresun Gazetesi (1930). Sayı: 205.
- Yılmaz, Ali (2019). Osmanlı Dönemi Giresun’da Eğitim Öğretim. İstanbul: Arı sanat Yayınları.
- Yılmaz, Ali ve Mehmet Fatsa (2023). “Giresun’da Dinî Hayata Yön Veren Bir Aydın Örneği: Müftüzâde Hafız Mehmed Talip Efendi”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XII (23), 1-25.
- Yolalıcı, M. Emin (1994). “Maarif Salnamelerine Göre; Trabzon Vilayetinde Eğitim ve Öğretim Kurumları”. OTAM, (5), 467-468.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Ottoman Institutions and Civilization (Other) |
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Early Pub Date | June 30, 2025 |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | January 21, 2025 |
| Acceptance Date | June 17, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Issue: 63-Haziran 2025 |
The articles sent to the Journal of Waqfs with a request for publication are subject to preliminary examination by the Editorial Board and at least two academicians who are experts in their fields are sent for review. The copyright of the articles accepted to be published in the Journal of Waqfs with the referee reports and the decision of the Editorial Board is deemed to have been transferred to the General Directorate of Foundations, and a royalty fee is paid to the published articles in accordance with the relevant legislation.