Research Article
BibTex RIS Cite

Toptan ve Perakende Sektöründe Yer Alan Lojistik Firmalarinin Verimlilik Değerlerinin Borsa Performans Değerlerine Etkisi

Year 2025, Volume: 59 Issue: 2, 353 - 368, 16.04.2025

Samuray Karaca , Ahmet Karaca

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1537967

Abstract

Amaç: Bu çalışmanın amacı dağıtım lojistiği olarak BİST Toptan ve Perakende sektöründe yer alan işletmelerin ekonomik verimliliklerinin değerlendirilerek, piyasa performans değerlerine etkisinin belirlenmesidir.
Yöntem: Çalışmada işletmelerin verimlilikleri ile borsa performans değerleri arasındaki ilişki panel veri regresyon analizi ile araştırılmıştır. İşletmelerin ekonomik verimlilikleri mali tablolarında yer alan finansal veriler kullanılarak elde edilmiştir. İşletmelere ait piyasa değerleri ise işletmelerin sahip olduğu toplam hisse senetlerinin ilgili yılın hisse senedi kapanış fiyatı ile değerlemesiyle elde edilerek analize dahil edilmiştir. Bu amaçla araştırmaya dahil edilen işletmelerin finansal verilerinin yer aldığı mali tabloları 2012-2023 yılları arası Kamu Aydınlatma Platformu (KAP)’tan elde edilmiştir. Elde edilen verilerden işletmelerin verimlilikleri ve piyasa değeri hesaplanmıştır.
Bulgular: Analiz sonuçları değerlendirildiğinde modelin anlamlılık düzeyi de dikkate alınarak işletmelerin verimlilik oranındaki bir birimlik artışın borsa performans değerinde 0,5954 oranında bir artışa neden olacağı, ve bu değişmelerin istatistiksel açıdan anlamlı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak toptan ve perakende sektöründe yer alan lojistik işletmelerinin verimlilik değerlerinin borsa performans değerlerini pozitif yönde etkilediği, ayrıca işletmelerin lojistik verimliliklerinin 2019 yılında en düşük seviyede seyrederken, 2022 yılında en yüksek değere ulaştığı, işletmelerin borsa performans değerlerinin de 2018 yılında en düşük, 2022 yılında en yüksek değere ulaştığı tespit edilmiştir.
Özgünlük: Tedarik zincirinin bir parçası olan toptan ve perakende sektörüne ilişkin literatürde herhangi bir verimlilik analizi yer almamaktadır.

Keywords

Ekonomik Verimlilik Lojistik Panel Data Regresyon Borsa Değeri

References

  • Abdioğlu, Z. ve Yamak, R. (2016). “Türk İmalat Sanayinde Sektörler Bazında Verimlilik Çıktı İlişkisi: Verdoorn Yasası”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 81-91.
  • Acar, A.Z. (2020). “Lojistik Yönetimine Giriş”, Lojistik Yönetimi, 3-23, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
  • Acar, A.Z. (2021). “Stratejik Lojistik Yönetimi”, (1. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
  • Alkış, G., Pirtini, S. ve Ertemel, A.V. (2020), “Lojistik Sektöründe Endüstri 4.0 Uygulamalarının Operasyonel Verimliliğe Etkisi”, BMIJ, 8(1), 371-395. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1341
  • Altıntaş, F.F. (2022). “G7 Ülkelerinin Lojistik Etkinlik ve Verimlilik Performanslarının Değerlendirilmesi”, Verimlilik Dergisi, 1, 78-93. https://doi.org/10.51551/verimlilik.734258
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). “Research Methods in Social Sciences (with SPSS Application)”, (6. Baskı), Sakarya Publication, Sakarya.
  • Aras, G., Kutlu Furtuna. Ö. ve Mutlu Yildirim, F. (2017). “Yatırım ve Finansman Kararlarının Piyasa Değerine Etkisi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 120-138. https://doi.org/10.20491/isarder.2017.324
  • Arık, Ş, Akay A.B. ve Zanbak M. (2014). “Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktörler: Yükselen Piyasalar Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 97-110. https://doi.org/10.18037/ausbd.12322
  • Aydın, S. (2012). “Üretim Yönetimi, İşletmelerde Üretim Stratejisi ve Verimlilik”, (Editör: C.H. Kanıcıoğlu), 33-49, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
  • Bayraktutan, Y. ve Özbilgin, M. (2015). “Lojistik Maliyetler ve Lojistik Performans Ölçütleri”, Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(2), 95-112.
  • Campbell, John P. (1973) Research into the Nature of Organizational Effectiveness. An Endangered Species? Working Paper, University of Minnesota.
  • Craig, C.E. ve Harris, C.R. (1972). “Productivity Concepts and Measurement- A Management Viewpoint, Unpublished Master’s thesis, M.I.T., Cambridge, Massachusetts.
  • Craig, C.E. ve Harris, C.R. (1973). “Total Productivity Measurement at the Firm Level,” Sloan Management Review, 14(3), 13-29.
  • CSCMP (2024). https://cscmp.org, (Erişim Tarihi: 20.08.2024).
  • Delibalta, M.S. (2023). “Türkiye Madencilik Sektöründe Verimlilik ve Ekonomik Katkı Analizi”, Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi, 1(35), 16-26. https://doi.org/10.47118/somatbd.1198426
  • Driscoll, J.C. ve Kraay, A.C. (1998). “Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data”, The Review of Economics and Statistics, 80(4), 549-560. http://www.jstor.org/stable/2646837
  • Fisher, M.L. (1997). “What is the Right Supply Chain for Your Product?”, Harvard Business Review, 75, 2,105-116.
  • Fugate B.S., Mentzer, J.T. ve Stank, T.P. (2010). “Logistics Performance: Efficiency, Effectiveness, and Differentiation”, Journal of Business Logistics, 31(1), 43-62.
  • Görçün, Ö.F. (2019). “Entegre Entropi ve EATWOS Yöntemleri Kullanılarak Karadeniz Konteyner Limanlarının Verimlilik Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 811-830. https://doi.org/10.17153/oguiibf.511602
  • Görgün M.R. (2020). “Lojistik Performans Kriterlerinin Sağlanmasında Türk Lojistik Sektörünün Durumu”, Ekev Akademi Dergisi, 81, 229-246.
  • Griffis, S.E., Cooper, M., Goldsby, T.J. ve Closs, D.J. (2004), “Performance Measurement: Measure Selection Based upon Firm Goals and Information Reporting Needs,” Journal of Business Logistics, 25(2), 95-118. https://doi.org/10.1002/j.2158-1592.2004.tb00183.x
  • Gujarati, D. (2003). “Basic Econometrics”, (Fourth Edition), McGraw Hill, ABD.
  • Hausman, W.H., Lee, H.L. ve Subramanian, U. (2013). "The Impact of Logistics Performance on Trade", Production and Operations Management, 22(2), 236-252
  • Karaca, S. ve Çonkar, K. (2022). “The Effect of Financial Risks of Companies Listed in the BIST Sustainability Index on Stock Prices”, Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 107-125. https://doi.org/10.47097/piar.1114136
  • Kendrick, J.W. ve Creamer, D. (1965). “Measuring Company Productivity: Handbook with Case Studies”, Studies in Business Economics, No. 89, National Industrial Conference Board, New York.
  • Keskin, U. (1994). “Verimlilik Analizi ve Bir İşletmede Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Korucuk, S. (2018). “İmalat İşletmelerinde Lojistik Hizmet Kalitesinin İşletme Verimliliğine Etkisinin Lojistik Regresyon Analizi ile Belirlenmesi: Erzincan İli Örneği”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 30-43.
  • Langley, C.J. ve Holcomb, M.C. (1992). “Creating Logistics Customer Value”, Journal of Business Logistics, 13, 1-27.
  • Lazol, İ. (2004). “Mali Analiz ve Enflasyon Muhasebesi Uygulamaları”, Ekin Kitabevi, İstanbul.
  • Mentzer, J.T. ve Konrad, B.P. (1991) “An Efficiency/Effectiveness Approach to Logistics Performance Analysis”, Journal of Business Logistics, 12, 33-62.
  • Mutlu, H.M. ve Ölmez, S. (2017). “Lojistik Performans ve İlişki Kalitesi Üzerine Alan Yazın İncelemesi”, Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 99-120. https://doi.org/10.30711/utead.356743
  • Olhager, J. ve Selldin, E. (2007). “Strategic Choice of Manufacturing Planning and Control Approaches: Empirical Analysis of Drivers and Performance”, Advances in Production Management Systems. IFIP The International Federation for Information Processing, (Editörler: J. Olhager, F. Persson), Vol. 246. Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-0-387-74157-4_5
  • Pesaran, H.M. (2007). “A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross Section Dependence”, Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265-312.
  • Pesaran, M.H., Shin, Y. ve Smith, R.J. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. http://dx.doi.org/10.1002/jae.616
  • Şimşek, Ş. ve Çelik, A. (2013). “İşletme Bilimine Giriş”, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • Şimşek, Ş. ve Çelik, A. (2023). “İşletme Bilimine Giriş”, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • Singhal, V.R. ve Hendricks, K.B. (2002), “How Supply Chain Glitches Torpedo Shareholder Value,” Supply Chain Management Review, 6(1), 18-24.
  • Steers, R.M. (1975). “Problems in the Measurement of Organizational Effectiveness,” Administrative Science Quarterly, 20(4), 546-558.
  • Tafri, F.H., Hamid, Z., Meera, A.K. ve Omar, M.A. (2009). “The Impact of Financial Risks on Profitability of Malaysia Commercial Banks: 1996-2005”, International Journal of Social Human Science and Engineering, 3(6), 268-282.
  • Thorndike, R.L. (1949). “Personnel Selection: Test and Measurement Techniques”, Wiley, New York.
  • Ulusam Seçkiner, S., ve Sofuoğlu, A. (2024). “Dijital Hastanelerde Verimlilik Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 27(1), 1-20. https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1320252
  • Yaşar, F. ve Yavuz, S. (2024). “Bist100 İmalat İşletmelerinin Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi ile Analizi”, Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 112-127. https://doi.org/10.29157/etusbed.1290902
  • Yılmaz, Ü. ve Kuvat, Ö. (2021). “Nesnelerin İnterneti Teknolojisinin Lojistik Faaliyetlerindeki Uygulama Alanları ve Verimliliğe Etkileri”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 31, 746-754. https://doi.org/10.31590/ejosat.1004953

The Effect of Efficiency Values of Logistics Companies in Wholesale and Retail Sectors on Stock Market Performance Values

Year 2025, Volume: 59 Issue: 2, 353 - 368, 16.04.2025

Samuray Karaca , Ahmet Karaca

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1537967

Abstract

Purpose: The present study aims to evaluate the economic efficiency of the businesses in the BIST (The Borsa Istanbul) Wholesale and Retail sector as distribution logistics and to determine its impact on market performance values.
Methodology: The relationship between the productivity of businesses and stock market performance value is investigated using panel data regression analysis. For this purpose, the financial statements containing the financial data of the businesses included in the study were obtained from the Public Disclosure Platform (PDP) between 2012 and 2023. The productivity and market value of the enterprises were calculated from the data obtained.
Findings: The analysis results revealed that a one-unit increase in the productivity ratio of the businesses would lead to an increase of 0.5954 in the stock market performance value, and these changes are statistically significant, taking into account the significance level of the model. In conclusion, it was determined that the logistics efficiency values of the businesses in the wholesale and retail sectors positively affect the stock market performance values. Furthermore, it was concluded that the logistics efficiency of the businesses was at the lowest level in 2019 and reached the highest value in 2022, while the stock market performance values of the businesses were the lowest in 2018 and reached the highest value in 2022.
Originality: There is no efficiency analysis in the literature regarding the wholesale and retail sector, which is a part of the supply chain.

Keywords

Economic Productivity Logistics Panel Data Regression Market Value

References

  • Abdioğlu, Z. ve Yamak, R. (2016). “Türk İmalat Sanayinde Sektörler Bazında Verimlilik Çıktı İlişkisi: Verdoorn Yasası”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 81-91.
  • Acar, A.Z. (2020). “Lojistik Yönetimine Giriş”, Lojistik Yönetimi, 3-23, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
  • Acar, A.Z. (2021). “Stratejik Lojistik Yönetimi”, (1. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
  • Alkış, G., Pirtini, S. ve Ertemel, A.V. (2020), “Lojistik Sektöründe Endüstri 4.0 Uygulamalarının Operasyonel Verimliliğe Etkisi”, BMIJ, 8(1), 371-395. http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i1.1341
  • Altıntaş, F.F. (2022). “G7 Ülkelerinin Lojistik Etkinlik ve Verimlilik Performanslarının Değerlendirilmesi”, Verimlilik Dergisi, 1, 78-93. https://doi.org/10.51551/verimlilik.734258
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). “Research Methods in Social Sciences (with SPSS Application)”, (6. Baskı), Sakarya Publication, Sakarya.
  • Aras, G., Kutlu Furtuna. Ö. ve Mutlu Yildirim, F. (2017). “Yatırım ve Finansman Kararlarının Piyasa Değerine Etkisi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 120-138. https://doi.org/10.20491/isarder.2017.324
  • Arık, Ş, Akay A.B. ve Zanbak M. (2014). “Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktörler: Yükselen Piyasalar Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 97-110. https://doi.org/10.18037/ausbd.12322
  • Aydın, S. (2012). “Üretim Yönetimi, İşletmelerde Üretim Stratejisi ve Verimlilik”, (Editör: C.H. Kanıcıoğlu), 33-49, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
  • Bayraktutan, Y. ve Özbilgin, M. (2015). “Lojistik Maliyetler ve Lojistik Performans Ölçütleri”, Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(2), 95-112.
  • Campbell, John P. (1973) Research into the Nature of Organizational Effectiveness. An Endangered Species? Working Paper, University of Minnesota.
  • Craig, C.E. ve Harris, C.R. (1972). “Productivity Concepts and Measurement- A Management Viewpoint, Unpublished Master’s thesis, M.I.T., Cambridge, Massachusetts.
  • Craig, C.E. ve Harris, C.R. (1973). “Total Productivity Measurement at the Firm Level,” Sloan Management Review, 14(3), 13-29.
  • CSCMP (2024). https://cscmp.org, (Erişim Tarihi: 20.08.2024).
  • Delibalta, M.S. (2023). “Türkiye Madencilik Sektöründe Verimlilik ve Ekonomik Katkı Analizi”, Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi, 1(35), 16-26. https://doi.org/10.47118/somatbd.1198426
  • Driscoll, J.C. ve Kraay, A.C. (1998). “Consistent Covariance Matrix Estimation with Spatially Dependent Panel Data”, The Review of Economics and Statistics, 80(4), 549-560. http://www.jstor.org/stable/2646837
  • Fisher, M.L. (1997). “What is the Right Supply Chain for Your Product?”, Harvard Business Review, 75, 2,105-116.
  • Fugate B.S., Mentzer, J.T. ve Stank, T.P. (2010). “Logistics Performance: Efficiency, Effectiveness, and Differentiation”, Journal of Business Logistics, 31(1), 43-62.
  • Görçün, Ö.F. (2019). “Entegre Entropi ve EATWOS Yöntemleri Kullanılarak Karadeniz Konteyner Limanlarının Verimlilik Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 811-830. https://doi.org/10.17153/oguiibf.511602
  • Görgün M.R. (2020). “Lojistik Performans Kriterlerinin Sağlanmasında Türk Lojistik Sektörünün Durumu”, Ekev Akademi Dergisi, 81, 229-246.
  • Griffis, S.E., Cooper, M., Goldsby, T.J. ve Closs, D.J. (2004), “Performance Measurement: Measure Selection Based upon Firm Goals and Information Reporting Needs,” Journal of Business Logistics, 25(2), 95-118. https://doi.org/10.1002/j.2158-1592.2004.tb00183.x
  • Gujarati, D. (2003). “Basic Econometrics”, (Fourth Edition), McGraw Hill, ABD.
  • Hausman, W.H., Lee, H.L. ve Subramanian, U. (2013). "The Impact of Logistics Performance on Trade", Production and Operations Management, 22(2), 236-252
  • Karaca, S. ve Çonkar, K. (2022). “The Effect of Financial Risks of Companies Listed in the BIST Sustainability Index on Stock Prices”, Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(1), 107-125. https://doi.org/10.47097/piar.1114136
  • Kendrick, J.W. ve Creamer, D. (1965). “Measuring Company Productivity: Handbook with Case Studies”, Studies in Business Economics, No. 89, National Industrial Conference Board, New York.
  • Keskin, U. (1994). “Verimlilik Analizi ve Bir İşletmede Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Korucuk, S. (2018). “İmalat İşletmelerinde Lojistik Hizmet Kalitesinin İşletme Verimliliğine Etkisinin Lojistik Regresyon Analizi ile Belirlenmesi: Erzincan İli Örneği”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 30-43.
  • Langley, C.J. ve Holcomb, M.C. (1992). “Creating Logistics Customer Value”, Journal of Business Logistics, 13, 1-27.
  • Lazol, İ. (2004). “Mali Analiz ve Enflasyon Muhasebesi Uygulamaları”, Ekin Kitabevi, İstanbul.
  • Mentzer, J.T. ve Konrad, B.P. (1991) “An Efficiency/Effectiveness Approach to Logistics Performance Analysis”, Journal of Business Logistics, 12, 33-62.
  • Mutlu, H.M. ve Ölmez, S. (2017). “Lojistik Performans ve İlişki Kalitesi Üzerine Alan Yazın İncelemesi”, Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 99-120. https://doi.org/10.30711/utead.356743
  • Olhager, J. ve Selldin, E. (2007). “Strategic Choice of Manufacturing Planning and Control Approaches: Empirical Analysis of Drivers and Performance”, Advances in Production Management Systems. IFIP The International Federation for Information Processing, (Editörler: J. Olhager, F. Persson), Vol. 246. Springer, Boston, MA. https://doi.org/10.1007/978-0-387-74157-4_5
  • Pesaran, H.M. (2007). “A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross Section Dependence”, Journal of Applied Econometrics, 22(2), 265-312.
  • Pesaran, M.H., Shin, Y. ve Smith, R.J. (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326. http://dx.doi.org/10.1002/jae.616
  • Şimşek, Ş. ve Çelik, A. (2013). “İşletme Bilimine Giriş”, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • Şimşek, Ş. ve Çelik, A. (2023). “İşletme Bilimine Giriş”, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • Singhal, V.R. ve Hendricks, K.B. (2002), “How Supply Chain Glitches Torpedo Shareholder Value,” Supply Chain Management Review, 6(1), 18-24.
  • Steers, R.M. (1975). “Problems in the Measurement of Organizational Effectiveness,” Administrative Science Quarterly, 20(4), 546-558.
  • Tafri, F.H., Hamid, Z., Meera, A.K. ve Omar, M.A. (2009). “The Impact of Financial Risks on Profitability of Malaysia Commercial Banks: 1996-2005”, International Journal of Social Human Science and Engineering, 3(6), 268-282.
  • Thorndike, R.L. (1949). “Personnel Selection: Test and Measurement Techniques”, Wiley, New York.
  • Ulusam Seçkiner, S., ve Sofuoğlu, A. (2024). “Dijital Hastanelerde Verimlilik Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 27(1), 1-20. https://doi.org/10.61859/hacettepesid.1320252
  • Yaşar, F. ve Yavuz, S. (2024). “Bist100 İmalat İşletmelerinin Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi ile Analizi”, Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 112-127. https://doi.org/10.29157/etusbed.1290902
  • Yılmaz, Ü. ve Kuvat, Ö. (2021). “Nesnelerin İnterneti Teknolojisinin Lojistik Faaliyetlerindeki Uygulama Alanları ve Verimliliğe Etkileri”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 31, 746-754. https://doi.org/10.31590/ejosat.1004953
There are 43 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Logistics
Journal Section Araştırma Makalesi
Authors

Samuray Karaca 0000-0001-7702-1545

Ahmet Karaca 0000-0001-8556-7337

Publication Date April 16, 2025
Submission Date August 23, 2024
Acceptance Date January 29, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 59 Issue: 2

Cite

APA Karaca, S., & Karaca, A. (2025). Toptan ve Perakende Sektöründe Yer Alan Lojistik Firmalarinin Verimlilik Değerlerinin Borsa Performans Değerlerine Etkisi. Verimlilik Dergisi, 59(2), 353-368. https://doi.org/10.51551/verimlilik.1537967
 Download Cover Image

23139       23140          29293

22408 Journal of Productivity is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY-NC 4.0)