Abstract
Bu çalışmada, insanlarla insan-olmayan hayvanların ilişkilerine dair 19. yüzyıldan beri süregelen ve insan-olmayanların failliklerinin göz ardı edildiği konvansiyonel etnogra-fik yaklaşımları, bir at binicilik kulübünde gerçekleştirilmiş etnografik saha verileri üzerinden eleştirel bir bakış açısıyla inceledim. Aynı zamanda, çalışmada çoktürlü bir etnografi yapmanın olanaklarını sorgularken, insanların atlara yönelik mekânsal düzen-lemeleri ve dil temelli tanımlamalarına dayanan insanmerkezliliğin de izini sürdüm. Bu araştırma, bir yıllık lisans bitirme projem kapsamında şekillendi. Sahada aktif olarak yaklaşık beş-altı ay boyunca bulundum; bu süreçte katılımlı gözlem yaptım, kulüp or-tamında yaklaşık 50 kişiyle etkileşim kurarak nitel veri topladım ve 9 kişiyle derinleme-sine görüşmeler gerçekleştirdim. Tüm süreci ilgili etik kurul onayıyla yürüttüm. Binici-lik kulübünde, insanların eylemlerini ve söylemlerini veri olarak değerlendirirken, atların mekânla, insanlarla ve kendi türleriyle olan etkileşimleri de bu verilerin bir parçası olarak ele almaya gayret ettim. Araştırma sürecinde, araştırmacı olarak insan türüne mensup olmamın çalışmayı nasıl etkileyebileceği, düşünümselliğin sınırlarının ne kadar genişletilebileceği ve insan olmanın çoktürlü etnografik bir çalışmada bariyer-ler yaratıp yaratmayacağı da sorgulamalarım arasındadır. Böylece, bu çalışmanın so-nunda ortaya konan gözlem sonuçlarımla, önceki saha araştırmalarına yönelik eleştirel bir yaklaşım getirmeyi ve ileride yapılacak araştırmalarda insanmerkezli tutumlara karşı daha hassas bir refleksivitenin geliştirilmesine katkı sunmayı hedefledim.
Ethical Statement
Ankara Üniversitesi Etik Kurulu'nun 21.11.2022 tarih ve 20/256 sayılı onayıyla Etik Kurul Belgesi almıştır.
Supporting Institution
Bu çalışma için herhangi bir kurum ve kuruluştan destek alınmamıştır.
Thanks
Bu çalışmanın her aşamasında değerli katkıları ve rehberliğiyle yanımda olan danışmanım Prof. Dr. Serpil Aygün Cengiz'e, bu yeni araştırma alanında beni cesaretlendirdiği ve yol gösterici desteğiyle ilham verdiği için en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca, çalışmamın son okumalarını titizlikle gerçekleştiren Dr. Hakan Mutlu, Kaan Ürker ve Arş. Gör. Muhammet Öksüz'e katkılarından dolayı minnettarım. Son okuma sürecine ek olarak, revizyon aşamasındaki desteğiyle çalışmanın gelişimine önemli katkılarda bulunan Sebahat Gökçe Ağbaş'a da özel olarak teşekkür ederim. Son olarak, çoktürlü etnografiyi geliştirme çabalarıyla sosyal bilimlerde insan olmayan hayvan aktörlerin failliğine dikkat çeken araştırmacılara da teşekkür ederim. Bu çalışma, onların öncü katkılarından ilham alarak şekillenmiştir.
References
- Alkan, Ayten (Complied by.) (2020). Şehir ve Hayvan. Patika Kitap.
- Alliance for Marxism and Animal Liberation. (2018). Eighteen Theses on Marxism and Animal Liberation. Alliance for Marxism and Animal Liberation.
- Bozok, Nihan (2024). “Women and Forests in Solidarity: A Multispecies Companionship Case from the Aegean Forests of Turkey”. Gender & Society, 38(2): 276–298.
- Burgan, Ezgi. (2017). "Çoklu Türler Etnografisi: Yüz Yüze Bir Araştırma İmkânı Üzerine Düşünceler”. Moment Dergi, 4(1):115-134.
- Burgan, Ezgi. (2023). Meadow and Hut: Interspecies Gendered Encounters in the Geography of High Pastures Doctoral Dissertation. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman University, Institute of Social Sciences.
- DeMello, Margo (2012). Animals and Society: An Introduction to Human-animal Studies. Columbia University Press.
- Descola, Philippe (2013). Doğa ve Kültürün Ötesinde. Trans. İsmail Yerguz. İstanbul: Bilgi University.
- Derrida, Jacques (2008). The Animal That Therefore I Am. Trans. David Wills. New York: Fordham University Press.
- Dişli, Semra Özlem (2022). “Birlikte Yaşama: Ankara’da Kediler ve İnsanlar Üzerine Çoktürlü Etnografi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 62(2): 1657–1690.
- Dişli, Semra Özlem (2023). “Konuşuyosak Ne Yababiliriz Kardeşim: Twitter’da Konuşan Hayvanlar ve Ttürler Arası Yakınlık. Kültür ve İletişim, 26(2): 260-290.
- Ellis, C., & Bochner, A. P. (2000). Autoethnography, Personal Narrative, Reflexivity: Researcher as Subject”. Handbook of Qualitative Research. Eds. K. Denzin & Y. S. Lincoln. New York: Sage Publications, 733–768.
- Gruen, Lori (Ed.). (2018). Critical Terms for Animal Studies. Chicago: University of Chicago Press.
- Kirksey, Eben & Helmreich, Stefan (2010). “Emergence of Multi-Species Ethnography”. Cultural Anthropology, 25(4): 545-576. Ellen, Roy & Fukui, Katsuyoshi (2020). Redefining Nature: Ecology, Culture, Domestication. New York: Routledge.
- Lefebvre, Henri (2014). Mekânın Üretimi. Trans. Işık Ergüden. İstanbul: Sel Publications.
- Malinowski, Bronislaw (1992). Vahşilerin Cinsel Yaşamı. Trans. Saadet Özkal. İstanbul: Kabalcı Publications.
- Maurizi, Marco (2017). Beyond Nature: Animal Liberation, Marxism, and Critical Theory. Leiden: Brill.
- Ong, Walter Jackson (2014). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi. Trans. Sema Postacıoğlu Banon. İstanbul: Metis Publications.
- Philo, Chris & Wilbert, Chris (2000). Animal Spaces, Beastly Places: New Geographies of Human-Animal Relations. New York: Routledge.
- Saussure, Ferdinand de (1998). Genel Dilbilim Dersleri. Trans. Berke Vardar. İstanbul: Multilingual.
- Strauss, Claude Levi (2012). Yapısal Antropoloji. Trans. Adnan Kahiloğulları. İmge Bookstore.
- Taylor, Nik & Twine, Richard (2014). The Rise of Critical Animal Studies: From the Margins to The Centre. Routledge.
- Turan, Süleyman (2020). Kutsal ve Hayvan: Dinlerin Hayvanlara Bakışı. Ankara: Nobel Akademik Publications.
- Vider, Stephen (2021). The Queerness of Home: Gender, Sexuality, and the Politics of Domesticity After World War II. Chicago: University of Chicago Press.
- Wadiwel, Dinesh (2015). The War Against Animals. Leiden: Brill.
- Zeybek, Sezai Ozan (2014). “İstanbul’un Yuttukları ve Kustukları: Köpekler ve Nesneler Üzerinden İstanbul Tahlili”. Yeni İstanbul Çalışmaları: Sınırlar, Mücadeleler, Açılımlar Eds. A. B. Candan & C. Özbay. İstanbul: Metis Yayınları, 263–282.
Abstract
In this study, I critically examined conventional ethnographic approaches that have, since the 19th century, overlooked the agency of non-human animals, using ethnographic field data I gathered in an equestrian club. At the same time, while exploring the possibilities of conducting a multispecies ethnography, I traced anthropocentrism through the spatial arrangements and language-based classifications humans apply to horses. This research emerged as part of my one-year undergraduate thesis project. I spent approximately five to six months actively in the field, during which I conducted participant observation, interacted with around 70 individuals within the club environment, and carried out 18 in-depth interviews. The entire process was conducted with the approval of the relevant ethics committee. In the field, I evaluated human actions and discourses as data, while also striving to include the interactions of horses with the space, with humans, and with their own kind. Throughout the research process, I also questioned how my own exist-ence as a human might affect the study, how far the boundaries of reflexivity could be expanded, and whether being human might create barriers in a multispecies ethnograph-ic study. Through the observations presented at the end of this study, I aimed to offer a critical perspective on earlier ethnographic works and contribute to the development of a more sensitive reflexivity against anthropocentrism in future research.
Ethical Statement
Ethics committee approval for this research was received from Ankara University Rectorate, Ethics Committee, Date: 21.11.2022, Number: 20/256.
Supporting Institution
No support was received from any institution or organization for this study.
Thanks
Author would like to thank Prof. Dr. Serpil Aygün Cengiz, Dr. Hakan Mutlu, Kaan Ürker, and Res. Asst. Muhammet Öksüz.
References
- Alkan, Ayten (Complied by.) (2020). Şehir ve Hayvan. Patika Kitap.
- Alliance for Marxism and Animal Liberation. (2018). Eighteen Theses on Marxism and Animal Liberation. Alliance for Marxism and Animal Liberation.
- Bozok, Nihan (2024). “Women and Forests in Solidarity: A Multispecies Companionship Case from the Aegean Forests of Turkey”. Gender & Society, 38(2): 276–298.
- Burgan, Ezgi. (2017). "Çoklu Türler Etnografisi: Yüz Yüze Bir Araştırma İmkânı Üzerine Düşünceler”. Moment Dergi, 4(1):115-134.
- Burgan, Ezgi. (2023). Meadow and Hut: Interspecies Gendered Encounters in the Geography of High Pastures Doctoral Dissertation. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman University, Institute of Social Sciences.
- DeMello, Margo (2012). Animals and Society: An Introduction to Human-animal Studies. Columbia University Press.
- Descola, Philippe (2013). Doğa ve Kültürün Ötesinde. Trans. İsmail Yerguz. İstanbul: Bilgi University.
- Derrida, Jacques (2008). The Animal That Therefore I Am. Trans. David Wills. New York: Fordham University Press.
- Dişli, Semra Özlem (2022). “Birlikte Yaşama: Ankara’da Kediler ve İnsanlar Üzerine Çoktürlü Etnografi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 62(2): 1657–1690.
- Dişli, Semra Özlem (2023). “Konuşuyosak Ne Yababiliriz Kardeşim: Twitter’da Konuşan Hayvanlar ve Ttürler Arası Yakınlık. Kültür ve İletişim, 26(2): 260-290.
- Ellis, C., & Bochner, A. P. (2000). Autoethnography, Personal Narrative, Reflexivity: Researcher as Subject”. Handbook of Qualitative Research. Eds. K. Denzin & Y. S. Lincoln. New York: Sage Publications, 733–768.
- Gruen, Lori (Ed.). (2018). Critical Terms for Animal Studies. Chicago: University of Chicago Press.
- Kirksey, Eben & Helmreich, Stefan (2010). “Emergence of Multi-Species Ethnography”. Cultural Anthropology, 25(4): 545-576. Ellen, Roy & Fukui, Katsuyoshi (2020). Redefining Nature: Ecology, Culture, Domestication. New York: Routledge.
- Lefebvre, Henri (2014). Mekânın Üretimi. Trans. Işık Ergüden. İstanbul: Sel Publications.
- Malinowski, Bronislaw (1992). Vahşilerin Cinsel Yaşamı. Trans. Saadet Özkal. İstanbul: Kabalcı Publications.
- Maurizi, Marco (2017). Beyond Nature: Animal Liberation, Marxism, and Critical Theory. Leiden: Brill.
- Ong, Walter Jackson (2014). Sözlü ve Yazılı Kültür: Sözün Teknolojileşmesi. Trans. Sema Postacıoğlu Banon. İstanbul: Metis Publications.
- Philo, Chris & Wilbert, Chris (2000). Animal Spaces, Beastly Places: New Geographies of Human-Animal Relations. New York: Routledge.
- Saussure, Ferdinand de (1998). Genel Dilbilim Dersleri. Trans. Berke Vardar. İstanbul: Multilingual.
- Strauss, Claude Levi (2012). Yapısal Antropoloji. Trans. Adnan Kahiloğulları. İmge Bookstore.
- Taylor, Nik & Twine, Richard (2014). The Rise of Critical Animal Studies: From the Margins to The Centre. Routledge.
- Turan, Süleyman (2020). Kutsal ve Hayvan: Dinlerin Hayvanlara Bakışı. Ankara: Nobel Akademik Publications.
- Vider, Stephen (2021). The Queerness of Home: Gender, Sexuality, and the Politics of Domesticity After World War II. Chicago: University of Chicago Press.
- Wadiwel, Dinesh (2015). The War Against Animals. Leiden: Brill.
- Zeybek, Sezai Ozan (2014). “İstanbul’un Yuttukları ve Kustukları: Köpekler ve Nesneler Üzerinden İstanbul Tahlili”. Yeni İstanbul Çalışmaları: Sınırlar, Mücadeleler, Açılımlar Eds. A. B. Candan & C. Özbay. İstanbul: Metis Yayınları, 263–282.
Details
| Primary Language | English |
|---|---|
| Subjects | Anthropology (Other) |
| Journal Section | Research Articles |
| Authors | |
| Publication Date | June 30, 2025 |
| Submission Date | February 23, 2025 |
| Acceptance Date | May 15, 2025 |
| Published in Issue | Year 2025 Volume: 5 Issue: 1 |
