Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Keşif ve Tamirat Defterleri Işığında Akkirman Kalesi’nin Tahkimi (XVIII. Yüzyıl)

Yıl 2025, , 75 - 115, 31.05.2025

Hakan Engin

https://doi.org/10.32953/abad.1649641

Öz

Turla Nehri kıyısında ve Karadeniz hinterlandında bulunan Akkirman kalesi, tarihi Boğdan coğrafyasının en stratejik ve müstahkem mevkilerindendi. II. Bayezid’in 1484 yılındaki Boğdan seferiyle Osmanlı idaresine girmişti. Stratejik ehemmiyeti sebebiyle, bilhassa XVIII. yüzyılda Osmanlıların Rusya ile giriştiği savaşlarda, fonksiyonel olarak önemli bir üs haline getirilmişti. Bu bağlamda müteaddid defalar bakım ve yenileme işlemlerine tabi tutulmuştu. Değişen sınırlar, Osmanlı tahkimatlarının modernizasyon sürecine anlamlı bir ivme kazandırmıştı. Dolayısıyla Akkirman kalesi, zikredilen yüzyılın son çeyreğinden itibaren yoğun bir tahkim sürecine girmişti. 1792 yılından sonra da yabancı mühendisler, kalenin modernizasyon sürecinde istihdam edilmişti. Mevzubahis tahkim faaliyetlerinin incelenmesi, hem askeri hem de fiziki manada şehrin yapısal değişiminin anlamlandırılmasına katkı sunmaktadır. Bu çalışmada Akkirman’daki inşaat süreci, Osmanlı arşivlerinde zengin içeriklere sahip keşif ve tamirat defterleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Ayrıca kalenin tahkimat yapısını bilimsel bir çalışmada konu edinen, Osmanlı arşivlerinde tespit edilmiş bir şehir planı mevcut değildir. Ukrayna ve Rusya’daki arşivlerden tespiti mümkün olan kale planları ise yurt dışında arkeoloji, sanat, mimari ve askeri tarih çalışmalarına kaynak teşkil etmiştir. Mevcutlarından farklı yeni bir Akkirman kalesi planı, tarafımızdan tespit ve zikredilen birincil kaynaklarla birlikte tetkik edilmiştir. Dolayısıyla bu makale, kalenin hem modernizasyon süreci hem de yeni proje-planın teşhiri çerçevesinde Akkirman’a dair yapılan ilmi çalışmalara katkı sağlamayı amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Kaleleri Akkirman Tahkim Turla Nehri.

Kaynakça

  • 1- Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Kaynakları (BOA)
  • -Ali Emiri Tasnifi (AE.)
  • Ahmed III. (AE. SAMD. III ) 99/9829.
  • Abdulhamid I (AE. SABH. I ) 175/11672, 323/22012.
  • Selim III (AE. SSLM. III ) 298/17414.
  • Mustafa III (AE. SMST. III ): 37/3627.
  • Mahmud I (AE. SMHD. I) 30/1791.
  • -Cevdet Tasnifi (C.)
  • Cevdet Askeriyye (C. AS) 38/1755, 639/26925, 36/1622, 1160/51635-1, 1067/46954, 21/1012, 58/2736, 618/26067, 690/28957, 892/38397, 1114/49354, 488/20359, 1058/46514, 1052/46223, 213/9130, 1104/48794, 1189/53106, 666/27970, 1088/47976, 378/15650, 1163/51757, 176/7662, 144/6365, 576/24225, 1094/48295, 154/6803, 870/37293.
  • Cevdet Evkâf (C. EV.): 346/17593, 303/15403.
  • Cevdet Eyâlet-i Mümtâze (C. MTZ.): 18/851.
  • -Hatt-ı Hümâyun Tasnifi (HAT): 598/29331, 1457/7, 1414/57778, 183/8491, 1413/57685.
  • -İbnülemin Evkâf (İE. EV.): 10/1142.
  • -Kamil Kepeci Defterleri (KK. d): 4874.
  • -Mâliyeden Müdevver Defterleri (MAD.d): 3882, 8954, 10050.
  • -Bâb-ı Defteri Başmuhâsebe Kalemi Defterleri (D. BŞM. d): 41012.
  • -Bâb-ı Defteri Başmuhâsebe Binâ Eminlği Defterleri (D. BŞM. BNE. d): 16070, 15923, 16059, 16066, 16070, 16090.
  • -Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Evrakları (TSMA. e): 755/51.
  • -Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Defterleri (TSMA. d): 9921.
  • -Bâb-ı Âsâfi Sicilât-ı Mühimme Defterleri (A. DVNSMHM. d) 9, 24, 27, 66, 72, 81, 82, 116, 130.
  • -Bâb-ı Âsâfi Divân-ı Humâyun Kalemi (A. DVN) 28/70.
  • 2- Kitap ve Makaleler
  • AKSAN, Virgina, Kuşatılmış Bir İmparatorluk: Osmanlı Harpleri: 1700-1870, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2010.
  • Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), Haz: Abdülkadir Özcan, TTK, Ankara 2000.
  • BAYRAM, Ümmügülsüm Filiz, “1787-1792 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşı’nda Stratejik Bir Oluşum: Kuban Hanlığı”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, c. 11/ sy. 30 (2024), ss. 475-497.
  • BEYDILLI, Kemal, “Yaş Antlaşması”, DİA, c. 43, İstanbul 2013, ss. 343-347.
  • _________, Bir Yeniçerinin Hâtırâtı, Tarih ve Tabiat Vakfı, İstanbul 2003.
  • _________, Küçük Kaynarca’dan Yıkılışa”, Osmanlı Medeniyeti ve Tarihi, c. I, Ircica, İstanbul 1999. BILGE, Mustafa L., “Akkirman”, DİA, c. II, İstanbul 1989, ss. 269-270.
  • BOSTAN, Hümeyra, Defending the Ottoman Capital Against the Russian Threat: Late Eighteenth Century Fortifications of Istanbul, (Doktora Tezi), İstanbul Şehir Üniversitesi, İnsan Ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Tarih Bölümü, İstanbul 2020.
  • CÂNDEA, Ionel, “Cetatea Albă (La Cité Blanche) dans l'historiographie Roumaine”, Tyras–Cetatea Albă-Belhorod–Dnistros’kyj I, Bucureşti, 2002, ss. 29-51.
  • ________, Cetatea Albă: Cercetări Arheologice şi İstorice, Muzeul Brăilei&Editura Istros, Brăila, 2016. ÇAKILCI, Diren, “Osmanlı Devleti’nin Saros Körfezi’nde Bir Asırlık Tahkimat Çabası (1730-1832)”, Belleten, c. 88/ sy. 313 (2024), ss. 811-844.
  • DECEI, Aurel, “Ak Kirman,” EI, I, 1979, ss. 310-311.
  • Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekaiyât, Haz: Abdülkadir Özcan, TTK, Ankara 1995.
  • DÜNDAR, Abdulkadir, Arşivdeki Plan ve Çizimler Işığı Altında Osmanlı İmar Sistemi (XVIII. ve XIX. Yüzyıl), Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, Ankara 2000.
  • DÜZEN, Cem, Dağlı Eşkıyası Manav İbrahim’e Dair Bir Araştırma. Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, c. 7/ sy. 14 (2024), s. 263-275.
  • EMECEN, Feridun M., “Osmanlıların Vahşi Sınırları: XVI. Yüzyıl Arşiv Kayıtlarından Evliya Çelebi’ye Akkirman-Bender-Özü Kesimi”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, sy. 44 (2015), ss. 215-229.
  • ENGİN, Hakan, Teşkilat Tahkimat ve Mali Yapısıyla Osmanlılarda Serhaddin Muhafazası: Tuna Kıyısında İbrail Kalesi (1711-1826), Kitabevi, İstanbul 2023.
  • ______, İbrail Kalesi’nin Modernizasyonu (1736-1819), Muzeul Brailei&Istros, Braila, 2012.
  • ERIM, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, c. IV., TTK, Ankara 1953.
  • ERSOY, Bozkurt, “Türk Tarih Kurumu Projeleri Çerçevesinde Akkerman Kalesi Kazı Çalışmaları”, İpek Yolu Konya Kitabı X, Konya, 2007, ss. 345-353.
  • Evliya Çelebi, Seyahatnâme, (Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, İbrahim Sezgin), c. I, V. Kitap, YKY, İstanbul 2005.
  • FEDAKAR, Cengiz -Hakan Engin, “Erken Tarihli Osmanlı Serhad Kalelerinin Teftişi: Fetihlerini Müteakip Kili ve Akkirman Örnekleri (1491-1505)”, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Aralık 2022, ss. 160-173.
  • FEDAKAR, Cengiz, “1787-1792 Osmanlı-Avusturya-Rus Savaşları’nda Bender Kalesi”, Erdoğan Merçil’e Armağan, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2013, ss. 382-393.
  • _________, “1787-1792 Osmanlı-Rus Harplerinde Kılburun, Özi ve Hocabey Muharebeleri”, Karadeniz Araştırmaları, sy. 46 (2015), ss. 119-136.
  • _________, “1768-1774 Osmanlı-Rus Savaş’ında Akkirman Kalesi’nin Fonksiyonu”, XIX. Türk Tarih Kongresi, c. III., I. Kısım, TTK, Ankara 2022, ss. 571-56.
  • FINKEL, Caroline, Svitlana Bilyayeva, Richard Haddlesey, James Mathieu and Victor Ostapchuk, “Historical-archaeological investigation of Akkerman fortress, Ukraine 2007”, Anatolian Archaeology, 13 (2007), ss. 11-14.
  • FLOAREŞ, Dan, Fortificatiile Tării Moldovei, din Secolele XIV-XVII, Iaşi, 2005.
  • FRUMIN, Mitia, “François Kauffer (1751-1801): le destin d’un cartographe français au service de l’étranger,” Le Monde des Cartes (Comité français de la Cartographie), nr. 207 (2011), ss. 95-106.
  • GHEORGHIU, Teodor Octavian, “İnceputuri Ale Urbanisticii Medievale Româneşti Extracarpatice-Secolele XIII-XVI”, Arheologia Moldovei”, nr. XXVII (2004), ss. 137-163.
  • GIURESCU, Constantın C., İstoria Românılor: Din Cele Mai Vechi Timpuri Pâna La Moartea Lui Alexandru cel Bun (1432), Bucureşti 1946.
  • GOROVEI, Ştefan S., “Stemele lui Ştefan cel Mare de la Cetatea Albă”, Studies and Materials of Mediaval History (SMIM), nr. XXIII (2005), ss. 215-226.
  • GÖGER, Veysel, 16. Yüzyıl Osmanlı Kale Kuşatmaları (Strateji, Taktik, Kuşatma Aşamaları ve Teknolojisi), (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul 2014.
  • GUBOĞLU, Mihail, “Fatih'in Ştefan Çel Mare Üzerine İki Boğdan Seferi (1474-1476)”, Belleten, c. 57/ sy. 185 (1983), ss. 139-176.
  • JOSANU, Vitalie, “Grigore Ureche Despre Cucerirea Cetătii Albe in 1465 Ficţiune Sau Realitate Istorică?”, Acta Moldaviae Septentrionalis, nr. V-VI (2007), ss. 53-58.
  • KOÇAK, Zülfiye, 1787-1792 Osmanlı Rus Savaşında Değişen Dengeler ve Yaş Antlaşması, Tarih İncelemeleri Dergisi, c. 32/ sy. 2 (2017), ss. 459-490.
  • KUŞ, Ayşegül, “Campenhausen’in Bucak Bölgesi Akkirman ve Bender Şehirlerinin Fizikî ve Sosyo-Kültürel Yapısına Yönelik Bir Değerlendirme”, Türkiyat Mecmuası, c. 33/ sy. 1 (2023), ss. 25-49.
  • MUSTAFA Nuri Paşa, Netâyicü’l Vukuât, c. III-IV, (Haz: Neşet Çağatay), TTK, Ankara 1992.
  • IORGA, Nicolae, Studii Istorİce Asurpa Chilici şi Cetatii-Albe, Bucuresti 1900.
  • NICORESCU, Paul, Cetatea Albă, Craiova, 1935.
  • OSTAPCHUK, Victor-Svitlana Bilyayeva, “The Ottoman Northern Black Sea frontier at Akkerman Fortress: The View From a Historical and Archaeological Project”, The Frontiers of the Ottoman World, London: British Academy, 2009, ss. 137-170.
  • BIJISKYAN, P. Minas, Karadeniz Kıyıları Tarihi ve Coğrafyası, 1817-1819, Terc: H. D. Andreasyan, İstanbul Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1969.
  • SARICAOĞLU, Fikret,”1774-1789 Yıllarında Osmanlı Devleti’nin Dış Politikası”, Türkler, c. XII, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 887-904.
  • ŞENYURT, Oya, “III. Selim Döneminde İnşaat Ortamını Yönlendiren İki Fransız Mühendis ve Kale Tamirleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, c. XXVIII/ sy. 2 (2013), ss. 487-521.
  • ŞERBETÇİ, Muzaffer, “Uzunluk Ölçü Birimi Metre’nin Geçirdiği Evreler”, Türkiye 2. Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, 6-10 Şubat 1989, ss. 700-704.
  • ŞLAPAC, Mariana, Cetatea Albă: Studiu de Arhitectură Medievală Militară, Chişinău, 1998.
  • _______, “Urbanismul Basarabiei on Secolul al XIX-lea”, Administrarea Publicг, nr. 3 (2007), ss. 18-25.
  • _______, “Moldavian Bastioned Fortresses. Characteristics/Cetăţile bastionare din Moldova, Caracteristici”, Historia Urbana, Tomul XVIII (2010), ss. 231-247.
  • TOPRAK, Seydi Vakkas, “Rus Tehdidine Karşı İstanbul Boğazı’nın Güvenliği ve Tahkimi Meselesine Dair Bazı Tespitler (1774-1789)”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, c. 131/ sy. 258 (2022), ss.101-134
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, “Kaynarca Muahedesinden Sonraki Durum İcabı Karadeniz Boğazının Tahkimi”, Belleten, c. 44/ sy. 175 (1980), ss. 511-534.
  • VERUSSİ, Raluca-Iosipescu, “Cetatea Alba, Vetatea Neagra”, RIM (Revista de Istorie Militara), nr. 3-4 (131-132/2012), ss. 18-23.
  • YANOC, Dimitri, “Ottoman Petty, Coinage in pre-Ottoman Belgorod, late 14th-1484”, Revista de Cercetari Arheologice şi Numismatıce, nr. 3 (2017), ss. 345-380.

The Fortification of Akkerman Fortress in Light of Building Survey and Repair Registers (18th Century)

Yıl 2025, , 75 - 115, 31.05.2025

Hakan Engin

https://doi.org/10.32953/abad.1649641

Öz

The Akkerman Fortress, located on the banks of the Dniester River and in the hinterland of the Black Sea, was one of the most strategic and fortified positions in the historical geography of Moldavia. It came under Ottoman administration during Sultan Bayezid II’s campaign in Moldavia in 1484. Due to its strategic importance, it was transformed into a functional military base, particularly during the 18th century when the Ottomans engaged in wars with Russia. In this context, it was repeatedly subjected to maintenance and renovation works. Changing borders gave a significant boost to the modernization process of Ottoman fortifications. As a result, the Akkerman Fortress entered an intense fortification process starting from the last quarter of the aforementioned century. After 1792, foreign engineers were employed in the fortress’s modernization process. The examination of these fortification activities contributes to understanding the structural transformation of the city, both militarily and physically. In this study, the construction process of the Akkerman Fortress has been evaluated by considering the rich content of exploration and repair registers in the Ottoman archives. Moreover, there is no city plan in the Ottoman archives that addresses the fortification structure of the fortress in a scientific study. The fortress plans that have been identified from archives in Ukraine and Russia have served as sources for archaeology, art, architecture, and military history studies abroad. A new Akkerman Fortress plan, distinct from the existing ones, has been identified and examined, along with the aforementioned primary sources. Therefore, this article aims to contribute to scholarly works on Akkerman, within the framework of both its modernization process and the identification of the new project-plan.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Fortresses Akkerman (Cetatea Alba) Fortification Dniester River.

Kaynakça

  • 1- Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi Kaynakları (BOA)
  • -Ali Emiri Tasnifi (AE.)
  • Ahmed III. (AE. SAMD. III ) 99/9829.
  • Abdulhamid I (AE. SABH. I ) 175/11672, 323/22012.
  • Selim III (AE. SSLM. III ) 298/17414.
  • Mustafa III (AE. SMST. III ): 37/3627.
  • Mahmud I (AE. SMHD. I) 30/1791.
  • -Cevdet Tasnifi (C.)
  • Cevdet Askeriyye (C. AS) 38/1755, 639/26925, 36/1622, 1160/51635-1, 1067/46954, 21/1012, 58/2736, 618/26067, 690/28957, 892/38397, 1114/49354, 488/20359, 1058/46514, 1052/46223, 213/9130, 1104/48794, 1189/53106, 666/27970, 1088/47976, 378/15650, 1163/51757, 176/7662, 144/6365, 576/24225, 1094/48295, 154/6803, 870/37293.
  • Cevdet Evkâf (C. EV.): 346/17593, 303/15403.
  • Cevdet Eyâlet-i Mümtâze (C. MTZ.): 18/851.
  • -Hatt-ı Hümâyun Tasnifi (HAT): 598/29331, 1457/7, 1414/57778, 183/8491, 1413/57685.
  • -İbnülemin Evkâf (İE. EV.): 10/1142.
  • -Kamil Kepeci Defterleri (KK. d): 4874.
  • -Mâliyeden Müdevver Defterleri (MAD.d): 3882, 8954, 10050.
  • -Bâb-ı Defteri Başmuhâsebe Kalemi Defterleri (D. BŞM. d): 41012.
  • -Bâb-ı Defteri Başmuhâsebe Binâ Eminlği Defterleri (D. BŞM. BNE. d): 16070, 15923, 16059, 16066, 16070, 16090.
  • -Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Evrakları (TSMA. e): 755/51.
  • -Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi Defterleri (TSMA. d): 9921.
  • -Bâb-ı Âsâfi Sicilât-ı Mühimme Defterleri (A. DVNSMHM. d) 9, 24, 27, 66, 72, 81, 82, 116, 130.
  • -Bâb-ı Âsâfi Divân-ı Humâyun Kalemi (A. DVN) 28/70.
  • 2- Kitap ve Makaleler
  • AKSAN, Virgina, Kuşatılmış Bir İmparatorluk: Osmanlı Harpleri: 1700-1870, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2010.
  • Anonim Osmanlı Tarihi (1099-1116/1688-1704), Haz: Abdülkadir Özcan, TTK, Ankara 2000.
  • BAYRAM, Ümmügülsüm Filiz, “1787-1792 Osmanlı-Rus ve Avusturya Savaşı’nda Stratejik Bir Oluşum: Kuban Hanlığı”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, c. 11/ sy. 30 (2024), ss. 475-497.
  • BEYDILLI, Kemal, “Yaş Antlaşması”, DİA, c. 43, İstanbul 2013, ss. 343-347.
  • _________, Bir Yeniçerinin Hâtırâtı, Tarih ve Tabiat Vakfı, İstanbul 2003.
  • _________, Küçük Kaynarca’dan Yıkılışa”, Osmanlı Medeniyeti ve Tarihi, c. I, Ircica, İstanbul 1999. BILGE, Mustafa L., “Akkirman”, DİA, c. II, İstanbul 1989, ss. 269-270.
  • BOSTAN, Hümeyra, Defending the Ottoman Capital Against the Russian Threat: Late Eighteenth Century Fortifications of Istanbul, (Doktora Tezi), İstanbul Şehir Üniversitesi, İnsan Ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Tarih Bölümü, İstanbul 2020.
  • CÂNDEA, Ionel, “Cetatea Albă (La Cité Blanche) dans l'historiographie Roumaine”, Tyras–Cetatea Albă-Belhorod–Dnistros’kyj I, Bucureşti, 2002, ss. 29-51.
  • ________, Cetatea Albă: Cercetări Arheologice şi İstorice, Muzeul Brăilei&Editura Istros, Brăila, 2016. ÇAKILCI, Diren, “Osmanlı Devleti’nin Saros Körfezi’nde Bir Asırlık Tahkimat Çabası (1730-1832)”, Belleten, c. 88/ sy. 313 (2024), ss. 811-844.
  • DECEI, Aurel, “Ak Kirman,” EI, I, 1979, ss. 310-311.
  • Defterdar Sarı Mehmed Paşa, Zübde-i Vekaiyât, Haz: Abdülkadir Özcan, TTK, Ankara 1995.
  • DÜNDAR, Abdulkadir, Arşivdeki Plan ve Çizimler Işığı Altında Osmanlı İmar Sistemi (XVIII. ve XIX. Yüzyıl), Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, Ankara 2000.
  • DÜZEN, Cem, Dağlı Eşkıyası Manav İbrahim’e Dair Bir Araştırma. Anadolu ve Balkan Araştırmaları Dergisi, c. 7/ sy. 14 (2024), s. 263-275.
  • EMECEN, Feridun M., “Osmanlıların Vahşi Sınırları: XVI. Yüzyıl Arşiv Kayıtlarından Evliya Çelebi’ye Akkirman-Bender-Özü Kesimi”, Türklük Bilgisi Araştırmaları, sy. 44 (2015), ss. 215-229.
  • ENGİN, Hakan, Teşkilat Tahkimat ve Mali Yapısıyla Osmanlılarda Serhaddin Muhafazası: Tuna Kıyısında İbrail Kalesi (1711-1826), Kitabevi, İstanbul 2023.
  • ______, İbrail Kalesi’nin Modernizasyonu (1736-1819), Muzeul Brailei&Istros, Braila, 2012.
  • ERIM, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, c. IV., TTK, Ankara 1953.
  • ERSOY, Bozkurt, “Türk Tarih Kurumu Projeleri Çerçevesinde Akkerman Kalesi Kazı Çalışmaları”, İpek Yolu Konya Kitabı X, Konya, 2007, ss. 345-353.
  • Evliya Çelebi, Seyahatnâme, (Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, İbrahim Sezgin), c. I, V. Kitap, YKY, İstanbul 2005.
  • FEDAKAR, Cengiz -Hakan Engin, “Erken Tarihli Osmanlı Serhad Kalelerinin Teftişi: Fetihlerini Müteakip Kili ve Akkirman Örnekleri (1491-1505)”, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, Aralık 2022, ss. 160-173.
  • FEDAKAR, Cengiz, “1787-1792 Osmanlı-Avusturya-Rus Savaşları’nda Bender Kalesi”, Erdoğan Merçil’e Armağan, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2013, ss. 382-393.
  • _________, “1787-1792 Osmanlı-Rus Harplerinde Kılburun, Özi ve Hocabey Muharebeleri”, Karadeniz Araştırmaları, sy. 46 (2015), ss. 119-136.
  • _________, “1768-1774 Osmanlı-Rus Savaş’ında Akkirman Kalesi’nin Fonksiyonu”, XIX. Türk Tarih Kongresi, c. III., I. Kısım, TTK, Ankara 2022, ss. 571-56.
  • FINKEL, Caroline, Svitlana Bilyayeva, Richard Haddlesey, James Mathieu and Victor Ostapchuk, “Historical-archaeological investigation of Akkerman fortress, Ukraine 2007”, Anatolian Archaeology, 13 (2007), ss. 11-14.
  • FLOAREŞ, Dan, Fortificatiile Tării Moldovei, din Secolele XIV-XVII, Iaşi, 2005.
  • FRUMIN, Mitia, “François Kauffer (1751-1801): le destin d’un cartographe français au service de l’étranger,” Le Monde des Cartes (Comité français de la Cartographie), nr. 207 (2011), ss. 95-106.
  • GHEORGHIU, Teodor Octavian, “İnceputuri Ale Urbanisticii Medievale Româneşti Extracarpatice-Secolele XIII-XVI”, Arheologia Moldovei”, nr. XXVII (2004), ss. 137-163.
  • GIURESCU, Constantın C., İstoria Românılor: Din Cele Mai Vechi Timpuri Pâna La Moartea Lui Alexandru cel Bun (1432), Bucureşti 1946.
  • GOROVEI, Ştefan S., “Stemele lui Ştefan cel Mare de la Cetatea Albă”, Studies and Materials of Mediaval History (SMIM), nr. XXIII (2005), ss. 215-226.
  • GÖGER, Veysel, 16. Yüzyıl Osmanlı Kale Kuşatmaları (Strateji, Taktik, Kuşatma Aşamaları ve Teknolojisi), (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı, İstanbul 2014.
  • GUBOĞLU, Mihail, “Fatih'in Ştefan Çel Mare Üzerine İki Boğdan Seferi (1474-1476)”, Belleten, c. 57/ sy. 185 (1983), ss. 139-176.
  • JOSANU, Vitalie, “Grigore Ureche Despre Cucerirea Cetătii Albe in 1465 Ficţiune Sau Realitate Istorică?”, Acta Moldaviae Septentrionalis, nr. V-VI (2007), ss. 53-58.
  • KOÇAK, Zülfiye, 1787-1792 Osmanlı Rus Savaşında Değişen Dengeler ve Yaş Antlaşması, Tarih İncelemeleri Dergisi, c. 32/ sy. 2 (2017), ss. 459-490.
  • KUŞ, Ayşegül, “Campenhausen’in Bucak Bölgesi Akkirman ve Bender Şehirlerinin Fizikî ve Sosyo-Kültürel Yapısına Yönelik Bir Değerlendirme”, Türkiyat Mecmuası, c. 33/ sy. 1 (2023), ss. 25-49.
  • MUSTAFA Nuri Paşa, Netâyicü’l Vukuât, c. III-IV, (Haz: Neşet Çağatay), TTK, Ankara 1992.
  • IORGA, Nicolae, Studii Istorİce Asurpa Chilici şi Cetatii-Albe, Bucuresti 1900.
  • NICORESCU, Paul, Cetatea Albă, Craiova, 1935.
  • OSTAPCHUK, Victor-Svitlana Bilyayeva, “The Ottoman Northern Black Sea frontier at Akkerman Fortress: The View From a Historical and Archaeological Project”, The Frontiers of the Ottoman World, London: British Academy, 2009, ss. 137-170.
  • BIJISKYAN, P. Minas, Karadeniz Kıyıları Tarihi ve Coğrafyası, 1817-1819, Terc: H. D. Andreasyan, İstanbul Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1969.
  • SARICAOĞLU, Fikret,”1774-1789 Yıllarında Osmanlı Devleti’nin Dış Politikası”, Türkler, c. XII, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 887-904.
  • ŞENYURT, Oya, “III. Selim Döneminde İnşaat Ortamını Yönlendiren İki Fransız Mühendis ve Kale Tamirleri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, c. XXVIII/ sy. 2 (2013), ss. 487-521.
  • ŞERBETÇİ, Muzaffer, “Uzunluk Ölçü Birimi Metre’nin Geçirdiği Evreler”, Türkiye 2. Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara, 6-10 Şubat 1989, ss. 700-704.
  • ŞLAPAC, Mariana, Cetatea Albă: Studiu de Arhitectură Medievală Militară, Chişinău, 1998.
  • _______, “Urbanismul Basarabiei on Secolul al XIX-lea”, Administrarea Publicг, nr. 3 (2007), ss. 18-25.
  • _______, “Moldavian Bastioned Fortresses. Characteristics/Cetăţile bastionare din Moldova, Caracteristici”, Historia Urbana, Tomul XVIII (2010), ss. 231-247.
  • TOPRAK, Seydi Vakkas, “Rus Tehdidine Karşı İstanbul Boğazı’nın Güvenliği ve Tahkimi Meselesine Dair Bazı Tespitler (1774-1789)”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, c. 131/ sy. 258 (2022), ss.101-134
  • UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, “Kaynarca Muahedesinden Sonraki Durum İcabı Karadeniz Boğazının Tahkimi”, Belleten, c. 44/ sy. 175 (1980), ss. 511-534.
  • VERUSSİ, Raluca-Iosipescu, “Cetatea Alba, Vetatea Neagra”, RIM (Revista de Istorie Militara), nr. 3-4 (131-132/2012), ss. 18-23.
  • YANOC, Dimitri, “Ottoman Petty, Coinage in pre-Ottoman Belgorod, late 14th-1484”, Revista de Cercetari Arheologice şi Numismatıce, nr. 3 (2017), ss. 345-380.
Toplam 71 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Osmanlı Arkeolojisi, Osmanlı Taşra Teşkilatı, Osmanlı Kurumları ve Medeniyeti (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Hakan Engin 0000-0003-3757-8984

Yayımlanma Tarihi 31 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 2 Mart 2025
Kabul Tarihi 30 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025

Kaynak Göster

Chicago Engin, Hakan. “Keşif Ve Tamirat Defterleri Işığında Akkirman Kalesi’nin Tahkimi (XVIII. Yüzyıl)”. Anadolu Ve Balkan Araştırmaları Dergisi 8, sy. 15 (Mayıs 2025): 75-115. https://doi.org/10.32953/abad.1649641.