Öz
Muhaddisler, yazdıkları hadis şerhlerinde, hadislerin doğru anlaşılmasına katkı sağlayacak şekilde, daha çok fıkıh ilmiyle irtibatlandırılan “makâsıd” kavramı ekseninde yorumlar geliştirmişlerdir. Örneğin İbn Hacer (ö. 852/1449), Buhârî üzerine yazdığı meşhur şerhi olan Fethu’l-Bârî’de, makâsıdı dikkate alan bir şerh yöntemi izlemiş; bu bağlamda özellikle Buhârî’deki hadislerin bab başlığı ile olan irtibatını makâsıd açısından açıklarken bâb başlıkları etrafında şekillenen tartışmalarda Buhârî’nin ictihadlarını ön plana çıkaracak izahlar getirmiştir. İbn Hacer, Fethu’l-Bârî’de makâsıd kavramını, daha ziyade elfâzın karşısına konumlandırmış, bu kavramı lügavi, fıkhî ıstılahi çağrışımlarıyla başarılı şekilde kullanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur
Destekleyen Kurum
Yazar, bu araştırmayı desteklemek için herhangi bir dış fon almadığını kabul eder
Kaynakça
- Âmidî, Ebü’l-Hasen (Ebü’l-Kâsım) Seyfüddîn Alî b. Muhammed. el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm. thk. Seyyid Ali Cemîlî. Beyrut: Daru’l-Kitâb’il-Arabiyye, 1984.
- Bakkal, Ali. Çağımızda Sosyal Değişim Ve İslam. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2007.
- Boynukalın, Ertuğrul. “Makâsıdü’ş-şerî‘a”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. İstanbul, 2004. 27/423-427.
- Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
- Cürcânî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed. et-Taʿrîfât. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
- Ebu Davud, Süleyman b. Eşas es-Sicistanî. es·Sünen. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
- Firûzâbâdî, Mecdüddin Muhammed b. Yakub. el-Kamûsu’l-muhît. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 2005.
- Gazzalî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed - Zahir Hafız, Hamza. el-Mustasfâ min i̇lmi’l-usûl, 1413/1992.
- Görmez, Mehmet, Sünnet ve Hadisi Anlama Kılavuzu. Ankara: Otto, 2020.
- İbn Abidin, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz. Reddu’l-Muhtar ala’d-Dürrü’l-Muhtar. çev. Ahmet Davudoğlu. İstanbul: Şamil Yayınları, 1982.
- İbn Aşûr, Muhammed Tahir b. Muhammed. Makâsıdü’ş-şerîʿati’l-İslâmiyye. thk. İbn Hûce Muhhamed el.Habib, Vizaretu'l-evkâf ve'ş-şuûni'l-İslamiyyeti, Katar,2004.
- İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. Fethu’l-bârî bi şerhi sahîhi’l-Buhârî. 16. Cilt. Beyrut: Daru’l-Ma’rife, 1379/1959.
- İbn Manzûr, Cemâluddîn ebu’l-fadl Muhammed b. mukrim b. ali. Lisanu’l-Arab li İbn Manzûr. Kahire: Dâru’l-Me’ârîf, 2014.
- Karasu, Taner. İzz b. Abdisselâm’ın Hadis Anlayışı. Diyarbakır, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
- Kâtip Çelebi el-Hanefî, Hâci Halîfe İbn Abdillâh. Keşfu’z-zunûn an esâmi’l-kütübi ve’l- funûn. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1404.
- Müslîm, Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’s-sahîh. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
- Ömerî, Nadiye Şerif. el-İctihad ve‟t-taklid fi‟l-İslam. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 2004.
- Pekcan, Ali. İslâm Hukuk Felsefesinde Makâsıdü’ş-Şerîa. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2017.
- Sandıkçı, Kemal. Sahîhî Buhârî Üzerine Yapılan Çalışmalar. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1991.
- Sehâvî, Şemsuddîn Muhammed Ibn Abdurrahmân. el-Cevâhir ve’d-dürer fî tercemeti ibni Hacer. thk. Hamid Abdülmecîd ve Tahâ ez-Zeynî. Mısır: Lecnetü Ihyâi’t-Türâs, 1406.
- Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ. el-Muvâfakât. 6 Cilt. Kahire: Daru İbn Affân, 1997.
- Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ. el-Camiu’s-sahîh. thk. Ahmed Muhammed Şakir - Muhammed Fuad Abdulbaki. Mısır: Mustafa Babî, el Hanefî, 1975.
- Uludağ, Süleyman. İslamda Emir ve Yasakların Hikmeti. İstanbul: TDV Yayınları, 1988.
- Uraler, Aynur. “Makâsıdın Sünnetteki Yeri ve Hadisleri Anlamadaki Rolü”, Hadis Tetkikleri Dergisi, 13/133-145, 2015.
- Yaman, Ahmet. “İslam Hukuk İlmi Açısından Makâsıd İctihadının ya da Gâî/Teleolojik Yorum Yönteminin İlkeleri Üzerine””. Ma’rife 2/1 (Bahar 2002), 25-51.
- Yaman, Ahmet. Makâsıd ve İctihad. İstanbul: İfav, 3. Basım, 2017.
- Yıldırım, Enbiya. Geleneksel Hadis Yorumculuğu. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2001.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hadis |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 18 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 29 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 1 Sayı: 1 |
