Araştırma Makalesi
The Effect of School Administrators' Instructional Leadership Behaviors and School Culture on Teacher Performance
Öz
This study examines the effects of school administrators' instructional leadership (IL) behaviors and school culture on teacher performance (TPE). Two hundred eighty-nine teachers working in public schools in the Eyupsultan district of Istanbul province participated in the study. The relational survey model was used in the study. The data were collected using a personal information form, Instructional Leadership Inventory, School Culture Scale, and Teacher Performance Evaluation Scale. As a result of the study, school administrators' instructional leadership was found to be at a moderate level; bureaucratic culture was found to be at a moderate level; achievement, support, and task culture were found to be at a high level; and teachers' performance was found to be at a very high level. While teacher performance did not differ according to age and education level, it differed according to gender, seniority, and school type. It was found that there was a weak positive relationship between school administrators' IL behaviors and achievement and support cultures. At the same time, there was no significant relationship between school administrators' IL behaviors and TPE. A very weak but significant positive relationship was found between the professional development dimension of instructional leadership (IL) and the preparation of the learning-teaching process, which is one of the sub-dimensions of teacher performance. Support, achievement, and task cultures positively and significantly affect teacher performance.
Anahtar Kelimeler
School culture Instructional leadership Teacher performance.
Kaynakça
- Akman, Y. (2018). The investigation of the relationships between organisational justice, work motivation and teacher performance. Cukurova University Faculty of Education Journal, 47(1), 164-187. https://doi.org/10.14812/cuefd.371642
- Aköz, B. (2023). Okul yöneticilerinin kültürel sermaye düzeyleri ile okul kültürü arasındaki ilişki Antalya ili örneği. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(73), 3945-3957. https://doi.org/10.29228/smryj.70912
- Akpolat, E. K. (2020). Sınıf öğretmenlerinin okul kültürü ile değer sistemine ilişkin algıları. (Unpublished master's thesis). Fırat University Institute of Educational Sciences, Elazığ.
- Aktaş, A., & Özgenel, M. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
- Akyol, B. (2008). Eğitim örgütlerinde insan kaynakları uygulamalarının öğretmen performansına etkisi. (Unpublished master's thesis). Yeditepe University. YÖK Thesis Center.
- Alig-Mielcarek, J. M. (2003). A model of school success: Instructional leadership, academic press, and student achievement. The Ohio State University.
- Bağır, E., Sadioğlu, İ., Altun, A., Beşiroğlu, S., Kahraman, E., Akın, R. G., & Korkmaz, E. S. (2023). Okul müdürlerin öğretimsel liderlik davranışlarının öğretmen algılarına göre incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(4), 1184-1195.
- Berk, N. (2020). Öğretmen algılarına göre mesleki ve teknik liselerin okul kültürü. (Unpublished master's thesis). Osmangazi University. YÖK Thesis Center.
- Bilgin, K. U. (2004). Kamu performans yönetimi: Memur hak ve yükümlülüklerinin performansa etkisi. TODAİE.
- Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (25th ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri (29th ed.). Pegem Akademi.
- Cafoğlu, Z. (1995). Okulların güçlendirilmesi. Eğitim Yönetimi Dergisi, (4), 549-557.
- Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 137-161. https://doi.org/10.19129/sbad.74
- Cheng, Y. C., & Tsui, K. T. (1996). Total teacher effectiveness: New conception and improvement. International Journal of Educational Management, 6(10), 7-17. https://doi.org/10.1108/09513549610151659
- Çalık, T., & Kılınç, A. Ç. (2018). Öğretim lideri olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir araştırma. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-13.
- Çelik, V. (1999). Eğitimsel liderlik. PEGEM Yayın.
- Deal, T. E., & Peterson, D. K. (1999). Shaping school culture: The heart of leadership. Jossey-Bass Publishers.
- Dedebali, N. C., & Süral, S. (2022). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme anlayış düzeyleri ile metaforik algılarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 158-187. https://doi.org/10.9779/pauefd.853592
- Demir, C., Yılmaz, M. K., & Çevirgen, A. (2010). Liderlik yaklaşımları ve liderlik tarzlarına ilişkin bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1), 129-152.
- Deniz, B., & Demirdağ, S. (2020). Öğretmenlerin algılarına göre okul kültürü, sınıf yönetimi ve öğretmen performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 65-81.
- Hatipoğlu, A., & Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034. https://doi.org/10.15869/itobiad.90789
- Hallinger, P. (2011). Leadership for learning: Lessons from 40 years of empirical research. Journal of Educational Administration, 49(2), 125–142. https://doi.org/10.1108/09578231111116699
- Heckman, P. E. (1993). Cultural leadership. In C. H. Smith & P. K. Piele (Eds.), School leadership: Handbook for excellence (3rd ed., pp. 53–66). University of Oregon.
- Hopkins, R. (2000). Transition culture: An evolving exploration into head, heart and hands of energy descent. The Walnut Books.
- Kafalı, U. (2022). Okul yöneticilerinin okul kültürünün oluşturulmasındaki rolü. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, (73), 48–56.
- Kahveci, M. (2022). Öğretmenlerin mesleki performansları ve okul müdürlerinin liderlik stillerinin incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 360–378. https://doi.org/10.17121/ressjournal.3242
- Karagöl, M., & Demirdağ, S. (2023). Okul kültürünün mesleki kimlik ve uzaktan eğitim bağlamında yordanması: Covid-19 pandemisi sürecinde öğretmen algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (66), 544-568. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1147740
- Kesen, İ., Sundaram, D. T., & Abaslı, K. (2019). Öğretim lideri vs. okul müdürü. SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı).
- Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
- Leithwood, K., Louis, K. S., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning. The Wallace Foundation. https://doi.org/10.59656/el-sb5787.001
- Murphy, J. (2015). Creating instructional capacity: A framework for creating academic press. Corwin. https://doi.org/10.4135/9781483386003
- Özdemir, S., & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 267-282.
- Özdemir, M., & Gören, S. Ç. (2017). Psikolojik güçlendirme, liderlik uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü. İlköğretim Online, 16(1), 1-20. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304668
- Özdemir, M., & Yirmibeş, A. (2016). Okullarda liderlik ekibi uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde iş doyumunun aracı etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 1-21.
- Özgenel, M. (2019). Öğretmen performans değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. 5. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimler Araştırmaları Kongresi (pp. 64-65). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi.
- Robinson, V. M. J., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635–674. https://doi.org/10.1177/0013161X08321509
- Steinberg, M. P., & Garrett, R. (2016). Classroom composition and measured teacher performance: What do teacher observation scores really measure? Educational Evaluation and Policy Analysis, 38(2), 293-317. https://doi.org/10.3102/0162373715616249
- Stoll, L. (1998). School culture. School Improvement Network's Bulletin, 9(1), 10–12.
- Şahin, S. (2011). The relationship between instructional leadership style and school culture (İzmir case). Educational Sciences: Theory and Practice, 11(4), 1920-1927.
- Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Pegem A Yayıncılık.
- Tankut, F. (2021). Okullardaki örgüt kültürünün öğretmen liderliği ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Unpublished master's thesis). Karamanoğlu Mehmetbey University. YÖK Thesis Center.
- Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson Education.
- Tabancalı, E., & Cengiz, F. (2018). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının öğretmenlerin iş doyumuna etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 481-499. https://doi.org/10.17860/mersinefd.414649
- Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okullarında örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43, 423-442.
- Tutan, A., Tuna, C., & Demir, M. (2020). Okul müdürlerinin öğretim liderliği rollerini yerine getirme düzeyi. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 1(1), 1-15.
- Türmak, M., Utma, H., Ceylan, M. A., Aktan, M., Velioğlu, Z., & Kaş, M. Y. (2023). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik özellikleri ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(2), 476-497.
- Wallace, R. (1997). International law. Sweet and Maxwell.
- Yağmur, Ş. N., & İlğan, A. (2021). Ortaokul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını yerine getirme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 9(1), 35-58.
Okul Yöneticilerinin Öğretim Liderliği Davranışları ile Okul Kültürünün Öğretmen Performansına Etkisi
Öz
Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları ile okul kültürünün öğretmen performansına etkisini incelemektir. Çalışmaya İstanbul ili Eyüpsultan ilçesindeki devlet okullarında görev yapmakta olan 289 öğretmen katılmıştır. Çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma verileri kişisel bilgi formu, Öğretim Liderliği Envanteri, Okul Kültürü Ölçeği ve Öğretmen Performans Değerlendirme Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda okul yöneticilerinin öğretim liderliği orta düzeyde; okul kültürü boyutlarından bürokratik kültür orta düzeyde, başarı, destek ve görev kültürü yüksek düzeyde ve öğretmenlerin performansı çok yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğretmen performansı yaşa ve öğrenim durumuna göre farklılaşmazken; cinsiyete, kıdeme ve görev yapılan okul türüne göre farklılaşmaktadır. Okul yöneticilerinin sergiledikleri öğretim liderliği davranışları ile başarı ve destek kültürleri arasında zayıf düzeyde pozitif yönde ilişki olduğu; okul yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları öğretmen performansı arasında ise anlamlı bir ilişki olmadığı bulunmuştur. Öğretim liderliği alt boyutlarından mesleki gelişim boyutu ile öğretmen performansının alt boyutlarından öğrenme öğretme sürecini hazırlama boyutu arasında çok zayıf düzeyde ve pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Destek, başarı ve görev kültürleri öğretmen performansını pozitif yönde ve anlamlı etkilemektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akman, Y. (2018). The investigation of the relationships between organisational justice, work motivation and teacher performance. Cukurova University Faculty of Education Journal, 47(1), 164-187. https://doi.org/10.14812/cuefd.371642
- Aköz, B. (2023). Okul yöneticilerinin kültürel sermaye düzeyleri ile okul kültürü arasındaki ilişki Antalya ili örneği. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 9(73), 3945-3957. https://doi.org/10.29228/smryj.70912
- Akpolat, E. K. (2020). Sınıf öğretmenlerinin okul kültürü ile değer sistemine ilişkin algıları. (Unpublished master's thesis). Fırat University Institute of Educational Sciences, Elazığ.
- Aktaş, A., & Özgenel, M. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
- Akyol, B. (2008). Eğitim örgütlerinde insan kaynakları uygulamalarının öğretmen performansına etkisi. (Unpublished master's thesis). Yeditepe University. YÖK Thesis Center.
- Alig-Mielcarek, J. M. (2003). A model of school success: Instructional leadership, academic press, and student achievement. The Ohio State University.
- Bağır, E., Sadioğlu, İ., Altun, A., Beşiroğlu, S., Kahraman, E., Akın, R. G., & Korkmaz, E. S. (2023). Okul müdürlerin öğretimsel liderlik davranışlarının öğretmen algılarına göre incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(4), 1184-1195.
- Berk, N. (2020). Öğretmen algılarına göre mesleki ve teknik liselerin okul kültürü. (Unpublished master's thesis). Osmangazi University. YÖK Thesis Center.
- Bilgin, K. U. (2004). Kamu performans yönetimi: Memur hak ve yükümlülüklerinin performansa etkisi. TODAİE.
- Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (25th ed.). Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri (29th ed.). Pegem Akademi.
- Cafoğlu, Z. (1995). Okulların güçlendirilmesi. Eğitim Yönetimi Dergisi, (4), 549-557.
- Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 137-161. https://doi.org/10.19129/sbad.74
- Cheng, Y. C., & Tsui, K. T. (1996). Total teacher effectiveness: New conception and improvement. International Journal of Educational Management, 6(10), 7-17. https://doi.org/10.1108/09513549610151659
- Çalık, T., & Kılınç, A. Ç. (2018). Öğretim lideri olmanın anlamına ilişkin fenomenolojik bir araştırma. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1-13.
- Çelik, V. (1999). Eğitimsel liderlik. PEGEM Yayın.
- Deal, T. E., & Peterson, D. K. (1999). Shaping school culture: The heart of leadership. Jossey-Bass Publishers.
- Dedebali, N. C., & Süral, S. (2022). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme anlayış düzeyleri ile metaforik algılarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 158-187. https://doi.org/10.9779/pauefd.853592
- Demir, C., Yılmaz, M. K., & Çevirgen, A. (2010). Liderlik yaklaşımları ve liderlik tarzlarına ilişkin bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1), 129-152.
- Deniz, B., & Demirdağ, S. (2020). Öğretmenlerin algılarına göre okul kültürü, sınıf yönetimi ve öğretmen performansları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 65-81.
- Hatipoğlu, A., & Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034. https://doi.org/10.15869/itobiad.90789
- Hallinger, P. (2011). Leadership for learning: Lessons from 40 years of empirical research. Journal of Educational Administration, 49(2), 125–142. https://doi.org/10.1108/09578231111116699
- Heckman, P. E. (1993). Cultural leadership. In C. H. Smith & P. K. Piele (Eds.), School leadership: Handbook for excellence (3rd ed., pp. 53–66). University of Oregon.
- Hopkins, R. (2000). Transition culture: An evolving exploration into head, heart and hands of energy descent. The Walnut Books.
- Kafalı, U. (2022). Okul yöneticilerinin okul kültürünün oluşturulmasındaki rolü. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, (73), 48–56.
- Kahveci, M. (2022). Öğretmenlerin mesleki performansları ve okul müdürlerinin liderlik stillerinin incelenmesi. Route Educational and Social Science Journal, 360–378. https://doi.org/10.17121/ressjournal.3242
- Karagöl, M., & Demirdağ, S. (2023). Okul kültürünün mesleki kimlik ve uzaktan eğitim bağlamında yordanması: Covid-19 pandemisi sürecinde öğretmen algıları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (66), 544-568. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1147740
- Kesen, İ., Sundaram, D. T., & Abaslı, K. (2019). Öğretim lideri vs. okul müdürü. SETA (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı).
- Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610. https://doi.org/10.1177/001316447003000308
- Leithwood, K., Louis, K. S., Anderson, S., & Wahlstrom, K. (2004). How leadership influences student learning. The Wallace Foundation. https://doi.org/10.59656/el-sb5787.001
- Murphy, J. (2015). Creating instructional capacity: A framework for creating academic press. Corwin. https://doi.org/10.4135/9781483386003
- Özdemir, S., & Sezgin, F. (2002). Etkili okullar ve öğretim liderliği. Kırgızistan Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 267-282.
- Özdemir, M., & Gören, S. Ç. (2017). Psikolojik güçlendirme, liderlik uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü. İlköğretim Online, 16(1), 1-20. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304668
- Özdemir, M., & Yirmibeş, A. (2016). Okullarda liderlik ekibi uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde iş doyumunun aracı etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 1-21.
- Özgenel, M. (2019). Öğretmen performans değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. 5. Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimler Araştırmaları Kongresi (pp. 64-65). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi.
- Robinson, V. M. J., Lloyd, C. A., & Rowe, K. J. (2008). The impact of leadership on student outcomes: An analysis of the differential effects of leadership types. Educational Administration Quarterly, 44(5), 635–674. https://doi.org/10.1177/0013161X08321509
- Steinberg, M. P., & Garrett, R. (2016). Classroom composition and measured teacher performance: What do teacher observation scores really measure? Educational Evaluation and Policy Analysis, 38(2), 293-317. https://doi.org/10.3102/0162373715616249
- Stoll, L. (1998). School culture. School Improvement Network's Bulletin, 9(1), 10–12.
- Şahin, S. (2011). The relationship between instructional leadership style and school culture (İzmir case). Educational Sciences: Theory and Practice, 11(4), 1920-1927.
- Şişman, M. (2004). Öğretim liderliği. Pegem A Yayıncılık.
- Tankut, F. (2021). Okullardaki örgüt kültürünün öğretmen liderliği ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. (Unpublished master's thesis). Karamanoğlu Mehmetbey University. YÖK Thesis Center.
- Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson Education.
- Tabancalı, E., & Cengiz, F. (2018). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarının öğretmenlerin iş doyumuna etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 481-499. https://doi.org/10.17860/mersinefd.414649
- Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Terzi, A. R. (2005). İlköğretim okullarında örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 43, 423-442.
- Tutan, A., Tuna, C., & Demir, M. (2020). Okul müdürlerinin öğretim liderliği rollerini yerine getirme düzeyi. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 1(1), 1-15.
- Türmak, M., Utma, H., Ceylan, M. A., Aktan, M., Velioğlu, Z., & Kaş, M. Y. (2023). Okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik özellikleri ile öğretmen motivasyonu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 10(2), 476-497.
- Wallace, R. (1997). International law. Sweet and Maxwell.
- Yağmur, Ş. N., & İlğan, A. (2021). Ortaokul müdürlerinin öğretim liderliği davranışlarını yerine getirme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 9(1), 35-58.
Toplam 49 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Eğitim Yönetimi, Eğitimde Liderlik |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 20 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1 |
