Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Öz

Bu makalenin ana konusu, Çin sosyolojisinin ortaya çıkışını, kurumsallaşmasını, gelişimini, temel eğilimlerini ve sorunlarını incelemektir. Çin, dünyanın en eski uygarlıklarından birisi olmasına ve uzun bir tarihsel geçmişe sahip olmasına rağmen 19. yüzyıla kadar sosyoloji alanında önemli çalışmalar yapan bir ülke olmamıştır. Çin, kendine has bir felsefesi olmasına rağmen aynı başarıyı sosyoloji alanında gösterememiştir. Çin’de sosyoloji, modernleşme süreciyle ilişkili olarak ortaya çıkmış ve gelişmiştir. Bu süreç içerisinde Çin sosyolojisi, sosyolojinin kurucularından Herbert Spencer ve Émile Durkheim sosyolojisini esas almıştır. Makalemizde 1950’lere gelindiğinde Çin sosyolojisinin Spencer’ın ve Durkheim’ın görüşlerinden hızlıca uzaklaştığı tespit edilmiştir. Çünkü Çin toplumunda 1940’ların sonunda köklü bir değişme olmuştur. 1940’ların sonunda Mao Zedong’un öncülüğünde komünist devrim gerçekleşmiştir. Bu makalede, Çin’in sosyal yapısını köklü bir şekilde değiştiren komünist devrimle beraber Çin sosyolojisinin Marxist sosyolojiyi önemsediğine vurgu yapılmıştır. 1970’lerin sonundan itibaren Çin dünyaya açılmıştır. Çin sosyolojisi bu dönemden itibaren Amerikan sosyolojisini model almış ve Amerikan sosyolojisindeki gelişmeleri takip etmiştir. Çin sosyolojisi, 1980’lerden itibaren Amerikan sosyolojisinde etkili olan empirik sosyolojiye yönelmiştir. Çin sosyolojisi, Marxist sosyolojiden tamamen uzaklaşarak empirik sosyoloji araştırmaları yoğunlaşmıştır. Çinli sosyologlar, 1980’lerden itibaren çok sayıda saha çalışması yapmışlardır. Makalemizde Çin sosyolojisinin 19. yüzyılın sonundan günümüze kadar kendine özgü bir sosyoloji çizgisi oluşturamadığı, Batı’da ortaya çıkan sosyoloji geleneklerinden etkilendiği iddia edilmiştir.