Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ortaöğretime Geçiş Merkezi Sınavları Fen Sorularının Görsel İçerik ve Grafik Okuryazarlık Düzeylerine Göre İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 2, 1303 - 1332, 15.06.2025

Barış Şahin , Murat Bursal

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1444074

Öz

Bu çalışmanın amacı, 1998-2021 yıllarında Türkiye’de 8. sınıflar düzeyinde uygulanan Ortaöğretime Geçiş Merkezi Sınavları (OGMS) fen sorularının görsel içerik analizlerini gerçekleştirerek, bu sorularda kullanılan grafik türlerinin ve grafik okuryazarlık düzeylerinin değişimini incelemektir. Çalışmada, nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde doküman analizi ve nicel araştırma yaklaşımı çerçevesinde frekans analizi yöntemleriyle incelenen toplam 615 OGMS fen sorusunun, görsel içerik açısından, %70,8’inde tekli görsel gösterimlerin kullanıldığı tespit edilmiştir. İncelenen sorularda en sık kullanılan gösterim türünün çizim olduğu, bunu sırasıyla grafik, tablo ve diyagramların takip ettiği; denklem, fotoğraf ve harita gösterimlerinin ise fen sorularının %1’inden azında kullanıldığı belirlenmiştir. Farklı OGMS türleri karşılaştırmalarında; OKS, SBS, TEOG ve LGS’de salt metin, tekli görsel ve çoklu görsel içeren fen sorularının benzer oranlarda kullanıldığı saptanmıştır. Sayfa başına soru sayısı en fazla OKS’de, en az LGS’de görülmüştür. OGMS sınavlarında kullanılan toplam 79 grafik sorunun %77’sinde çizgi grafiğinin kullanıldığı, daire grafiğinin ise toplamda bir soruda kullanıldığı görülmüştür. Grafik okuryazarlığı düzeyleri açısından tüm sınav türlerinde “verilerin arasını okuma” düzeyindeki grafik sorularının daha fazla oranda (%68) tercih edildiği, “verilerin ötesini okuma” düzeyinin ise grafik sorularının ancak %10’unda ve sadece çizgi grafiği içeren sorularda kullanıldığı belirlenmiştir. Çalışma bulguları ışığında, OGMS fen sorularında farklı türlerdeki çoklu görsellerin kullanımının tercih edilmesi, kullanılan grafik türlerinin çeşitlendirilmesi ve beceri temelli yeni nesil fen sorularının doğasına uyumlu olarak “verilerin ötesini okuma” düzeyindeki grafik sorularının artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ortaöğretime geçiş merkezi sınavlar Görsel içerik Grafik türleri Grafik okuryazarlık Fen soruları

Etik Beyan

Çalışmamızın gerçekleştirilmesi ve yazımı sürecinde ilgili etik kural ve ilkelere uyulmuş olup, çalışmanın başka bir dergi veya mecrada yayımlanmadığını ve bu amaçla değerlendirilme sürecinde olmadığını onaylıyoruz.

Kaynakça

  • Acet, İ., Acet A., & Kurnaz, M. A. (2021). 8. sınıf fen bilimleri öğretim programının ve 2019, 2020 yıllarına ait LGS sorularının Solo Taksonomisine göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 279–297. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.835873
  • Akgün, İ. H. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuma ve yazırlama becerisini kazanma düzeyleri [Yüksek Lisans Tezi], Niğde Üniversitesi.
  • Akyürek, G. (2019). LGS ve TEOG sınavlarının fen bilimleri dersi öğretim programı ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Aldrich, F., & Sheppard, L. (2000). Graphicacy-the fourth 'R'? Primary Science Review, 64, 8-11.
  • Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74–102.
  • Arı, A., & İnci, T. (2015). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 17–50. https://doi.org/10.12780/uusbd.75570
  • Arıkan, O., & Kırındı, T. (2020). OKS, SBS, TEOG fen bilimleri testi sorularının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme becerilerine göre incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 155–170.
  • Armstrong, T. (1994). Multiple intelligences in the classroom. ASCD.
  • Atılgan, H. (2018). Türkiye’de kademeler arası geçiş: dünü-bugünü ve bir model önerisi. Ege Journal of Education, 19(1), 1–18. https://doi.org/10.12984/egeefd.363268
  • Ausburn, F. B. (1975). A comparison of multiple and linear image presentations of a comparative visual location task with vısual and haptic college students. ERIC Document. ED101727.
  • Balım, A. G., Pekmez, E. Ş., & Erdem, M.Ö. (2004). Asitler bazlar konusunda çoklu zekâ kuramına dayalı uygulamaların öğrenci başarısına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 5(2), 13–19.
  • Bannister, V. R. P., Jamar, I., & Mutegi, J. W. (2007). Line graph learning. Science and Children, 45(2), 30–32.
  • Başak, A. (2002). Materyal kullanımının ilköğretim okulu öğrenci başarısına etkisi [Yüksek Lisans Tezi], Marmara Üniversitesi.
  • Bayrak, Ş. (2022). Sağlık iletişiminde hareketli grafik kullanımı ve hareketli prospektüs uygulaması [Yüksek Lisans Tezi], Anadolu Üniversitesi.
  • Bayram, S. (2001). Fen bilgisi öğretiminde bilgi iletim biçiminin öğrenci başarısına etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 55–78.
  • Beichner, R. J. (1994). Testing student interpretation of kinematics graph. American Association of Physics Teachers , 62(8), 750-762. https://doi.org/10.1119/1.17449
  • Beler, Ş. (2009). Fotosentez konusunda öğrencilerin grafiksel becerileri ve karşılaştıkları güçlükler [Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Bell, A., Brekke, G., & Swan, M. (1987). Diagnostic teaching: 4 graphical interpretations. Mathematics Teaching, 119, 56–60.
  • Bowen, G. M., & Roth, W. M. (1999). Do we adequately prepare preservice scienceteachers to teach inquiry? Annual Conference of the National Association for Research in Science Teaching, Boston.
  • Bursal, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen derslerinde kullanılan grafiklere yönelik bazı duyuşsal özelliklerini ölçme araçları geliştirme. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 20–43.
  • Bursal, M., & Polat, F. (2020). Middle school students' line graph skills and affective states about common graph types used in science courses. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 8(4), 290–303. https://doi.org/10.46328/ijemst.v8i4.1026
  • Bursal, M., & Yetiş, S. (2020). Middle school students’ graph skills and affective states about graphs. International Journal of Research in Education and Science, 6(4), 692–704. https://doi.org/10.46328/ijres.v6i4.1136
  • Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345–356.
  • Crisp, V., & Sweiry, E. (2006). Can a picture ruin a thousand words? The effects of visual resources in exam questions. Educational Research, 48(2), 139-154. https://doi.org/10.1080/00131880600732249
  • Curcio, F. (1987). Comprehension of mathematical relationships expressed in graphs. Journal for Research in Mathematics Education, 18(5), 382–393.
  • Çakır, Z. (2019). TEOG, LGS ve PISA fen bilimleri sorularının analizi ve karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi], Uşak Üniversitesi.
  • Çolak, M. (2017). TEOG fen bilimleri sorularının bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15–34.
  • Debes, J. (1968). Some foundations of visual literacy, Audiovisual Instruction, 13, 961–964.
  • Erbilgin, E., Arıkan, S., & Yabanlı, H. (2015). Çizgi grafiğini yorumlama ve oluşturma becerilerinin ölçülmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 43–61.
  • Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 81–103.
  • Erol, H. (2016). TEOG sınavında T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ile ilgili sorulan sorular hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 548–567. https://doi.org/10.17755/esosder.06825
  • Felten, P. (2008), Visual literacy. Change, November-December, 6064.
  • Friel, S. N., Curcio, F. R., & Bright, G. W. (2001). Making sense of graphs: Critical factors influencing comprehension and instructional implications. Journal for Research in Mathematics Education, 32, 124–158.
  • Friel, S. N., & Bright, G. W. (1995). Graph knowledge: Understanding how students interpret data using graphs. Annual Meeting of the North American Chapter of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Columbus, Ohio. (ERIC Document No: 391 661).
  • Fry, E. (1981). Graphical literacy. Journal of Reading, 24(5), 383–389.
  • Gardner, H. (1993). Multiple intelligences: The theory in practice. Basic Books.
  • Glazer, N. (2011). Challenges with graph interpretation: a review of the literature. Studies in Science Education, 47(2), 183–210. https://doi.org/10.1080/03057267.2011.605307
  • Gökulu, A. (2015). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile TEOG sınavlarında sorulan fen ve teknoloji sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi, Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 434–446. https://doi.org/10.17121/ressjournal.302
  • Gültekin, C. (2009). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin çözeltiler ve özellikleri ile ilgili grafik çizme okuma ve yorumlama becerilerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Balıkesir Üniversitesi.
  • Günay-Bilaloğlu, R. (2005). Erken çocukluk döneminde fen öğretiminde analoji tekniği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(30), 72–77.
  • Hortin, J. A. (1980). Visual literacy and visual thinking. Educational Resources Information Center (ERIC) Document ED214522.
  • Hunt, D. R. (1978). Illustrated multiple choice examinations. Medical Education, 12(6), 417–420.
  • Irmak, Z., & Çetin, D. (2024). 2018 ve 2024 ortaokul fen bilimleri öğretim programlarının bilimsel muhakeme becerileri açısından karşılaştırılması. Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR), 8(3), 447–474.
  • İncikabı, L., Pektaş, M., & Süle, C. (2016). Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki matematik ve fen sorularının PISA problem çözme çerçevesine göre incelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(2), 649–662.
  • Kablan, Z., & Bozkuş, F. (2021). Liselere giriş sınavı matematik problemlerine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 211–231. https://doi.org/10.17860/mersinefd.800738
  • Karslı, G., Karamustafaoğlu, S., & Kurt, M. (2019). Yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik 7. sınıf “Hücre ve Bölünmeler” ünitesi başarı testi: geçerlik ve güvenirlik. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 7(1), 68–98.
  • Kaşıkçı, Y., Bolat, A., Değirmenci, S., & Karamustafaoğlu, S. (2015). İkinci dönem TEOG sınavı fen ve teknoloji sorularının bazı kriterlere göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1) 225–232.
  • Keskin, M. Ö., & Aydın, S. (2011). Seviye Belirleme Sınavı 6. sınıf fen ve teknoloji testinde çıkan biyoloji sorularının revize edilmiş taksonomi’ye göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 727–742.
  • Kıryak, Z., Ülger, T. K., Ülger, B. B., Bozkurt, I., & Çepni, S. (2024). 2018 ve 2024 ilk ve ortaokul fen bilimleri ve matematik dersleri öğretim programları öğrenme çıktılarının karşılaştırılması ve beceriler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(44), 3054–3089.
  • Korkmaz, H. (2001). Çoklu zekâ kuramı tabanlı etkin öğrenme yaklaşımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 26(119), 71–78.
  • Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zekâ teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 473–480.
  • Kranda, S. (2018). 7. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki grafik okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Kranda, S., & Akpınar, M. (2018). Defining of graphical literacy levels of 7th grade students' in social studies course. Journal of Kırşehir Education Faculty, 19(3), 2459–2472.
  • Kural, E. (2020). Çoklu zekâ kuramına dayalı fen öğretiminin akademik başarıya ve derse yönelik tutuma etkisi: Bir meta-analiz çalışması [Yüksek Lisans Tezi], Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
  • Kurnaz, M. A., & Yüzbaşıoğlu, M. K. (2013). Ortaöğretim kurumlarına giriş sınav sorularının bazı gösterim türleri arasındaki geçişler açısından incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(2), 267–279.
  • Kwon, O. N. (2002). The effect of calculator based ranger activities on students’ graphing ability. School Science and Mathematics, 102(2), 57-67. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2002.tb17895.x
  • Lankow, J., Ritchie, J., & Crooks, R. (2012). Infographics: The power of visual storytelling. John Wiley & Sons.
  • Lowrie, T., & Diezmann, C. M. (2007). Middle school students’ interpretation of graphing task: diffuculties within a graphical language. Proceeding of the 4th East Asia Regional Conferance on Mathematics Education (ss. 430–436). University Sains Malaysia, Penang.
  • McKenzie, D. L., & Padilla, M. J. (1986). The construction and validation of the test of graphing in science. Journal of Research in Science Teaching, 23(7), 571–579. https://doi.org/10.1002/tea.3660230702
  • MEB (2010). PISA 2006 projesi ulusal nihai raporu. https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_10/09155232_PISA_2006.pdf
  • MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2017). Temel eğitim genel müdürlüğü, fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2018b). Matematik dersi öğretim programı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2019). PISA 2018 Türkiye raporu [PISA 2018 report on Turkey] https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/03105347_pisa_2018_turkiye_on_raporu.pdf.
  • MEB (2024). Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Oğuztekin, E., & Bektas, O. (2023). 2018-2021 LGS fen sorularının Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 7(1), 227–245. https://doi.org/10.34056/aujef.1108229
  • Özel, R. (2010). Seviye belirleme sınavı sorularının fen ve teknoloji programları ile öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi], Kocaeli Üniversitesi.
  • Özsu, M., & Can, N. (2020). İngilizce dersi test maddelerinde resim kullanımının test ve madde psikometrik özelliklerine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 85–103. https://doi.org/10.33437/ksusbd.693800
  • Peebles, D., & Ali, N. (2015). Expert interpretation of bar and line graphs: The role of graphicacy in reducing the effect of graph format. Frontiers in Psychology, 6, 1673. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01673
  • Pereira-Mendoza, L. (1995). Graphing in the primary school: Algorithm versus comprehension. Teaching Statistics, 17(1), 2–6. https://doi.org/10.1111/j.1467-9639.1995.tb00704.x
  • Phillips, R. J. (1997). Can juniors read graphs? A review and analysis of some computer-based activities. Journal of Information Technology for Teacher Education, 6(1), 49–58. https://doi.org/10.1080/14759399700200005
  • Polat, M., & Bilen, E. (2022). TEOG ve LGS merkezi sınav fen sorularının bilişsel süreç boyutunun Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ile değerlendirmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Egitimi, 7(1), 45–72. https://doi.org/10.37995/jotcsc.1041329
  • Pozzer, L. L., & Roth W.M. (2003). Prevalence, function and structure of photographs in high school biology textbooks. Journal of Research in Science Teaching 40(10), 1089–1114. https://doi.org/10.1002/tea.10122
  • Sanalan, V.A., Sülün A., & Çoban, T.A. (2007). Görsel okuryazarlık, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 33–47.
  • Sarıoğlan, A. B., Dolu, G., & Sevim, N. (2021). Sekizinci sınıf merkezî sınavlardaki fen sorularının TIMSS-2019 bilişsel alanlara göre analizi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 8(3), 514–533. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.973021
  • Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim; kuramdan uygulamaya. Gazi Kitabevi.
  • Stokes, S. (2002). Visual literacy in teaching and learning: A literature perspective. Electronic Journal Fort the Integration of Tecnology in Education, 1(1), 10–19.
  • Şen, E. Ö., & Ünal, D. P. (2021). Matematik dersi öğretim programının Eisner eğitsel eleştiri modeline göre değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 605–632. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029100
  • Talaslıoğlu, S. S., & Şahin, F. (2018). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuryazarlığı etkinlikleri ile karar verme becerileri ve kavram öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(1), 62–76. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i1.4709
  • Tanrıkut, N. (2007). Görüyorum ve okuyorum. 1. Ulusal İlköğretim Kongresi, Ankara.
  • Taşkın, G., Aksoy, G., & Daşdemir, İ. (2019). 2019 LGS fen bilimleri sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. International Symposium on The Active Learning, Adana.
  • Tüzel, M. S. (2010). Görsel okuryazarlık. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27(27), 691–705.
  • Turhan, D. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin grafikler konusundaki başarıları ile bu başarılara ilişkin öğretmen algılarının karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi], Atatürk Üniversitesi.
  • Wasylenky, K., & Tapajna, N. (2001): The effects of positive and negative ıllustrations on text recall. Ottawa Papers in Linguistics, 29,105–112.
  • Winn, W. (1991). Learning from maps and diagrams. Educational Psychology Review, 3(3), 211–247.
  • Yakmaci-Guzel, B., & Adadan, E. (2013). Use of multiple representations in developing preservice chemistry teachers' understanding of the structure of matter. International Journal of Environmental and Science Education, 8(1), 109–130.
  • Yayla, G., & Özsevgeç, T. (2014). Ortaokul öğrencilerinin grafik becerilerinin incelenmesi: Çizgi grafikleri oluşturma ve yorumlama. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1381–1400.
  • Yazıcı, K. (2006). Sosyal bilgilerde kullanılan görsel araçlar: Haritalar-küreler, resimler, tablolar ve grafikler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 651–662.
  • Yeniçeri, Ü., & Bulut, S. (2023). Türkiye'de ortaöğretime geçiş sınavlarında sorulan grafik sorularının grafik okuryazarlığı becerileri açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1715–1741. https://doi.org/10.17679/inuefd.1358186
  • Yingkang, W., & Yoong, W. K. (2007). Exploring attitude toward statistical graphs among Singapore secondary school students. The Mathematics Educator, 10(1), 39–58.
  • Yüce, S. (2019). Görsel materyallerle zenginleştirilmiş sınav sorularının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve öğrenci görüşlerinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Sakarya Üniversitesi.
  • Yüce, F. (2020). Çoklu zekâ kuramına göre düzenlenen fen konularının öğrencilerin başarı ve kalıcılığına etkisi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 25–30.
  • Yüzbaşıoğlu, M. K., Tokiçin, U., & Kurnaz, M. A. (2021). Ortaöğretim kurumlarına geçiş sınavlarındaki fen bilimleri sorularının gösterim türleri açısından incelenmesi: Bir yineleme çalışması. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(2), 537–555.
  • Zeren, G., & Arslan, R. (2009). Bir eğitim süreci olarak görsel okuryazarlık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(3), 43–52.
  • Zeuch, N., Förster, N., & Souvignier, E. (2017). Assessing teachers’ competencies to read and interpret graphs from learning progress assessment: Results from tests and interviews. Learning Disabilities Research & Practice, 32, 61–70. https://doi.org/10.1111/ldrp.12126
  • Zucker, A., Staudt, C., & Tinker, R. (2015). Teaching graph literacy across the curriculum. National Science Teachers Association, 38(6), 19–24.

Examining the Secondary Education Transition Center Exams Science Questions According to Visual Content and Graphic Literacy Levels

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 2, 1303 - 1332, 15.06.2025

Barış Şahin , Murat Bursal

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1444074

Öz

The aim of this study is to analyze the visual contents of the science questions of the Transition to Secondary Education Central Exams (TSECE) applied at the 8th grade level in Türkiye between 1998-2021, and to examine the changes in the graphic types and graphic literacy levels used in these questions. Within the framework of the qualitative and quantitative research approaches, 615 TSECE science questions in total were examined with the document analysis and frequency analyses methods. In terms of the visual content, single visual representations were found to be used in 70,8% of the science questions. The most frequently used visual type is found to be drawing, and it was determined that graph, table, and diagram visuals were preferred respectively, while equation, photograph and map representations were used in less than 1% of the science questions. In comparisons of different TSECE types, it was determined that text-only, single visual, and multiple visual science questions were used at similar rates in OKS, SBS, TEOG, and LGS exams. The value of the number of questions per page was the highest in OKS and the least in LGS exams. Among the 79 TSECE questions involving graphs, it was observed that line graph was used in 77% of graphic questions, and circle graph was used in one question in total. In terms of graphic literacy levels of these questions, it was determined that in all exam types, graphic questions at the "reading between the data" level were preferred at a higher rate (68%), while the "reading beyond the data" level was used in only 10% of the graphic questions and was used only in line graph questions. Based on the findings of this study, it has been suggested that the use of multiple visuals of different types in TSECE science questions should be preferred, the types of graphics used in science questions should be diversified, and the number of graphic questions at the "reading beyond the data" level should be increased, which is compatible with the nature of skill-based new generation science questions.

Anahtar Kelimeler

Transition to secondary education central exams Visual content Graphic types Graphic literacy Science questions

Kaynakça

  • Acet, İ., Acet A., & Kurnaz, M. A. (2021). 8. sınıf fen bilimleri öğretim programının ve 2019, 2020 yıllarına ait LGS sorularının Solo Taksonomisine göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 279–297. https://doi.org/10.33418/ataunikkefd.835873
  • Akgün, İ. H. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuma ve yazırlama becerisini kazanma düzeyleri [Yüksek Lisans Tezi], Niğde Üniversitesi.
  • Akyürek, G. (2019). LGS ve TEOG sınavlarının fen bilimleri dersi öğretim programı ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Aldrich, F., & Sheppard, L. (2000). Graphicacy-the fourth 'R'? Primary Science Review, 64, 8-11.
  • Alpan, G. (2008). Görsel okuryazarlık ve öğretim teknolojisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 74–102.
  • Arı, A., & İnci, T. (2015). Sekizinci sınıf fen ve teknoloji dersine ilişkin ortak sınav sorularının değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(4), 17–50. https://doi.org/10.12780/uusbd.75570
  • Arıkan, O., & Kırındı, T. (2020). OKS, SBS, TEOG fen bilimleri testi sorularının bilimsel süreç becerileri ve eleştirel düşünme becerilerine göre incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 155–170.
  • Armstrong, T. (1994). Multiple intelligences in the classroom. ASCD.
  • Atılgan, H. (2018). Türkiye’de kademeler arası geçiş: dünü-bugünü ve bir model önerisi. Ege Journal of Education, 19(1), 1–18. https://doi.org/10.12984/egeefd.363268
  • Ausburn, F. B. (1975). A comparison of multiple and linear image presentations of a comparative visual location task with vısual and haptic college students. ERIC Document. ED101727.
  • Balım, A. G., Pekmez, E. Ş., & Erdem, M.Ö. (2004). Asitler bazlar konusunda çoklu zekâ kuramına dayalı uygulamaların öğrenci başarısına etkisi. Ege Eğitim Dergisi, 5(2), 13–19.
  • Bannister, V. R. P., Jamar, I., & Mutegi, J. W. (2007). Line graph learning. Science and Children, 45(2), 30–32.
  • Başak, A. (2002). Materyal kullanımının ilköğretim okulu öğrenci başarısına etkisi [Yüksek Lisans Tezi], Marmara Üniversitesi.
  • Bayrak, Ş. (2022). Sağlık iletişiminde hareketli grafik kullanımı ve hareketli prospektüs uygulaması [Yüksek Lisans Tezi], Anadolu Üniversitesi.
  • Bayram, S. (2001). Fen bilgisi öğretiminde bilgi iletim biçiminin öğrenci başarısına etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 13, 55–78.
  • Beichner, R. J. (1994). Testing student interpretation of kinematics graph. American Association of Physics Teachers , 62(8), 750-762. https://doi.org/10.1119/1.17449
  • Beler, Ş. (2009). Fotosentez konusunda öğrencilerin grafiksel becerileri ve karşılaştıkları güçlükler [Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Bell, A., Brekke, G., & Swan, M. (1987). Diagnostic teaching: 4 graphical interpretations. Mathematics Teaching, 119, 56–60.
  • Bowen, G. M., & Roth, W. M. (1999). Do we adequately prepare preservice scienceteachers to teach inquiry? Annual Conference of the National Association for Research in Science Teaching, Boston.
  • Bursal, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen derslerinde kullanılan grafiklere yönelik bazı duyuşsal özelliklerini ölçme araçları geliştirme. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 20–43.
  • Bursal, M., & Polat, F. (2020). Middle school students' line graph skills and affective states about common graph types used in science courses. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 8(4), 290–303. https://doi.org/10.46328/ijemst.v8i4.1026
  • Bursal, M., & Yetiş, S. (2020). Middle school students’ graph skills and affective states about graphs. International Journal of Research in Education and Science, 6(4), 692–704. https://doi.org/10.46328/ijres.v6i4.1136
  • Büyüköztürk, Ş. (2016). Sınavlar üzerine düşünceler. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(2), 345–356.
  • Crisp, V., & Sweiry, E. (2006). Can a picture ruin a thousand words? The effects of visual resources in exam questions. Educational Research, 48(2), 139-154. https://doi.org/10.1080/00131880600732249
  • Curcio, F. (1987). Comprehension of mathematical relationships expressed in graphs. Journal for Research in Mathematics Education, 18(5), 382–393.
  • Çakır, Z. (2019). TEOG, LGS ve PISA fen bilimleri sorularının analizi ve karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi], Uşak Üniversitesi.
  • Çolak, M. (2017). TEOG fen bilimleri sorularının bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15–34.
  • Debes, J. (1968). Some foundations of visual literacy, Audiovisual Instruction, 13, 961–964.
  • Erbilgin, E., Arıkan, S., & Yabanlı, H. (2015). Çizgi grafiğini yorumlama ve oluşturma becerilerinin ölçülmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 43–61.
  • Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 81–103.
  • Erol, H. (2016). TEOG sınavında T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi ile ilgili sorulan sorular hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 548–567. https://doi.org/10.17755/esosder.06825
  • Felten, P. (2008), Visual literacy. Change, November-December, 6064.
  • Friel, S. N., Curcio, F. R., & Bright, G. W. (2001). Making sense of graphs: Critical factors influencing comprehension and instructional implications. Journal for Research in Mathematics Education, 32, 124–158.
  • Friel, S. N., & Bright, G. W. (1995). Graph knowledge: Understanding how students interpret data using graphs. Annual Meeting of the North American Chapter of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Columbus, Ohio. (ERIC Document No: 391 661).
  • Fry, E. (1981). Graphical literacy. Journal of Reading, 24(5), 383–389.
  • Gardner, H. (1993). Multiple intelligences: The theory in practice. Basic Books.
  • Glazer, N. (2011). Challenges with graph interpretation: a review of the literature. Studies in Science Education, 47(2), 183–210. https://doi.org/10.1080/03057267.2011.605307
  • Gökulu, A. (2015). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yazılı sınav soruları ile TEOG sınavlarında sorulan fen ve teknoloji sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre incelenmesi, Route Educational and Social Science Journal, 2(2), 434–446. https://doi.org/10.17121/ressjournal.302
  • Gültekin, C. (2009). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin çözeltiler ve özellikleri ile ilgili grafik çizme okuma ve yorumlama becerilerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Balıkesir Üniversitesi.
  • Günay-Bilaloğlu, R. (2005). Erken çocukluk döneminde fen öğretiminde analoji tekniği. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(30), 72–77.
  • Hortin, J. A. (1980). Visual literacy and visual thinking. Educational Resources Information Center (ERIC) Document ED214522.
  • Hunt, D. R. (1978). Illustrated multiple choice examinations. Medical Education, 12(6), 417–420.
  • Irmak, Z., & Çetin, D. (2024). 2018 ve 2024 ortaokul fen bilimleri öğretim programlarının bilimsel muhakeme becerileri açısından karşılaştırılması. Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR), 8(3), 447–474.
  • İncikabı, L., Pektaş, M., & Süle, C. (2016). Ortaöğretime geçiş sınavlarındaki matematik ve fen sorularının PISA problem çözme çerçevesine göre incelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(2), 649–662.
  • Kablan, Z., & Bozkuş, F. (2021). Liselere giriş sınavı matematik problemlerine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 211–231. https://doi.org/10.17860/mersinefd.800738
  • Karslı, G., Karamustafaoğlu, S., & Kurt, M. (2019). Yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik 7. sınıf “Hücre ve Bölünmeler” ünitesi başarı testi: geçerlik ve güvenirlik. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 7(1), 68–98.
  • Kaşıkçı, Y., Bolat, A., Değirmenci, S., & Karamustafaoğlu, S. (2015). İkinci dönem TEOG sınavı fen ve teknoloji sorularının bazı kriterlere göre değerlendirilmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1) 225–232.
  • Keskin, M. Ö., & Aydın, S. (2011). Seviye Belirleme Sınavı 6. sınıf fen ve teknoloji testinde çıkan biyoloji sorularının revize edilmiş taksonomi’ye göre incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 727–742.
  • Kıryak, Z., Ülger, T. K., Ülger, B. B., Bozkurt, I., & Çepni, S. (2024). 2018 ve 2024 ilk ve ortaokul fen bilimleri ve matematik dersleri öğretim programları öğrenme çıktılarının karşılaştırılması ve beceriler açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(44), 3054–3089.
  • Korkmaz, H. (2001). Çoklu zekâ kuramı tabanlı etkin öğrenme yaklaşımının öğrenci başarısına ve tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim, 26(119), 71–78.
  • Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zekâ teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2), 473–480.
  • Kranda, S. (2018). 7. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki grafik okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Karadeniz Teknik Üniversitesi.
  • Kranda, S., & Akpınar, M. (2018). Defining of graphical literacy levels of 7th grade students' in social studies course. Journal of Kırşehir Education Faculty, 19(3), 2459–2472.
  • Kural, E. (2020). Çoklu zekâ kuramına dayalı fen öğretiminin akademik başarıya ve derse yönelik tutuma etkisi: Bir meta-analiz çalışması [Yüksek Lisans Tezi], Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
  • Kurnaz, M. A., & Yüzbaşıoğlu, M. K. (2013). Ortaöğretim kurumlarına giriş sınav sorularının bazı gösterim türleri arasındaki geçişler açısından incelenmesi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(2), 267–279.
  • Kwon, O. N. (2002). The effect of calculator based ranger activities on students’ graphing ability. School Science and Mathematics, 102(2), 57-67. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2002.tb17895.x
  • Lankow, J., Ritchie, J., & Crooks, R. (2012). Infographics: The power of visual storytelling. John Wiley & Sons.
  • Lowrie, T., & Diezmann, C. M. (2007). Middle school students’ interpretation of graphing task: diffuculties within a graphical language. Proceeding of the 4th East Asia Regional Conferance on Mathematics Education (ss. 430–436). University Sains Malaysia, Penang.
  • McKenzie, D. L., & Padilla, M. J. (1986). The construction and validation of the test of graphing in science. Journal of Research in Science Teaching, 23(7), 571–579. https://doi.org/10.1002/tea.3660230702
  • MEB (2010). PISA 2006 projesi ulusal nihai raporu. https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_10/09155232_PISA_2006.pdf
  • MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2017). Temel eğitim genel müdürlüğü, fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar), Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2018b). Matematik dersi öğretim programı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. Sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
  • MEB (2019). PISA 2018 Türkiye raporu [PISA 2018 report on Turkey] https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/03105347_pisa_2018_turkiye_on_raporu.pdf.
  • MEB (2024). Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. Millî Eğitim Bakanlığı.
  • Oğuztekin, E., & Bektas, O. (2023). 2018-2021 LGS fen sorularının Bloom Taksonomisine göre incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 7(1), 227–245. https://doi.org/10.34056/aujef.1108229
  • Özel, R. (2010). Seviye belirleme sınavı sorularının fen ve teknoloji programları ile öğretmen ve öğrenci görüşleri doğrultusunda karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi], Kocaeli Üniversitesi.
  • Özsu, M., & Can, N. (2020). İngilizce dersi test maddelerinde resim kullanımının test ve madde psikometrik özelliklerine etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 85–103. https://doi.org/10.33437/ksusbd.693800
  • Peebles, D., & Ali, N. (2015). Expert interpretation of bar and line graphs: The role of graphicacy in reducing the effect of graph format. Frontiers in Psychology, 6, 1673. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2015.01673
  • Pereira-Mendoza, L. (1995). Graphing in the primary school: Algorithm versus comprehension. Teaching Statistics, 17(1), 2–6. https://doi.org/10.1111/j.1467-9639.1995.tb00704.x
  • Phillips, R. J. (1997). Can juniors read graphs? A review and analysis of some computer-based activities. Journal of Information Technology for Teacher Education, 6(1), 49–58. https://doi.org/10.1080/14759399700200005
  • Polat, M., & Bilen, E. (2022). TEOG ve LGS merkezi sınav fen sorularının bilişsel süreç boyutunun Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ile değerlendirmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Egitimi, 7(1), 45–72. https://doi.org/10.37995/jotcsc.1041329
  • Pozzer, L. L., & Roth W.M. (2003). Prevalence, function and structure of photographs in high school biology textbooks. Journal of Research in Science Teaching 40(10), 1089–1114. https://doi.org/10.1002/tea.10122
  • Sanalan, V.A., Sülün A., & Çoban, T.A. (2007). Görsel okuryazarlık, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 33–47.
  • Sarıoğlan, A. B., Dolu, G., & Sevim, N. (2021). Sekizinci sınıf merkezî sınavlardaki fen sorularının TIMSS-2019 bilişsel alanlara göre analizi. e-Kafkas Journal of Educational Research, 8(3), 514–533. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.973021
  • Senemoğlu, N. (2004). Gelişim öğrenme ve öğretim; kuramdan uygulamaya. Gazi Kitabevi.
  • Stokes, S. (2002). Visual literacy in teaching and learning: A literature perspective. Electronic Journal Fort the Integration of Tecnology in Education, 1(1), 10–19.
  • Şen, E. Ö., & Ünal, D. P. (2021). Matematik dersi öğretim programının Eisner eğitsel eleştiri modeline göre değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 605–632. https://doi.org/10.33711/yyuefd.1029100
  • Talaslıoğlu, S. S., & Şahin, F. (2018). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuryazarlığı etkinlikleri ile karar verme becerileri ve kavram öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(1), 62–76. https://doi.org/10.14687/jhs.v15i1.4709
  • Tanrıkut, N. (2007). Görüyorum ve okuyorum. 1. Ulusal İlköğretim Kongresi, Ankara.
  • Taşkın, G., Aksoy, G., & Daşdemir, İ. (2019). 2019 LGS fen bilimleri sorularının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. International Symposium on The Active Learning, Adana.
  • Tüzel, M. S. (2010). Görsel okuryazarlık. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27(27), 691–705.
  • Turhan, D. (2015). 8. sınıf öğrencilerinin grafikler konusundaki başarıları ile bu başarılara ilişkin öğretmen algılarının karşılaştırılması [Yüksek Lisans Tezi], Atatürk Üniversitesi.
  • Wasylenky, K., & Tapajna, N. (2001): The effects of positive and negative ıllustrations on text recall. Ottawa Papers in Linguistics, 29,105–112.
  • Winn, W. (1991). Learning from maps and diagrams. Educational Psychology Review, 3(3), 211–247.
  • Yakmaci-Guzel, B., & Adadan, E. (2013). Use of multiple representations in developing preservice chemistry teachers' understanding of the structure of matter. International Journal of Environmental and Science Education, 8(1), 109–130.
  • Yayla, G., & Özsevgeç, T. (2014). Ortaokul öğrencilerinin grafik becerilerinin incelenmesi: Çizgi grafikleri oluşturma ve yorumlama. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1381–1400.
  • Yazıcı, K. (2006). Sosyal bilgilerde kullanılan görsel araçlar: Haritalar-küreler, resimler, tablolar ve grafikler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 651–662.
  • Yeniçeri, Ü., & Bulut, S. (2023). Türkiye'de ortaöğretime geçiş sınavlarında sorulan grafik sorularının grafik okuryazarlığı becerileri açısından incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 1715–1741. https://doi.org/10.17679/inuefd.1358186
  • Yingkang, W., & Yoong, W. K. (2007). Exploring attitude toward statistical graphs among Singapore secondary school students. The Mathematics Educator, 10(1), 39–58.
  • Yüce, S. (2019). Görsel materyallerle zenginleştirilmiş sınav sorularının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi ve öğrenci görüşlerinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi], Sakarya Üniversitesi.
  • Yüce, F. (2020). Çoklu zekâ kuramına göre düzenlenen fen konularının öğrencilerin başarı ve kalıcılığına etkisi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 4(1), 25–30.
  • Yüzbaşıoğlu, M. K., Tokiçin, U., & Kurnaz, M. A. (2021). Ortaöğretim kurumlarına geçiş sınavlarındaki fen bilimleri sorularının gösterim türleri açısından incelenmesi: Bir yineleme çalışması. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(2), 537–555.
  • Zeren, G., & Arslan, R. (2009). Bir eğitim süreci olarak görsel okuryazarlık. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(3), 43–52.
  • Zeuch, N., Förster, N., & Souvignier, E. (2017). Assessing teachers’ competencies to read and interpret graphs from learning progress assessment: Results from tests and interviews. Learning Disabilities Research & Practice, 32, 61–70. https://doi.org/10.1111/ldrp.12126
  • Zucker, A., Staudt, C., & Tinker, R. (2015). Teaching graph literacy across the curriculum. National Science Teachers Association, 38(6), 19–24.
Toplam 97 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Fen Bilgisi Eğitimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Barış Şahin 0000-0002-2351-179X

Murat Bursal 0000-0002-5980-6418

Erken Görünüm Tarihi 3 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi 15 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 28 Şubat 2024
Kabul Tarihi 28 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 25 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Şahin, B., & Bursal, M. (2025). Ortaöğretime Geçiş Merkezi Sınavları Fen Sorularının Görsel İçerik ve Grafik Okuryazarlık Düzeylerine Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 1303-1332. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1444074
 Kapak Resmi İndir