Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 27, 369 - 398, 30.04.2025

Mahir Yerlikaya , Canan Geçen

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614

Öz

Günümüzde teknolojik gelişmelerin de etkisiyle iletişim sözlü ve yazılı dilin ötesine geçmiş ve yeni bir görsel çağ başlamıştır. Yeni görsel çağ yaşam pratiklerimizi dönüştürmekte, sözel ifade becerilerimiz azalırken görsel düşünme ve algılama gibi bilişsel yeteneklerimiz gelişmektedir. Bu bağlamda özellikle dijital platformlardaki görsel içerik artışı, medya ile bütünleşik bir yaşama biçimi geliştirmiş olan bireyler için görsel okuryazarlık ihtiyacını gündeme getirmiştir. Çalışmada öncelikle görsel okuryazarlığa ilişkin kavramsal bir çerçeve çizilmiş, ardından Otomatik Portakal filminden alınan bir kesit üzerinden görsel bir okuma yapılmıştır. Çalışmanın temel amacı, kapsamlı bir görsel okuma pratiğinin gerçekleştirmek için sistematik, bilimsel bir yöntemin nasıl kullanılabileceği konusunda literatüre katkı sağlamaktır. Çalışmanın sonucunda, görsel içeriklerin çok katmanlı yapılar olarak varlık sürdürdükleri; kültürel, psikolojik, arketipsel vb. birçok görsel kod ve imgenin yanı sıra renk, ışık, kamera açısı vb. görsel tekniklerin de anlam yaratımında kullanıldığı saptanmıştır. Görsel okuma sonucunda, görselin anlam yaratımında süt ve kan gibi zıt kodların ve fötr şapka gibi kültürel kodların yanı sıra Anima ve Animus arketiplerini çağrıştıran göğüs bantları ve Horus' un gözü gibi mitik unsurların kullanıldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın karşılaştırma bölümünde ise tek bir unsurun (kostüm) değişmesiyle dramatik yapı üzerinde yaşanan değişim örneklendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Görsel Okuryazarlık Görsel Algı Sinema Sinema Kodları Otomatik Portakal Stanley Kubrick

Etik Beyan

Bu çalışma etik onay gerektiren herhangi bir insan veya hayvan araştırması içermemektedir.

Destekleyen Kurum

Çalışma için destek alınmamıştır.

Kaynakça

  • Adanır, Ö. E. ve Er, F. D. (2021). Hollywood’da kostüm tasarımının ortaya çıkışı: Travis Banton. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 6, 111–132. https://doi.org/10.46372/arts.907557
  • Akbaş, L. (2017). Lerzan Akbaş ile sözlü tarih görüşmesi. 17 Eylül 2024 tarihinde https://www.bursaarastirmalarimerkezi.com/lerzan-akbas-ile-sozlu-tarih-gorusmesi/ adresinden edinilmiştir.
  • Aksakal, H. (2011). Aydınlanma çağından karanlık yüzyıla politik romantizm ve modernite eleştirileri. Kadim Yayınları.
  • Aral, N. (2021). Öğrenme sürecinde görsel algılama. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6(2), 43–52.
  • Arıkan, A. (2011). Grafik tasarımda görsel algı. Eğitim Yayınevi.
  • Ausburn, L. J. ve Ausburn, F. B. (1978). Visual literacy: Background, theory and practice. Programmed Learning and Educational Technology, 15(4), 291–297. https://doi.org/10.1080/0033039780150405
  • Avgerinou, M. ve Ericson, J. (1997). A review of the concept of visual literacy. British Journal of Educational Technology, 28(4), 280–291. https://doi.org/10.1111/1467-8535.00035
  • Aytekin, H. (2019). Sinemada zamanın kullanımı: Slumdog Millionaire filminde “oyun” zamanları- “zaman” oyunları. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6(1), 3–25.
  • Barrett, T. (2009). Fotoğrafı eleştirmek: İmgeleri anlamaya giriş (1. baskı). Hayalbaz Yayınevi.
  • Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri (M. Rıfat, Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Berger, J. (2006). Görme biçimleri (12. baskı). Metis Yayıncılık.
  • Beyoğlu, A. (2016). Sanat eğitiminde altın oran ve Leonardo da Vinci’nin eserleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 360–382.
  • Bodur, F. (2006). Fotoğraf ve renk: Fotoğraftaki renklerin iletilerin algılanmasındaki rolleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 77–86.
  • Bolat, N. (2024). Televizyon anlatı özellikleri. Televizyon dramaları üzerine: Kavramlar, tanımlar ve çözümlemeler içinde (1. baskı). Astana Yayınları.
  • Borgeson, K. ve Valeri, R. (2017). Skinhead history, identity, and culture. Routledge.
  • Chauvin, B. A. (2003). Visual or media literacy? Journal of Visual Literacy, 23(2), 119–128. https://doi.org/10.1080/23796529.2003.11674598
  • Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2014). Filmlerle sosyoloji (3. baskı). Metis Yayınları.
  • Dilek, B. A. (2023). “Uysallar” dizisinde punk alt kültürün sinematografik araçlarla yeniden inşası. SineFilozofi, 8(16), 298–318.
  • Dumangane, C., Jr. (2022). Cufflinks, photos and YouTube: The benefits of third object prompts when researching race and discrimination in elite higher education. Qualitative Research, 22(1), 3–23. https://doi.org/10.1177/14687941211049349
  • Eco, U. (2011). Yorum ve aşırı yorum (5. baskı). Can Yayınları.
  • Ertürk, N. ve Ruşan, T. C. (2018). Gençlik altkültürüne ait giyimlerin göstergebilimsel incelenmesi. Vocational Education, 13(2), 11–31.
  • Fetveit, A. (1999). Reality TV in the digital era: A paradox in visual culture? Media, Culture & Society, 21(6), 787–804. https://doi.org/10.1177/016344399021006005
  • Flaccus, H. (1824). Q. Horatii Flacci opera omnia (Cilt 2, 3. baskı). Hahn.
  • Fransecky, R. B. ve Debes, J. L. (1972). Visual literacy: A way to learn—A way to teach. Association for Educational Communications and Technology Publications.
  • Freud, S. (1923). The ego and the id. J. Strachey (Ed.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, Volume XIX (1923–1925): The ego and the id and other works içinde (ss. 1–66). Hogarth Press.
  • Freud, S. (2023). Psikanaliz üzerine beş konferans ve psikanalize toplu bakış (K. Şipal, Çev., 3. baskı). Say Yayınları.
  • Gerçek Gündem. (2021, 6 Nisan). Space Jam’de yer alan Otomatik Portakal karakterleri tartışma yarattı. 3 Eylül 2024 tarihinde https://www.gercekgundem.com/kultur-sanat/264704/space-jamde-yer-alan-otomatik-portakal-karakterleri-tartisma-yaratti adresinden edinilmiştir.
  • Güçhan, G. (1993). Sinema-toplum ilişkileri. Kurgu, 12(2), 49–69.
  • Güner, Y. O. (2019). Kültürel miras olarak kan sembolü. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 814–835. https://doi.org/10.33692/avrasyad.680391
  • Güneş, H. (2024). Psikolojik sağlık (1. baskı). Sentez Yayıncılık.
  • Gürdaş, B. (2020). Mayıs 1968 ve görsel kültüre etkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 154–169. https://doi.org/10.32600/huefd.714167
  • Güven, M. (2018). Jakobson’un “İkili Karşıtlıklar” dizgesi ve Türkçe açısından bir tasnif denemesi. Filolojide akademik araştırmalar içinde. Gece Kitaplığı.
  • Independent Türkçe. (2019, 22 Mart). Kült filmlerin dahi mi deli mi olduğu bilinmeyen sıradışı yönetmeni: Stanley Kubrick. 30 Ağustos 2024 tarihinde https://www.indyturk.com/node/20141 adresinden edinilmiştir.
  • Jung, C. G. (2005). Dört arketip (2. baskı). Metis Yayınları.
  • Karagözlü, V. (2012). Arketipsel sembolizm bağlamında Mihr ü Vefâ mesnevisinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 7(1), 1473–1490.
  • Karaiskou, V. (2024). Visual literacy, a tool for discovering what lies behind and beyond our expectations. Futures, 158, Makale 103350. https://doi.org/10.1016/j.futures.2024.103350
  • Keskin, İ. (2020). Yapısalcılıktan post-yapısalcılığa: Derrida’nın yapı-bozum olarak yapısalcılığı eleştirisi. Beytulhikme: An International Journal of Philosophy, 10(4), 1477–1502. https://doi.org/10.18491/beytulhikme.1681
  • Kilinç, M. ve Köksal, S. (2019). Barok dönem resimlerinde kullanılan ışık tekniklerinin günümüz sinema filmlerine yansıması: Kış Uykusu örneği. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1, 19–30.
  • Küsüroğlu, S. ve Bakırcı, Ç. M. (2022, 5 Haziran). İd, ego ve süperego nedir? Freud’un yapısal kişilik kuramı günümüzde kabul görüyor mu? 17 Eylül 2024 tarihinde https://evrimagaci.org/id-ego-ve-superego-nedir-freudun-yapisal-kisilik-kurami-gunumuzde-kabul-goruyor-mu-11867 adresinden edinilmiştir.
  • Leborg, C. (2006). Visual grammar. Princeton Architectural Press.
  • Liang, Y. (2011). The id, ego and super-ego in Pride and Prejudice. International Education Studies, 4(2), 177–181. https://doi.org/10.5539/ies.v4n2p177
  • Malcolm, J. (1981). Psychoanalysis: The impossible profession. Rowman & Littlefield Publishers.
  • Metin, O. ve Şükriye, Ü. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 2073–2094. https://doi.org/10.18037/ausbd.1124367
  • Nurdan, G. T. (2024). “Yalnızlar için çok özel bir hizmet” romanında bilincin üç katmanı: İd-ego-süperego. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 12(38), 80–90. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1468887
  • Odabaş, B. (2007). Sinema ve renk. İstanbul Kültür Üniversitesi Dergisi, 1, 37–49.
  • Onursoy, S. (2017). Görsel kültür ve görsel okuryazarlık. Türk Kütüphaneciliği, 31(1), 47–54. https://doi.org/10.24146/tk.346696
  • Özdel, G. (2012). Foucault bağlamında iktidarın görünmezliği ve “panoptikon” ile “iktidarın gözü” göstergeleri. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 2(1), 22–29. https://doi.org/10.7456/10201100/003
  • Özen, Ö. (2021). Sinema televizyonda ışığın kullanımı ve etkisi. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 3(6), 87–98.
  • Öztürk, A. (2024). Kültürlerarası kahraman motifinin dönüşümü ve yeni mitsel anlatının özellikleri. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 7(13), 126–139.
  • Parsa, A. F. (2007). Görsel okuryazarlık: Görselleri okuma, değerlendirme ve yaratma süreci. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, 2, 111–127.
  • Parsa, A. ve İşbilen, D. (2023). Görünen imge kılavuz istemez: Tasarım çalışmalarında imgelerin renk kodları üzerinde incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1521–1544. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1293782
  • Parsa, S. (1999). Televizyon göstergebilimi. Kurgu, 16(1), 14–27.
  • Pavlounis, D., Pashby, K. ve Sanchez Morales, F. (2023). Connecting digital, visual, and civic literacies in the age of mis/disinformation: Canadian teachers reflect on the inquiry now tool. Educational Inquiry, 1, 1–18. https://doi.org/10.1080/20004508.2023.2240137
  • Pease, A. (2018). Beden dili (1. baskı). Epsilon Yayınevi.
  • Pollard, J. (2016). Skinhead culture: The ideologies, mythologies, religions and conspiracy theories of racist skinheads. Patterns of Prejudice, 50(4–5), 398–419. https://doi.org/10.1080/0031322X.2016.1243349
  • Rice, M. (2023). Making meaning with memes through a multilayered approach to visual literacies. English in Education, 57(4), 298–313. https://doi.org/10.1080/04250494.2023.2253707
  • Rose, G. (2003). Visual methodologies. SAGE Publications.
  • Sağıroğlu, B. (2017). Öykü çözümlemelerinde sinema dili ve anlatım teknikleri. Söylem Filoloji Dergisi, 2(1), 21–37.
  • Sansarcı, E. (2024). Altın oran ve grafik tasarım üzerindeki etkileri. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal (SMART Journal), 7(42), 343–349. https://doi.org/10.54536/smart.v7i42.2345
  • Schirato, T. ve Webb, J. (2004). Reading the visual. Allen & Unwin Press.
  • Schlossman, B. (2024). Burgess/Kubrick/A clockwork orange (twenty-to-one). Anthony Burgess and modernity (ss. 270–282). Manchester University Press.
  • Sorguç, G. (2017). Sanata karşı başkaldırı: Avangard. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 37–56.
  • Sözen, M. (2003). Sinemada renk: Sembolik anlamlar (1. baskı). Detay Yayıncılığı.
  • Sözen, M. (2008). Sinemasal anlatıda bakış açısı kavramı ve örnek çözümlemeler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 577–595.
  • Utku, Ş. N. (2020). Antik ve Orta Çağ’da sütannelik: Başkasının sütünün biyolojik, ekonomik ve kültürel kodları. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 6(1), 51–112. https://doi.org/10.21798/kadem.2020161708
  • Şahin, İ. S. K. (2024). Tiyatro kostümlerinin göstergebilimsel analizi: “Rumuz Goncagül” oyunları örneği. Art Vision, 30(52), 33–48. https://doi.org/10.54614/ArtVis.2024.1491593
  • Tuzcuoğlu, N. (1995). Psikanaliz kuramı ve özellikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(7), 275–285.
  • Uluoğlu, S. (2015). Rus din felsefesinde ve ikinci kuşak Rus sembolistlerin eserlerinde “sonsuz dişilik” kavramı. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27, 191–200.
  • Ümer, E. (2017). Görsel kültür ve resim sanatında imge. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(33), 1535–1553. https://doi.org/10.7816/idil-06-33-01
  • Varghese, N. ve Kumar, N. (2022). Feminism in advertising: Irony or revolution? A critical review of femvertising. Feminist Media Studies, 22(2), 441–459. https://doi.org/10.1080/14680777.2020.1820510
  • Vasquez, J. A., Comer, M. W. ve Troutman, F. (2010). Developing visual literacy in science, K–8. National Science Teachers Association Press.
  • Yıldız, M. Ö. (2012). Görsel okuryazarlık üzerine. Marmara İletişim Dergisi, 19, 64–77.
  • Yılmaz, H. (2015). Sezai Karakoç’un şiirlerinde geçen “yılan” ve “süt” imgelerini metinlerarası ilişkiler bağlamında okumak. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 6, 279–310. https://doi.org/10.16947/fsmia.35992

AN ATTEMPT AT VISUAL READING: THE FILM A CLOCKWORK ORANGE

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 27, 369 - 398, 30.04.2025

Mahir Yerlikaya , Canan Geçen

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614

Öz

Today, with the influence of technological developments, communication has gone beyond verbal and written language and a new visual age has begun. The new visual age transforms our life practices, and while our verbal expression skills are decreasing, our cognitive abilities such as visual thinking and perception are developing. In this context, the increase in visual content, especially on digital platforms, has brought the need for visual literacy for individuals who have developed a lifestyle integrated with the media. In the study, firstly, a conceptual framework for visual literacy is drawn, and then a visual reading is made through a section taken from the film A Clockwork Orange. The main purpose of the study is to contribute to the literature on how a systematic, scientific method can be used to realise a comprehensive visual reading practice. As a result of the study, it has been determined that visual contents exist as multi-layered structures; in addition to many visual codes and images such as cultural, psychological, archetypal., visual techniques including colour, light, camera angle. are also used in the creation of meaning. As a result of visual reading, it was determined that contrasting codes as in milk and blood and cultural codes like fedora hat as well as mythical elements in the form of chest bands and Horus' eye, which evoke the archetypes Anima and Animus, were used in the meaning creation of the visual. In the comparison section of the study, the change in the dramatic structure with the change of a single element (costume) is exemplified.

Anahtar Kelimeler

Visual Literacy Visual Perception Cinema Cinema Codes A Clockwork Orange Stanley Kubrick

Kaynakça

  • Adanır, Ö. E. ve Er, F. D. (2021). Hollywood’da kostüm tasarımının ortaya çıkışı: Travis Banton. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 6, 111–132. https://doi.org/10.46372/arts.907557
  • Akbaş, L. (2017). Lerzan Akbaş ile sözlü tarih görüşmesi. 17 Eylül 2024 tarihinde https://www.bursaarastirmalarimerkezi.com/lerzan-akbas-ile-sozlu-tarih-gorusmesi/ adresinden edinilmiştir.
  • Aksakal, H. (2011). Aydınlanma çağından karanlık yüzyıla politik romantizm ve modernite eleştirileri. Kadim Yayınları.
  • Aral, N. (2021). Öğrenme sürecinde görsel algılama. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 6(2), 43–52.
  • Arıkan, A. (2011). Grafik tasarımda görsel algı. Eğitim Yayınevi.
  • Ausburn, L. J. ve Ausburn, F. B. (1978). Visual literacy: Background, theory and practice. Programmed Learning and Educational Technology, 15(4), 291–297. https://doi.org/10.1080/0033039780150405
  • Avgerinou, M. ve Ericson, J. (1997). A review of the concept of visual literacy. British Journal of Educational Technology, 28(4), 280–291. https://doi.org/10.1111/1467-8535.00035
  • Aytekin, H. (2019). Sinemada zamanın kullanımı: Slumdog Millionaire filminde “oyun” zamanları- “zaman” oyunları. Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 6(1), 3–25.
  • Barrett, T. (2009). Fotoğrafı eleştirmek: İmgeleri anlamaya giriş (1. baskı). Hayalbaz Yayınevi.
  • Barthes, R. (1979). Göstergebilim ilkeleri (M. Rıfat, Çev.). Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Berger, J. (2006). Görme biçimleri (12. baskı). Metis Yayıncılık.
  • Beyoğlu, A. (2016). Sanat eğitiminde altın oran ve Leonardo da Vinci’nin eserleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 360–382.
  • Bodur, F. (2006). Fotoğraf ve renk: Fotoğraftaki renklerin iletilerin algılanmasındaki rolleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 77–86.
  • Bolat, N. (2024). Televizyon anlatı özellikleri. Televizyon dramaları üzerine: Kavramlar, tanımlar ve çözümlemeler içinde (1. baskı). Astana Yayınları.
  • Borgeson, K. ve Valeri, R. (2017). Skinhead history, identity, and culture. Routledge.
  • Chauvin, B. A. (2003). Visual or media literacy? Journal of Visual Literacy, 23(2), 119–128. https://doi.org/10.1080/23796529.2003.11674598
  • Diken, B. ve Laustsen, C. B. (2014). Filmlerle sosyoloji (3. baskı). Metis Yayınları.
  • Dilek, B. A. (2023). “Uysallar” dizisinde punk alt kültürün sinematografik araçlarla yeniden inşası. SineFilozofi, 8(16), 298–318.
  • Dumangane, C., Jr. (2022). Cufflinks, photos and YouTube: The benefits of third object prompts when researching race and discrimination in elite higher education. Qualitative Research, 22(1), 3–23. https://doi.org/10.1177/14687941211049349
  • Eco, U. (2011). Yorum ve aşırı yorum (5. baskı). Can Yayınları.
  • Ertürk, N. ve Ruşan, T. C. (2018). Gençlik altkültürüne ait giyimlerin göstergebilimsel incelenmesi. Vocational Education, 13(2), 11–31.
  • Fetveit, A. (1999). Reality TV in the digital era: A paradox in visual culture? Media, Culture & Society, 21(6), 787–804. https://doi.org/10.1177/016344399021006005
  • Flaccus, H. (1824). Q. Horatii Flacci opera omnia (Cilt 2, 3. baskı). Hahn.
  • Fransecky, R. B. ve Debes, J. L. (1972). Visual literacy: A way to learn—A way to teach. Association for Educational Communications and Technology Publications.
  • Freud, S. (1923). The ego and the id. J. Strachey (Ed.), The standard edition of the complete psychological works of Sigmund Freud, Volume XIX (1923–1925): The ego and the id and other works içinde (ss. 1–66). Hogarth Press.
  • Freud, S. (2023). Psikanaliz üzerine beş konferans ve psikanalize toplu bakış (K. Şipal, Çev., 3. baskı). Say Yayınları.
  • Gerçek Gündem. (2021, 6 Nisan). Space Jam’de yer alan Otomatik Portakal karakterleri tartışma yarattı. 3 Eylül 2024 tarihinde https://www.gercekgundem.com/kultur-sanat/264704/space-jamde-yer-alan-otomatik-portakal-karakterleri-tartisma-yaratti adresinden edinilmiştir.
  • Güçhan, G. (1993). Sinema-toplum ilişkileri. Kurgu, 12(2), 49–69.
  • Güner, Y. O. (2019). Kültürel miras olarak kan sembolü. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 814–835. https://doi.org/10.33692/avrasyad.680391
  • Güneş, H. (2024). Psikolojik sağlık (1. baskı). Sentez Yayıncılık.
  • Gürdaş, B. (2020). Mayıs 1968 ve görsel kültüre etkisi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 154–169. https://doi.org/10.32600/huefd.714167
  • Güven, M. (2018). Jakobson’un “İkili Karşıtlıklar” dizgesi ve Türkçe açısından bir tasnif denemesi. Filolojide akademik araştırmalar içinde. Gece Kitaplığı.
  • Independent Türkçe. (2019, 22 Mart). Kült filmlerin dahi mi deli mi olduğu bilinmeyen sıradışı yönetmeni: Stanley Kubrick. 30 Ağustos 2024 tarihinde https://www.indyturk.com/node/20141 adresinden edinilmiştir.
  • Jung, C. G. (2005). Dört arketip (2. baskı). Metis Yayınları.
  • Karagözlü, V. (2012). Arketipsel sembolizm bağlamında Mihr ü Vefâ mesnevisinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 7(1), 1473–1490.
  • Karaiskou, V. (2024). Visual literacy, a tool for discovering what lies behind and beyond our expectations. Futures, 158, Makale 103350. https://doi.org/10.1016/j.futures.2024.103350
  • Keskin, İ. (2020). Yapısalcılıktan post-yapısalcılığa: Derrida’nın yapı-bozum olarak yapısalcılığı eleştirisi. Beytulhikme: An International Journal of Philosophy, 10(4), 1477–1502. https://doi.org/10.18491/beytulhikme.1681
  • Kilinç, M. ve Köksal, S. (2019). Barok dönem resimlerinde kullanılan ışık tekniklerinin günümüz sinema filmlerine yansıması: Kış Uykusu örneği. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1, 19–30.
  • Küsüroğlu, S. ve Bakırcı, Ç. M. (2022, 5 Haziran). İd, ego ve süperego nedir? Freud’un yapısal kişilik kuramı günümüzde kabul görüyor mu? 17 Eylül 2024 tarihinde https://evrimagaci.org/id-ego-ve-superego-nedir-freudun-yapisal-kisilik-kurami-gunumuzde-kabul-goruyor-mu-11867 adresinden edinilmiştir.
  • Leborg, C. (2006). Visual grammar. Princeton Architectural Press.
  • Liang, Y. (2011). The id, ego and super-ego in Pride and Prejudice. International Education Studies, 4(2), 177–181. https://doi.org/10.5539/ies.v4n2p177
  • Malcolm, J. (1981). Psychoanalysis: The impossible profession. Rowman & Littlefield Publishers.
  • Metin, O. ve Şükriye, Ü. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 2073–2094. https://doi.org/10.18037/ausbd.1124367
  • Nurdan, G. T. (2024). “Yalnızlar için çok özel bir hizmet” romanında bilincin üç katmanı: İd-ego-süperego. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 12(38), 80–90. https://doi.org/10.33692/avrasyad.1468887
  • Odabaş, B. (2007). Sinema ve renk. İstanbul Kültür Üniversitesi Dergisi, 1, 37–49.
  • Onursoy, S. (2017). Görsel kültür ve görsel okuryazarlık. Türk Kütüphaneciliği, 31(1), 47–54. https://doi.org/10.24146/tk.346696
  • Özdel, G. (2012). Foucault bağlamında iktidarın görünmezliği ve “panoptikon” ile “iktidarın gözü” göstergeleri. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 2(1), 22–29. https://doi.org/10.7456/10201100/003
  • Özen, Ö. (2021). Sinema televizyonda ışığın kullanımı ve etkisi. Uygulamalı Sosyal Bilimler ve Güzel Sanatlar Dergisi, 3(6), 87–98.
  • Öztürk, A. (2024). Kültürlerarası kahraman motifinin dönüşümü ve yeni mitsel anlatının özellikleri. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 7(13), 126–139.
  • Parsa, A. F. (2007). Görsel okuryazarlık: Görselleri okuma, değerlendirme ve yaratma süreci. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, 2, 111–127.
  • Parsa, A. ve İşbilen, D. (2023). Görünen imge kılavuz istemez: Tasarım çalışmalarında imgelerin renk kodları üzerinde incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1521–1544. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1293782
  • Parsa, S. (1999). Televizyon göstergebilimi. Kurgu, 16(1), 14–27.
  • Pavlounis, D., Pashby, K. ve Sanchez Morales, F. (2023). Connecting digital, visual, and civic literacies in the age of mis/disinformation: Canadian teachers reflect on the inquiry now tool. Educational Inquiry, 1, 1–18. https://doi.org/10.1080/20004508.2023.2240137
  • Pease, A. (2018). Beden dili (1. baskı). Epsilon Yayınevi.
  • Pollard, J. (2016). Skinhead culture: The ideologies, mythologies, religions and conspiracy theories of racist skinheads. Patterns of Prejudice, 50(4–5), 398–419. https://doi.org/10.1080/0031322X.2016.1243349
  • Rice, M. (2023). Making meaning with memes through a multilayered approach to visual literacies. English in Education, 57(4), 298–313. https://doi.org/10.1080/04250494.2023.2253707
  • Rose, G. (2003). Visual methodologies. SAGE Publications.
  • Sağıroğlu, B. (2017). Öykü çözümlemelerinde sinema dili ve anlatım teknikleri. Söylem Filoloji Dergisi, 2(1), 21–37.
  • Sansarcı, E. (2024). Altın oran ve grafik tasarım üzerindeki etkileri. Social Mentality and Researcher Thinkers Journal (SMART Journal), 7(42), 343–349. https://doi.org/10.54536/smart.v7i42.2345
  • Schirato, T. ve Webb, J. (2004). Reading the visual. Allen & Unwin Press.
  • Schlossman, B. (2024). Burgess/Kubrick/A clockwork orange (twenty-to-one). Anthony Burgess and modernity (ss. 270–282). Manchester University Press.
  • Sorguç, G. (2017). Sanata karşı başkaldırı: Avangard. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 37–56.
  • Sözen, M. (2003). Sinemada renk: Sembolik anlamlar (1. baskı). Detay Yayıncılığı.
  • Sözen, M. (2008). Sinemasal anlatıda bakış açısı kavramı ve örnek çözümlemeler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 577–595.
  • Utku, Ş. N. (2020). Antik ve Orta Çağ’da sütannelik: Başkasının sütünün biyolojik, ekonomik ve kültürel kodları. Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 6(1), 51–112. https://doi.org/10.21798/kadem.2020161708
  • Şahin, İ. S. K. (2024). Tiyatro kostümlerinin göstergebilimsel analizi: “Rumuz Goncagül” oyunları örneği. Art Vision, 30(52), 33–48. https://doi.org/10.54614/ArtVis.2024.1491593
  • Tuzcuoğlu, N. (1995). Psikanaliz kuramı ve özellikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(7), 275–285.
  • Uluoğlu, S. (2015). Rus din felsefesinde ve ikinci kuşak Rus sembolistlerin eserlerinde “sonsuz dişilik” kavramı. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27, 191–200.
  • Ümer, E. (2017). Görsel kültür ve resim sanatında imge. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(33), 1535–1553. https://doi.org/10.7816/idil-06-33-01
  • Varghese, N. ve Kumar, N. (2022). Feminism in advertising: Irony or revolution? A critical review of femvertising. Feminist Media Studies, 22(2), 441–459. https://doi.org/10.1080/14680777.2020.1820510
  • Vasquez, J. A., Comer, M. W. ve Troutman, F. (2010). Developing visual literacy in science, K–8. National Science Teachers Association Press.
  • Yıldız, M. Ö. (2012). Görsel okuryazarlık üzerine. Marmara İletişim Dergisi, 19, 64–77.
  • Yılmaz, H. (2015). Sezai Karakoç’un şiirlerinde geçen “yılan” ve “süt” imgelerini metinlerarası ilişkiler bağlamında okumak. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 6, 279–310. https://doi.org/10.16947/fsmia.35992
Toplam 73 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Radyo-Televizyon, İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer)
Bölüm Tüm Sayı
Yazarlar

Mahir Yerlikaya 0000-0003-2678-1776

Canan Geçen 0009-0003-6442-3897

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 4 Eylül 2024
Kabul Tarihi 29 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 27

Kaynak Göster

APA Yerlikaya, M., & Geçen, C. (2025). BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ. Akademik Hassasiyetler, 12(27), 369-398. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614
AMA Yerlikaya M, Geçen C. BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ. Akademik Hassasiyetler. Nisan 2025;12(27):369-398. doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614
Chicago Yerlikaya, Mahir, ve Canan Geçen. “BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ”. Akademik Hassasiyetler 12, sy. 27 (Nisan 2025): 369-98. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614.
EndNote Yerlikaya M, Geçen C (01 Nisan 2025) BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ. Akademik Hassasiyetler 12 27 369–398.
IEEE M. Yerlikaya ve C. Geçen, “BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ”, Akademik Hassasiyetler, c. 12, sy. 27, ss. 369–398, 2025, doi: 10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614.
ISNAD Yerlikaya, Mahir - Geçen, Canan. “BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ”. Akademik Hassasiyetler 12/27 (Nisan 2025), 369-398. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614.
JAMA Yerlikaya M, Geçen C. BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ. Akademik Hassasiyetler. 2025;12:369–398.
MLA Yerlikaya, Mahir ve Canan Geçen. “BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ”. Akademik Hassasiyetler, c. 12, sy. 27, 2025, ss. 369-98, doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1543614.
Vancouver Yerlikaya M, Geçen C. BİR GÖRSEL OKUMA DENEMESİ: OTOMATİK PORTAKAL FİLMİ. Akademik Hassasiyetler. 2025;12(27):369-98.
 Kapak Resmi İndir

MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ

Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.