Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

CRISIS COMMUNICATION PROCESS AND EXPERIENCE IN COVID-19 PANDEMIC: EXAMPLE OF THE “FIRST CASE"

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 27, 748 - 783, 30.04.2025

Gözdenur Kirişcioğlu

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215

Öz

The global pandemic caused by the novel coronavirus originating from China, referred to as the “crisis of the century,” has not only threatened human health but also disrupted and transformed entire systems, social structures, lifestyle choices, and daily life. During this period, the Ministry of Health of the Republic of Türkiye demonstrated a significant example of crisis management. Between January 2020 and May 2022, when the pandemic dominated the global agenda, the Ministry of Health implemented an intensive, transparent, and open communication strategy, while struggling with public fear, anxiety, and concern while simultaneously combating misinformation and manipulation.The author of this article, who served as the Press and Public Relations Advisor at the Ministry of Health between 2018 and 2023, directly experienced the pandemic communication process. This period has been recorded as a significant experience, encompassing preparation phases, goals, communication strategies, achieved outcomes, message transmission processes, and the transformations triggered by these messages. In this article, the dynamics and mechanisms shaping communication strategies during an evolving pandemic are examined through an autoethnographic approach, focusing on the announcement of the first COVID-19 case in Türkiye on March 10, 2020. The analysis is framed within the Timothy Coombs’ Situational Crisis Communication Theory’s “stages of crisis management” approach.

Anahtar Kelimeler

Ministry of Health COVID-19 Autoethnography Crisis Communication Stages of Crisis Management

Kaynakça

  • Anadolu Ajansı. (2020, 11 Mart). TBMM Genel Kurulunda koronavirüs görüşüldü. 18 Eylül 2024 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/ koronavirus/tbmm-genel-kurulunda-koronavirus-gorusuldu/1762323 adresinden edinilmiştir.
  • Augustine, N. R. (2000). Önlemeye çalıştığımız krizi yönetmek. (Çev. S. Atay). N. R. Augustine (Ed.), Kriz yönetimi içinde (s. 17-39). MESS.
  • Aydınalp, Ş. G. (2020). Kriz iletişiminin boyutu. Ş. G. Aydınalp (Ed.). Farklı yönleri ile kriz ve iletişimi içinde (s. 1-22). Nobel.
  • Bauman, Z. (2020). Akışkan korku. (Çev. C. Atay.). Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2023). Akışkan modernite. (Çev. S. O. Çavuş,). Tellekt.
  • Beck, U. (1992). Risk society: Towards a new modernity. Sage.
  • Beck, U. (2011). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru. (Çev. B. Doğan.). İttaki.
  • Bektaş Ata, L. (2016). Bir güvenlikli site hikâyesi: Gündelik hayatın dönüşümüne otoetnografik yaklaşım. Fe Dergi: Feminist Eleştiri. 8(2), 46-61. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000164
  • Bozgeyik, A. (2004). Krizleri fırsata dönüştürmek. Hayat.
  • Chang, H. (2008). Autoethnography as method. Routledge.
  • Chang, H. (2016). Autoethnography in health research: Growing pains? Qualitative Health Research, 26(4), 443-451. https://doi.org/10.1177/1049732315627432
  • Coombs, W. T., & Holladay, S. J. (2002). Helping crisis managers protect reputational assets. Management Communication Quarterly, 16(2), 165-186. https://doi.org/10.1177/089331802237233
  • Coombs, T. (2004). Impact of past crises on current crisis communication: Insights from situational crisis communication theory. International Journal of Business Communication, 41(3), 265-289. https://doi.org/10.1177/0021943604265607
  • Coombs, T. (2010). Parameters for crisis communication. T. Coombs & S. J. Holladay (Ed.). The handbook of crisis communication içinde (p. 17-53). Chichester: Wiley-Blackwell. SAGE.
  • Coombs, T. (2014). The value of communication during a crisis: Insights from strategic communication research. Business Horizons, 57(5), 541-548. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2014.10.003
  • Coombs, T. (2015). Ongoing crisis communication: Planning, managing, and responding. (4th ed.). SAGE.
  • Çakır, V. & Çakır, V. (2010). Televizyon bağımlılığı. Literatürk Academia.
  • Çelik, H. (2013). Kültür ve kişisel deneyim: Bir araştırma yöntemi olarak otoetnografi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi. 6(1), 1-14.
  • Çınarlı, İ. (2016). Kriz iletişimi. Beta.
  • Çınarlı, İ., Yücel, H. (2014). Sağlık iletişiminin bakış açısı ile Türkiye’de sağlık işyeri ortamında sağlık çalışanlarına yönelik şiddet. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. Özel Sayı:3, 31-52.
  • Demirören Haber Ajansı. (2020, 11 Mart). Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın: Panik yok, tedbir var. 14 Nisan 2024 tarihinde https://www.dha.com.tr/gundem/cumhurbaskanligi-sozcusu-kalin-panik-yok-tedbir-var-1759431 adresinden edinilmiştir.
  • Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (2011). Handbook of qualitative research. (4th ed.). SAGE.
  • Doorley, J., & Garcia, H. F. (2007). Reputation management: The key to successful public relations and corporate communication. Routledge.
  • DSÖ. (2017). WHO strategic communications framework for effective communications. World Health Organization. 8 Ocak 2024 tarihinde https://www.who.int/docs/default-source/documents/communicating-for-health/communication-framework.pdf adresinden edinilmiştir.
  • DSÖ. (2022). Covid-19 weekly epidemiological update. 20 Ekim 2023 tarihinde https://www.who.int adresinden edinilmiştir.
  • Ellis, C. Adams, T. E, & Bochner, A. P. (2010) Autoethnography: An overview, (FQS) Forum: Qualitative Social Research, 12(1), Art.10. https://doi.org/10.17169/fqs-12.1.1589
  • Furedi, F. (2017). Korku kültürü: Risk almamanın riskleri. (Çev. B. Yıldırım). Ayrıntı.
  • Haberler.com. (2020, 11 Mart). CHP Grup Başkanvekili Altay gündemi değerlendirdi. 28 Mart 2024 tarihinde https://www.haberler.com/chp-grup-baskanvekili-altay-gundemi-degerlendirdi-13002812-haberi/ adresinden edinilmiştir.
  • İhlas Haber Ajansı. (2020, 17 Mart). Koronavirüs araştırması: 'Halk bilgili, endişe düzeyi düşük, Sağlık Bakanı başarılı'. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.iha.com.tr/haber-koronavirus-arastirmasi-halk-bilgili-endise-duzeyi-dusuk-saglik-bakani-basarili-833216 adresinden edinilmiştir.
  • Karakaş, S. (2017). Fear-korku. Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji sözlüğü: Bilgisayar programı ve veritabanı. (Sürüm: 5.2.0/2022). 1 Mayıs 2024 tarihinde https://www.psikolojisozlugu.com/ adresinden edinilmiştir.
  • Koçak, S. (2020). Kriz sonrası iletişim çalışmaları mesaj stratejisinde bütünleşik yaklaşım. Ş. G. Aydınalp (Ed.), Farklı yönleri ile kriz ve iletişimi içinde (s. 51-79). Nobel.
  • Memurlar.net. (2020, 16 Nisan). Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'ya güven en üst düzeyde. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.memurlar.net/haber/899912/saglik-bakani-fahrettin-koca-ya-guven-en-ust-duzeyde.html adresinden edinilmiştir.
  • Okay, A. (2014). Sağlık iletişimi. Derin.
  • Özçetin, B. (2018). Kitle iletişim kuramları: Kavramlar, okullar, modeller. İletişim.
  • Pamuk, Z. (2014). Kriz yönetimi stratejileri. M. Gözübenli, & C. Zengin (Ed). Güvenlik sektöründe temel stratejiler içinde (s. 305-330). Nobel.
  • Peltekoğlu, F.B. (2007). Halkla ilişkiler nedir? 5.baskı. Beta.
  • Pira, A., & Sohodol, Ç. (2004). Kriz yönetimi: Halkla ilişkiler açısından bir değerlendirme. İletişim.
  • Sparkes, A. C. (2000). Autoethnography and narratives of self: Reflections on criteria in action, Sociology of Sport Journal, 17(1), 21-43. https://doi.org/10.1123/ssj.17.1.21
  • Timetürk. (2020, 11 Mart). BBP Genel Başkanı Destici'den korona virüs değerlendirmesi. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.timeturk.com/ajans/bbp-genel-baskani-destici-den-korona-virus-degerlendirmesi/haber-1384432 adresinden edinilmiştir.
  • Yenişafak.com. (2020, 7 Mayıs). Devletimizle gurur duyduk: Areda Survey 3 bin 504 kişiye sordu. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.yenisafak.com/koronavirus/devletimizle-gurur-duyduk-areda-survey-3-bin-504-kisiye-sordu-3538385 adresinden edinilmiştir.

COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: “İLK VAKA” ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 27, 748 - 783, 30.04.2025

Gözdenur Kirişcioğlu

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215

Öz

Çin’den yayılan yeni tip koronavirüsün sebep olduğu ve “yüzyılın krizi” olarak anılan küresel salgın, yalnızca insan sağlığını tehdit etmekle kalmamış; topyekûn sistemi, toplumsal yapıları, yaşam tercihlerini, gündelik hayatı sarsmış ve dönüştürmüştür. Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı bu süreçte kriz yönetiminin önemli bir örneğini göstermiştir. Pandeminin tüm dünyayı kasıp kavurduğu ve neredeyse tek gündem konusu olduğu 2020 Ocak-2022 Mayıs arasında, Sağlık Bakanlığı yoğun, açık ve şeffaf bir iletişim stratejisi yürüterek bir yandan toplumda oluşan korku, kaygı ve endişeyle bir yandan da dezenformasyon ve manipülasyonlarla mücadele etmiştir. Makalenin yazarının, 2018-2023 yılları arasında yürüttüğü Sağlık Bakanlığı Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği göreviyle bizzat içinde bulunduğu pandemi iletişimi süreci; hazırlık safhasından hedeflere, iletişim stratejilerinden elde edilen sonuçlara, mesaj aktarım süreçlerinden bu mesajların yol açtığı dönüşüme kadar önemli bir tecrübe olarak kayıtlara geçmiştir. Bu makalede, gelişen bir pandemi sürecinde iletişim stratejilerinin hangi dinamiklerle ve nasıl şekillendiği; 10 Mart 2020’de ülkemizde tespit edilen ilk vaka ve bunun kamuoyuna açıklanması üzerinden otoetnografik yöntemle ele alınmış ve bu süreç Timothy Coombs’un Durumsal Kriz İletişimi Teorisi”ndeki “kriz yönetiminin evreleri” yaklaşımı temel alınarak çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bakanlığı COVID-19 Otoetnografi Kriz İletişimi Kriz Yönetiminin Evreleri

Kaynakça

  • Anadolu Ajansı. (2020, 11 Mart). TBMM Genel Kurulunda koronavirüs görüşüldü. 18 Eylül 2024 tarihinde https://www.aa.com.tr/tr/ koronavirus/tbmm-genel-kurulunda-koronavirus-gorusuldu/1762323 adresinden edinilmiştir.
  • Augustine, N. R. (2000). Önlemeye çalıştığımız krizi yönetmek. (Çev. S. Atay). N. R. Augustine (Ed.), Kriz yönetimi içinde (s. 17-39). MESS.
  • Aydınalp, Ş. G. (2020). Kriz iletişiminin boyutu. Ş. G. Aydınalp (Ed.). Farklı yönleri ile kriz ve iletişimi içinde (s. 1-22). Nobel.
  • Bauman, Z. (2020). Akışkan korku. (Çev. C. Atay.). Ayrıntı.
  • Bauman, Z. (2023). Akışkan modernite. (Çev. S. O. Çavuş,). Tellekt.
  • Beck, U. (1992). Risk society: Towards a new modernity. Sage.
  • Beck, U. (2011). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru. (Çev. B. Doğan.). İttaki.
  • Bektaş Ata, L. (2016). Bir güvenlikli site hikâyesi: Gündelik hayatın dönüşümüne otoetnografik yaklaşım. Fe Dergi: Feminist Eleştiri. 8(2), 46-61. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000164
  • Bozgeyik, A. (2004). Krizleri fırsata dönüştürmek. Hayat.
  • Chang, H. (2008). Autoethnography as method. Routledge.
  • Chang, H. (2016). Autoethnography in health research: Growing pains? Qualitative Health Research, 26(4), 443-451. https://doi.org/10.1177/1049732315627432
  • Coombs, W. T., & Holladay, S. J. (2002). Helping crisis managers protect reputational assets. Management Communication Quarterly, 16(2), 165-186. https://doi.org/10.1177/089331802237233
  • Coombs, T. (2004). Impact of past crises on current crisis communication: Insights from situational crisis communication theory. International Journal of Business Communication, 41(3), 265-289. https://doi.org/10.1177/0021943604265607
  • Coombs, T. (2010). Parameters for crisis communication. T. Coombs & S. J. Holladay (Ed.). The handbook of crisis communication içinde (p. 17-53). Chichester: Wiley-Blackwell. SAGE.
  • Coombs, T. (2014). The value of communication during a crisis: Insights from strategic communication research. Business Horizons, 57(5), 541-548. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2014.10.003
  • Coombs, T. (2015). Ongoing crisis communication: Planning, managing, and responding. (4th ed.). SAGE.
  • Çakır, V. & Çakır, V. (2010). Televizyon bağımlılığı. Literatürk Academia.
  • Çelik, H. (2013). Kültür ve kişisel deneyim: Bir araştırma yöntemi olarak otoetnografi. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi. 6(1), 1-14.
  • Çınarlı, İ. (2016). Kriz iletişimi. Beta.
  • Çınarlı, İ., Yücel, H. (2014). Sağlık iletişiminin bakış açısı ile Türkiye’de sağlık işyeri ortamında sağlık çalışanlarına yönelik şiddet. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. Özel Sayı:3, 31-52.
  • Demirören Haber Ajansı. (2020, 11 Mart). Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın: Panik yok, tedbir var. 14 Nisan 2024 tarihinde https://www.dha.com.tr/gundem/cumhurbaskanligi-sozcusu-kalin-panik-yok-tedbir-var-1759431 adresinden edinilmiştir.
  • Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (2011). Handbook of qualitative research. (4th ed.). SAGE.
  • Doorley, J., & Garcia, H. F. (2007). Reputation management: The key to successful public relations and corporate communication. Routledge.
  • DSÖ. (2017). WHO strategic communications framework for effective communications. World Health Organization. 8 Ocak 2024 tarihinde https://www.who.int/docs/default-source/documents/communicating-for-health/communication-framework.pdf adresinden edinilmiştir.
  • DSÖ. (2022). Covid-19 weekly epidemiological update. 20 Ekim 2023 tarihinde https://www.who.int adresinden edinilmiştir.
  • Ellis, C. Adams, T. E, & Bochner, A. P. (2010) Autoethnography: An overview, (FQS) Forum: Qualitative Social Research, 12(1), Art.10. https://doi.org/10.17169/fqs-12.1.1589
  • Furedi, F. (2017). Korku kültürü: Risk almamanın riskleri. (Çev. B. Yıldırım). Ayrıntı.
  • Haberler.com. (2020, 11 Mart). CHP Grup Başkanvekili Altay gündemi değerlendirdi. 28 Mart 2024 tarihinde https://www.haberler.com/chp-grup-baskanvekili-altay-gundemi-degerlendirdi-13002812-haberi/ adresinden edinilmiştir.
  • İhlas Haber Ajansı. (2020, 17 Mart). Koronavirüs araştırması: 'Halk bilgili, endişe düzeyi düşük, Sağlık Bakanı başarılı'. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.iha.com.tr/haber-koronavirus-arastirmasi-halk-bilgili-endise-duzeyi-dusuk-saglik-bakani-basarili-833216 adresinden edinilmiştir.
  • Karakaş, S. (2017). Fear-korku. Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji sözlüğü: Bilgisayar programı ve veritabanı. (Sürüm: 5.2.0/2022). 1 Mayıs 2024 tarihinde https://www.psikolojisozlugu.com/ adresinden edinilmiştir.
  • Koçak, S. (2020). Kriz sonrası iletişim çalışmaları mesaj stratejisinde bütünleşik yaklaşım. Ş. G. Aydınalp (Ed.), Farklı yönleri ile kriz ve iletişimi içinde (s. 51-79). Nobel.
  • Memurlar.net. (2020, 16 Nisan). Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'ya güven en üst düzeyde. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.memurlar.net/haber/899912/saglik-bakani-fahrettin-koca-ya-guven-en-ust-duzeyde.html adresinden edinilmiştir.
  • Okay, A. (2014). Sağlık iletişimi. Derin.
  • Özçetin, B. (2018). Kitle iletişim kuramları: Kavramlar, okullar, modeller. İletişim.
  • Pamuk, Z. (2014). Kriz yönetimi stratejileri. M. Gözübenli, & C. Zengin (Ed). Güvenlik sektöründe temel stratejiler içinde (s. 305-330). Nobel.
  • Peltekoğlu, F.B. (2007). Halkla ilişkiler nedir? 5.baskı. Beta.
  • Pira, A., & Sohodol, Ç. (2004). Kriz yönetimi: Halkla ilişkiler açısından bir değerlendirme. İletişim.
  • Sparkes, A. C. (2000). Autoethnography and narratives of self: Reflections on criteria in action, Sociology of Sport Journal, 17(1), 21-43. https://doi.org/10.1123/ssj.17.1.21
  • Timetürk. (2020, 11 Mart). BBP Genel Başkanı Destici'den korona virüs değerlendirmesi. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.timeturk.com/ajans/bbp-genel-baskani-destici-den-korona-virus-degerlendirmesi/haber-1384432 adresinden edinilmiştir.
  • Yenişafak.com. (2020, 7 Mayıs). Devletimizle gurur duyduk: Areda Survey 3 bin 504 kişiye sordu. 28 Eylül 2024 tarihinde https://www.yenisafak.com/koronavirus/devletimizle-gurur-duyduk-areda-survey-3-bin-504-kisiye-sordu-3538385 adresinden edinilmiştir.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer)
Bölüm Tüm Sayı
Yazarlar

Gözdenur Kirişcioğlu 0000-0002-4624-0865

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 4 Ocak 2025
Kabul Tarihi 30 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 27

Kaynak Göster

APA Kirişcioğlu, G. (2025). COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: “İLK VAKA” ÖRNEĞİ. Akademik Hassasiyetler, 12(27), 748-783. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215
AMA Kirişcioğlu G. COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: “İLK VAKA” ÖRNEĞİ. Akademik Hassasiyetler. Nisan 2025;12(27):748-783. doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215
Chicago Kirişcioğlu, Gözdenur. “COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: ‘İLK VAKA’ ÖRNEĞİ”. Akademik Hassasiyetler 12, sy. 27 (Nisan 2025): 748-83. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215.
EndNote Kirişcioğlu G (01 Nisan 2025) COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: “İLK VAKA” ÖRNEĞİ. Akademik Hassasiyetler 12 27 748–783.
IEEE G. Kirişcioğlu, “COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: ‘İLK VAKA’ ÖRNEĞİ”, Akademik Hassasiyetler, c. 12, sy. 27, ss. 748–783, 2025, doi: 10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215.
ISNAD Kirişcioğlu, Gözdenur. “COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: ‘İLK VAKA’ ÖRNEĞİ”. Akademik Hassasiyetler 12/27 (Nisan 2025), 748-783. https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215.
JAMA Kirişcioğlu G. COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: “İLK VAKA” ÖRNEĞİ. Akademik Hassasiyetler. 2025;12:748–783.
MLA Kirişcioğlu, Gözdenur. “COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: ‘İLK VAKA’ ÖRNEĞİ”. Akademik Hassasiyetler, c. 12, sy. 27, 2025, ss. 748-83, doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1613215.
Vancouver Kirişcioğlu G. COVID-19 PANDEMİSİNDE KRİZ İLETİŞİMİ SÜREÇLERİ VE DENEYİMİ: “İLK VAKA” ÖRNEĞİ. Akademik Hassasiyetler. 2025;12(27):748-83.
 Kapak Resmi İndir

MAKALE DEĞERLENDİRME SÜRECİ

Yazar tarafından gönderilen bir makale, gönderim tarihinden itibaren 10 gün içinde dergi sekreteri tarafından makalenin, telif sözleşmesinin ve benzerlik raporunun (Turnitin programı) eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden incelenir. İstenilen bu dosyalar eksiksiz ve düzgün bir şekilde gönderilmiş ise makale; ikinci aşamada derginin yayın çizgisine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilir. Bu süreçte makale yayın çizgisine uygun değilse yazara iade edilir. Makale yayın çizgisine uygun ise şablona uygun bir şekilde gönderilip gönderilmediği yönünden değerlendirilir. Şayet makale şablona uyarlanıp gönderilmemiş ise değerlendirme sürecine alınmaz. Bu süreçte yazarın derginin belirlediği şartlara uygun bir şekilde sisteme makale yüklemesi beklenir. Makale şablona uygun bir şekilde hazırlanıp gönderilmiş ise son aşamada makale derginin yayın ilkeleri, yazım kuralları, öz, abstract, extented abstract, kaynakça gösterimi vb. yönlerden incelenir. Bu ayrıntılarda makalede bir sorun varsa yazarın bu hususları tamamlaması istenir ve verilen süre içerisinde eksiksiz bir şekilde yeniden makaleyi göndermesi istenir.
Tüm bu aşamaları geçen makale, editör tarafından bilimsel yeterliliğinin denetlenmesi amacıyla ikinci 7 günlük süre içerisinde çalışmaya uygun iki hakeme değerlendirmeleri için gönderilir. Hakemlerin değerlendirme süreleri 15 gündür. Bu süre zarfında hakemlik görevini tamamlamayan bir hakem olursa ilgili hakeme değerlendirmeyi tamamlaması için 7 günlük ek süre verilebilir. Bu süre zarfında hakem görevini yerine getirmezse yerine yeni bir hakem ataması yapılır. En az iki hakemden gelen raporlar olumlu ise makale yayın aşamasına alınır. Hakem raporlarından birisi olumlu diğeri olumsuz ise makale üçüncü bir hakeme gönderilir. Üçüncü hakem raporu da olumsuz ise makale ret edilir. Üçüncü hakemin değerlendirmesi olumlu ise makaleyle ilgili hakem raporları dergi alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından incelenir. Makalenin yayınlanmasıyla ilgili nihai karar alan editörlerinden oluşan Editörler Kurulu tarafından verilir. Hakem raporlarının yetersiz ve tatmin etmekten uzak olması veya İngilizce editör tarafından abstract ve extented abstract’ın yetersiz görülmesi hallerinde de yine makaleyle ilgili son karar Editörler Kurulu tarafından verilir. Tüm bu aşamalardan geçen bir makale en yakın sayıya yayınlanmak üzere eklenir. İlgili sayıda yer kalmaması halinde makalenin yayımı bir sonraki sayıya kaydırılır. Bu durumda ve tüm değerlendirme sürecinde yazar isterse makalesini geri çekme hakkına sahiptir. Ancak bu durumu dergiye bildirmesi gerekir. Makale gönderim tarihinden makalenin yayına kabul tarihine kadar tüm bu işlemler için ortalama 3 aylık bir süre öngörülmektedir.