Öz
Bu makale, 1980’li yıllardan 2000’li yılların başına kadar geçen süreçte çağdaş Avrupa seramiğinde gözlemlenen kavramsal eğilimleri incelemektedir. Seramik sanatında, özellikle 1960’lı yıllarda Amerika’da gelişen kavramsal yaklaşımlar 1980’lerden itibaren Avrupa’da etkisini göstermeye başlar. Avrupa seramiği, bu dönemde modernist perspektiften gelen geleneksel biçim ve üretim yöntemlerinin ötesine geçerek, düşünce, süreç, deneyim ve mekânsal bağlamlar içeren bir yaklaşım geliştirir. Özellikle Fluxus, Arte Povera, Performans Sanatı ve Feminist Sanat gibi akımların etkisiyle, çağdaş seramik kimlik, beden politikaları, toplumsal cinsiyet, çevre sorunları ve kolektif bellek gibi konular üzerine eğilmeye başlar.
Avrupa Birliği’nin genişlemesi, kıta Avrupa’sının kültürel, sosyal ve politik yapısında önemli değişimlere yol açmıştır. Ülkeler arasındaki sınırların kalkması ve görece bir huzur ortamının sağlanması, sanatçılar arasındaki etkileşimi artırmıştır. Sonuç olarak görülmektedir ki birbiriyle etkileşim içerisinde ancak kendi kültürel dinamiklerinden de beslenen Avrupalı sanatçılar çağdaş seramik pratiklerinde tekil bir kimliktense çoğul bir dil üretmektedirler. Bu dili üretirken de malzemenin sağladığı imkanları dışlamadan fikir ve kavram temelli arayışlarda bulunabilmektedirler. Bu bağlamda çalışma, nitel içerik analizi yöntemiyle belirlenen sanatçı ve eserler üzerinden, çağdaş Avrupa seramiğinde öne çıkan beş temel kavramsal ekseni tartışmaktadır: Mimari ve Mekânsal Yaklaşımlar, Sanat Nesnesi Olarak Gündelik Kullanım Objeleri, Beden Temsili ve Psikolojik Anlatılar, Çevresel Yıkımla Yüzleşme, Materyalle Diyalog ve Deneysellik. Mevcut literatür incelendiğinde çağdaş seramiğin biçimsel ve teknik yenilikler ekseninde ele alındığı ve Amerikan seramiğinin baskın tavrı görülmektedir. Bu nedenle makale Çağdaş Avrupa seramiğindeki kavramsal eğilimlere odaklanarak literatüre katkı koymayı amaçlar.
Anahtar Kelimeler
Çağdaş Seramik Kavramsal Sanat Avrupa Sanatı Kültürel Etkileşim Sanatçı Eğilimleri
Kaynakça
- Adamson, G. (2008). Open ended objects. In You in between (Exhibition Catalogue). Middlesbrough Institute of Modern Art Publication. Erişim adresi (20.08 2024): http://www.andersruhwald.com/you-in-between#20
- Antmen, A. (2008). 20. yüzyıl Batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Atkins, N. (2021). Discovering the art of Pekka Paikkari. New Ceramics: The International Ceramics Magazine, 5(2021).
- Clark, G. (1999). Alev Ebüzziya Siesbye (Z. Rona, Trans.). İstanbul: Kaleseramik Sanat Yayınları.
- Cooper, E. (2009). Contemporary ceramics: Mind the gap, sculptural form in clay. London: Thames & Hudson Ltd.
- Dahn, J. (2011). Elastic/expanding contemporary conceptual ceramics. In M. E. Buszek (Ed.), Extra/ordinary craft and contemporary art. Durham and London: Duke University Press.
- Daintry, N. (2007). The essential vessel. In Breaking the mould: New approaches to ceramics. Black Dog Publishing.
- Danius, S. (2006). Kjell Rylander and the art of the saw. In Voices: Contemporary ceramic art from Sweden. Erişim adresi (24.06.2025): http://www.kjellrylander.com
- Del Vecchio, M. (2001). Postmodern ceramics. USA: Thames & Hudson.
- Hanaor, C. (Ed.). (2007). Foreword. In Breaking the mould: New approaches to ceramics. Black Dog Publishing Limited.
- Hess, A. R. (2015). Perez Fernandez: Look until you feel. In XII Biennal Internacional de Ceramica Manises Catalogue.
- Jonson, L. (2009). In my next life I want to be an architect. Ceramics: Art and Perception, 77, 106-111.
- Jönsson, L. (2005). Life among things: The continuous present. In Craft in dialogue/Iaspis: Six views on a practice in change. Stockholm, Sweden. Erişim adresi (24.06.2025): http://www.kjellrylander.com
- Lüddemann, S. (2020). Zwischen Fragilität und Verletzlichkeit: Zu den Körper-Figuren von Susanne Ring. In Sack voll Knochen (Exhibition Catalogue). Kunstverein Paderborn. Erişim adresi (27.08.2024): https://www.susannering.net/downloads/
- Maltzahn-Redling, J. (2011). Die Dynamik der Stille: Keramiken von Susanne Ring. In Freaks of nature (Retrospective Catalogue). Badisches Landesmuseum. Erişim adresi (27.08 2024): https://www.susannering.net/downloads/
- Pérez Camps, J. (2001). Enrique Mestre: Uniting geometry & ceramics. Ceramics: Art and Perception, 46, 41–45.
- Perryman, J. (2004). Naked clay: Ceramics without glaze. London: A&C Black.
- Schwartz, J. S. (2008). Confrontational ceramics. London: A&C Black.
- Siebenmorgen, H. (2011). Freaks of Nature (Retrospective Catalogue Foreword). Badisches Landesmuseum Karlsruhe, Erişim adresi (24.06.2025): https://www.susannering.net/downloads/
- Sümengen Berker, O. (2015). Architecture and ceramics. Procedia - Social and Behavioral Sciences, , 291–295.
- Şahbaz, H. (2024). Sanatsal pratikte bedenin temsili ve seramik malzemenin olanaklarıyla figüratif söylem. Sanat Yazıları, 50, 132-149.
- Şentürk, T. Ö. (2020). Seramik sanatında Peter Voulkos etkisi. Ulakbilge, 44, 72-78.
- Şölenay, E., & Özer, G. (2013). Peter Osborne’nin kavramsal sanat açılımı doğrultusunda çağdaş seramik sanatında kavramsal çalışmaların incelenmesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(4), 33-52.
- Three Gorges Dam. (2025). Wikipedia. Erişim adresi (31.03 2025): https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_Dam
- Tizgöl, K. (2008). Sanatta minimalizim ve günümüz seramik sanatına yansımaları (Sanatta Yeterlik Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Seramik Anasanat Dalı, İzmir.
- Turani, A. (2011). Çağdaş sanat felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Vikova, J. (2018). Je později, než si myslíš / It’s later than you think. Prag: Vydal / Publisher KANT. Erişim adresi (30.08 2024): https://www.aic-iac.org/wp-content/uploads/jindra-vikova-new-monography.pdf
- Whiting, D. (2020). Elegy and enigma. In Enric Mestre Catalogue. Modern Shapes Gallery, Antwerp (BE), 6-8.
- Yılmaz, M. (2006). Modernizmden postmodernizme sanat. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Öz
This article examines the conceptual tendencies observed in contemporary European ceramics from the 1980s to the early 2000s. Conceptual approaches to ceramic art, which developed particularly in the United States during the 1960s, began to show their influence in Europe from the 1980s onwards. European ceramics, in this period, goes beyond the traditional forms and production methods from the modernist perspective and develops an approach that includes thought, process, experience and spatial contexts. Especially with the influence of movements such as Fluxus, Arte Povera, Performance Art and Feminist Art, contemporary ceramics begins to address issues such as identity, body politics, gender, environmental issues and collective memory.
The enlargement of the European Union has led to significant changes in the cultural, social and political structure of continental Europe. The removal of borders between countries and the establishment of a relatively peaceful environment has increased the interaction between artists. Consequently, European ceramic artists, while drawing from their own cultural dynamics, developed a pluralistic rather than singular artistic language. This approach allows them to explore ideas and concepts without disregarding material possibilities. This study discusses five main conceptual axes that stand out in contemporary European ceramics through artists and works identified through qualitative content analysis method: Architectural and Spatial Approaches, Everyday Objects as Art, Body Representation and Psychological Narratives, Environmental Concerns, and Dialogue with Material and Experimentation. Existing literature largely focuses on formal and technical innovations, with American ceramics being predominant. Therefore, this article aims to contribute to the field by highlighting the conceptual dimensions of contemporary European ceramics.
Anahtar Kelimeler
Contemporary Ceramics Conceptual Art Europen Art Cultural Interaction Artist Tendencies
Kaynakça
- Adamson, G. (2008). Open ended objects. In You in between (Exhibition Catalogue). Middlesbrough Institute of Modern Art Publication. Erişim adresi (20.08 2024): http://www.andersruhwald.com/you-in-between#20
- Antmen, A. (2008). 20. yüzyıl Batı sanatında akımlar. İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Atkins, N. (2021). Discovering the art of Pekka Paikkari. New Ceramics: The International Ceramics Magazine, 5(2021).
- Clark, G. (1999). Alev Ebüzziya Siesbye (Z. Rona, Trans.). İstanbul: Kaleseramik Sanat Yayınları.
- Cooper, E. (2009). Contemporary ceramics: Mind the gap, sculptural form in clay. London: Thames & Hudson Ltd.
- Dahn, J. (2011). Elastic/expanding contemporary conceptual ceramics. In M. E. Buszek (Ed.), Extra/ordinary craft and contemporary art. Durham and London: Duke University Press.
- Daintry, N. (2007). The essential vessel. In Breaking the mould: New approaches to ceramics. Black Dog Publishing.
- Danius, S. (2006). Kjell Rylander and the art of the saw. In Voices: Contemporary ceramic art from Sweden. Erişim adresi (24.06.2025): http://www.kjellrylander.com
- Del Vecchio, M. (2001). Postmodern ceramics. USA: Thames & Hudson.
- Hanaor, C. (Ed.). (2007). Foreword. In Breaking the mould: New approaches to ceramics. Black Dog Publishing Limited.
- Hess, A. R. (2015). Perez Fernandez: Look until you feel. In XII Biennal Internacional de Ceramica Manises Catalogue.
- Jonson, L. (2009). In my next life I want to be an architect. Ceramics: Art and Perception, 77, 106-111.
- Jönsson, L. (2005). Life among things: The continuous present. In Craft in dialogue/Iaspis: Six views on a practice in change. Stockholm, Sweden. Erişim adresi (24.06.2025): http://www.kjellrylander.com
- Lüddemann, S. (2020). Zwischen Fragilität und Verletzlichkeit: Zu den Körper-Figuren von Susanne Ring. In Sack voll Knochen (Exhibition Catalogue). Kunstverein Paderborn. Erişim adresi (27.08.2024): https://www.susannering.net/downloads/
- Maltzahn-Redling, J. (2011). Die Dynamik der Stille: Keramiken von Susanne Ring. In Freaks of nature (Retrospective Catalogue). Badisches Landesmuseum. Erişim adresi (27.08 2024): https://www.susannering.net/downloads/
- Pérez Camps, J. (2001). Enrique Mestre: Uniting geometry & ceramics. Ceramics: Art and Perception, 46, 41–45.
- Perryman, J. (2004). Naked clay: Ceramics without glaze. London: A&C Black.
- Schwartz, J. S. (2008). Confrontational ceramics. London: A&C Black.
- Siebenmorgen, H. (2011). Freaks of Nature (Retrospective Catalogue Foreword). Badisches Landesmuseum Karlsruhe, Erişim adresi (24.06.2025): https://www.susannering.net/downloads/
- Sümengen Berker, O. (2015). Architecture and ceramics. Procedia - Social and Behavioral Sciences, , 291–295.
- Şahbaz, H. (2024). Sanatsal pratikte bedenin temsili ve seramik malzemenin olanaklarıyla figüratif söylem. Sanat Yazıları, 50, 132-149.
- Şentürk, T. Ö. (2020). Seramik sanatında Peter Voulkos etkisi. Ulakbilge, 44, 72-78.
- Şölenay, E., & Özer, G. (2013). Peter Osborne’nin kavramsal sanat açılımı doğrultusunda çağdaş seramik sanatında kavramsal çalışmaların incelenmesi. Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(4), 33-52.
- Three Gorges Dam. (2025). Wikipedia. Erişim adresi (31.03 2025): https://en.wikipedia.org/wiki/Three_Gorges_Dam
- Tizgöl, K. (2008). Sanatta minimalizim ve günümüz seramik sanatına yansımaları (Sanatta Yeterlik Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Seramik Anasanat Dalı, İzmir.
- Turani, A. (2011). Çağdaş sanat felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Vikova, J. (2018). Je později, než si myslíš / It’s later than you think. Prag: Vydal / Publisher KANT. Erişim adresi (30.08 2024): https://www.aic-iac.org/wp-content/uploads/jindra-vikova-new-monography.pdf
- Whiting, D. (2020). Elegy and enigma. In Enric Mestre Catalogue. Modern Shapes Gallery, Antwerp (BE), 6-8.
- Yılmaz, M. (2006). Modernizmden postmodernizme sanat. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Güzel Sanatlar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 24 Temmuz 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 19 Sayı: 36 |
Akdeniz Sanat 2025 Temmuz sayısı (cilt: 19 sayı: 36) için makale gönderimi 01-15 Nisan 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilecektir.
Makale gönder butonu Google Chrome tarayıcısında hata verebilmektedir. Farklı bir tarayıcı kullanmanız halinde sorun çözülmektedir.
Akdeniz Sanat Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.