Öz
Azerbaycan’ın 1991’de bağımsızlığını kazanmasından bu yana süt üretimi dinamik bir şekilde artış göstermiştir. Bu çalışma, Gence’de bulunan Azerbaycan Devlet Tarım Üniversitesi (ADAU) öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketim davranışlarını incelemektedir. Araştırma, Azerbaycan’daki üniversite öğrencilerinin süt tüketim kalıplarına dair literatürdeki boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın verileri Mart-Nisan 2024 döneminde üniversitenin farklı bölümlerinde öğrenim gören toplam 418 öğrenci ile gerçekleştirilen anket çalışması ile elde edilmiştir. Anket, demografik bilgiler, tüketim alışkanlıkları ve satın alma davranışlarına odaklanan 22 sorudan oluşmaktadır. Katılımcıların çoğunluğu (%64,1 erkek, %90'dan fazlası bekar) 17-22 yaş aralığındadır. Öğrenciler arasında süt tüketimi mevcut olsa da tüketim sıklığı nispeten düşüktür. Hem erkek hem de kadın öğrenciler ağırlıklı olarak sade sütü tercih etmiş, en yaygın tercih edilen süt türü sokak sütü olmuştur. Öğrenciler süt tüketimini genellikle sağlıkla ilişkilendirmiş ve bu durum tercihlerini olumlu yönde etkilemiştir. Ancak süt tüketimini sınırlayan belirgin tek bir etken saptanmamıştır. Satın alma kararlarını etkileyen başlıca faktörler fiyat, son kullanma tarihi, satın alma yeri ve kalori içeriği olmuştur. Çalışma, kampüs içi ve kentsel alanlardaki perakende satış noktalarında süt ve süt ürünleri tüketimini desteklemeye yönelik devlet teşviklerinin faydalı olabileceğini önermektedir. Ayrıca, farkındalık artırıcı bilimsel etkinliklerin düzenlenmesi ve lisans programlarına ilgili derslerin dahil edilmesi, öğrenciler arasında daha sağlıklı tüketim davranışlarını teşvik edebilir.
Anahtar Kelimeler
Süt süt ürünleri tüketici alışkanlıkları üniversite Azerbaycan Gence
Etik Beyan
Bu araştırma, Azerbaycan Devlet Tarım Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği İnceleme Kurulu’nun 16/09/2024 tarihli ve 3-22-23/3-1-1516/2024 protokol numaralı kararıyla Etik Kurul tarafından onaylanmıştır.
Kaynakça
- Ayar, A., M. Nizamoğlu. 2002. Süt ve süt ürünlerinin tüketimi üzerine bazı sosyal faktörler ve tüketici özelliklerin etkisi. Gıda Yem Bilimi Teknoloji Dergisi 1(1):25-31.
- Bai, L., T. Wang, J. Tu, B. Peng, Z. Wang. 2025. A study on the correlation between MBTI dimensions and driving behavior characteristics. Scientific Reports 15, 12021. https://doi.org/10.1038/s41598-025-91361-w
- Can, E. 2020. Yerel markalı süt ve süt ürünlerine yönelik tüketici eğilimleri ve gıda güvenliği algısının analizi; Tekirdağ ili örneği. Master's thesis. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi.
- Çetinkaya, A. 2010. Kafkas Üniversitesi Öğrencilerinin İçme Sütü ve Süt Ürünlerini Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 5(2): 73-84.
- Cevger, Y., Y. Aral, P. Demir, S. Sarıözkan. 2008. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 55(3): 189-194.
- Collins, M. 1986. Sampling. Consumer Market Research Handbook, London: McGraw-Hill.
- Exchange-Rates. 2024. AZN/USD Yıllara Göre Geçmiş Kurlar. https://www.exchange-rates.org/tr/gecmis-doviz-kurlari/azn-usd-2024-03-26
- Güldal, H. T., H. C. Akal, N. Türkmen, G. Eminoğlu, C. Koçak. 2020. Determination of Milk Consumption Habits of Students of Agricultural Faculty: Compare of Department of Dairy Technology with Department of Agriculture Economy. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology 8(1): 125-129. https://doi.org/ 10.24925 /turjaf.v8i1.125-129.2850
- Güler, H., P. Şeker, A. Köseman, İ. Şeker. 2021. Milk and Dairy Product Consumption Habits of University Students in Türkiye . Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 18(3): 173-181. https://doi.org/10.32707/ercivet.1015790
- Huseyn, R. 2022. Livestock Sector Analysis in Azerbaijan. Support to Development of a Rural Business Information System. ENI/2019/412-386. DOI: 10.13140/RG.2.2.27735.85928. https://www.researchgate.net/publication/ 371227530_Livestock_Sector_Analysis_in_Azerbaijan? channel=doiandlinkId=6479ccd0b3dfd73b775da70candshowFulltext=true. Access: 24.07.2024
- Kahraman, E., H. R. Uysal. 2020. İçme Sütü Tüketiminde Marka Seçiciliğinde Etkili Faktörlerin Analizi: İzmir İli Örneği. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 35(1): 43-56.
- Karakayacı, Z., Z.N. Öz, S. Baz, S. Koçyiğit. 2018. Determination of Consumption Habits of Milk and Dairy Products of Selcuk University Undergraduate Students. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences 32(3): 289-296.
- Kart, M. Ç. Ö., V. Demircan. 2014. Dünyada ve Türkiye’de süt ve süt ürünleri üretimi, tüketimi ve ticaretindeki gelişmeler. Akademik Gıda 12(1): 78-96.
- Kızıloğlu, R., H. Kızılaslan. 2015. TR 83 Bölgesinde Süt ve Süt Ürünleri Tüketiminde Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler ve Talebinin Belirlenmesi. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü TEPGE. Yayın No: 274. ISBN: 978-605-9175-52-4.
- Kumbasaroğlu, H., T. Erem Kaya. 2020. Students’ Milk Consumption Patterns at Erzincan Binali Yildirim University. Journal of the Institute of Science and Technology 10(3): 2114-2125. ttps://doi.org/10.21597/jist.700511.
- Mert, İ., N. Artık, G. Dellal, U. T. Şireli. 2020. Süt Kalitesi ve Süt - Sağlık İlişkisi. Ulusal Süt Konseyi. https://ulusalsutkonseyi.org.tr/wp-content/uploads/sut_kalitesi_A5_bask__.pdf Access: 29.08.2024.
- Ngo, H.Q., T.Q. Nguyen, N.T. Long, T. V. Tran, T.M. Hoang. 2019. Factors Affecting Brand and Student Decision Buying Fresh Milk: A Case Study in Ho Chi Minh City, Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics and Business 6(3): 247-258. https://doi.org/10.13106/JAFEB.2019.
- Önay Derin, D., N. Emdirme. 2012. Selçuk Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Fermente Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Akademik Gıda 10(4): 37-44.
- Özbey, F. 2020. Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi 2(1): 1-6.
- Özyürek, S., F. Yangılar, and K. Çebi. 2019. Erzincan Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının İncelenmesi. Black Sea Journal of Agriculture 2(3): 119-125.
- Para, G., İ. Ülger, M. Kaliber. 2020. Üniversite Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları ve Beslenme Bilinçlerinin Değerlendirilmesi. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 3(1): 9-15.
- Şahinöz, S., M. Özdemir. 2017. Üniversite Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları ve Etkileyen Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 6(4): 106-112.
- Sancak, H., D. Başat Dereli. 2019. Tatvan Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Süt ve Süt Tüketimi Hakkındaki Düşünce ve Davranışları. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 8(1): 7-15.
- Selçuk, Ş., Z. Tarakçı, K. Şahin, H. Coşkun. 2003. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Lisans Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Yuzuncu Yil University Journal of Agricultural Sciences 13(1): 23-31.
- Şimşek, B., İ. Açıkgöz. 2011. Üniversite Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology 1(3): 57-62.
- Taherdoost, H. 2021. Data Collection Methods and Tools for Research; A Step-by-Step Guide to Choose Data Collection Technique for Academic and Business Research Projects. International Journal of Academic Research in Management (IJARM) 10 (1): 10-38.
- Tarakçı, Z., Ş. Selçuk, K. Şahin, H. Coşkun. 2003. Üniversite Öğrencilerinin İçme Sütü Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences 13(1): 15-21.
- Tekinşen, O. C., K. K. Tekinşen. 2005. Süt ve Süt Ürünleri: Temel Bilgiler, Teknoloji, Kalite Kontrolü. Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya.
- Terzioğlu, M. E., İ. Bakırcı. 2019. Lisans Öğrencilerinin Süt Tüketim Alışkanlıklarının ve Davranışlarının Belirlenmesi. Gıda 44(1): 163-172. https://doi.org/10.15237/gida.GD18080
- Ürkek, B., A. Taş. 2021. Üniversite Öğrencilerinin Fermente Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının İstatistiksel Analizi. Aydın Gastronomy 5(2): 91-103.
- Yabancı Ayhan, N., G. İplikçi, I. Şimşek. 2018. Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketimi üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science 6(67): 370-380.
- Yahia, N., D. Wang, M. Rapley, R. Dey. 2016. Assessment of Weight Status, Dietary Habits and Beliefs, Physical Activity, and Nutritional Knowledge among University Students. Perspectives in Public Health 136(4): 231-244 doi:10.1177/1757913915609945.
- Yerlikaya, O., C. Karagözlü. 2008. İnsan beslenmesinde inek sütü. Türkiye 10. Gıda Kongresi Bildiriler Kitabı. 21-23 Mayıs 2008. Erzurum pp. 805-808.
Öz
Since Azerbaijan's independence in 1991, milk production has increased significantly. This study investigated the milk and dairy product consumption behavior of students at Azerbaijan State Agricultural University (ADAU) in Ganja. It fills a gap in research on milk consumption patterns among university students in Azerbaijan. Data were collected via a survey conducted with 418 students from various departments in March-April 2024, using a 22-item survey focusing on demographics, consumption habits, and purchasing behaviors. The majority of participants (64.1% male, over 90% single) were aged 17-22. Although students consumed milk, the frequency was relatively low. Both male and female students predominantly preferred plain milk, with street milk being the most common choice. Students primarily associated milk consumption with health benefits, which positively influenced their preferences. However, no single dominant factor limiting milk consumption was identified. Key factors affecting purchasing decisions included price, expiry date, place of purchase, and calorie content. The study suggests that government incentives to support milk and dairy product consumption in retail outlets, both on campus and in urban areas, could be beneficial. Additionally, organizing awareness-raising scientific activities and incorporating relevant undergraduate courses into the curriculum may promote healthier consumption behaviors among students.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
This research was approved by the ethics committee with the decision of the Scientific Research and Publication Ethics Review Board of Azerbaijan State Agricultural University dated 16/09/2024 and protocol number 3-22-23/3-1-1516/2024.
Kaynakça
- Ayar, A., M. Nizamoğlu. 2002. Süt ve süt ürünlerinin tüketimi üzerine bazı sosyal faktörler ve tüketici özelliklerin etkisi. Gıda Yem Bilimi Teknoloji Dergisi 1(1):25-31.
- Bai, L., T. Wang, J. Tu, B. Peng, Z. Wang. 2025. A study on the correlation between MBTI dimensions and driving behavior characteristics. Scientific Reports 15, 12021. https://doi.org/10.1038/s41598-025-91361-w
- Can, E. 2020. Yerel markalı süt ve süt ürünlerine yönelik tüketici eğilimleri ve gıda güvenliği algısının analizi; Tekirdağ ili örneği. Master's thesis. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi.
- Çetinkaya, A. 2010. Kafkas Üniversitesi Öğrencilerinin İçme Sütü ve Süt Ürünlerini Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi 5(2): 73-84.
- Cevger, Y., Y. Aral, P. Demir, S. Sarıözkan. 2008. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi intern öğrencilerinde hayvansal ürünlerin tüketim durumu ve tüketici tercihleri. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 55(3): 189-194.
- Collins, M. 1986. Sampling. Consumer Market Research Handbook, London: McGraw-Hill.
- Exchange-Rates. 2024. AZN/USD Yıllara Göre Geçmiş Kurlar. https://www.exchange-rates.org/tr/gecmis-doviz-kurlari/azn-usd-2024-03-26
- Güldal, H. T., H. C. Akal, N. Türkmen, G. Eminoğlu, C. Koçak. 2020. Determination of Milk Consumption Habits of Students of Agricultural Faculty: Compare of Department of Dairy Technology with Department of Agriculture Economy. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology 8(1): 125-129. https://doi.org/ 10.24925 /turjaf.v8i1.125-129.2850
- Güler, H., P. Şeker, A. Köseman, İ. Şeker. 2021. Milk and Dairy Product Consumption Habits of University Students in Türkiye . Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 18(3): 173-181. https://doi.org/10.32707/ercivet.1015790
- Huseyn, R. 2022. Livestock Sector Analysis in Azerbaijan. Support to Development of a Rural Business Information System. ENI/2019/412-386. DOI: 10.13140/RG.2.2.27735.85928. https://www.researchgate.net/publication/ 371227530_Livestock_Sector_Analysis_in_Azerbaijan? channel=doiandlinkId=6479ccd0b3dfd73b775da70candshowFulltext=true. Access: 24.07.2024
- Kahraman, E., H. R. Uysal. 2020. İçme Sütü Tüketiminde Marka Seçiciliğinde Etkili Faktörlerin Analizi: İzmir İli Örneği. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi 35(1): 43-56.
- Karakayacı, Z., Z.N. Öz, S. Baz, S. Koçyiğit. 2018. Determination of Consumption Habits of Milk and Dairy Products of Selcuk University Undergraduate Students. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences 32(3): 289-296.
- Kart, M. Ç. Ö., V. Demircan. 2014. Dünyada ve Türkiye’de süt ve süt ürünleri üretimi, tüketimi ve ticaretindeki gelişmeler. Akademik Gıda 12(1): 78-96.
- Kızıloğlu, R., H. Kızılaslan. 2015. TR 83 Bölgesinde Süt ve Süt Ürünleri Tüketiminde Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler ve Talebinin Belirlenmesi. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü TEPGE. Yayın No: 274. ISBN: 978-605-9175-52-4.
- Kumbasaroğlu, H., T. Erem Kaya. 2020. Students’ Milk Consumption Patterns at Erzincan Binali Yildirim University. Journal of the Institute of Science and Technology 10(3): 2114-2125. ttps://doi.org/10.21597/jist.700511.
- Mert, İ., N. Artık, G. Dellal, U. T. Şireli. 2020. Süt Kalitesi ve Süt - Sağlık İlişkisi. Ulusal Süt Konseyi. https://ulusalsutkonseyi.org.tr/wp-content/uploads/sut_kalitesi_A5_bask__.pdf Access: 29.08.2024.
- Ngo, H.Q., T.Q. Nguyen, N.T. Long, T. V. Tran, T.M. Hoang. 2019. Factors Affecting Brand and Student Decision Buying Fresh Milk: A Case Study in Ho Chi Minh City, Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics and Business 6(3): 247-258. https://doi.org/10.13106/JAFEB.2019.
- Önay Derin, D., N. Emdirme. 2012. Selçuk Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Fermente Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Akademik Gıda 10(4): 37-44.
- Özbey, F. 2020. Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi 2(1): 1-6.
- Özyürek, S., F. Yangılar, and K. Çebi. 2019. Erzincan Üniversitesi Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının İncelenmesi. Black Sea Journal of Agriculture 2(3): 119-125.
- Para, G., İ. Ülger, M. Kaliber. 2020. Üniversite Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları ve Beslenme Bilinçlerinin Değerlendirilmesi. Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi 3(1): 9-15.
- Şahinöz, S., M. Özdemir. 2017. Üniversite Öğrencilerinin Süt ve Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları ve Etkileyen Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 6(4): 106-112.
- Sancak, H., D. Başat Dereli. 2019. Tatvan Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Süt ve Süt Tüketimi Hakkındaki Düşünce ve Davranışları. Harran Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 8(1): 7-15.
- Selçuk, Ş., Z. Tarakçı, K. Şahin, H. Coşkun. 2003. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Lisans Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıkları. Yuzuncu Yil University Journal of Agricultural Sciences 13(1): 23-31.
- Şimşek, B., İ. Açıkgöz. 2011. Üniversite Öğrencilerinin Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Journal of the Institute of Science and Technology 1(3): 57-62.
- Taherdoost, H. 2021. Data Collection Methods and Tools for Research; A Step-by-Step Guide to Choose Data Collection Technique for Academic and Business Research Projects. International Journal of Academic Research in Management (IJARM) 10 (1): 10-38.
- Tarakçı, Z., Ş. Selçuk, K. Şahin, H. Coşkun. 2003. Üniversite Öğrencilerinin İçme Sütü Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences 13(1): 15-21.
- Tekinşen, O. C., K. K. Tekinşen. 2005. Süt ve Süt Ürünleri: Temel Bilgiler, Teknoloji, Kalite Kontrolü. Selçuk Üniversitesi Basımevi, Konya.
- Terzioğlu, M. E., İ. Bakırcı. 2019. Lisans Öğrencilerinin Süt Tüketim Alışkanlıklarının ve Davranışlarının Belirlenmesi. Gıda 44(1): 163-172. https://doi.org/10.15237/gida.GD18080
- Ürkek, B., A. Taş. 2021. Üniversite Öğrencilerinin Fermente Süt Ürünleri Tüketim Alışkanlıklarının İstatistiksel Analizi. Aydın Gastronomy 5(2): 91-103.
- Yabancı Ayhan, N., G. İplikçi, I. Şimşek. 2018. Üniversite öğrencilerinin süt ve süt ürünleri tüketimi üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science 6(67): 370-380.
- Yahia, N., D. Wang, M. Rapley, R. Dey. 2016. Assessment of Weight Status, Dietary Habits and Beliefs, Physical Activity, and Nutritional Knowledge among University Students. Perspectives in Public Health 136(4): 231-244 doi:10.1177/1757913915609945.
- Yerlikaya, O., C. Karagözlü. 2008. İnsan beslenmesinde inek sütü. Türkiye 10. Gıda Kongresi Bildiriler Kitabı. 21-23 Mayıs 2008. Erzurum pp. 805-808.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Tarımsal Yönetimde Pazarlama |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 4 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 |