Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modelindeki Değerler Bağlamında 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı
Öz
Bu araştırma, 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı kapsamında hazırlanan 5. sınıf Türkçe ders kitabını, yenilenmiş Bloom taksonomisi (YBT) ve Türkiye Yüzyılı Maarif Modelindeki (TYMM) değerler açısından incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmada, ders kitabında yer alan değerlerin dağılımı ve etkinliklerin bilişsel düzeylere göre analizi yapılmıştır. Çalışma, nitel araştırma yöntemiyle desenlenmiş ve doküman analizi ile öğretmen görüşmelerinden elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Bulgular, kitabın değer eğitimi açısından zengin bir içerik sunduğunu ancak bazı değerlerin yoğun olarak işlendiğini ve diğerlerinin görece daha az yer aldığını göstermektedir. Ayrıca etkinliklerin büyük ölçüde anlama ve uygulama düzeyinde yoğunlaştığı, üst düzey bilişsel beceriler gerektiren analiz, değerlendirme ve yaratma düzeylerinde daha sınırlı olduğu belirlenmiştir. Öğretmenler, ders kitabının değer aktarımı açısından genel olarak dengeli olduğunu belirtmekle birlikte bazı değerlerin öğrenci yaş grubuna uygun olmayan metinlerle işlendiğini ve üst düzey bilişsel becerileri geliştirmeye yönelik etkinliklerin yetersiz olduğunu ifade etmiştir. Araştırma sonuçları doğrultusunda değerlerin dengeli dağıtılması, üst düzey düşünme becerilerine yönelik etkinliklerin artırılması ve ders kitaplarının pedagojik açıdan daha etkili hâle getirilmesi yönünde öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Türkçe Ders Kitabı Değerler yenilenmiş Bloom taksonomisi 2024 Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı.
Kaynakça
- Akınoğlu, O. (2003). Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 7-26.
- Aktaş, E. (2017). Öğretmen adaylarının farklı metin türlerine yönelik soru sorma becerilerinin yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies, 12(25), 99 – 118.
- Akpınar, B., Özer, B., Oral, B., & Köksalan, B. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinin program geliştirme ve felsefi düzlemden analizi. EKEV Akademi Dergisi, (99), 59-73.
- Anderson, L. W., & Krathwohl, D. R. (2001). A taxonomy for learning, teaching, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. Longman.
- Avşar, G., & Mete, F. (2018). Türkçe öğretim programlarında kullanılan fiillerin yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre sınıflandırılması. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 75-87.
- Berk Ş., & Özer B. (2024). “Türkiye Yüzyılı” Maarif Modeli (TYMM) öğretim programlarına ilişkin nitel bir değerlendirme. Journal of History School, LXXIII. 3241-3256. DOI:10.29228/joh.78177.
- Beyreli, L., & Sönmez, H. (2017). Bloom Taksonomisi ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi ile ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların odaklandığı araştırma konuları. International Journal of Languages' Education and Teaching, 5(2), 213-229.
- Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook I: Cognitive Domain. Longmans Green.
- Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom Taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
- Can, T., & Keleş, Ş. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modelinde dil öğretim yaklaşımlarında ön plana çıkan kavramlar üzerine bir inceleme. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(4), 309-323.
- Creswell, J. W. (2019). Nitel araştırmacılar için 30 temel beceri (H. Özcan, Çev.). Anı Yayıncılık.
- Çağ, H. D. (2025). 2024 Ortaokul Türkçe Öğretim Programı’ndaki dinleme/izleme öğrenme çıktılarının 5. sınıf ders kitabındaki görünümleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 13(1), 249-265.
- Eroğlu, D., & Sarar Kuzu, T. (2014). Türkçe ders kitaplarındaki dilbilgisi kazanımlarının ve sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 1(1), 72-80.
- Geçimli, M., & Yüksel, D. K. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli erdem-değer-eylem çerçevesi: Güz dönemi 5. sınıf Türkçe ders kitabı bağlamında bir inceleme. Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi, 8(4), 160-174.
- Karagöl, E. (2020). Yenilenmiş Bloom Taksonomisine göre güncel Türkçe öğretim programları. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 56-71.
- Karataş, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli hakkında. Alanyazın, 5(1), 6-11.
- Kızıltepe, Z. (2015). İçerik analizi nedir? Nasıl oluşmuştur? In F. N. Seggie & Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma: Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (253–266). Anı Yayıncılık.
- MEB (2023). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
- Önal, İ., & Erişen, Y. (2019). Öğretmen yetiştirme programlarında eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılması ihtiyacı. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-78.
- Paker, T. (2015). Durum çalışması. F. N. Seggie & Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (s. 124-139). Anı Yayıncılık.
- Patton, Q. M. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
- Sallabaş, M. E., & Yılmaz, G. (2020). Türkçe ders kitabı’nda bulunan metin altı sorularının yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(2), 586-596.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türkçe Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 3 Sayı: 1 |
