Öz
Bu makale, Dünya Kardeşlik Birliği Mevlâna Yüce Vakfı tarafından yayımlanan Bilgi Kitabı’nı UFO dinleri bağlamında ele alırken, kitabın inanç sisteminin Kemalizm ve neoliberalizmle kurduğu söylemsel ilişkileri eleştirel bir metin analiziyle incelemektedir. Bilgi Kitabı, dünya dışı varlıklar tarafından yazdırıldığı iddiasıyla kutsal metinlerin devamı olarak kendini konumlandırmakta ve Tanrı kavramını “kozmik bilinç” ve “evrensel enerji” çerçevesinde yeniden tanımlamaktadır. Aynı zamanda, UFO dinlerinin ortak özelliklerinden, Ezoterizm, Bilimcilik ve Milenyumculuk gibi akımlarla bağlantılar kurarak hem spiritüel hem de modern bir epistemoloji inşa etmeyi amaçlamaktadır. Bu inancın dünyadaki diğer UFO dinlerinden ayıran özgün yönlerinden biri, İslamiyet’i, Kemalizm’i ve neoliberalizmi UFO’cu söylemlere eklemlemesidir. Atatürk, evrensel bir lider ve kozmik dönüşümün ana figürü olarak spiritüel bir kimlikle sunulur. Öte yandan bireyin kendi kaderinden tamamen sorumlu olduğu vurgulanarak neoliberal bireycilik anlayışıyla örtüşen bir ideoloji de benimsenir. Bu çerçevede, Bilgi Kitabı’nın geleneksel inançlarla modern teknolojiyi birleştirmeye çalışan bir metin olarak nasıl bir ethos inşa ettiği ve inanç sisteminin kaynakları tartışılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
UFO Dinleri Bilgi Kitabı Dünya Kardeşlik Birliği Kemalizm Neoliberalizm
Kaynakça
- Ak, Sakine (2008), Yeni Dini Akımlar Bağlamında Dünya Kardeşlik Birliği Mevlana Yüce Vakfı Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) (İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Algan, Refik (2006), “Ezoterizm Genel Bir Giriş”, Cogito, 46: 127-141.
- Ashcraft, W. Michael (2021), “Scholarship on UFOs and Religion: The First Seventy-Five Years”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 16-35.
- Ashworth, C. (1980), “Flying Saucers, Spoon-Bending, and Atlantis”, Sociological Review, 28 (2): 353–376.
- Battaglia, Debbora (2005), “Insiders’ Voices in Outerspaces”, Battaglia, Debbora (Der.), E.T. Culture: Anthropology in Outerspaces (USA: Duke University Press): 1-37.
- Bauman, Zygmunt (2017), Hermenötik ve Sosyal Bilimler: Anlamaya Dair Yaklaşımlar (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Hüseyin Oruç).
- Baydar, Gökçe (2016), “Manevi Kişisel Gelişimde Öznellikler ve Duygulanımsal Bilgelik: Allah De Ötesini Bırak”, Moment Dergi, 3 (1): 133-149.
- Benjamin, Walter (1995), “Tarih Kavramı Üzerine”, Gürbilek, Nurdan (Der.), Son Bakışta Aşk (İstanbul: Metis Yayınları): 39-49.
- Biçer, Ramazan (2006), “Heretik Bir New Age Tarikatı Dünya Kardeşlik Birliği Mevlana Yüce Vakfı”, Ekev Akademi Dergisi, 10 (29): 27-50.
- Biçer, Ramazan (2007), “Kutsal Kitaplar Üstü Apokrif Kutsal: Bilgi Kitabı”, Kelam Araştırmaları, 5 (2): 15-40.
- Bilen, Osman (2016), Çağdaş Yorumbilim Kuramları: Felsefi ve Eleştirel Hermeneutik (Ankara: Doğubatı Yayınları).
- Bölükbaşı, Adem (2016), “Postmodern Tanrı Misafiri: Popüler ‘Tasavvuf’çuluk, Moment Dergi, 3 (1): 150-170.
- Brown, Wendy (2021), Neoliberalizmin Harabelerinde: Batı’da Antidemokratik Siyasetin Yükselişi (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Bülent Doğan).
- Chryssides, D. George (2007), “Defining The New Age”, Kemp, Daren ve James R. Lewis (Der.), Handbook of New Age (Leiden: Brill): 5-24.
- Dardot, Pierre ve Christian Laval (2012) Dünyanın Yeni Aklı: Neoliberal Toplum Üzerine Deneme (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları) (Çev. Işık Ergüden).
- Däniken, Erich von (2011), Tanrıların Arabaları (İstanbul: Varlık Yayınları) (Çev. Zeki Okur).
- Dede, Kadir, Başak Su Demirel ve Nisa Çeker (2023), “Spiritüelliğin Kemalist Halleri: Hagiografiden New Age İkonluğuna”, Moment Dergi, 10 (2): 301-327.
- De Martino, Ernesto (2023), The End of the World: Cultural Apocalypse and Transcendence (USA: The University of Chicago Press) (Çev. Dorothy Louise Zinn).
- Dericquebourg, Régis (2021), “Rael and the Raelians”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 472-490.
- Dünya Kardeşlik Birliği (2000), “Kamuya Özel Duyuru”, https://www.dkb-mevlana.org.tr/txt/Bildiri.pdf (20.11.2024).
- Eliade, Mircea (1994), Ebedi Dönüş Mitosu (Ankara: İmge Yayınları) (Çev. Ümit Altuğ).
- Eliade, Mircea (2016), Okültizm, Büyücülük ve Kültürel Modalar (Ankara: Doğu Batı Yayınları) (Çev. Cem Soydemir).
- Foucault, Michel (2015) Biyopolitikanın Doğuşu (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları) (Çev. Alican Tayla).
- Güner, Feride (2023), “Spiritüel Bir Piyasa ve Uzlaşı Alanı Olarak Pop Tasavvuf”, Moment Dergi, 10 (2): 354-383.
- Gürbilek, Nurdan (2001), Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi (İstanbul: Metis Yayınları).
- Hanegraaff, Wouter J. (1998), New Age Religion and Western Culture: Esotericism in The Mirror of Secular Thought (USA: State University of New York Press).
- Harvey, David (1997), Postmodernliğin Durumu (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Sungur Savran).
- Hayes, E. Kelly (2021), “Spirits of the Space Age: The Valley of the Dawn as a UFO Religion”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 425-451.
- Heelas, Paul (1996), The New Age Movement: The Celebration of the Self and the Sacralization of Modernity (Cambridge: Blackwell).
- Jung, Carl Gustav (2014), Gökte Görülen Cisimler Üzerine Bir Mit (İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi) (Çev. Mustafa Tüzel).
- Kaynar, Mete Kaan (2023), “Türkiye’nin Seksenli Yılları Üzerine Bazı Notlar”, Kaynar, Mete Kaan (Der.), Türkiye’nin 1980’li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 23-101.
- Kern, Stephen (2008), Nedenselliğin Kültürel Tarihi: Bilim, Cinayet Romanları ve Düşünce Sistemleri (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Emine Ayhan).
- Kozanoğlu, Can (1995), Pop Çağı Ateşi (İstanbul: İletişim Yayınları).
- Kozanoğlu, Can (1997), İnternet- Dolunay- Cemaat (İstanbul: İletişim Yayınları).
- Mirza, Gözde Aynur (2018), Yeni Dinselleşme Eğilimleri ve Maneviyat Arayışları (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi).
- Özdemir, Celal Oral (2023), “Türkiye’de Popülizmin Neoliberal Dalgası: Özal Popülizmi”, Kaynar, Mete Kaan (Der.), Türkiye’nin 1980’li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 401-419.
- Özlem, Doğan (1996), Metinlerle Hermeneutik (Yorumbilgisi) Dersleri I-II (İstanbul: İnkılâp Kitabevi).
- Partridge, Christopher (2003), “Understanding UFO Religions and Abduction Spiritualities”, Partridge, Christopher (Der.), UFO Religions (London: Routledge): 3- 42.
- Robertson, David G. (2021), “They Knew Too Much: The Entangled History of Conspiracy Theories, UFOs and New Religions”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions. (Leiden: Brill): 178-196.
- Saliba, John A. (1995), “Religious Dimensions of UFO Phenomena”, Lewis, James R. (Der.), The Gods Have Landed (USA: State University of New York Press): 15-64.
- Sancar, Serpil (2014), Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar (İstanbul: İletişim Yayınları).
- Sennett, Richard (2008), Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Barış Yıldırım).
- Sennett, Richard (2011), Yeni Kapitalizm Kültürü (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Aylin Onacak).
- Soyubol, Kutluğhan (2021), “In Search of Perfection: Neo-spiritualism, Islamic Mysticism, and Secularism in Turkey”, Modern Intellectual History, 18 (1): 70- 94.
- Soyubol, Kutluğhan (2024), “The Secular and Religious: Or, What the Curious Lexicon of Turkish Neo-Spiritualism Might Reveal”, Tee, Caroline, Fabio Vicini, Philip Dorroll (Der.), The Oxford Handbook of Religion in Turkey (Oxford: Oxford University Press): 1-20.
- Toprak, Zafer (2012), Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji (İstanbul: Doğan Kitap).
- Tumminia, Diana (2021) “A Retrospective on the Unarius Academy of Science”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 389-402.
- Türesay, Özgür (2024), Osmanlı’da Ruh Çağırma (Ankara: Fol Kitap).
- Ulaş, Sarp Erk (2002), “Fizikselcilik”, Ulaş, Sarp Erk (Der.), Felsefe Sözlüğü (Ankara: Bilim Sanat Yayınları): 564-565.
- Yazıcı Yakın, Aslı ve Rahşan Balamir Bektaş (2009), “Liberalizm ve Muhafazakarlık Arasında Hipnoz: Kişisel Gelişim Fantazisi”, Doğubatı, 48: 11-35.
- Zeller, Benjamin E. (2021), “Introduction”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 1-15.
A Belief at the Intersection of UFO Religions, Neoliberalism, and Kemalism: The Cosmic Narrative of the Knowledge Book
Öz
This article analyzes The Knowledge Book, published by the World Brotherhood Union Mevlana Supreme Foundation, within the framework of UFO religions, investigating its belief system’s discursive connections with Kemalism and neoliberalism through a critical textual analysis. The Knowledge Book positions itself as a continuation of the sacred canon, claiming to have been dictated by extraterrestrial beings, and redefines the concept of God through the notions of “cosmic consciousness” and “universal energy.” At the same time, it seeks to construct a spiritual yet modern epistemology by incorporating key elements of UFO religions, such as Esotericism, Scientism, and Millenarianism. One of the defining characteristics that differentiates this belief system from other UFO religions worldwide is its integration of Islam, Kemalism, and neoliberalism into UFO discourse. Atatürk is presented as a spiritual figure, a universal leader, and the central figure of cosmic transformation. Additionally, the ideology promoted in the book aligns with neoliberal individualism by emphasizing that individuals are entirely responsible for their own fate. In this context, the study examines how The Knowledge Book establishes an ethos as a text that aims to merge traditional beliefs with modern technology and explores the sources of its belief system.
Anahtar Kelimeler
UFO Religions The Knowledge Book World Brotherhood Union Kemalism Neoliberalism
Kaynakça
- Ak, Sakine (2008), Yeni Dini Akımlar Bağlamında Dünya Kardeşlik Birliği Mevlana Yüce Vakfı Örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) (İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Algan, Refik (2006), “Ezoterizm Genel Bir Giriş”, Cogito, 46: 127-141.
- Ashcraft, W. Michael (2021), “Scholarship on UFOs and Religion: The First Seventy-Five Years”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 16-35.
- Ashworth, C. (1980), “Flying Saucers, Spoon-Bending, and Atlantis”, Sociological Review, 28 (2): 353–376.
- Battaglia, Debbora (2005), “Insiders’ Voices in Outerspaces”, Battaglia, Debbora (Der.), E.T. Culture: Anthropology in Outerspaces (USA: Duke University Press): 1-37.
- Bauman, Zygmunt (2017), Hermenötik ve Sosyal Bilimler: Anlamaya Dair Yaklaşımlar (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Hüseyin Oruç).
- Baydar, Gökçe (2016), “Manevi Kişisel Gelişimde Öznellikler ve Duygulanımsal Bilgelik: Allah De Ötesini Bırak”, Moment Dergi, 3 (1): 133-149.
- Benjamin, Walter (1995), “Tarih Kavramı Üzerine”, Gürbilek, Nurdan (Der.), Son Bakışta Aşk (İstanbul: Metis Yayınları): 39-49.
- Biçer, Ramazan (2006), “Heretik Bir New Age Tarikatı Dünya Kardeşlik Birliği Mevlana Yüce Vakfı”, Ekev Akademi Dergisi, 10 (29): 27-50.
- Biçer, Ramazan (2007), “Kutsal Kitaplar Üstü Apokrif Kutsal: Bilgi Kitabı”, Kelam Araştırmaları, 5 (2): 15-40.
- Bilen, Osman (2016), Çağdaş Yorumbilim Kuramları: Felsefi ve Eleştirel Hermeneutik (Ankara: Doğubatı Yayınları).
- Bölükbaşı, Adem (2016), “Postmodern Tanrı Misafiri: Popüler ‘Tasavvuf’çuluk, Moment Dergi, 3 (1): 150-170.
- Brown, Wendy (2021), Neoliberalizmin Harabelerinde: Batı’da Antidemokratik Siyasetin Yükselişi (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Bülent Doğan).
- Chryssides, D. George (2007), “Defining The New Age”, Kemp, Daren ve James R. Lewis (Der.), Handbook of New Age (Leiden: Brill): 5-24.
- Dardot, Pierre ve Christian Laval (2012) Dünyanın Yeni Aklı: Neoliberal Toplum Üzerine Deneme (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları) (Çev. Işık Ergüden).
- Däniken, Erich von (2011), Tanrıların Arabaları (İstanbul: Varlık Yayınları) (Çev. Zeki Okur).
- Dede, Kadir, Başak Su Demirel ve Nisa Çeker (2023), “Spiritüelliğin Kemalist Halleri: Hagiografiden New Age İkonluğuna”, Moment Dergi, 10 (2): 301-327.
- De Martino, Ernesto (2023), The End of the World: Cultural Apocalypse and Transcendence (USA: The University of Chicago Press) (Çev. Dorothy Louise Zinn).
- Dericquebourg, Régis (2021), “Rael and the Raelians”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 472-490.
- Dünya Kardeşlik Birliği (2000), “Kamuya Özel Duyuru”, https://www.dkb-mevlana.org.tr/txt/Bildiri.pdf (20.11.2024).
- Eliade, Mircea (1994), Ebedi Dönüş Mitosu (Ankara: İmge Yayınları) (Çev. Ümit Altuğ).
- Eliade, Mircea (2016), Okültizm, Büyücülük ve Kültürel Modalar (Ankara: Doğu Batı Yayınları) (Çev. Cem Soydemir).
- Foucault, Michel (2015) Biyopolitikanın Doğuşu (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları) (Çev. Alican Tayla).
- Güner, Feride (2023), “Spiritüel Bir Piyasa ve Uzlaşı Alanı Olarak Pop Tasavvuf”, Moment Dergi, 10 (2): 354-383.
- Gürbilek, Nurdan (2001), Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi (İstanbul: Metis Yayınları).
- Hanegraaff, Wouter J. (1998), New Age Religion and Western Culture: Esotericism in The Mirror of Secular Thought (USA: State University of New York Press).
- Harvey, David (1997), Postmodernliğin Durumu (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Sungur Savran).
- Hayes, E. Kelly (2021), “Spirits of the Space Age: The Valley of the Dawn as a UFO Religion”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 425-451.
- Heelas, Paul (1996), The New Age Movement: The Celebration of the Self and the Sacralization of Modernity (Cambridge: Blackwell).
- Jung, Carl Gustav (2014), Gökte Görülen Cisimler Üzerine Bir Mit (İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi) (Çev. Mustafa Tüzel).
- Kaynar, Mete Kaan (2023), “Türkiye’nin Seksenli Yılları Üzerine Bazı Notlar”, Kaynar, Mete Kaan (Der.), Türkiye’nin 1980’li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 23-101.
- Kern, Stephen (2008), Nedenselliğin Kültürel Tarihi: Bilim, Cinayet Romanları ve Düşünce Sistemleri (İstanbul: Metis Yayınları) (Çev. Emine Ayhan).
- Kozanoğlu, Can (1995), Pop Çağı Ateşi (İstanbul: İletişim Yayınları).
- Kozanoğlu, Can (1997), İnternet- Dolunay- Cemaat (İstanbul: İletişim Yayınları).
- Mirza, Gözde Aynur (2018), Yeni Dinselleşme Eğilimleri ve Maneviyat Arayışları (İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi).
- Özdemir, Celal Oral (2023), “Türkiye’de Popülizmin Neoliberal Dalgası: Özal Popülizmi”, Kaynar, Mete Kaan (Der.), Türkiye’nin 1980’li Yılları (İstanbul: İletişim Yayınları): 401-419.
- Özlem, Doğan (1996), Metinlerle Hermeneutik (Yorumbilgisi) Dersleri I-II (İstanbul: İnkılâp Kitabevi).
- Partridge, Christopher (2003), “Understanding UFO Religions and Abduction Spiritualities”, Partridge, Christopher (Der.), UFO Religions (London: Routledge): 3- 42.
- Robertson, David G. (2021), “They Knew Too Much: The Entangled History of Conspiracy Theories, UFOs and New Religions”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions. (Leiden: Brill): 178-196.
- Saliba, John A. (1995), “Religious Dimensions of UFO Phenomena”, Lewis, James R. (Der.), The Gods Have Landed (USA: State University of New York Press): 15-64.
- Sancar, Serpil (2014), Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti: Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar (İstanbul: İletişim Yayınları).
- Sennett, Richard (2008), Karakter Aşınması: Yeni Kapitalizmde İşin Kişilik Üzerindeki Etkileri (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Barış Yıldırım).
- Sennett, Richard (2011), Yeni Kapitalizm Kültürü (İstanbul: Ayrıntı Yayınları) (Çev. Aylin Onacak).
- Soyubol, Kutluğhan (2021), “In Search of Perfection: Neo-spiritualism, Islamic Mysticism, and Secularism in Turkey”, Modern Intellectual History, 18 (1): 70- 94.
- Soyubol, Kutluğhan (2024), “The Secular and Religious: Or, What the Curious Lexicon of Turkish Neo-Spiritualism Might Reveal”, Tee, Caroline, Fabio Vicini, Philip Dorroll (Der.), The Oxford Handbook of Religion in Turkey (Oxford: Oxford University Press): 1-20.
- Toprak, Zafer (2012), Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji (İstanbul: Doğan Kitap).
- Tumminia, Diana (2021) “A Retrospective on the Unarius Academy of Science”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 389-402.
- Türesay, Özgür (2024), Osmanlı’da Ruh Çağırma (Ankara: Fol Kitap).
- Ulaş, Sarp Erk (2002), “Fizikselcilik”, Ulaş, Sarp Erk (Der.), Felsefe Sözlüğü (Ankara: Bilim Sanat Yayınları): 564-565.
- Yazıcı Yakın, Aslı ve Rahşan Balamir Bektaş (2009), “Liberalizm ve Muhafazakarlık Arasında Hipnoz: Kişisel Gelişim Fantazisi”, Doğubatı, 48: 11-35.
- Zeller, Benjamin E. (2021), “Introduction”, Zeller, Benjamin E. (Der.), Hand Book of UFO Religions (Leiden: Brill): 1-15.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Din Sosyolojisi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 28 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 17 Sayı: 2 |
