Öz
The Prometheus myth is a significant metaphor for understanding humanity's relationship with nature and technology, maintaining its relevance from ancient times to contemporary contexts. Prometheus, who stole fire from the gods and gifted it to humanity, symbolizes the progress of civilization, technological advancement, rebellion, and liberation. This study focuses on the archetypal and symbolic meanings of fire within the Prometheus myth and examines its use in contemporary art as a medium and form of expression.
The research analyzes the works of Bill Viola, Yves Klein, Ana Mendieta, and Claire Fontaine to explore the historical and cultural representation of fire. It examines the physical and conceptual dimensions of fire in artistic practices, where it serves as a metaphor for creation, transformation, and resistance. These themes reflect the artists’ engagement with globalization, political power, and traditional identities. Through these works, fire emerges as a critical tool for addressing social and cultural narratives while symbolizing renewal and dissent.
In conclusion, the Prometheus myth and fire imagery go beyond their aesthetic function to become tools for critique in contemporary art. This study highlights how mythology intersects with artistic practices, showing how fire is reinterpreted and transformed into a powerful medium for expression
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aiskhylos. (1968). Zincire vurulmuş Prometheus (A. Erhat & S. Eyuboğlu, Çev.). Bilgi Yayınevi.
- Barsella, S. (2004). The myth of Prometheus in Giovanni Boccaccio's 'Decameron'. MLN, 119(1), (s. 120-S141).
- Benjamin, W. (1995). Estetize edilmiş yaşam (Ü. Oskay, Çev.). Derin Yayınları.
- Bishop, C. (2012). Artificial hells: participatory rt and the politics of spectatorship. Verso.
- Bloch, E. (1974). La Philosophie de La Renaissance. Payot.
- Blocker, J. (1999). Where is Ana Mendieta?: Identity, Performativity, and Exile. Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv11smk0r
- Braudel, F. (1972). Personal testimony. The Journal of Modern History, 44, (s. 448-467).
- Boccaccio, G. (1360). Genealogia deorum gentilium.
- Bourriaud, N. (2002). Relational aesthetics. Les Presses du Réel.
- Cabañas, K. (1999). Ana Mendieta: "Pain of Cuba, body I am". Woman's Art Journal, 20(1), (s.12-17). https://doi.org/10.2307/1358840
- Conrad, P. (2019). Mitomani. (Çev. Mehmet Doğan). Koç Üniversitesi Yayınları.
- Danto, A. C. (1981). The transfiguration of the commonplace: a philosophy of art. Harvard University Press.
- Danto, A. C. (2014). Sanat nedir? (Çev. Z.Baransel). Sel Yayıncılık.
- Dere, M. (2020). Gönül yakınlıkları. Sanatorium Galeri Yayınları.
- Dowden, K. (1992). The uses of Greek Mythology. Routledge.
- Durand, G. (1998). Figuri mitice şi chipuri ale operei. De la mitocritică la mitanaliză [Mythic figures and faces of the work. From mythocriticism to mythanalysis] (I. Bădescu, Çev.). Nemira.
- Frantzen, K. (2024). Depresyonun estetiği ve politikası (E. Kayurtar, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Foster, H. (1996). The return of the real: the avant-garde at the end of the century. MIT Press.
- Genette, G. (1982). Palimpsestes. La littérature au second degré [Palimpsests: Literature in the second degree]. Seuil.
- Goethe, J. W. (1827). ‘Goethes Werke: Vollständige Ausgabe letzter Hand’ (Vol. II, pp. 76–78). Stuttgart, Tübingen: JG Cotta'sche Buchhandlung.
- Grosz, E. (2001). Architecture from the outside: essays on virtual and real space. MIT Press.
- Hard, R. (2004). The routledge handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology". Routledge.
- Hesiod. (t.y.). Theogony; and, works and days. Oxford University Press.
- Kenens, U. (2011). The sources of Ps.-Apollodorus' library: a case study. Quaderni Urbinati di Cultura Classica, 97, (s. 129–146).
- Kerényi, C. (1963). Prometheus: archetypal image of human existence (R bu in Poetic Language (M. Waller, Trans.; Introduction by L. S. Roudiez). Columbia University Press.
- Krauss, R. (1986). The originality of the avant-garde and other modernist myths. MIT Press.
- Levanto, M. (1990). Fire and light in modern art. Finnish Art Publications.
- Lévi-Strauss, C. (1978). Myth and meaning (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203164723
- Lippard, L. (1983). Overlay: contemporary art and the art of prehistory. New Press.
- Marx, K. (1841). Demokritos ve Epiküros’un doğa felsefeleri. Sol Yayınları.
- Maritain, J. (1953). Creative intuition in art and poetry. Pantheon Books.
- Mendieta, A. (1982). Venus Negra, based on a Cuban Legend. Heresis, 4(1), (s. 22).
- Merleau-Ponty, M. (1962). Phenomenology of perception. Routledge.
- Ohana, D. (2019). A. Marx and the Promethean revolution. In The intellectual origins of modernity. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351110518
- O'Sullivan, S. (2006). Art encounters Deleuze and Guattari: Thought Beyond Representation. Palgrave Macmillan.
- Pageaux, D.-H. (2000). Literatura generală şi comparată [Comparative and General Literature] (L. Bodea, Çev.). Polirom.
- Raggio, O. (1958). The myth of Prometheus: its survival and metamorphoses up to the eighteenth century. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 21(1/2), (s.44–62). https://doi.org/10.2307/750486
- Restany, P. (1994). Yves Klein: Le dépassement de la problématique de l’art Gmurzynska & M. Rastorfer (Ed.), Galerie Gmurzynska.
- Rancière, J. (2009). The emancipated spectator (G. Elliott, Çev.). Verso.
- Rousset, J. (1978). Le mythe de Don Juan [The myth of Don Juan]. Armand Colin.
- Shelley, P. B. (1820). ‘Prometheus unbound: a lyrical drama in four acts with other poems’ (1st ed., Trans. A. Translator). C and J Ollier. https://knarf.english.upenn.edu/PShelley/promtp.html
- Scully, S. (2015). Echoes of the Theogony in the Hellenistic and Roman periods. In Hesiod's Theogony: From Near Eastern creation myths to Paradise Lost. Oxford University Press.
- Smith, T. (2009). What is contemporary art?. University of Chicago Press.
- Stich, S. (1994). Yves Klein [Exhibition Catalogue]. Cantz.
- Tomashevsky, B. (1973). “Tematica”. In Teoria Literaturii. Poetica (L. Teodorescu, Çev.). Editura Academiei.
- Turris, G. de. (2009). In Julius Evola, Misterul Graalului. (F. Cardini, Önsöz; C. Nejrotti, Bibliyografya; D. Cojocaru, Çev.). Bucureşti: Humanitas.
- Trzaskoma, S. (2013). Citation, organization, and authorial presence in Ps.-Apollodorus’ Bibliotheca. In S. M. Trzaskoma & R. S. Smith (Ed.), Writing myth: Mythography in the ancient world (s. 75–94) içinde. Peeters.
- Vianu, T. (1963). Studii de literatură universală şi comparată [Studies in Universal and Comparative Literature]. Editura Academiei.
- Walsh, M. (2003). Art and spirituality: Bill Viola's The Crossing. Art Journal, 62(4), (s. 32–38).
- Woman’s Art Journal. (1999). Ana Mendieta: Silueta Series and the Element of Fire. Yves Klein Archives. (n.d.). Wall of fire and column of fire. Retrieved from https://www.yvesklein.com/
- Young, A. (2015, August 9). Bill Viola, the crossing. Smarthistory. https://smarthistory.org/bill-viola-thecrossing/
Öz
Prometheus miti, Antik Yunan’dan günümüze uzanan süreçte insanlığın doğa ve teknolojiyle olan ilişkisini anlamada önemli bir metafor olarak karşımıza çıkmaktadır. Ateşi tanrılardan çalarak insanlara sunan Prometheus, uygarlığın ve teknolojik ilerlemenin öncüsü olmasının yanı sıra isyanın ve özgürleşmenin de simgesidir. Bu çalışmada, Prometheus miti bağlamında ateşin, çağdaş sanat eserlerinde bir form ve ifade aracı olarak kullanımı incelenmektedir.
Araştırma kapsamında, ateşin tarihsel ve kültürel temsil gücü ile çağdaş sanat pratiklerindeki maddi ve düşünsel boyutları ele alınmaktadır,Prometheus mitinde ateşin çağdaş sanat bağlamındaki arketipsel ve simgesel anlamını, Bill Viola, Yves Klein, Ana Mendieta ve Claire Fontaine’in eserleri üzerinden incelemeye odaklanmaktadır. Ateş, her bir sanatçı için yaratım, dönüşüm ve direnişin bir sembolü olarak ele alınmaktadır. Mitolojik temaların çağdaş sanat pratiklerindeki form ve anlam ilişkisine etkisi, sanatçıların eserlerindeki farklı yaklaşımlar üzerinden analiz edilmektedir. Bu bağlamda, Prometheus’un mirası, çağdaş sanatın disiplinlerarası bir okumasıyla yeniden değerlendirilmeye sunulmaktadır.
Ateşin, seçili sanatçılar tarafından bireysel ve toplumsal dönüşüm süreçlerini yansıtan bir araç olarak nasıl kullanıldığı analiz edilmektedir. Çalışma kapsamında, ateşin fiziksel ve kavramsal boyutları, çağdaş sanatçıların küreselleşme, siyasi iktidar ve geleneksel kimliklerle olan ilişkilerini ifade etme biçimleri üzerinden değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak, Prometheus miti ve ateş imgeleri, çağdaş sanat bağlamında sadece estetik bir öğe değil, aynı zamanda eleştirel bir ifade aracı olarak da işlev görmektedir. Bu bağlamda çalışma, ateşin sanat eserlerinde bir metafor olarak nasıl anlam kazandığını ve zamansal yakınlık kavramı çerçevesinde nasıl yeniden yorumlandığını ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aiskhylos. (1968). Zincire vurulmuş Prometheus (A. Erhat & S. Eyuboğlu, Çev.). Bilgi Yayınevi.
- Barsella, S. (2004). The myth of Prometheus in Giovanni Boccaccio's 'Decameron'. MLN, 119(1), (s. 120-S141).
- Benjamin, W. (1995). Estetize edilmiş yaşam (Ü. Oskay, Çev.). Derin Yayınları.
- Bishop, C. (2012). Artificial hells: participatory rt and the politics of spectatorship. Verso.
- Bloch, E. (1974). La Philosophie de La Renaissance. Payot.
- Blocker, J. (1999). Where is Ana Mendieta?: Identity, Performativity, and Exile. Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv11smk0r
- Braudel, F. (1972). Personal testimony. The Journal of Modern History, 44, (s. 448-467).
- Boccaccio, G. (1360). Genealogia deorum gentilium.
- Bourriaud, N. (2002). Relational aesthetics. Les Presses du Réel.
- Cabañas, K. (1999). Ana Mendieta: "Pain of Cuba, body I am". Woman's Art Journal, 20(1), (s.12-17). https://doi.org/10.2307/1358840
- Conrad, P. (2019). Mitomani. (Çev. Mehmet Doğan). Koç Üniversitesi Yayınları.
- Danto, A. C. (1981). The transfiguration of the commonplace: a philosophy of art. Harvard University Press.
- Danto, A. C. (2014). Sanat nedir? (Çev. Z.Baransel). Sel Yayıncılık.
- Dere, M. (2020). Gönül yakınlıkları. Sanatorium Galeri Yayınları.
- Dowden, K. (1992). The uses of Greek Mythology. Routledge.
- Durand, G. (1998). Figuri mitice şi chipuri ale operei. De la mitocritică la mitanaliză [Mythic figures and faces of the work. From mythocriticism to mythanalysis] (I. Bădescu, Çev.). Nemira.
- Frantzen, K. (2024). Depresyonun estetiği ve politikası (E. Kayurtar, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Foster, H. (1996). The return of the real: the avant-garde at the end of the century. MIT Press.
- Genette, G. (1982). Palimpsestes. La littérature au second degré [Palimpsests: Literature in the second degree]. Seuil.
- Goethe, J. W. (1827). ‘Goethes Werke: Vollständige Ausgabe letzter Hand’ (Vol. II, pp. 76–78). Stuttgart, Tübingen: JG Cotta'sche Buchhandlung.
- Grosz, E. (2001). Architecture from the outside: essays on virtual and real space. MIT Press.
- Hard, R. (2004). The routledge handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology". Routledge.
- Hesiod. (t.y.). Theogony; and, works and days. Oxford University Press.
- Kenens, U. (2011). The sources of Ps.-Apollodorus' library: a case study. Quaderni Urbinati di Cultura Classica, 97, (s. 129–146).
- Kerényi, C. (1963). Prometheus: archetypal image of human existence (R bu in Poetic Language (M. Waller, Trans.; Introduction by L. S. Roudiez). Columbia University Press.
- Krauss, R. (1986). The originality of the avant-garde and other modernist myths. MIT Press.
- Levanto, M. (1990). Fire and light in modern art. Finnish Art Publications.
- Lévi-Strauss, C. (1978). Myth and meaning (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203164723
- Lippard, L. (1983). Overlay: contemporary art and the art of prehistory. New Press.
- Marx, K. (1841). Demokritos ve Epiküros’un doğa felsefeleri. Sol Yayınları.
- Maritain, J. (1953). Creative intuition in art and poetry. Pantheon Books.
- Mendieta, A. (1982). Venus Negra, based on a Cuban Legend. Heresis, 4(1), (s. 22).
- Merleau-Ponty, M. (1962). Phenomenology of perception. Routledge.
- Ohana, D. (2019). A. Marx and the Promethean revolution. In The intellectual origins of modernity. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781351110518
- O'Sullivan, S. (2006). Art encounters Deleuze and Guattari: Thought Beyond Representation. Palgrave Macmillan.
- Pageaux, D.-H. (2000). Literatura generală şi comparată [Comparative and General Literature] (L. Bodea, Çev.). Polirom.
- Raggio, O. (1958). The myth of Prometheus: its survival and metamorphoses up to the eighteenth century. Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 21(1/2), (s.44–62). https://doi.org/10.2307/750486
- Restany, P. (1994). Yves Klein: Le dépassement de la problématique de l’art Gmurzynska & M. Rastorfer (Ed.), Galerie Gmurzynska.
- Rancière, J. (2009). The emancipated spectator (G. Elliott, Çev.). Verso.
- Rousset, J. (1978). Le mythe de Don Juan [The myth of Don Juan]. Armand Colin.
- Shelley, P. B. (1820). ‘Prometheus unbound: a lyrical drama in four acts with other poems’ (1st ed., Trans. A. Translator). C and J Ollier. https://knarf.english.upenn.edu/PShelley/promtp.html
- Scully, S. (2015). Echoes of the Theogony in the Hellenistic and Roman periods. In Hesiod's Theogony: From Near Eastern creation myths to Paradise Lost. Oxford University Press.
- Smith, T. (2009). What is contemporary art?. University of Chicago Press.
- Stich, S. (1994). Yves Klein [Exhibition Catalogue]. Cantz.
- Tomashevsky, B. (1973). “Tematica”. In Teoria Literaturii. Poetica (L. Teodorescu, Çev.). Editura Academiei.
- Turris, G. de. (2009). In Julius Evola, Misterul Graalului. (F. Cardini, Önsöz; C. Nejrotti, Bibliyografya; D. Cojocaru, Çev.). Bucureşti: Humanitas.
- Trzaskoma, S. (2013). Citation, organization, and authorial presence in Ps.-Apollodorus’ Bibliotheca. In S. M. Trzaskoma & R. S. Smith (Ed.), Writing myth: Mythography in the ancient world (s. 75–94) içinde. Peeters.
- Vianu, T. (1963). Studii de literatură universală şi comparată [Studies in Universal and Comparative Literature]. Editura Academiei.
- Walsh, M. (2003). Art and spirituality: Bill Viola's The Crossing. Art Journal, 62(4), (s. 32–38).
- Woman’s Art Journal. (1999). Ana Mendieta: Silueta Series and the Element of Fire. Yves Klein Archives. (n.d.). Wall of fire and column of fire. Retrieved from https://www.yvesklein.com/
- Young, A. (2015, August 9). Bill Viola, the crossing. Smarthistory. https://smarthistory.org/bill-viola-thecrossing/
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Güzel Sanatlar |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 18 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Gönderilme Tarihi | 22 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 22 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 2 |