Araştırma Makalesi
Examination of outdoor elements in traditional houses: examples of Trabzon Ortahisar and Pazarkapı Neighbourhoods
Öz
The outdoor elements with historical-cultural value in the gardens of today's traditional houses are gradually disappearing. The aim of the research is to determine the outdoor elements of the traditional houses within the scope of the protected area with historical-cultural value, which are gradually decreasing today, to determine their spatial formations, their locations, their arrangements and the relationships between these arrangements, and to provide data for restoration works to be carried out for their improvement and survival. The research covers the analysis stage, which is the first and most important stage in the restoration of traditional houses. Traditional garden houses in Ortahisar and Pazarkapı neighbourhoods within the scope of the protected area of Trabzon were selected as the study area. On-site direct examination, observation, photography and survey techniques were used to obtain the data. It is aimed to make use of the data obtained in today's designs.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahunbay Z (2011) Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yem Yayın, İstanbul.
- Ahunbay Z (2010) Arkeolojik alanlarda koruma sorunları kuramsal ve yasal açılardan değerlendirme. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 8: 103-118.
- Ahunbay Z (1988) Değerlendirme ölçütleri. Yapı Dergisi, 84: 30-32.
- Akat Gedikli R (1993) Trabzon kenti geleneksel konutlarında konut-bahçe ilişkisi üzerine bir inceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Akat Gedikli R (2024) Reyhan Gedikli Akat Arşivinden.
- Alsaç Ü (1992) Türkiye’de Restorasyon. İletişim Yayını, İstanbul.
- Altan G (2020) Denizli ili Kızılcabölük beldesi geleneksel konutlarının tipolojileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
- Aydın Ö (2000) Anadolu mimarlığında avlu. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Bektaş C (1997) Koruma, korumama. Ege Mimarlık Dergisi, 22: 27-29.
- Bozkurt SG, Altınçekiç H (2013) Anadolu’da geleneksel konut ve avluların özellikleri ile tarihsel gelişiminin Safranbolu evleri örneğinde irdelenmesi. Journal of Faculty Forestry, İstanbul University, 63 (1): 69-91.
- Candaş N (2002) Tarihi çevre korumada yaklaşımlar ve teknikler örnekleme: Doğu Karadeniz Bölgesi kentsel sitleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Dağ Ö (2017) Geleneksel Amasra evlerinin plan tipolojileri. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Dayı G (2021) Kentsel dokuda avlu kullanımının Malatya kenti örneğinde incelenmesi. İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
- Demirbilek İ (2022) Erzincan ili Kemaliye ilçesi geleneksel konutlarının sokak cephelerinin tipolojik değerlendirmesi. Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
- Demirrenk Eİ (2017) Geleneksel Rize İkizdere evlerinin plan tipolojisi açısından incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Dönmez MA (2017) Konya evlerinde mahremiyet ve tevazunun mekâna yansıması. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Erdoğan E (1996) Anadolu avlularının özellik ve düzenleme ilkeleri üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
- Feilden B (2007) Conservation of Hictorical Building. Routledge.
- Karaman A (1992) Kentsel tasarımda çevresel bütünlük ve süreklilik. 2, Kentsel tasarım ve uygulamalar Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Mayıs’92, 63-72.
- Karpuz H (2018) Trabzon Merkez ve İlçelerindeki Önemli Tarihi Yapılar. Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Kaygusuz Ö (1993) Geleneksel Türk konut mimarisi ve oluşturduğu kentsel doku. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Konuk G (1992) Zaman ve mekânın bir sentezi olarak kentsel tasarım. 2.Kentsel tasarım ve uygulamalar Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Mayıs’92, 73-79.
- Kuban D (2001) Türkiye’de Kentsel Koruma. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, İstanbul.
- Kuter N, Erdoğan E (2010) Çankırı kentsel sit alanının bitki varlığı açısından değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (2): 105-111.
- Mardan E (2001) Kent belleğinin oluşumunda mimarlık yapıtları. Mimarlık Dergisi, 298: 47-49.
- Okyay İ (1982) Tarihi çevre bilincine değin bazı hatırlatmalar ve Safranbolu koruma ve geliştirme imar planı. Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi, 2.Kitap, Kasım’82, Ankara, 209-222.
- Özarman Ö (2012) Site içindeki müstakil konut bahçelerinde görsel mahremiyet: Trabzon örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Saygılı H (2017) Ortahisar geleneksel konutlarının incelenmesi ve “eski mahalle” koruma önerisi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Saygı S, Sahil S (2017) Çanakkale-Bozcaada geleneksel kent dokusu ve evleri. Gazi University Journal of Science Part C: Design and Technology, 5(3): 13-15.
- Sesli C (1996) Trabzon geleneksel kent konutlarının girişleri üzerine bir inceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Tavşan C (1993) Trabzon kenti geleneksel kent konut cepheleri örneğinde kullanıcı, biçim, tercihleri üzerine bir çalışma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Taşçıoğlu S (2022) Trabzon ve Kilis kentlerinin geleneksel konut bahçeleri özellikleri açısından karşılaştırılması. Akademik Ziraat Dergisi 11(2): 397-406.
- Tümer G (1997) Korumacılık üzerine birkaç aykırı söylem. Ege Mimarlık Dergisi, 22: 19-21.
- URL1,https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b6/Trabzon_location_Ortahisar.PNG., Erişim Tarihi: 15.08.2024.
- Yoldaş E (2010) Kentsel avluların değişen anlam ve biçimleriyle incelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Zorlu T, Kader Keskin K (2017) Kültür-konut etkileşiminde mahremiyet olgusu: geleneksel Urfa Akçaabat/Ortamahalle evleri üzerinden karşılaştırmalı bir analiz. Online Journal of Art and Design, 5 (2).
Geleneksel konutlarda dış mekân öğelerinin irdelenmesi: Trabzon Ortahisar ve Pazarkapı Mahalleleri örneğinde
Öz
Günümüzdeki geleneksel konutların bahçelerinde var olan tarihi-kültürel değere sahip dış mekân öğeleri giderek yok olmaya başlamışlardır. Araştırmanın amacı; günümüzde giderek azalmaya başlayan tarihi-kültürel değeri olan, sit alanı kapsamındaki geleneksel konutların dış mekân öğelerinin saptanması, mekânsal biçimlenmeleri, bulundukları konumları, düzenlemeleri ve bu düzenlemeler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi, iyileştirilmesi ve yaşatılması, ilgili yapılacak restorasyon çalışmaları için veriler sunmaktır. Araştırma, geleneksel konutların restorasyonunda ilk ve en önemli aşama olan analiz aşamasını kapsamaktadır. İnceleme alanı olarak Trabzon’un sit alanı kapsamındaki Ortahisar ve Pazarkapı Mahallelerinde bulunan geleneksel bahçeli konutlar seçilmiştir. Verilerin elde edilmesinde yerinde doğrudan inceleme, gözlem, fotoğraflama ve röleve tekniği kullanılmıştır. Elde edilen verilerden günümüz tasarımlarında da yararlanma yoluna gidilmesi amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahunbay Z (2011) Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. Yem Yayın, İstanbul.
- Ahunbay Z (2010) Arkeolojik alanlarda koruma sorunları kuramsal ve yasal açılardan değerlendirme. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 8: 103-118.
- Ahunbay Z (1988) Değerlendirme ölçütleri. Yapı Dergisi, 84: 30-32.
- Akat Gedikli R (1993) Trabzon kenti geleneksel konutlarında konut-bahçe ilişkisi üzerine bir inceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Akat Gedikli R (2024) Reyhan Gedikli Akat Arşivinden.
- Alsaç Ü (1992) Türkiye’de Restorasyon. İletişim Yayını, İstanbul.
- Altan G (2020) Denizli ili Kızılcabölük beldesi geleneksel konutlarının tipolojileri üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
- Aydın Ö (2000) Anadolu mimarlığında avlu. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Bektaş C (1997) Koruma, korumama. Ege Mimarlık Dergisi, 22: 27-29.
- Bozkurt SG, Altınçekiç H (2013) Anadolu’da geleneksel konut ve avluların özellikleri ile tarihsel gelişiminin Safranbolu evleri örneğinde irdelenmesi. Journal of Faculty Forestry, İstanbul University, 63 (1): 69-91.
- Candaş N (2002) Tarihi çevre korumada yaklaşımlar ve teknikler örnekleme: Doğu Karadeniz Bölgesi kentsel sitleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Dağ Ö (2017) Geleneksel Amasra evlerinin plan tipolojileri. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Dayı G (2021) Kentsel dokuda avlu kullanımının Malatya kenti örneğinde incelenmesi. İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
- Demirbilek İ (2022) Erzincan ili Kemaliye ilçesi geleneksel konutlarının sokak cephelerinin tipolojik değerlendirmesi. Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
- Demirrenk Eİ (2017) Geleneksel Rize İkizdere evlerinin plan tipolojisi açısından incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Dönmez MA (2017) Konya evlerinde mahremiyet ve tevazunun mekâna yansıması. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Erdoğan E (1996) Anadolu avlularının özellik ve düzenleme ilkeleri üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, Ankara.
- Feilden B (2007) Conservation of Hictorical Building. Routledge.
- Karaman A (1992) Kentsel tasarımda çevresel bütünlük ve süreklilik. 2, Kentsel tasarım ve uygulamalar Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Mayıs’92, 63-72.
- Karpuz H (2018) Trabzon Merkez ve İlçelerindeki Önemli Tarihi Yapılar. Türk Tarih Kurumu, Ankara.
- Kaygusuz Ö (1993) Geleneksel Türk konut mimarisi ve oluşturduğu kentsel doku. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
- Konuk G (1992) Zaman ve mekânın bir sentezi olarak kentsel tasarım. 2.Kentsel tasarım ve uygulamalar Sempozyumu, Bildiriler Kitabı, Mayıs’92, 73-79.
- Kuban D (2001) Türkiye’de Kentsel Koruma. Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını, İstanbul.
- Kuter N, Erdoğan E (2010) Çankırı kentsel sit alanının bitki varlığı açısından değerlendirilmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (2): 105-111.
- Mardan E (2001) Kent belleğinin oluşumunda mimarlık yapıtları. Mimarlık Dergisi, 298: 47-49.
- Okyay İ (1982) Tarihi çevre bilincine değin bazı hatırlatmalar ve Safranbolu koruma ve geliştirme imar planı. Türkiye Birinci Şehircilik Kongresi, 2.Kitap, Kasım’82, Ankara, 209-222.
- Özarman Ö (2012) Site içindeki müstakil konut bahçelerinde görsel mahremiyet: Trabzon örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Saygılı H (2017) Ortahisar geleneksel konutlarının incelenmesi ve “eski mahalle” koruma önerisi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
- Saygı S, Sahil S (2017) Çanakkale-Bozcaada geleneksel kent dokusu ve evleri. Gazi University Journal of Science Part C: Design and Technology, 5(3): 13-15.
- Sesli C (1996) Trabzon geleneksel kent konutlarının girişleri üzerine bir inceleme. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Tavşan C (1993) Trabzon kenti geleneksel kent konut cepheleri örneğinde kullanıcı, biçim, tercihleri üzerine bir çalışma. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Taşçıoğlu S (2022) Trabzon ve Kilis kentlerinin geleneksel konut bahçeleri özellikleri açısından karşılaştırılması. Akademik Ziraat Dergisi 11(2): 397-406.
- Tümer G (1997) Korumacılık üzerine birkaç aykırı söylem. Ege Mimarlık Dergisi, 22: 19-21.
- URL1,https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b6/Trabzon_location_Ortahisar.PNG., Erişim Tarihi: 15.08.2024.
- Yoldaş E (2010) Kentsel avluların değişen anlam ve biçimleriyle incelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Trabzon.
- Zorlu T, Kader Keskin K (2017) Kültür-konut etkileşiminde mahremiyet olgusu: geleneksel Urfa Akçaabat/Ortamahalle evleri üzerinden karşılaştırmalı bir analiz. Online Journal of Art and Design, 5 (2).
Toplam 36 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Mimari Miras ve Koruma |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Ekim 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 18 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 9 Ekim 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 25 Sayı: 2 |
Kaynak Göster
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Creative Commons Alıntı 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.