Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

A Group Of Tombs Found in The Mosaic Church Apsis And Its Surroundings Of The Ancient City Of Savatra

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 17, 90 - 111, 30.06.2025
https://doi.org/10.71218/asobid.1676589

Öz

This study aims to examine the burial structures identified during the archaeological excavations conducted between 2022 and 2023 in the mosaic-floored church apse and its surroundings in the ancient city of Savatra. The excavations focused primarily on the apse and southeastern part of the church, which has been identified as a three-aisled basilica-plan structure dated to the Early Byzantine Period. The burial structures in this area have been analyzed to evaluate the general characteristics of the grave types. The graves mainly consist of simple structures built using stone and brick masonry techniques. Among these, burials belonging to different age groups, ranging from fetuses to non-adult individuals, have been identified. Additionally, some graves contain multiple interments, revealing evidence of superimposed burials. A total of 43 east-west oriented graves were documented, with 18 graves inside the apse, 24 graves in the southern part, and one grave adjacent to the wall remains located north of the narthex wall. Among the findings, coins and rings were recovered. These burial structures and associated artifacts provide insights into the economic, social, and religious beliefs of the period, while also offering significant information about the demographic structure and burial traditions of the Early Byzantine Period in the ancient city of Savatra.

Kaynakça

  • Aybek, S., & Arslan, B. (2020). Metropolis’te bulunan mezarlar ve kentin nekropolis lokalizasyonu üzerine düşünceler. Tüba-Ar Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, (26), 111-130.
  • Aydın, M., & Zoroğlu, C. (2016). Ankara’da erken Bizans dönemi mezar alanı kazısı/early Byzantıne cemetery excavatıon ın Ankara. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (35), 295-328.
  • Belke, Klause-Restle, Marcell (1984). Galatien Und Lykaonien. Wien: Verlag Der Österreichischen Akademie Der Wissenschaften.
  • Bildirici, M. (2009). Tarihi su yapıları Konya, Karaman, Niğde, Aksaray, Yalvaç, Side, Mut, Silifke, Çevre ve Orman Bakanlığı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü.
  • Büyükaslan, Ş., & Işık, İ. (2023). Savatra ve çevresinde bulunan sütun başlıkları. Amisos, 8(14), 1-18-2.
  • Erginer, E., & Foça, S. (2020). Klazomenai ağaçlı yol Nekropolisi’nden bir grup mezar: Tipolojisi ve buluntuları / a group of tombs from clazomenae ağaçlı yol Necropolis: Their typology and foundings. Arkeoloji ve Sanat, 163, 69-86.
  • Foça, S. (2018). Teos batı nekropolisi mezar tipleri. Colloquium Anatolicum, 17, 74-84.
  • Gur, D., Demir, D., & Çelik, T. (2023). Geç antik çağ ve erken Bizans döneminde Iuliopolis. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 15(29), 49-74.
  • Gür, Durmuş (2015). Zonguldak ili, Filyos beldesi, Tios akropolü kilise a yapısı [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Uysal, G. (2018). Konstantin ve Helena Kilise’sinde (andaval) mezar tiplerinden ve buluntulardan sosyal statünün belirlenmesi. Antropoloji, (36), 29-52.
  • Işık, İ. (2018). Lykaonia bölgesi kuzeydoğu kesimi tarihi ve yerleşim yerleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (40), 191-206.
  • Kadıoğlu, Musa (2009). Eski Anadolu uygarlıkları, Roma döneminde Anadolu. T.C. Kültür Bakanlığı, Türkiye Kültür Portalı Projesi.
  • Kaya, Mehmet Ali (2000). Anadolu’daki Galatlar ve Galatya tarihi. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Mailis, Athanassios (2011). The early christian basilica and the later cemetery at mariolata (phocide): transformations of a site beside the great ısthmus corridor route. Antard, 19, 303-321.
  • Mitchell, Stephen (1993). Anatolia, Land, Men And Gods In Asia Minor: The Celts And The Impact Of Roman Rule. I-II, Oxford University Press.
  • Sevim, A., Pehlevan, C. ve Günay, I. (2006). Arkeolojide Paleoantropoloji, Hayat Erkanal’a Armağan. Homer Kitapevi ve Yayıncılık.
  • Snively, Catherina S. (1984). Cemetery churches of the early Byzantine period in eastern illyricum: location and martyrs, The Greek Orthodox Theological Review, 29(2), 117-124.
  • Soylu Yılmaz, Sanem (2021). Sinop balatlar kilise kazısında ortaya çıkartılan 5-20. yüzyıllar arasına tarihlenen Hıristiyan mezarlarının tipolojisi ve buluntu açısından değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
  • Şirin, O. A., & Kolağasıoğlu, M. (2017). Amisos nekropolü basit toprak mezar ve kiremit mezar geleneği/Amisos necropolis simple earth grave and tile burial tradition. Amisos, 2(2), 1-29.
  • Tok, Emine (2017). “Arvalya Basilica” Space, Landscapes and Settlements In Byzantium: Studies In Historical Geography Of The Eastern Mediterranean. Ed. M. S. Popović ve A. Külzer. Vienna: Dpp.
  • Uz, B., & Alpaslan, F. S. (2018). Kirazlıdere (Amasya) erken Bizans dönemi nekropolü. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42(1), 87-112.
  • Verim, E., (2022). Graves Of Hadrıanopolıs Church And A Group Of Fınds. 26. Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu (Pp.244-245). Mersin, Turkey
  • Verim, Ercan (2022). Batı Karadeniz Bizans dönemi mimarisi (Bartın Bolu-Düzce ve Zonguldak) [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Yılmaz Usta, Nalan, Damla, Yakut İpekoğlu, Hilal, Yakut, Yavuz ve Özhanlı, Mehmet. (2018). Traces Of Disability In Child’s Skeleton And Sociocultural Effects In Pisidia Antiocheia (Yalvaç, Isparta-Turkey) In The Middle Byzantine Period, Academic Research In Social, Human And Administrative Sciences-II, Ed. B.C. Tanrıtanır ve S. Özer, Ankara: Gece Kitaplığı.

Savatra Antik Kenti Mozaikli Kilise Apsis ve Çevresinde Bulunan Bir Grup Mezar Örneği

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 17, 90 - 111, 30.06.2025
https://doi.org/10.71218/asobid.1676589

Öz

Bu makalede, 2022-2023 yılları arasında Savatra Antik Kenti’nin mozaikli kilise apsisi ve çevresinde gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda tespit edilen mezar yapılarını incelemek amaçlanmıştır. Erken Bizans Dönemi’ne tarihlenen üç nefli bazilika planlı olduğu anlaşılan kilisenin apsis ve güneydoğu bölümünde yoğunlaşılmış olup bu alan mezar tiplerini genel hatlarıyla değerlendirmek amacıyla incelenmiştir. Mezarların genel planı, örme taş ve tuğla tekniğiyle inşa edilmiş basit mezar yapılarından oluşmaktadır. Bu mezarlar arasında, fetüslerden erişkin olmayan bireylere kadar farklı yaş gruplarına ait olan mezarlar tespit edilmiştir. Ayrıca bazı mezarlarda birden fazla gömü gerçekleştirilmiş ve üst üste defin uygulamalarına rastlanılmıştır. Apsis içerisinde 18 adet, güney kısmında da 24 adet narteks duvarının kuzeyinde kalan duvar kalıntısının bitişiğinde de 1 adet olmak üzere toplamda 43 adet doğu-batı doğrultulu mezar belirlenmiş olup buluntular arasında sikke ve yüzük gibi buluntular yer almaktadır. Bu mezar yapıları ve buluntular, dönemin ekonomik, sosyal ve dini inanışları hakkında bilgi sunarken, Savatra Antik Kenti’nin Erken Bizans Dönemi demografik yapısı ve gömü gelenekleri hakkında da önemli bilgiler sunmaktadır.

Kaynakça

  • Aybek, S., & Arslan, B. (2020). Metropolis’te bulunan mezarlar ve kentin nekropolis lokalizasyonu üzerine düşünceler. Tüba-Ar Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, (26), 111-130.
  • Aydın, M., & Zoroğlu, C. (2016). Ankara’da erken Bizans dönemi mezar alanı kazısı/early Byzantıne cemetery excavatıon ın Ankara. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (35), 295-328.
  • Belke, Klause-Restle, Marcell (1984). Galatien Und Lykaonien. Wien: Verlag Der Österreichischen Akademie Der Wissenschaften.
  • Bildirici, M. (2009). Tarihi su yapıları Konya, Karaman, Niğde, Aksaray, Yalvaç, Side, Mut, Silifke, Çevre ve Orman Bakanlığı. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü.
  • Büyükaslan, Ş., & Işık, İ. (2023). Savatra ve çevresinde bulunan sütun başlıkları. Amisos, 8(14), 1-18-2.
  • Erginer, E., & Foça, S. (2020). Klazomenai ağaçlı yol Nekropolisi’nden bir grup mezar: Tipolojisi ve buluntuları / a group of tombs from clazomenae ağaçlı yol Necropolis: Their typology and foundings. Arkeoloji ve Sanat, 163, 69-86.
  • Foça, S. (2018). Teos batı nekropolisi mezar tipleri. Colloquium Anatolicum, 17, 74-84.
  • Gur, D., Demir, D., & Çelik, T. (2023). Geç antik çağ ve erken Bizans döneminde Iuliopolis. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 15(29), 49-74.
  • Gür, Durmuş (2015). Zonguldak ili, Filyos beldesi, Tios akropolü kilise a yapısı [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
  • Uysal, G. (2018). Konstantin ve Helena Kilise’sinde (andaval) mezar tiplerinden ve buluntulardan sosyal statünün belirlenmesi. Antropoloji, (36), 29-52.
  • Işık, İ. (2018). Lykaonia bölgesi kuzeydoğu kesimi tarihi ve yerleşim yerleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (40), 191-206.
  • Kadıoğlu, Musa (2009). Eski Anadolu uygarlıkları, Roma döneminde Anadolu. T.C. Kültür Bakanlığı, Türkiye Kültür Portalı Projesi.
  • Kaya, Mehmet Ali (2000). Anadolu’daki Galatlar ve Galatya tarihi. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Mailis, Athanassios (2011). The early christian basilica and the later cemetery at mariolata (phocide): transformations of a site beside the great ısthmus corridor route. Antard, 19, 303-321.
  • Mitchell, Stephen (1993). Anatolia, Land, Men And Gods In Asia Minor: The Celts And The Impact Of Roman Rule. I-II, Oxford University Press.
  • Sevim, A., Pehlevan, C. ve Günay, I. (2006). Arkeolojide Paleoantropoloji, Hayat Erkanal’a Armağan. Homer Kitapevi ve Yayıncılık.
  • Snively, Catherina S. (1984). Cemetery churches of the early Byzantine period in eastern illyricum: location and martyrs, The Greek Orthodox Theological Review, 29(2), 117-124.
  • Soylu Yılmaz, Sanem (2021). Sinop balatlar kilise kazısında ortaya çıkartılan 5-20. yüzyıllar arasına tarihlenen Hıristiyan mezarlarının tipolojisi ve buluntu açısından değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
  • Şirin, O. A., & Kolağasıoğlu, M. (2017). Amisos nekropolü basit toprak mezar ve kiremit mezar geleneği/Amisos necropolis simple earth grave and tile burial tradition. Amisos, 2(2), 1-29.
  • Tok, Emine (2017). “Arvalya Basilica” Space, Landscapes and Settlements In Byzantium: Studies In Historical Geography Of The Eastern Mediterranean. Ed. M. S. Popović ve A. Külzer. Vienna: Dpp.
  • Uz, B., & Alpaslan, F. S. (2018). Kirazlıdere (Amasya) erken Bizans dönemi nekropolü. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42(1), 87-112.
  • Verim, E., (2022). Graves Of Hadrıanopolıs Church And A Group Of Fınds. 26. Orta Çağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Sempozyumu (Pp.244-245). Mersin, Turkey
  • Verim, Ercan (2022). Batı Karadeniz Bizans dönemi mimarisi (Bartın Bolu-Düzce ve Zonguldak) [Yayınlanmamış Doktora Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Yılmaz Usta, Nalan, Damla, Yakut İpekoğlu, Hilal, Yakut, Yavuz ve Özhanlı, Mehmet. (2018). Traces Of Disability In Child’s Skeleton And Sociocultural Effects In Pisidia Antiocheia (Yalvaç, Isparta-Turkey) In The Middle Byzantine Period, Academic Research In Social, Human And Administrative Sciences-II, Ed. B.C. Tanrıtanır ve S. Özer, Ankara: Gece Kitaplığı.
Toplam 24 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Arkeoloji Bilimi, Ortaçağ Arkeolojisi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

İlker Işık 0000-0003-4510-6100

Hüseyin Budak 0009-0008-2405-5408

Erken Görünüm Tarihi 26 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 15 Nisan 2025
Kabul Tarihi 10 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 10 Sayı: 17

Kaynak Göster

APA Işık, İ., & Budak, H. (2025). Savatra Antik Kenti Mozaikli Kilise Apsis ve Çevresinde Bulunan Bir Grup Mezar Örneği. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(17), 90-111. https://doi.org/10.71218/asobid.1676589

ISSN: (online) 2602-2567