Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Türkiye’deki Özel Tüketim Vergisinin Obezite İle Mücadelede Kullanılabilirliği

Yıl 2018, Cilt: 22 Özel Sayı, 693 - 705, 15.04.2018

Ersan Özkan , Simla Güzel

Öz

Gitgide artış gösteren aşırı
şişmanlık ve obezite, dünyada milyarlarca insanı etkisi altına almıştır.  Özellikle şeker içerikli içecekler ve gıdalar
önemli bir enerji kaynağı olup obeziteye neden olmaktadır. Son yıllarda da
ülkeler obezite ile mücadelede için çeşitli stratejiler oluşturmaya
başlamıştır.  Gittikçe artan obeziteyi
önlemek adına, birçok ülke tarafından potansiyel bir politika aracı olarak
görülen mali önlemler (vergi ve sübvansiyon) 
uygulanmaya başlamıştır. Bu çalışmada da, teorik temele dayanarak
Türkiye’de obezite vergilerinin uygulanabilirliği incelenmektedir. 1 Ocak 2018
de özel tüketim vergisi kanununda yapılan değişiklik ile Türkiye’de obeziteye
ilişkin mali önemlerin alınmaya çalışıldığı görülmektedir. Obezite ile
mücadeleye ilişkin alınan mali önlemlerin gerekli düzenlemeler ile başarılı
olabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Obezite Obezite Vergisi Özel Tüketim Vergisi Türkiye

Kaynakça

  • Çukur A. ve ARITI ERDEM İ, (2017). “Obezite Vergilerinin Obezite İle Mücadelede Yeri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Sayıştay Dergisi • Sayı:106 Temmuz - Eylül 2017
  • Doğan, A. ve Kabayel M. (2017).“Dünya Uygulamaları Perspektifinde Obezite Vergilerinin Uygulanabilirliği”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (5), 64-71.
  • Dünya Sağlık Örgütü (WHO), (2014). “Obesity and over weight Fact Sheed” (Reviewed), No:311, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en, (14.05.2014).
  • Dünya Sağlık Örgütü (WHO), (2017). “Obesity and over weight”, ”http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en, (27.12.2017).
  • Duckett, S. ve Hal S. (2016).“A Sugary Drinks Tax Recoverring the Community Costs of Obesity”, Grattan Institute Report No 2016-15, ISBN: 978-1-925015-95-9.Gedik, O. (2003). “Obezite ve Çevresel Faktörler”, Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism, (2), s: 1-4
  • Gergerlioğlu, U. (2016), “Bazı OECD Ülkeleri Bağlamında Obezite Vergilerinin Değerlendirilmesi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 2, 2016 The International Journal of EconomicandSocialResearch, Vol. 12, Year 12, No. 2, 2016
  • Gökbunar R. Doğan A. Utkuseven A. (2015). “Obezite İle Mücadelede Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Vergilerin Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Yıl:2015 Cilt:22 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Manisa
  • Heise TL, Katikireddi SV, Pega F, Gartlehner G, Fenton C, Griebler U, Sommer I, Pfinder M (2016),Lhachimi SK, Taxation of sugar-sweetenedbeveragesforreducingtheirconsumptionandpreventingobesityorotheradversehealthoutcomes , TheCochrene Collaboration, Cochrene Database of Systematic Reviews, Issue 08,John Wiley&Sons Publication
  • Irmak H. Torunopğlu M.A. Yardım N. Keklik K. (2013), ”Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı”, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Yayın No. 773, Ankara, 2013.
  • National Treasury Republic of South Africa (2016), “Taxation of Sugar Sweetened Beverages”, Policy Paper, www.treasury.gov.za (20.01.2018).
  • Akar S. (2015). “Obezite İle Mücadelede Vergilendirme: Türkiye’de Mümkün Mü?”, Journal Of Life Economics sayı: 6 ss:29-46Alemanno A. ve Carreno, I.(2013). “FatTaxes in Europe – A Legal andPolicy Analysis Under EU and WTO Law”, EuropeanFoodandFeedLawReview, 2/2013, pp. 97-112.
  • Obesıty Austtalıa, (2014), “Obesity: A National EpidemicandIts Impact on Australia” (18.11.2017).
  • Oecd (2014) “Obesity Update”, http://www.oecd.org/health/Obesity-Update-2014.pdf (10.11.2017).
  • Oecd (2017) TheState of Obesity: BetterPoliciesfor a HealthierAmerica, Issue Report. (10.11.2017).
  • Petkantchin, V. (2013). NutritionTakes: TheCosts of Denmark’sFatTax. Institut Economioue Molinari.,http://www.institutmolinari.org/IMG/pdf/note0513_en.pd (22.08.2016).
  • Powell L. M. ve Frank J. C. (2009), Food pricesand obesity: evidence and policy implications for taxes and subsidies. Milbank Q. 87: 229–57.
  • Schwendicke F. ve Michael S. (2017), “Taxing sugar-sweetened beverages: impact onoverweightandobesity in Germany”, BMC PublicHealth, 17 (88), 1-8.
  • Throw Anne M.,Shauna D., Stephen J. (2014), “A systematicreview of the effectiveness of food taxes and subsidies to improvediets: understand ingtherecentevidence”NutritionReviews, 72(9): 551-565.
  • Turunç S. (2014). “Obezite Vergisi Sıkı Maliye Politikasının Bir Aracı Olabilir Mi?” T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
  • Yanıv, Gideon, Odelia Rosin, Yossef Tobol (2009), JunkFood, Home Cooking, Physical Activity and Obesity: The Effects of the FatTax and Thin Subsidy, The College of Manageme Academic Studies Research Papers No.10.
  • Yavan S. ve Sarı E. (2015). “Yeni Bir Maliye Politikası Aracı Olarak “Obezite Vergisi” ve Örnek Ülke Uygulamaları”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 606
  • Allais, Olivier, PatriceBertail, VéroniqueNichèle (2010). “TheEffects of a FatTax on French Households' Purchases: A NutritionalApproach, AmericanJournal of AgriculturalEconomics, 92 (1), 228-245
  • Ayyıldız, Yaşar ve Demirli, Yunus (2015). “Obezite Vergisine İlişkin Halkın Düşünceleri: Türkiye’de Bir Alan Araştırması”, Business and Economics Research JournalVolume 6 Number 2 2015 pp. 59-78
  • Beyaz, F. B. ve Koç A. A. (2009).“Obezitenin Ekonomisi: Güncel Durum, Mücadele Politikaları ve Ekonomik Analizler”, Econ Anadolu 2009: Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, http://www.econanadolu.org/en/index.php/pastcongresses/econ-2009/articles2009/3315Obezitenin-Ekonomisi-Gncel-Durum-Mcadele-Politikalar-Ekonomik-Analizler.html (23.11.2017).
  • Brownell KD, Farley T, Willett WC, Popkin BM, Chaloupka FJ, Thompson JW, Ludwig DS. The public healthand economic benefits of taxing sugar sweetened beverages. N Engl J Med. 2009;361(16):1599–605.
  • Cawley J. and Meyerhoefer C. “The medical carecosts of obesity: an instrumental variablesapproach”. Journal of HealthEconomics 31 (2012) 219– 230Cebeci, İ ve Heperler, E. (2017). “Aşırı Kilonun Finansal Yükü: Obezite Vergisine İlişkin Bir Araştırma”, III. IBANESS Congress Series – Edirne / Turkey, Tam Metin Bildiri Kitabı, 04-05.Mart.2017, ss: 640-645
  • ChriquiJamie F., Frank J. Chaloupka, Lisa M. Powell , Shelby S. Eidson (2013), A typology of beveragetaxation: multipleapproachesforobesitypreventionandobesitypreventionrelatedrevenuegeneration. J Public Health Policy. 34 (3): 403–23.
  • ColemanHonJonethan (2015), Mexican Sugar –Tax Evidence of Impact, Health Report Number.20151086,https://www.health.govt.nz/system/files/documents/pages/hr20151086.pdf (24.01.2018).
  • Colcher M Arantxao, Barry M Popkin, Juan A Rivera, Shu Wen SW (2016) Beveragepur chases from stores in Mexicounder the excise tax on sugar sweetened beverages: observationalstudy, BMJ. ;352:h6704; 1-9.

Yıl 2018, Cilt: 22 Özel Sayı, 693 - 705, 15.04.2018

Ersan Özkan , Simla Güzel

Öz

Kaynakça

  • Çukur A. ve ARITI ERDEM İ, (2017). “Obezite Vergilerinin Obezite İle Mücadelede Yeri: Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, Sayıştay Dergisi • Sayı:106 Temmuz - Eylül 2017
  • Doğan, A. ve Kabayel M. (2017).“Dünya Uygulamaları Perspektifinde Obezite Vergilerinin Uygulanabilirliği”, Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6 (5), 64-71.
  • Dünya Sağlık Örgütü (WHO), (2014). “Obesity and over weight Fact Sheed” (Reviewed), No:311, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en, (14.05.2014).
  • Dünya Sağlık Örgütü (WHO), (2017). “Obesity and over weight”, ”http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en, (27.12.2017).
  • Duckett, S. ve Hal S. (2016).“A Sugary Drinks Tax Recoverring the Community Costs of Obesity”, Grattan Institute Report No 2016-15, ISBN: 978-1-925015-95-9.Gedik, O. (2003). “Obezite ve Çevresel Faktörler”, Turkish Journal of Endocrinology and Metabolism, (2), s: 1-4
  • Gergerlioğlu, U. (2016), “Bazı OECD Ülkeleri Bağlamında Obezite Vergilerinin Değerlendirilmesi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 12, Yıl 12, Sayı 2, 2016 The International Journal of EconomicandSocialResearch, Vol. 12, Year 12, No. 2, 2016
  • Gökbunar R. Doğan A. Utkuseven A. (2015). “Obezite İle Mücadelede Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Vergilerin Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Yıl:2015 Cilt:22 Sayı:2 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Manisa
  • Heise TL, Katikireddi SV, Pega F, Gartlehner G, Fenton C, Griebler U, Sommer I, Pfinder M (2016),Lhachimi SK, Taxation of sugar-sweetenedbeveragesforreducingtheirconsumptionandpreventingobesityorotheradversehealthoutcomes , TheCochrene Collaboration, Cochrene Database of Systematic Reviews, Issue 08,John Wiley&Sons Publication
  • Irmak H. Torunopğlu M.A. Yardım N. Keklik K. (2013), ”Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı”, Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Yayın No. 773, Ankara, 2013.
  • National Treasury Republic of South Africa (2016), “Taxation of Sugar Sweetened Beverages”, Policy Paper, www.treasury.gov.za (20.01.2018).
  • Akar S. (2015). “Obezite İle Mücadelede Vergilendirme: Türkiye’de Mümkün Mü?”, Journal Of Life Economics sayı: 6 ss:29-46Alemanno A. ve Carreno, I.(2013). “FatTaxes in Europe – A Legal andPolicy Analysis Under EU and WTO Law”, EuropeanFoodandFeedLawReview, 2/2013, pp. 97-112.
  • Obesıty Austtalıa, (2014), “Obesity: A National EpidemicandIts Impact on Australia” (18.11.2017).
  • Oecd (2014) “Obesity Update”, http://www.oecd.org/health/Obesity-Update-2014.pdf (10.11.2017).
  • Oecd (2017) TheState of Obesity: BetterPoliciesfor a HealthierAmerica, Issue Report. (10.11.2017).
  • Petkantchin, V. (2013). NutritionTakes: TheCosts of Denmark’sFatTax. Institut Economioue Molinari.,http://www.institutmolinari.org/IMG/pdf/note0513_en.pd (22.08.2016).
  • Powell L. M. ve Frank J. C. (2009), Food pricesand obesity: evidence and policy implications for taxes and subsidies. Milbank Q. 87: 229–57.
  • Schwendicke F. ve Michael S. (2017), “Taxing sugar-sweetened beverages: impact onoverweightandobesity in Germany”, BMC PublicHealth, 17 (88), 1-8.
  • Throw Anne M.,Shauna D., Stephen J. (2014), “A systematicreview of the effectiveness of food taxes and subsidies to improvediets: understand ingtherecentevidence”NutritionReviews, 72(9): 551-565.
  • Turunç S. (2014). “Obezite Vergisi Sıkı Maliye Politikasının Bir Aracı Olabilir Mi?” T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
  • Yanıv, Gideon, Odelia Rosin, Yossef Tobol (2009), JunkFood, Home Cooking, Physical Activity and Obesity: The Effects of the FatTax and Thin Subsidy, The College of Manageme Academic Studies Research Papers No.10.
  • Yavan S. ve Sarı E. (2015). “Yeni Bir Maliye Politikası Aracı Olarak “Obezite Vergisi” ve Örnek Ülke Uygulamaları”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 606
  • Allais, Olivier, PatriceBertail, VéroniqueNichèle (2010). “TheEffects of a FatTax on French Households' Purchases: A NutritionalApproach, AmericanJournal of AgriculturalEconomics, 92 (1), 228-245
  • Ayyıldız, Yaşar ve Demirli, Yunus (2015). “Obezite Vergisine İlişkin Halkın Düşünceleri: Türkiye’de Bir Alan Araştırması”, Business and Economics Research JournalVolume 6 Number 2 2015 pp. 59-78
  • Beyaz, F. B. ve Koç A. A. (2009).“Obezitenin Ekonomisi: Güncel Durum, Mücadele Politikaları ve Ekonomik Analizler”, Econ Anadolu 2009: Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, http://www.econanadolu.org/en/index.php/pastcongresses/econ-2009/articles2009/3315Obezitenin-Ekonomisi-Gncel-Durum-Mcadele-Politikalar-Ekonomik-Analizler.html (23.11.2017).
  • Brownell KD, Farley T, Willett WC, Popkin BM, Chaloupka FJ, Thompson JW, Ludwig DS. The public healthand economic benefits of taxing sugar sweetened beverages. N Engl J Med. 2009;361(16):1599–605.
  • Cawley J. and Meyerhoefer C. “The medical carecosts of obesity: an instrumental variablesapproach”. Journal of HealthEconomics 31 (2012) 219– 230Cebeci, İ ve Heperler, E. (2017). “Aşırı Kilonun Finansal Yükü: Obezite Vergisine İlişkin Bir Araştırma”, III. IBANESS Congress Series – Edirne / Turkey, Tam Metin Bildiri Kitabı, 04-05.Mart.2017, ss: 640-645
  • ChriquiJamie F., Frank J. Chaloupka, Lisa M. Powell , Shelby S. Eidson (2013), A typology of beveragetaxation: multipleapproachesforobesitypreventionandobesitypreventionrelatedrevenuegeneration. J Public Health Policy. 34 (3): 403–23.
  • ColemanHonJonethan (2015), Mexican Sugar –Tax Evidence of Impact, Health Report Number.20151086,https://www.health.govt.nz/system/files/documents/pages/hr20151086.pdf (24.01.2018).
  • Colcher M Arantxao, Barry M Popkin, Juan A Rivera, Shu Wen SW (2016) Beveragepur chases from stores in Mexicounder the excise tax on sugar sweetened beverages: observationalstudy, BMJ. ;352:h6704; 1-9.
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ersan Özkan 0000-0002-9621-7858

Simla Güzel 0000-0001-5249-8873

Yayımlanma Tarihi 15 Nisan 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 22 Özel Sayı

Kaynak Göster

APA Özkan, E., & Güzel, S. (2018). Türkiye’deki Özel Tüketim Vergisinin Obezite İle Mücadelede Kullanılabilirliği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi693-705.
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons Lisansı
ATASOBED- Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.