Öz
Günümüz dünyasında hızla artan çevresel sorunlar, bireylerin ve toplumların çevreye duyarlı davranışlar geliştirmesini zorunlu hale getirmektedir. İklim değişikliği, doğal kaynakların tükenmesi, biyolojik çeşitliliğin azalması gibi küresel sorunlarla başa çıkmak, yalnızca bilimsel ve teknolojik çözümlerle değil, aynı zamanda bireylerin bilinçlendirilmesiyle de mümkündür. Bu noktada sürdürülebilir çevre eğitimi, toplumların çevreye yönelik farkındalık düzeyini artırmada ve geleceğin çevre dostu bireylerini yetiştirmede hayati bir rol oynamaktadır. Bu çalışmanın amacı, 2023-2024 Eğitim Öğretim yılı içerisinde öğrencilere okutulmak üzere basılan Ata ve Dikey Yayıncılığa ait 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarının konu içeriklerinin, etkinliklerin ve sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik kazanımların ünitelere göre dağılımının incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarında yer alan sürdürülebilir çevre eğitimi ile ilişkili kazanımların ders kitaplarının bütüne yayılmış bir şekilde yer almadığı, sadece belirli ünitelerde sürdürülebilirlik kavramlarına yer verilerek, öğrencilere sağlanacak olan katkıların bu ünitelerle sınırlı kaldığı görülmüştür. Ders kitaplarındaki etkinliklerin sürdürülebilir çevre eğitimi açısından yetersiz olduğu, Ata Yayıncılığa ait ders kitabında ilgili hiçbir etkinliğe yer verilmediği, Dikey Yayıncılığa ait ders kitabında ise sadece bir adet etkinliğin yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda ders kitaplarının sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik daha fazla proje ve etkinlik içermesi gerektiği ve öğrencilerin sürdürülebilir bir yaşam tarzını benimsemelerine katkı sağlayacak değişikliklerin sağlanması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Sürdürülebilir çevre eğitimi Fen Bilimleri dersi ders kitabı
Etik Beyan
Araştırma etik izin gerektirmemektedir.
Kaynakça
- Altheide, D. 1996. Process of document analysis. D. Altheide (Edt.) Qualitative media analysis. Thousand Oaks: Sage Pub.
- Balcı, A. 2001. Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
- Biner, N. 2014. Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi SBE.
- Davis, J. 1998. Young children, environmental education and the future. Early Childhood Education Journal, 26(2), 117-123. https://eprints.qut.edu.au/1309/1/davis.pdf
- Gülersoy, A. E. ve Gülersoy, Ö. 2023. Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği Dersi (6, 7 veya 8. sınıflar) Öğretim Programı Kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bilişsel Alan Basamaklarına Göre Değerlendirilmesi. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 16(97), 1-16.
- Gülersoy, A. E., Dülger, İ., Dursun, E., Ay, D. & Duyal, D. 2020. Nasıl bir çevre eğitimi? Çağdaş yaklaşımlar çerçevesinde bazı öneriler. Turkish Studies, 15(5), 2357-2398.
- Gülersoy, A. E., Yener, H., Turgut, T., Özşahin, D. M., & Açıkgöz, D. A. 2021. Kaos çağında ideal bir çevre eğitimi politikası için bazı öneriler. Turkish Studies, 16(5), 1495-1552.
- Kıral, B. 2020. Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(8), 170-189.
- Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). 2018. Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
- Tanrıverdi, B. 2009. Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151). http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/610
- Tıraş, H. H. 2012. Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: teorik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 57-73. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/10265/125901
- U.S. Census Bureau, (t.y.). U.S. and world population clock. U.S. Department of Commerce. https://www.census.gov/popclock/
- Wach, E. and Ward, R. 2013. Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, ILT Absract 13 Ağustos 2013.
- World Wide Fund (WWF). 2012. Türkiye’nin ekolojik ayak izi raporu. Dünya Doğal Yaşamı Koruma Vakfı. https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/turkiyenin_ekolojik_ayak_izi_raporu.pdf
- Yıldırım, A., Şimşek, H. 2011. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Öz
In today's world, rapidly increasing environmental problems necessitate that individuals and societies develop environmentally conscious behaviors. Addressing global issues such as climate change, depletion of natural resources, and the decline of biodiversity is possible not only through scientific and technological solutions but also by raising individual awareness. At this point, sustainable environmental education plays a vital role in raising environmental awareness within societies and in nurturing the environmentally conscious individuals of the future. The aim of this study is to examine the distribution of the subject content, activities, and outcomes related to sustainable environmental education across the units of the 8th Grade Science textbooks published by Ata and Dikey Publishing for the 2023-2024 academic year. In the research, document analysis, one of the qualitative research methods, was used. The research found that the achievements related to sustainable environmental education in 8th-grade science textbooks were not distributed throughout the entirety of the textbooks. Instead, sustainability concepts were included only in specific units, limiting the contributions to students to those particular units. It was determined that the activities in the textbooks are inadequate in terms of sustainable environmental education, with no relevant activities included in the textbook by Ata Publishing, and only one activity featured in the textbook by Dikey Publishing. As a result of the study, it was concluded that the textbooks should include more projects and activities related to sustainable environmental education, and that changes should be made to help students adopt a sustainable lifestyle.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Altheide, D. 1996. Process of document analysis. D. Altheide (Edt.) Qualitative media analysis. Thousand Oaks: Sage Pub.
- Balcı, A. 2001. Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegema Yayıncılık.
- Biner, N. 2014. Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Edirne: Trakya Üniversitesi SBE.
- Davis, J. 1998. Young children, environmental education and the future. Early Childhood Education Journal, 26(2), 117-123. https://eprints.qut.edu.au/1309/1/davis.pdf
- Gülersoy, A. E. ve Gülersoy, Ö. 2023. Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği Dersi (6, 7 veya 8. sınıflar) Öğretim Programı Kazanımlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisi Bilişsel Alan Basamaklarına Göre Değerlendirilmesi. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 16(97), 1-16.
- Gülersoy, A. E., Dülger, İ., Dursun, E., Ay, D. & Duyal, D. 2020. Nasıl bir çevre eğitimi? Çağdaş yaklaşımlar çerçevesinde bazı öneriler. Turkish Studies, 15(5), 2357-2398.
- Gülersoy, A. E., Yener, H., Turgut, T., Özşahin, D. M., & Açıkgöz, D. A. 2021. Kaos çağında ideal bir çevre eğitimi politikası için bazı öneriler. Turkish Studies, 16(5), 1495-1552.
- Kıral, B. 2020. Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(8), 170-189.
- Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). 2018. Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=325
- Tanrıverdi, B. 2009. Sürdürülebilir çevre eğitimi açısından ilköğretim programlarının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 34(151). http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/610
- Tıraş, H. H. 2012. Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: teorik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (2), 57-73. http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/10265/125901
- U.S. Census Bureau, (t.y.). U.S. and world population clock. U.S. Department of Commerce. https://www.census.gov/popclock/
- Wach, E. and Ward, R. 2013. Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, ILT Absract 13 Ağustos 2013.
- World Wide Fund (WWF). 2012. Türkiye’nin ekolojik ayak izi raporu. Dünya Doğal Yaşamı Koruma Vakfı. https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/turkiyenin_ekolojik_ayak_izi_raporu.pdf
- Yıldırım, A., Şimşek, H. 2011. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Çevresel Coğrafya, Beşeri Coğrafya (Diğer) |
| Bölüm | Makale |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 12 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Gönderilme Tarihi | 9 Ekim 2024 |
| Kabul Tarihi | 27 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 1 |
