Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Effect of Psychoeducation on Coping Strategies and Anxiety Levels of Individuals with Opiate Use Disorder

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 4, 397 - 409

Nesteren Uygun , Itır Tarı Cömert

Öz

Objective: The purpose of this study is to examine the effects of psychoeducation applied to patients with opioid use disorder on their coping strategies and anxiety levels. Additionally, the study aims to investigate the relationship between coping strategies and anxiety levels.
Method: The sample included 65 male patients aged 18–50, diagnosed with opioid use disorder, who were receiving treatment at the Alcohol and Substance Treatment Center (AMATEM) clinic of the University of Health Sciences Istanbul Erenköy Mental and Neurological Diseases Training and Research Hospital. Data were collected using a Demographic Information Form, the Coping Attitudes Scale, and the Beck Anxiety Scale.
Results: After psychoeducation, participants showed a significant increase in overall coping attitudes, self-help, approach, and adaptation scores, while avoidance-escape, self-punishment, and anxiety scores significantly decreased.
Conclusion: Psychoeducation provided on addiction at the treatment center for individuals with opioid use disorder was found to contribute positively to the development of coping strategies and the reduction of anxiety levels. It is suggested that such psychoeducation programs should be further developed and expanded.

Anahtar Kelimeler

Opioid Use Disorder psychoeducation coping strategies anxiety

Kaynakça

  • Uzbay T. Madde Bağımlılığı: Tüm Boyutlarıyla Bağımlılık ve Bağımlılık Yapan Maddeler. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi, 2015.
  • Ögel K. Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2017:156.
  • United Nations Office on Drug and Crime. World Drug Report, 2024. Vienna: United Nations Office on Drug and Crime, 2024.
  • EUDA. European Drug Report 2024: Trends and Developments (EMCDDA), 2024. Lisbon: EUDA, 2024.
  • TUBİM. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) Raporu 2024. Ankara: İçişleri Bakanlığı, 2024.
  • Sağlık Bakanlığı. Uyuşturucu ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi. Ankara: Sağlık Bakanlığı, 2024.
  • Ögel K, Koç C, Karalar B, Başabak A, et al. Effectiveness of an addiction treatment program called SAMBA: A pilot study. Klin Psikofarmakoloji Bult. 2011; 21(2): 150–151.
  • Lai HMX, Cleary M, Sitharthan T, Hunt GE. Prevalence of comorbid substance use, anxiety and mood disorders in epidemiological surveys, 1990-2014: A systematic review and meta-analysis. Drug Alcohol Depend 2015; 154(1): 1–13.
  • Sevinçok L, Küçükardali Y, Dereboy Ç, Dereboy F. Genç erkeklerde madde kullanımı: Sosyodemografik özellikler ve psikiyatrik tanılar. Turk Psikiyatri Derg 2000; 11(1): 40–48.
  • Yalçın H. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Işlevsel Olmayan Tutumlar, Depresyon Ve Anksiyete Düzeyleri Açısından Incelenmesi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Yüksek Lisans tezi. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, 2018.
  • Lejuez CW, Paulson A, Daughters SB, Bornovalova MA, et al. The association between heroin use and anxiety sensitivity among inner-city individuals in residential drug use treatment. Behav Res Ther 2006; 44(5): 667–677.
  • Marlatt GA, Gordon JR. Determinants of Relapse. Implications for the Maintenance of Behavior Change. In: Davidson ve PO, Davidson Çev SM, editors. Behavioral Medicine: Changing Health Lifestyles. New York: Brunner/Mazel; 1980.
  • Ercan HY, Yargıç IL, Karagözoğlu C. Alkol ve madde bağımlılığı tedavisi gören yetişkinlerde düzenli egzersizin kaygı, depresyon ve yasam kalitesine etkisi. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17(1): 33–42.
  • Endler NS, Parker JDA. Multidimensional assessment of coping: a theoretical analysis. J Pers Soc Psychol 1990; 58(5): 844–854.
  • Tremblay PF, King PR. State and trait anxiety, coping styles and depression among psychiatric inpatients. Can J Behav Sci 1994; 26(4): 505–519.
  • Erdem M, Çelik C, Doruk A, Özgen F, et al. Genç Erişkin kekemelik vakalarında anksiyete düzeyi ile başa çıkma tutumlarının ilişkisi. Yeni Symposium. 2011; 49(2): 77–82.
  • Folkman S, Lazarus RS. If it changes it must be a process: study of emotion and coping during three stages of a college examination. J Pers Soc Psychol 1985; 48(1): 150–170.
  • Folkman S, Lazarus RS, Gruen RJ, DeLongis A. Appraisal, coping, health status, and psychological symptoms. J Pers Soc Psychol 1986; 50(3): 571–579.
  • Lazarus RS. Stres and Adjustment. Patterns of Adjustment (3. Baskı). McGraw-Hill Book Company, 1976.
  • Erbay E, Oğuz N, Yıldırım B, Fırat E. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016; 20(3): 597–609.
  • Sağkal T. Alkol ve Madde Bağımlılığında Öğrenilmiş Güçlülüğün Incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi, İ2005.
  • Carver CS, Scheier MF, Weintraub JK. Assessing coping strategies: a theoretically based approach. J Pers Soc Psychol 1989; 56(2): 267–283.
  • Zuckerman M, Gagne M. The COPE revised: Proposing a 5-factor model of coping strategies. J Res Pers 2003; 37(3): 169–204.
  • Dicle AS, Ersanlı K. Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeğinin Türkçeye uyarlama geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015; 3(16): 111–126.
  • Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. J Consult Clin Psychol 1988; 56(6): 893–897.
  • Ulusoy M, Sahin NH, Erkmen H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: psychometric properties. J Cogn Psychother 1998; 12.
  • Ögel K, Koç C, Karalar B, Başabak A, et al. SAMBA isimli bir bağımlılık tedavi programının etkinlik çalışması. Klin Psikofarmakoloji Bult. 2011; 21(2): 150–151.
  • Ögel K, Bilici R, Bahadır GG, Maçkan A, et al. Denetimli serbestlikte, sigara, alkol madde bağımlılığı tedavi programı (SAMBA) uygulamasının etkinliği. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17(4): 270–277.
  • SAMBA. Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı. https://www.samba.info.tr/sambay.asp (Accessed 08.02.2025)
  • Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivarite Statistics. Boston: Ally and Bacon, 2001.
  • Tipigil ES, Baysan L. Denetimli serbestlik uygulanan bağımlı hastalarda psikoeğitimin bireysel başetme ve umut-umutsuzluk düzeylerine etkisi. Bağımlılık Dergisi. 2021; 22(1): 53–64.
  • Kargın M. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylere Uygulanan Relaps Önleme Psikoeğitim Programının Relaps Oranı, Sosyal İşlevsellik, Algılanan Esenlik ve Stresle Baş Etme Biçimlerine Etkisi. (Doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği A.B.D, 2017.
  • Uğurlu TT, Oğuzhanoğlu NK, Ateşcı F. Effect of psychodrama group therapy on remission and relapse in opioid dependence. Noro Psikiyatr Ars 2020; 57(3): 197–203.
  • Karabulut V, Evren C. The relationship of suicide attempt story and stress coping style among the patients with opioid substitution therapy (tur). J Clin Psychiatry 2018; 21(3): 245–253.
  • Baxley C, Weinstock J, Lustman PJ, Garner AA. The influence of anxiety sensitivity on opioid use disorder treatment outcomes. Exp Clin Psychopharmacol 2019; 27(1): 64–77.
  • Gülen B. Eroin Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Otomatik Düşünceleri Üst Bilişsel Model ve Stresle Başa Çıkma Tarzının Değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul: Işık Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, 2019.
  • Aydoğan Ü, Doğaner YÇ, Borazan E, Kömürcü Ş, et al. Kanser hastalarında depresyon ve anksiyete düzeyleri ve hastalıkla başa çıkma tutumlarının ilişkisi. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2012; 16(2): 55–60.
  • Savitsky B, Findling Y, Ereli A, Hendel T. Anxiety and coping strategies among nursing students during the covid-19 pandemic. Nurse Educ Pract 2020; 46: 102809.
  • Garnefski N, Legerstee J, Kraaij VV, et al. Cognitive coping strategies and symptoms of depression and anxiety: a comparison between adolescents and adults. J Adolesc 2002; 25(6): 603–611.
  • Rodman SA, Daughters SB. Distress tolerance and rational-emotive behavior therapy: A new role for behavioral analogue tasks. J Ration Emot Cogn Behav Ther 2009; 27(2): 97-120.

Opiyat Kullanım Bozukluğu Olan Bireylere Uygulanan Psikoeğitimlerin Bireylerin Baş Etme Stratejileri ve Anksiyete Düzeylerine Etkisi

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 4, 397 - 409

Nesteren Uygun , Itır Tarı Cömert

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı opiyat kullanım bozukluğu olan hastalara uygulanan psikoeğitimlerin hastaların baş etme stratejileri ve anksiyete düzeylerine etkisi incelenmesidir. Ayrıca baş etme stratejileri ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin de incelenmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Alkol Madde Tedavi Merkezi (AMATEM) kliniğinde tedavi gören, 18-50 yaş arası Opiyat Kullanım Bozukluğu tanısı almış 65 erkek hasta örnekleme dahil edilmiştir. Veri toplamak amacıyla Demografik Bilgi Formu, Başa Çıkma Tutumları Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların psikoeğitimler sonrasında genel başa çıkma tutumları, kendine yardım, yaklaşım ve uyum sağlama puanlarının anlamlı düzeyde yükseldiği; sakınma-kaçınma, kendine ceza ve anksiyete puanlarının ise azaldığı görülmüştür.
Sonuç: Opiyat kullanım bozukluğu olan bireylere tedavi gördükleri merkezde bağımlılık üzerine verilen psikoeğitimlerin, hastalarda baş etme stratejilerinin geliştirilmesi ve anksiyete düzeyinin azaltılması açısından olumlu değişikliklere katkı sağladığı görülmüş olup bu psikoeğitimlerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Opioid Kullanım Bozukluğu psikoeğitim baş etme stratejileri anksiyete

Kaynakça

  • Uzbay T. Madde Bağımlılığı: Tüm Boyutlarıyla Bağımlılık ve Bağımlılık Yapan Maddeler. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevi, 2015.
  • Ögel K. Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık. 2017:156.
  • United Nations Office on Drug and Crime. World Drug Report, 2024. Vienna: United Nations Office on Drug and Crime, 2024.
  • EUDA. European Drug Report 2024: Trends and Developments (EMCDDA), 2024. Lisbon: EUDA, 2024.
  • TUBİM. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) Raporu 2024. Ankara: İçişleri Bakanlığı, 2024.
  • Sağlık Bakanlığı. Uyuşturucu ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi. Ankara: Sağlık Bakanlığı, 2024.
  • Ögel K, Koç C, Karalar B, Başabak A, et al. Effectiveness of an addiction treatment program called SAMBA: A pilot study. Klin Psikofarmakoloji Bult. 2011; 21(2): 150–151.
  • Lai HMX, Cleary M, Sitharthan T, Hunt GE. Prevalence of comorbid substance use, anxiety and mood disorders in epidemiological surveys, 1990-2014: A systematic review and meta-analysis. Drug Alcohol Depend 2015; 154(1): 1–13.
  • Sevinçok L, Küçükardali Y, Dereboy Ç, Dereboy F. Genç erkeklerde madde kullanımı: Sosyodemografik özellikler ve psikiyatrik tanılar. Turk Psikiyatri Derg 2000; 11(1): 40–48.
  • Yalçın H. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Işlevsel Olmayan Tutumlar, Depresyon Ve Anksiyete Düzeyleri Açısından Incelenmesi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Yüksek Lisans tezi. Gaziantep: Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, 2018.
  • Lejuez CW, Paulson A, Daughters SB, Bornovalova MA, et al. The association between heroin use and anxiety sensitivity among inner-city individuals in residential drug use treatment. Behav Res Ther 2006; 44(5): 667–677.
  • Marlatt GA, Gordon JR. Determinants of Relapse. Implications for the Maintenance of Behavior Change. In: Davidson ve PO, Davidson Çev SM, editors. Behavioral Medicine: Changing Health Lifestyles. New York: Brunner/Mazel; 1980.
  • Ercan HY, Yargıç IL, Karagözoğlu C. Alkol ve madde bağımlılığı tedavisi gören yetişkinlerde düzenli egzersizin kaygı, depresyon ve yasam kalitesine etkisi. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17(1): 33–42.
  • Endler NS, Parker JDA. Multidimensional assessment of coping: a theoretical analysis. J Pers Soc Psychol 1990; 58(5): 844–854.
  • Tremblay PF, King PR. State and trait anxiety, coping styles and depression among psychiatric inpatients. Can J Behav Sci 1994; 26(4): 505–519.
  • Erdem M, Çelik C, Doruk A, Özgen F, et al. Genç Erişkin kekemelik vakalarında anksiyete düzeyi ile başa çıkma tutumlarının ilişkisi. Yeni Symposium. 2011; 49(2): 77–82.
  • Folkman S, Lazarus RS. If it changes it must be a process: study of emotion and coping during three stages of a college examination. J Pers Soc Psychol 1985; 48(1): 150–170.
  • Folkman S, Lazarus RS, Gruen RJ, DeLongis A. Appraisal, coping, health status, and psychological symptoms. J Pers Soc Psychol 1986; 50(3): 571–579.
  • Lazarus RS. Stres and Adjustment. Patterns of Adjustment (3. Baskı). McGraw-Hill Book Company, 1976.
  • Erbay E, Oğuz N, Yıldırım B, Fırat E. Alkol ve madde bağımlılığı olan bireylerin başa çıkma tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2016; 20(3): 597–609.
  • Sağkal T. Alkol ve Madde Bağımlılığında Öğrenilmiş Güçlülüğün Incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi, İ2005.
  • Carver CS, Scheier MF, Weintraub JK. Assessing coping strategies: a theoretically based approach. J Pers Soc Psychol 1989; 56(2): 267–283.
  • Zuckerman M, Gagne M. The COPE revised: Proposing a 5-factor model of coping strategies. J Res Pers 2003; 37(3): 169–204.
  • Dicle AS, Ersanlı K. Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeğinin Türkçeye uyarlama geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2015; 3(16): 111–126.
  • Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: psychometric properties. J Consult Clin Psychol 1988; 56(6): 893–897.
  • Ulusoy M, Sahin NH, Erkmen H. Turkish version of the Beck Anxiety Inventory: psychometric properties. J Cogn Psychother 1998; 12.
  • Ögel K, Koç C, Karalar B, Başabak A, et al. SAMBA isimli bir bağımlılık tedavi programının etkinlik çalışması. Klin Psikofarmakoloji Bult. 2011; 21(2): 150–151.
  • Ögel K, Bilici R, Bahadır GG, Maçkan A, et al. Denetimli serbestlikte, sigara, alkol madde bağımlılığı tedavi programı (SAMBA) uygulamasının etkinliği. Anadolu Psikiyatri Derg 2016; 17(4): 270–277.
  • SAMBA. Sigara, Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Programı. https://www.samba.info.tr/sambay.asp (Accessed 08.02.2025)
  • Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivarite Statistics. Boston: Ally and Bacon, 2001.
  • Tipigil ES, Baysan L. Denetimli serbestlik uygulanan bağımlı hastalarda psikoeğitimin bireysel başetme ve umut-umutsuzluk düzeylerine etkisi. Bağımlılık Dergisi. 2021; 22(1): 53–64.
  • Kargın M. Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylere Uygulanan Relaps Önleme Psikoeğitim Programının Relaps Oranı, Sosyal İşlevsellik, Algılanan Esenlik ve Stresle Baş Etme Biçimlerine Etkisi. (Doktora tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Psikiyatri Hemşireliği A.B.D, 2017.
  • Uğurlu TT, Oğuzhanoğlu NK, Ateşcı F. Effect of psychodrama group therapy on remission and relapse in opioid dependence. Noro Psikiyatr Ars 2020; 57(3): 197–203.
  • Karabulut V, Evren C. The relationship of suicide attempt story and stress coping style among the patients with opioid substitution therapy (tur). J Clin Psychiatry 2018; 21(3): 245–253.
  • Baxley C, Weinstock J, Lustman PJ, Garner AA. The influence of anxiety sensitivity on opioid use disorder treatment outcomes. Exp Clin Psychopharmacol 2019; 27(1): 64–77.
  • Gülen B. Eroin Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Otomatik Düşünceleri Üst Bilişsel Model ve Stresle Başa Çıkma Tarzının Değerlendirilmesi. (Yüksek lisans tezi). İstanbul: Işık Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul, 2019.
  • Aydoğan Ü, Doğaner YÇ, Borazan E, Kömürcü Ş, et al. Kanser hastalarında depresyon ve anksiyete düzeyleri ve hastalıkla başa çıkma tutumlarının ilişkisi. Türk Aile Hekimliği Dergisi 2012; 16(2): 55–60.
  • Savitsky B, Findling Y, Ereli A, Hendel T. Anxiety and coping strategies among nursing students during the covid-19 pandemic. Nurse Educ Pract 2020; 46: 102809.
  • Garnefski N, Legerstee J, Kraaij VV, et al. Cognitive coping strategies and symptoms of depression and anxiety: a comparison between adolescents and adults. J Adolesc 2002; 25(6): 603–611.
  • Rodman SA, Daughters SB. Distress tolerance and rational-emotive behavior therapy: A new role for behavioral analogue tasks. J Ration Emot Cogn Behav Ther 2009; 27(2): 97-120.
Toplam 40 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Madde Bağımlılığı
Bölüm Araştırma
Yazarlar

Nesteren Uygun 0000-0001-8542-5785

Itır Tarı Cömert 0000-0002-6032-4416

Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 23 Ocak 2025
Kabul Tarihi 23 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 26 Sayı: 4

Kaynak Göster

AMA Uygun N, Tarı Cömert I. Opiyat Kullanım Bozukluğu Olan Bireylere Uygulanan Psikoeğitimlerin Bireylerin Baş Etme Stratejileri ve Anksiyete Düzeylerine Etkisi. Bağımlılık Dergisi. 26(4):397-409.

Bağımlılık Dergisi - Journal of Dependence