Öz
“Ağır”, “katı” ve “sağlam” olarak tabir ettiği moderniteden “hafif”, “sıvı” ve “akışkan” moderniteye geçişi inceleyen Zygmunt Bauman günümüz toplumunun durumunu “akışkan modernite” kavramıyla tanımlamaktadır. Hızla değişen, dönüşen, güvensizliğin, geçiciliğin ve belirsizliğin norm olarak kabul edildiği akışkan modernitede toplumsal olgular ve olaylar da olduğu yerde kalmamakta; küresel değişim sürecinde değişim ve dönüşümün hem öznesi hem de nesnesi olmaktadır. Mikro, mezzo ve makro düzlemde vuku bulan bu süreçte bireysel ve toplumsal yaşlılık da payına düşeni alır. Sanayi sonrası toplumlarda küreselleşme ve uluslararası hareketlilik ile birlikte sınırların flulaştığı ya da ortadan kaybolduğu yeni bir toplum düzeni olarak da açıklanabilecek akışkan modernitede, yaşlılık da bireysel ve toplumsal anlamda değişip dönüşmekte ve “akışkanlaşmaktadır”. Bu çalışma bireylerin gündelik yaşam pratikleri ve toplumsal gerçeklik ilişkiselliğinde yaşlılık deneyiminin bireysel ve toplumsal anlamda ve toplumun farklı kesimlerinde farklılaştığını, farklı toplumsal arenalarda yaşlılık deneyimi ve paralel olarak yaşlılık algısının da değişip dönüştüğünü ve esnediğini iddia etmektedir. Ortalama ömrün uzadığı, doğum oranlarının düştüğü günümüzde her bir yaşlının kendi yaşam serüveninde, beklenti ve ihtiyaçlarının farklılığı göz önüne alındığında yaşlılık sürecini biricik yaşadığı görülmektedir. Bu nedenle toplumun tüm kesimlerini kapsayan genel geçer bir yaşlılık tanımının mümkün ve/ya verimli olamayacağı düşünülmektedir. Dolayısıyla bu çalışma söz konusu dönüşümü açıklayabilmek için yeni bir kavram önerisi olarak “akışkan yaşlılık” kavramını ileri sürmektedir. “Akışkan yaşlılık” kavramıyla her biri biricik olan yaşlıların yaşlılık süreçlerini, deneyimlerini de biricik yaşadıkları fikrinden hareketle post-modern bir yaşlılık tahayyülüne ulaşılmak amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Çalışma teorik bir çalışma olduğu için Etik Kurul Onayına gerek yoktur.
Destekleyen Kurum
Yok
Teşekkür
Yok
Kaynakça
- Alpman, P. (2018). Sosyal Teorinin Konusu Olarak Kimlik: Sosyal İnşacı Yaklaşım. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 1-28.
- Bauman, Z. (1991). Modernity and Ambivalence. Cornell University Press.
- Bauman, Z. (2002). Society Under Siege. Polity Press.
- Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2005). Education in Liquid Modernity. The Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies, 27(4), 303-317.
- Bauman, Z. (2012a). Akışkan Aşk. (I. Ergüden, Çev.). Versus Yayınları.
- Bauman, Z. (2012b). Akışkan Modern Dünyadan 44 Mektup. (P. Siral, Çev.). Habitus Yayınları.
- Bauman, Z. (2013). Postmodernite ve Hoşnutsuzlukları. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2015). Akışkan Modern Toplumda Kültür. (İ. Çapcıoğlu ve F. Ömek, Çev.). Atıf Yayınları.
- Bauman, Z. (2017a). Akışkan Modernite. (S.O. Çavuş, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2017b). Kimlik: Benedotto Vecchi Tarafından Gerçekleştirilmiş Söyleşiler. (M. Hazır, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
- Bauman, Z. (2018). Akışkan Hayat. (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2020). Akışkan Korku. (C. Atay, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Beck, U. (1992). Risk Society: Towards a New Modernity. Sage
- Berger, P. & Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İ̇nşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İ̇ncelemesi. (V. S. Öğütle, Çev.). Paradigma Yayınları.
- Blackshaw, T. (2005). Zygmunt Bauman. Routledge.
- Blumer, H. (1986). Symbolic Interactionism: Perspective and Method. University of California Press.
- Bryant, A. (2007). Liquid Modernity, Complexity and Turbulence. Theory, Culture & Society, 24(1), 127-135.
- Bulduk, M. F. & Şahin, S. (2019). Yaşlılık Döneminde Sosyal İlişkiler ve Kuşaklararası İlişkiler. D. Say Şahin (Ed.), Yaşlılık Sosyolojisi içinde (1. Baskı, s.157-174). Ekin Yayıncılık.
- Bulut, Ü. ve Özçakar, N. (1999). Nasıl Yaşlanıyoruz?. The Journal of Turkish Family Physician, 3(1), 1-5.
- Burr, V. (1995). An Introduction to Social Constructionism. Routledge.
- Çağlar, T. (2015). Türkiye ve Almanya'da Karşılaştırmalı Yaşlı Bakım Model ve Uygulamaları. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- De Beauvoir, S. (1970). Old Age. Penguin.
- Down, S.& Reveley, J. (2009). Between Narration And Interaction: Situating The First-Line Supervisor Identity Work. Human Relations, 62, 379-401.
- Featherstone, M. & Hepworth, A. (2005). Images of Ageing: Cultural Representations of Later Life. V. Bengtson, P. Coleman, T. Kirkwood ve M. Johnson (Eds.). The Cambridge Handbook of Age and Aging içinde (s.354-362). Cambridge University.
- Fichter, J. (2011). Sosyoloji Nedir?. (N. Çelebi, Çev.). Anı Yayıncılık.
- Garrett, P. M. (2012). From ‘Solid Modernity’ to ‘Liquid Modernity’? Zygmunt Bauman and Social Work. British Journal of Social Work, 42(4), 634-651.
- Giddens, A. (1990). The Consequences of Modernity. Polity Press.
- Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity. Polity Press.
- Görgün-Baran, A. (2004). Yaşlılık-Disiplinler Arası Yaklaşım: Sorunlar, Çözümler. V. Kalınkara (Ed.), Yaşlılık Sosyolojisi (1. Baskı, s. 35-57) içinde, Odak Yayınları.
- Görgün-Baran, A. (2016). Yaşlılıkta Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık. H. Ceylan (Ed.). Yaşlılık Sosyolojisi içinde (1. Baskı, s. 77-97). Nobel Yayıncılık.
- Guichard, J., Pouyaud, J. (2015). Processes of Identity Construction in Liquid Modernity: Actions, Emotions, Identifications, and Interpretations. Young, R., Domene, J., Valach, L. (Ed.). Counseling and Action (1. Baskı, s. 91-114) içinde. Springer.
- Gustafson, A. (2015). Zygmunt Bauman and Ignatius: Jesuit Values and Higher Education in an Age of Liquid Modernity. Jesuit Higher Eduction, A Journal, 4(2), 57-70.
- Hall, J. (2017). Bauman Líquido. Revista Mexicana de Ciencias Políticas Sociales, 62(230), 273-266.
- Irmak Yaşar, H. S. (2021). Yaşlılara Uzun Süreli Bakım Verilmesine Yönelik Tutumların Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, İstanbul.
- İçli, G. (2016). Sosyal Statü ve Rol Bağlamında Yaşlılık. H. Ceylan (Ed.) Yaşlılık Sosyolojisi (s.41-60) içinde. Nobel Yayıncılık.
- Kalınkara, V. (2016). Temel Gerontoloji: Yaşlılık Bilimi. Nobel Yayıncılık.
- Körükçü, Ö. & Vural, Bilgin. K. (2019). Kuşaklararası Kültür Aktarımı. V. Kalınkara (Ed.) Yaşlılık Yeni Yüzyılın Gerçeği. Nobel Yayıncılık.
- Lee, R L. (2005). Bauman, Liquid Modernity and Dilemmas of Development. Thesis Eleven, 83(1), 61-77.
- Lee, R. L. (2006). Reinventing Modernity: Reflexive Modernization vs Liquid Modernity vs Multiple Modernities. European Journal of Social Theory, 9(3), 355-368.
- Mirzakulova, G. (2024). Social Isolation of Elderly People in Urban Spaces. The Journal of Psychology & Sociology, 90(3), 102-114.
- Murphy, J. & Longino, C. (1997). Toward a Postmodern Understanding of Aging and Identity. Journal of Aging and Identity, 2(2), 81–89.
- Palese, E. (2013). Zygmunt Bauman. Individual and Society in The Liquid Modernity. Springer Plus, 2(1), 1-4.
- Rasborg, K., & Rasborg, K. (2021). Reflexive modernity. Ulrich Beck: Theorising World Risk Society and Cosmopolitanism, 85-109.
- Ray, L. (2007). From Postmodernity to Liquid Modernity: What is in A Metaphor?. A. Elliott (Ed.) The Contemporary Bauman içinde (s. 63-80). Routledge.
- Russell, C. (2024). The aging experience. Taylor & Francis.
- Şentürk, M. & Ceylan, H. (2015). İstanbul’da Yaşlanmak: İstanbul’da Yaşlıların Mevcut Durumu Araştırması. Açılım Kitap.
- Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık Sosyolojisi: Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri. Dora Yayıncılık.
- Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de Yaşlılık ve Yaşlanmak. Anahtar Kitaplar.
- Wagg, E., Blyth, F. M., Cumming, R. G., & Khalatbari-Soltani, S. (2021). Socioeconomic position and healthy ageing: A systematic review of cross-sectional and longitudinal studies. Ageing Research Reviews, 69, 101365.
- Vogel, M. P. & Oschmann, C. (2013). Cruising Through Liquid Modernity. Tourist Studies 13(1), 62-80.
Öz
Zygmunt Bauman, who examines the transition from “heavy”, “steady” and “solid” modernity to “light”, “fluid” and “liquid” modernity, defines today's society with the concept of “liquid modernity”. In liquid modernity, where rapidly changing and transforming, insecurity, transience and uncertainty are accepted as the norm, social facts and events do not remain where they are; In the process of global change, it becomes both the subject and the object of change and transformation. Individual and social ageing also takes its share in this process, which occurs on micro, mezzo and macro levels. In liquid modernity, which can be explained as a new social order in which borders blur or disappear with globalization and international mobility in post-industrial societies, old age changes and transforms individually and socially and becomes "liquid". This study claims that the experience of ageing differs in individual and social sense and in different segments of the society in relation to daily life practices and social reality of individuals, and that the experience of ageing and, in parallel, the perception of ageing in different social arenas also change, transform and stretch. In liquid modernity, which can be explained as a new social order in which borders blur or disappear with globalization and international mobility in post-industrial societies, ageing changes and transforms individually and socially and becomes "liquid". For this reason, it is thought that a general definition of old age that covers all segments of society will not be possible and/or efficient. In order to explain this transformation, this study puts forward the concept of “liquid ageing” as a new concept proposal. With the concept of “liquid ageing”, it is aimed to reach a post-modern imagination of old age, based on the idea that the elderly, each of whom is unique, experience their ageing processes and experiences uniquely.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alpman, P. (2018). Sosyal Teorinin Konusu Olarak Kimlik: Sosyal İnşacı Yaklaşım. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 1-28.
- Bauman, Z. (1991). Modernity and Ambivalence. Cornell University Press.
- Bauman, Z. (2002). Society Under Siege. Polity Press.
- Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2005). Education in Liquid Modernity. The Review of Education, Pedagogy, and Cultural Studies, 27(4), 303-317.
- Bauman, Z. (2012a). Akışkan Aşk. (I. Ergüden, Çev.). Versus Yayınları.
- Bauman, Z. (2012b). Akışkan Modern Dünyadan 44 Mektup. (P. Siral, Çev.). Habitus Yayınları.
- Bauman, Z. (2013). Postmodernite ve Hoşnutsuzlukları. (İ. Türkmen, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2015). Akışkan Modern Toplumda Kültür. (İ. Çapcıoğlu ve F. Ömek, Çev.). Atıf Yayınları.
- Bauman, Z. (2017a). Akışkan Modernite. (S.O. Çavuş, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2017b). Kimlik: Benedotto Vecchi Tarafından Gerçekleştirilmiş Söyleşiler. (M. Hazır, Çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
- Bauman, Z. (2018). Akışkan Hayat. (A. E. Pilgir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Bauman, Z. (2020). Akışkan Korku. (C. Atay, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
- Beck, U. (1992). Risk Society: Towards a New Modernity. Sage
- Berger, P. & Luckmann, T. (2008). Gerçekliğin Sosyal İ̇nşası: Bir Bilgi Sosyolojisi İ̇ncelemesi. (V. S. Öğütle, Çev.). Paradigma Yayınları.
- Blackshaw, T. (2005). Zygmunt Bauman. Routledge.
- Blumer, H. (1986). Symbolic Interactionism: Perspective and Method. University of California Press.
- Bryant, A. (2007). Liquid Modernity, Complexity and Turbulence. Theory, Culture & Society, 24(1), 127-135.
- Bulduk, M. F. & Şahin, S. (2019). Yaşlılık Döneminde Sosyal İlişkiler ve Kuşaklararası İlişkiler. D. Say Şahin (Ed.), Yaşlılık Sosyolojisi içinde (1. Baskı, s.157-174). Ekin Yayıncılık.
- Bulut, Ü. ve Özçakar, N. (1999). Nasıl Yaşlanıyoruz?. The Journal of Turkish Family Physician, 3(1), 1-5.
- Burr, V. (1995). An Introduction to Social Constructionism. Routledge.
- Çağlar, T. (2015). Türkiye ve Almanya'da Karşılaştırmalı Yaşlı Bakım Model ve Uygulamaları. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
- De Beauvoir, S. (1970). Old Age. Penguin.
- Down, S.& Reveley, J. (2009). Between Narration And Interaction: Situating The First-Line Supervisor Identity Work. Human Relations, 62, 379-401.
- Featherstone, M. & Hepworth, A. (2005). Images of Ageing: Cultural Representations of Later Life. V. Bengtson, P. Coleman, T. Kirkwood ve M. Johnson (Eds.). The Cambridge Handbook of Age and Aging içinde (s.354-362). Cambridge University.
- Fichter, J. (2011). Sosyoloji Nedir?. (N. Çelebi, Çev.). Anı Yayıncılık.
- Garrett, P. M. (2012). From ‘Solid Modernity’ to ‘Liquid Modernity’? Zygmunt Bauman and Social Work. British Journal of Social Work, 42(4), 634-651.
- Giddens, A. (1990). The Consequences of Modernity. Polity Press.
- Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity. Polity Press.
- Görgün-Baran, A. (2004). Yaşlılık-Disiplinler Arası Yaklaşım: Sorunlar, Çözümler. V. Kalınkara (Ed.), Yaşlılık Sosyolojisi (1. Baskı, s. 35-57) içinde, Odak Yayınları.
- Görgün-Baran, A. (2016). Yaşlılıkta Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık. H. Ceylan (Ed.). Yaşlılık Sosyolojisi içinde (1. Baskı, s. 77-97). Nobel Yayıncılık.
- Guichard, J., Pouyaud, J. (2015). Processes of Identity Construction in Liquid Modernity: Actions, Emotions, Identifications, and Interpretations. Young, R., Domene, J., Valach, L. (Ed.). Counseling and Action (1. Baskı, s. 91-114) içinde. Springer.
- Gustafson, A. (2015). Zygmunt Bauman and Ignatius: Jesuit Values and Higher Education in an Age of Liquid Modernity. Jesuit Higher Eduction, A Journal, 4(2), 57-70.
- Hall, J. (2017). Bauman Líquido. Revista Mexicana de Ciencias Políticas Sociales, 62(230), 273-266.
- Irmak Yaşar, H. S. (2021). Yaşlılara Uzun Süreli Bakım Verilmesine Yönelik Tutumların Değerlendirilmesi: İstanbul Örneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, İstanbul.
- İçli, G. (2016). Sosyal Statü ve Rol Bağlamında Yaşlılık. H. Ceylan (Ed.) Yaşlılık Sosyolojisi (s.41-60) içinde. Nobel Yayıncılık.
- Kalınkara, V. (2016). Temel Gerontoloji: Yaşlılık Bilimi. Nobel Yayıncılık.
- Körükçü, Ö. & Vural, Bilgin. K. (2019). Kuşaklararası Kültür Aktarımı. V. Kalınkara (Ed.) Yaşlılık Yeni Yüzyılın Gerçeği. Nobel Yayıncılık.
- Lee, R L. (2005). Bauman, Liquid Modernity and Dilemmas of Development. Thesis Eleven, 83(1), 61-77.
- Lee, R. L. (2006). Reinventing Modernity: Reflexive Modernization vs Liquid Modernity vs Multiple Modernities. European Journal of Social Theory, 9(3), 355-368.
- Mirzakulova, G. (2024). Social Isolation of Elderly People in Urban Spaces. The Journal of Psychology & Sociology, 90(3), 102-114.
- Murphy, J. & Longino, C. (1997). Toward a Postmodern Understanding of Aging and Identity. Journal of Aging and Identity, 2(2), 81–89.
- Palese, E. (2013). Zygmunt Bauman. Individual and Society in The Liquid Modernity. Springer Plus, 2(1), 1-4.
- Rasborg, K., & Rasborg, K. (2021). Reflexive modernity. Ulrich Beck: Theorising World Risk Society and Cosmopolitanism, 85-109.
- Ray, L. (2007). From Postmodernity to Liquid Modernity: What is in A Metaphor?. A. Elliott (Ed.) The Contemporary Bauman içinde (s. 63-80). Routledge.
- Russell, C. (2024). The aging experience. Taylor & Francis.
- Şentürk, M. & Ceylan, H. (2015). İstanbul’da Yaşlanmak: İstanbul’da Yaşlıların Mevcut Durumu Araştırması. Açılım Kitap.
- Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık Sosyolojisi: Yaşlılığın Toplumsal Yörüngeleri. Dora Yayıncılık.
- Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de Yaşlılık ve Yaşlanmak. Anahtar Kitaplar.
- Wagg, E., Blyth, F. M., Cumming, R. G., & Khalatbari-Soltani, S. (2021). Socioeconomic position and healthy ageing: A systematic review of cross-sectional and longitudinal studies. Ageing Research Reviews, 69, 101365.
- Vogel, M. P. & Oschmann, C. (2013). Cruising Through Liquid Modernity. Tourist Studies 13(1), 62-80.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kent Sosyolojisi ve Toplum Çalışmaları, Sosyoloji (Diğer) |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 18 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 20 Eylül 2024 |
| Kabul Tarihi | 11 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 1 |
