Klinik Araştırma
BibTex RIS Kaynak Göster

The Effect of Self-Care Strength and Affecting Factors on their Perceptions of Exercise Barriers and Benefits in Individuals with Dialysis

Yıl 2025, , 21 - 30, 26.04.2025

Zehra Eskimez , Pınar Yeşil Demirci , Saliha Bozdoğan Yeşilot

https://doi.org/10.58605/bingolsaglik.1601332

Öz

The study examined the influence of self-care strength and affecting factors on their perceptions of exercise barriers and benefits in ındividuals with dialysis. This was a cross-sectional study. The population was all individuals with dialysis living in Adana. The sample was calculated with power analysis, at least 149 individuals. The study was completed with 162 individuals receiving dialysis treatment. The data were collected using the "Personal Information Form," "Self-Care Strength Scale for Dialysis Patients (SSSDP)," and "Scale of Exercise Benefits/Barriers in Dialysis Patients (SEBDP) forms. The mean age of the study participants was 42.69±12.63 years, the participants' mean total SSSDP score was 29.92±5.4, the Barriers of Exercise score was 36.14±5.46, and the Exercise Benefits score was 30,72±5,08. The model for exercise barriers explains 14.1% of the variance and for exercise benefits, on the other hand, explains 23.1% of the variance. The study results indicated that participants' self-care strength levels were moderate, and while they perceived the benefits of exercise, this perception also remained at a moderate level. These findings suggested that regular exercise significantly impacts perceived barriers and benefits and that education level and health status played a critical role in shaping exercise perceptions.

Anahtar Kelimeler

dialysis patients self-care Exercise benefits/barriers

Etik Beyan

Ethics approval (2022-128/45) was provided by the Scientific Research and Publication Ethics Committee of X University. Participants provided their verbal and written consent through a web form that featured an acceptance button at the top of the page.

Teşekkür

We want to thank all individuals receiving dialysis treatment who participated in the study and Ç.Ü. Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee.

Kaynakça

  • Ammirati AL. Chronic kidney disease. Revista da Associação Médica Brasileira 2020; 66(1): 03-09. doi: https://doi.org/10.1590/1806-9282.66.S1.3
  • Collins, A. J., Foley, R. N., Gilbertson, D. T., & Chen, S. C. "United States Renal Data System public health surveillance of chronic kidney disease and end-stage renal disease." Kidney international supplements. 2015; 5 (1): 12-7.
  • Süleymanlar, G., Ateş, K., & Seyahi, N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon–Registry 2019. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, Ankara, 2020. ISBN 978-605–62465–0–0.
  • MS Ç. Hemodiyaliz hastalarında optimal yaşam kalitesinin sağlanması. Hemodiyaliz Hemşireliği El Kitabı. in Akoğlu E, editor. Ankara: Takav Matbaacılık Yayıncılık, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2000;61-6.
  • Akbolat M, Amarat M, Doğanyiğit PB. Sağlık okuryazarlığının yaşam kalitesine etkisinde özbakım gücünün aracı rolü. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2022; 11(1): 69-75.https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.976062
  • Parlak AG, Akgün ŞZ. The Effect of Covid 19 Fear On Quality of Life In Hemodialysis Patients: A Correlation Study In Turkey - Covid 19 Korkusunun Hemodiyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesine Etkisi: Türkiye'de Bir Korelasyon Çalışması. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi- Journal of Samsun Health Sciences 2021; 6(2): 367-382. https://doi.org/10.47115/jshs.882164
  • Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A. Hemodiyaliz hastalarında yaşam kalitesi ve öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2009; 25(1):87-100.
  • Santana MBA, Silva DMGVD, Echevarría-Guanilo ME, Lopes SGR, Romanoski PJ, Böell JEW. Self-care in individuals with chronic kidney disease on hemodialysis. Revista Gaúcha de Enfermagem 2021; 41: e20190220.https://doi.org/10.1590/1983-1447.2020.20190220
  • Avanji FSI, Alavi NM, Akbari H, Saroladan S. Self-care and its predictive factors in hemodialysis patients. Journal of Caring Sciences. 2021; 10(3): 153.https://doi.org/10.34172/jcs.2021.022
  • Ören B, Enç N. Development and psychometric testing of the self-care agency scale for patients undergoing long-term dialysis in Turkey. Journal of Renal Care. 2014; (4): 266–273.https://doi.org/10.1111/jorc.12098
  • Muz G, Eglence R. The evaluation of self care ability and self efficacy of patients receiving hemodialysis. Balıkesir Health Science Journal. 2013; 2(1):15-21.
  • Sis ÇA, Aksoy DY. Gebelerin Öz Bakım Gücü ile Sağlık Uygulamaları Düzeylerinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.2019; 111-119.
  • Moattari M, Ebrahimi M, Sharifi N, Rouzbeh J. The effect of empowerment on the self-efficacy, quality of life and clinical and laboratory indicators of patients treated with hemodialysis: a randomized controlled tria. Health and Quality of Life Outcomes. 2012; 10:1-10.https://doi.org/10.1186/1477-7525-10-115
  • Varol E, Sivrikaya SK. Kronik böbrek yetmezliğinde yaşam kalitesi ve hemşirelik. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi.2018; 8(2): 89-96.
  • Theofilou P. Quality of life in patients undergoing hemodialysis or peritoneal dialysis treatment. J Clin Med Res. 2011; 3(3):132-138.https://doi.org/10.4021/jocmr552w
  • O’Connor E, Koufaki P, Clark R, Lindup H, Mercer TH et al. Renal rehabilitation: the benefits, barriers and exercise options. Journal of Renal Nursing. 2014; 6(1): 29-33. https://doi.org/10.12968/jorn.2014.6.1.29
  • Taş D, Akyol A. Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeği” nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2019; 14(1): 17-25.
  • Zheng J, You LM, Lou TQ, Chen NC, Lai DY et al. Development and psycometric evaluation of the dialysis patient perceived exercise benefits and barriers scale. International Journal of Nursing Studies. 2010; 47(2): 166-180. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2009.05.023
  • Mohamed S, El-Fouly Y, El-Deeb M. Impact of a Designed Self-Care Program on Selected Outcomes Among Patients Undergoing Hemodialysis. Impact Journals. 2016; 73-90.
  • Koşar C, Besen D. Kronik Hastalıklarda Hasta Aktifliği: Kavram Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2015; 45-51.
  • Doğru BV, Kasar KS. Hemodiyaliz hastalarının fiziksel aktivite düzeyleri, algılanan egzersiz yararları, engelleri ve ilişkili faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi.2022; 9(1): 10-16.https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1101814
  • Kalender N, Tosun N. Determination of the relationship between adequacy of dialysis and quality of life and self-care agency. Journal of Clinical Nursing. 2013; 23: 820–828.https://doi.org/10.1111/jocn.12208
  • Alemdar H, Pakyüz SÇ. Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2015; 10(2): 19-30.
  • Karahan D, Şahin İ. Evaluation of hepatosteatosis and gallstone disease in patients with chronic kidney disease. Hemodialysis International. 2024; 343-350.https://doi.org/10.1111/hdi.13151
  • Ghafourifard M, Mehrizade B, Hassankhani H, Heidari M. Hemodialysis patients perceived exercise benefits and barriers: the association with health-related quality of life. BMC nephrology. 2021; 22: 1-9.https://doi.org/10.1186/s12882-021-02292-3
  • Wilkinson TJ, Clarke AL, Nixon DG, Hull KL, Song Y, Burton JO, et al. Prevalence and correlates of physical activity across kidney disease stages: an observational multicentre study. Nephrology Dialysis Transplantation. 2021; 36(4): 641-9. doi:10.1093/ndt/gfz235
  • Akkoyun M, Özer Z. Determination of Exercise Barriers in Patients Undergoing Hemodialysis. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2021; 16(3): 102-114.https://doi.org/10.47565/ndthdt.2021.38
  • Li T, Lv A, Xu N, Huang M, Su Y, Zhang B et al. Barriers and facilitators to exercise in haemodialysis patients: a systematic review of qualitative studies. Journal of Advanced Nursing. 2021; 77(12): 4679-4692.https://doi.org/10.1111/jan.14960
  • Kontos PC, Miller KL, Brooks D, Jassal SV, Spanjevic L, Devins GM et al. Factors influencing exercise participation by older adults requiring chronic hemodialysis: a qualitative study. International urology and nephrology. 2007; 39: 1303-1311.https://doi.org/10.1007/s11255-007-9265-z
  • Wilund KR, Jeong JH, Greenwood SA. Addressing myths about exercise in hemodialysis patients. In: Seminars in dialysis 2019: Wiley Online Library; 2019; p. 297–302.https://doi.org/10.1111/sdi.12815
  • Wu X, Yang L, Wang Y, Wang C, Hu R, Wu Y. Effects of combined aerobic and resistance exercise on renal function in adult patients with chronic kidney disease: a systematic review and meta-analysis. Clinical Rehabilitation. 2020; 34(7): 851-65. https://doi.org/10.1177/0269215520924459
  • Bakaloudi DR, Siargkas A, Poulia KA. Dounousi E, Chourdakis M. The effect of exercise on nutritional status and body composition in hemodialysis: A Systematic Review. Nutrients. 2020; 12(10): 3071. https://doi.org/10.3390/nu12103071

Diyaliz Hastalarında Öz Bakım Gücünün ve Etkileyen Faktörlerin Egzersiz Engelleri ve Faydaları Algılarına Etkisi

Yıl 2025, , 21 - 30, 26.04.2025

Zehra Eskimez , Pınar Yeşil Demirci , Saliha Bozdoğan Yeşilot

https://doi.org/10.58605/bingolsaglik.1601332

Öz

Çalışmada, diyalizli bireylerde öz bakım gücünün ve etkileyen faktörlerin egzersiz engelleri ve faydalarına ilişkin algıları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Bu kesitsel bir çalışmadır. Popülasyon, Adana'da yaşayan tüm diyalizli bireylerden oluşmuştur. Örneklem, güç analizi ile hesaplanmıştır, en az 149 birey. Çalışma, diyaliz tedavisi gören 162 bireyle tamamlanmıştır. Veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Diyaliz Hastaları İçin Öz Bakım Gücü Ölçeği (SSSDP)” ve “Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/ Engelleri Ölçeği (SEBDP)” formları kullanılarak toplandı. Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 42,69±12,63 yıl, katılımcıların toplam SSSDP puanı ortalaması 29,92±5,4, Egzersiz Engelleri puanı 36,14±5,46 ve Egzersiz Yararları puanı 30,72±5,08 idi. Egzersiz engelleri için model varyansın %14,1'ini, egzersiz yararları için ise varyansın %23,1'ini açıklamaktadır. Çalışma sonuçları katılımcıların öz bakım güç düzeylerinin orta düzeyde olduğunu, egzersizin yararlarını algılarken bu algının da orta düzeyde kaldığını göstermiştir. Bu bulgular düzenli egzersizin algılanan engelleri ve yararları önemli ölçüde etkilediğini ve eğitim düzeyi ile sağlık durumunun egzersizi şekillendirmede kritik bir rol oynadığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

diyaliz hastalar öz-bakım egzersiz faydaları/engelleri

Kaynakça

  • Ammirati AL. Chronic kidney disease. Revista da Associação Médica Brasileira 2020; 66(1): 03-09. doi: https://doi.org/10.1590/1806-9282.66.S1.3
  • Collins, A. J., Foley, R. N., Gilbertson, D. T., & Chen, S. C. "United States Renal Data System public health surveillance of chronic kidney disease and end-stage renal disease." Kidney international supplements. 2015; 5 (1): 12-7.
  • Süleymanlar, G., Ateş, K., & Seyahi, N. Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon–Registry 2019. Türk Nefroloji Derneği Yayınları, Ankara, 2020. ISBN 978-605–62465–0–0.
  • MS Ç. Hemodiyaliz hastalarında optimal yaşam kalitesinin sağlanması. Hemodiyaliz Hemşireliği El Kitabı. in Akoğlu E, editor. Ankara: Takav Matbaacılık Yayıncılık, Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2000;61-6.
  • Akbolat M, Amarat M, Doğanyiğit PB. Sağlık okuryazarlığının yaşam kalitesine etkisinde özbakım gücünün aracı rolü. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2022; 11(1): 69-75.https://doi.org/10.53424/balikesirsbd.976062
  • Parlak AG, Akgün ŞZ. The Effect of Covid 19 Fear On Quality of Life In Hemodialysis Patients: A Correlation Study In Turkey - Covid 19 Korkusunun Hemodiyaliz Hastalarında Yaşam Kalitesine Etkisi: Türkiye'de Bir Korelasyon Çalışması. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi- Journal of Samsun Health Sciences 2021; 6(2): 367-382. https://doi.org/10.47115/jshs.882164
  • Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A. Hemodiyaliz hastalarında yaşam kalitesi ve öz bakım gücünün değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi 2009; 25(1):87-100.
  • Santana MBA, Silva DMGVD, Echevarría-Guanilo ME, Lopes SGR, Romanoski PJ, Böell JEW. Self-care in individuals with chronic kidney disease on hemodialysis. Revista Gaúcha de Enfermagem 2021; 41: e20190220.https://doi.org/10.1590/1983-1447.2020.20190220
  • Avanji FSI, Alavi NM, Akbari H, Saroladan S. Self-care and its predictive factors in hemodialysis patients. Journal of Caring Sciences. 2021; 10(3): 153.https://doi.org/10.34172/jcs.2021.022
  • Ören B, Enç N. Development and psychometric testing of the self-care agency scale for patients undergoing long-term dialysis in Turkey. Journal of Renal Care. 2014; (4): 266–273.https://doi.org/10.1111/jorc.12098
  • Muz G, Eglence R. The evaluation of self care ability and self efficacy of patients receiving hemodialysis. Balıkesir Health Science Journal. 2013; 2(1):15-21.
  • Sis ÇA, Aksoy DY. Gebelerin Öz Bakım Gücü ile Sağlık Uygulamaları Düzeylerinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi.2019; 111-119.
  • Moattari M, Ebrahimi M, Sharifi N, Rouzbeh J. The effect of empowerment on the self-efficacy, quality of life and clinical and laboratory indicators of patients treated with hemodialysis: a randomized controlled tria. Health and Quality of Life Outcomes. 2012; 10:1-10.https://doi.org/10.1186/1477-7525-10-115
  • Varol E, Sivrikaya SK. Kronik böbrek yetmezliğinde yaşam kalitesi ve hemşirelik. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi.2018; 8(2): 89-96.
  • Theofilou P. Quality of life in patients undergoing hemodialysis or peritoneal dialysis treatment. J Clin Med Res. 2011; 3(3):132-138.https://doi.org/10.4021/jocmr552w
  • O’Connor E, Koufaki P, Clark R, Lindup H, Mercer TH et al. Renal rehabilitation: the benefits, barriers and exercise options. Journal of Renal Nursing. 2014; 6(1): 29-33. https://doi.org/10.12968/jorn.2014.6.1.29
  • Taş D, Akyol A. Diyaliz Hastalarında Egzersiz Yararları/Engelleri Ölçeği” nin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2019; 14(1): 17-25.
  • Zheng J, You LM, Lou TQ, Chen NC, Lai DY et al. Development and psycometric evaluation of the dialysis patient perceived exercise benefits and barriers scale. International Journal of Nursing Studies. 2010; 47(2): 166-180. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2009.05.023
  • Mohamed S, El-Fouly Y, El-Deeb M. Impact of a Designed Self-Care Program on Selected Outcomes Among Patients Undergoing Hemodialysis. Impact Journals. 2016; 73-90.
  • Koşar C, Besen D. Kronik Hastalıklarda Hasta Aktifliği: Kavram Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2015; 45-51.
  • Doğru BV, Kasar KS. Hemodiyaliz hastalarının fiziksel aktivite düzeyleri, algılanan egzersiz yararları, engelleri ve ilişkili faktörler. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi.2022; 9(1): 10-16.https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1101814
  • Kalender N, Tosun N. Determination of the relationship between adequacy of dialysis and quality of life and self-care agency. Journal of Clinical Nursing. 2013; 23: 820–828.https://doi.org/10.1111/jocn.12208
  • Alemdar H, Pakyüz SÇ. Hemodiyaliz hastalarında öz bakım gücünün yaşam kalitesine etkisinin değerlendirilmesi. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2015; 10(2): 19-30.
  • Karahan D, Şahin İ. Evaluation of hepatosteatosis and gallstone disease in patients with chronic kidney disease. Hemodialysis International. 2024; 343-350.https://doi.org/10.1111/hdi.13151
  • Ghafourifard M, Mehrizade B, Hassankhani H, Heidari M. Hemodialysis patients perceived exercise benefits and barriers: the association with health-related quality of life. BMC nephrology. 2021; 22: 1-9.https://doi.org/10.1186/s12882-021-02292-3
  • Wilkinson TJ, Clarke AL, Nixon DG, Hull KL, Song Y, Burton JO, et al. Prevalence and correlates of physical activity across kidney disease stages: an observational multicentre study. Nephrology Dialysis Transplantation. 2021; 36(4): 641-9. doi:10.1093/ndt/gfz235
  • Akkoyun M, Özer Z. Determination of Exercise Barriers in Patients Undergoing Hemodialysis. Nefroloji Hemşireliği Dergisi. 2021; 16(3): 102-114.https://doi.org/10.47565/ndthdt.2021.38
  • Li T, Lv A, Xu N, Huang M, Su Y, Zhang B et al. Barriers and facilitators to exercise in haemodialysis patients: a systematic review of qualitative studies. Journal of Advanced Nursing. 2021; 77(12): 4679-4692.https://doi.org/10.1111/jan.14960
  • Kontos PC, Miller KL, Brooks D, Jassal SV, Spanjevic L, Devins GM et al. Factors influencing exercise participation by older adults requiring chronic hemodialysis: a qualitative study. International urology and nephrology. 2007; 39: 1303-1311.https://doi.org/10.1007/s11255-007-9265-z
  • Wilund KR, Jeong JH, Greenwood SA. Addressing myths about exercise in hemodialysis patients. In: Seminars in dialysis 2019: Wiley Online Library; 2019; p. 297–302.https://doi.org/10.1111/sdi.12815
  • Wu X, Yang L, Wang Y, Wang C, Hu R, Wu Y. Effects of combined aerobic and resistance exercise on renal function in adult patients with chronic kidney disease: a systematic review and meta-analysis. Clinical Rehabilitation. 2020; 34(7): 851-65. https://doi.org/10.1177/0269215520924459
  • Bakaloudi DR, Siargkas A, Poulia KA. Dounousi E, Chourdakis M. The effect of exercise on nutritional status and body composition in hemodialysis: A Systematic Review. Nutrients. 2020; 12(10): 3071. https://doi.org/10.3390/nu12103071
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Dahili Hastalıklar Hemşireliği
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Zehra Eskimez 0000-0002-8268-835X

Pınar Yeşil Demirci 0000-0003-2227-6078

Saliha Bozdoğan Yeşilot 0000-0001-6294-6115

Erken Görünüm Tarihi 23 Nisan 2025
Yayımlanma Tarihi 26 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 14 Aralık 2024
Kabul Tarihi 31 Ocak 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025

Kaynak Göster

Vancouver Eskimez Z, Yeşil Demirci P, Bozdoğan Yeşilot S. The Effect of Self-Care Strength and Affecting Factors on their Perceptions of Exercise Barriers and Benefits in Individuals with Dialysis. BÜSAD. 2025;6(1):21-30.