The concept of value is one of the fundamental elements that guide the attitudes and behaviors of individuals and societies, encompassing moral, cultural, and social principles and norms of great significance. Values play a crucial role not only in shaping individual identity but also in preserving social structures and ensuring their continuity. These values, which unite a society, shape its identity, and nurture its collective memory, manifest themselves not only in social life but also in literary works, making them one of the most essential components of cultural transmission. Examining the values embedded in literary texts is of great importance for understanding a nation’s cultural heritage and intellectual framework.
In Classical Turkish literature, particularly in works centered on the Sufi worldview, literary production is not merely driven by aesthetic concerns but also by the aim of contributing to the moral development of the individual and the formation of social structures. Within this context, Muğlalı İbrahim Şâhidî stands out as a sufi poet who places Sufism at the core of his works, encouraging individual spiritual transformation while also reinforcing social order and moral values. In Şâhidî’s poetry, fundamental sufi principles such as tawhid (oneness of God), patience (sabr), submission (riza), the significance of knowledge and wisdom, the purification of the soul (nefs), and the transcendence of worldly desires are prominently featured. His works serve as a doctrinal framework aimed at fostering spiritual maturity in individuals and promoting a morally balanced society. Şâhidî’s poetry should not be regarded merely as an artistic expression; rather, it can be seen as a guide for individuals in their journey toward divine truth. His ghazals, beyond addressing the people of his own time, offer universal values that serve as both moral and spiritual guidance for contemporary individuals. This study will analyze the values reflected in Şâhidî’s ghazals, examining the ways in which his works guide the reader/listener through their moral and spiritual implications. Accordingly, the research will explore the functions of these values at both individual and societal levels, the manner in which sufi thought is structured within these texts, and how they contribute to human spiritual development. Ultimately, it will be demonstrated that Şâhidî’s ghazals are not merely a literary legacy of the past but also texts that encapsulate a sufi worldview capable of guiding contemporary individuals.
Classical Turkish Literature Muğlalı İbrahim Şâhidî ghazal value education of values.
Değer kavramı, bireylerin ve toplumların tutum ve davranışlarını yönlendiren ahlâkî, kültürel ve sosyal bakımdan önemli ilke ve normları ifade eden temel unsurlardan biridir. Değerler, sadece bireysel kimliğin oluşumunda değil, aynı zamanda toplumsal yapının korunması ve devamlılığının sağlanmasında da belirleyici bir rol oynar. Bir toplumu bir arada tutarak kimliğini şekillendiren ve kolektif hafızasını besleyen bu değerler, yalnızca sosyal yaşamda değil, edebî eserlerde de kendisini gösterir ve kültürel aktarımın önemli unsurlarından biri hâline gelir. Bir milletin kültürel mirasını ve düşünce dünyasını anlamak için, edebî metinlerde işlenilen değerlerin incelenmesi son derece önemlidir. Klâsik Türk edebiyatında, özellikle tasavvufî dünya görüşünü merkeze alan eserler, yalnızca estetik bir anlayışın ürünü olarak değil, aynı zamanda bireyin ahlâkî gelişimine katkıda bulunma ve toplumsal yapıyı şekillendirme amacına da hizmet eder. Bu bağlamda, Muğlalı İbrahim Şâhidî, tasavvufu merkeze alan ve bireyin içsel dönüşümünü teşvik eden, aynı zamanda toplumsal düzeni ve ahlakî yapıyı güçlendiren değerleri işleyen mutasavvıf bir şairdir. Şâhidî’nin şiirlerinde tevhid, sabır, rıza, bilginin ve irfanın önemi, nefsin terbiyesi ve dünyevî tutkuların aşılması gibi, tasavvufun temel ilkeleri ön plâna çıkar. Eserleri, bireyin manevî olgunluğa erişerek toplumun ahlâkî bir denge içinde gelişmesini amaçlayan bir öğreti niteliği taşır. Şâhidî’nin şiirleri yalnızca bir sanat eseri olarak değil, aynı zamanda bireyin hakikate ulaşma yolculuğunu anlamlandırmada bir rehber olarak görülebilir. Gazelleri, yaşadığı dönemin insanlarına hitap eden metinler olmanın yanı sıra günümüz bireyine de ahlâkî ve manevî yönden rehberlik eden evrensel değerler de sunar.
Bu makalede, Şâhidî’nin gazellerinde işlenilen değerler analiz edilerek onun eserleri aracılığıyla okuyucuya/dinleyiciye nasıl bir yön gösterdiği ele alınacaktır. Bu doğrultuda, şairin şiirlerinde yer alan değerlerin bireysel ve toplumsal düzeyde nasıl bir işlev gördüğü; tasavvufî düşüncenin bu metinler aracılığıyla nasıl şekillendiği ve insanın ruhsal gelişimine sağladığı katkı incelenerek Şâhidî’nin gazellerinin, sadece geçmişin edebî bir mirası değil, aynı zamanda günümüz insanına da rehberlik edebilecek tasavvufî dünya görüşünü içeren bir yapıya sahip olduğu gözler önüne serilecektir.
Klâsik Türk Edebiyatı Muğlalı İbrahim Şâhidî gazel değer değerler eğitimi
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Türk İslam Edebiyatı, Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 18 Nisan 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 28 Nisan 2025 |
Gönderilme Tarihi | 3 Şubat 2025 |
Kabul Tarihi | 24 Şubat 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: Mevlevilik Geleneği ve Vefatının 475. Yılında Muğlalı İbrahim Şâhidî (1470-1550) Özel Sayısı |