Araştırma Makalesi
SUPPLY CHAIN MANAGEMENT AND EVALUATION OF SUPPLIER SELECTION CRITERIA: AN APPLICATION TO MEDICAL PRODUCTS
Öz
Supply Chain Management is the process of carrying out activities such as sourcing, production and installation, storage and stock tracking, order tracking, distribution and delivery which are involved in delivering a product from raw material to the end customer. In order to carry out their activities, hospitals have to provide the materials and services they need at the desired time, at the desired location, at a certain quality and price. In this regard, supply chain management is essential for the healthcare sector in order to reduce waste, prevent medical errors and improve service quality. The purpose of this study was to identify the preferred criteria in the selection of medical products and suppliers in hospitals and the preferred criteria in product supply in medical companies, and to determine the similarities and differences between the two determinations. Two phases of in-person survey administration were used to collect the data. In first stage, the criteria were selected by the medical professionals and corporations that were effective in acquiring the material and the number of criteria was reduced to five. Criteria of healthcare personnel are based on supplier companies; medical companies' criteria were determined by adapting the 23 criteria defined by Dickson, based on the products they supply. In the second stage, the criteria's value was determined and ranked by five individuals chosen from the participants. The AHP approach was used to compare the criteria and determine their relative importance levels. While the Ministry of Health and procedures criteria have been determined to be the most important criterion for medical enterprises; the technical service provided by the supplier is the most significant factor for healthcare staff.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbal, H. & Doğan, N, Ö. (2019). Sağlık sektöründe tedarikçi seçim kararının AHP yöntemi ile incelenmesi: Bir üniversite hastanesi örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 440-452. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.664380.
- Bahadori, M., Hosseini S.M., Teymourzadeh, E., Ravangard, R., Raadabadi, M., & Alimohammadzadeh, K. A. (2020). Supplier selection model for hospitals using a combination of artificial neural network and fuzzy vikor. International Journal of Healthcare Management, 13(4), 286-294. doi/full/10.1080/20479700.2017.140473.
- Barsgutan, D. (2019). Türkiye piyasasında bulunan ithal ve yerli üretim tıbbi cihazların ürün güvenliği, fayda ve maliyet bakımından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Bayhan, M. (2005). Tedarik zinciri yönetimi ve bir uygulama. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Beamon, B.M. (1998). Supply chain design and analysis: models and methods. Int. J. Production Economics, 55, 281-294. https://doi.org/10.1016/S0925-5273(98)00079-6.
- Benton, W. C. (2018). Purchasing and supply chain management. Nobel Yayınları.
- Bilgen, Y. O. (2019). Tıbbi cihaz satın alma sürecine satış personeli, firma ve ürünün etkisi. Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Birgül, S. (2019). Sağlık tedarik zincirinde operasyonel verimliliği etkileyen faktörlerin belirlenmesi: analitik hiyerarşik proses yöntemi uygulaması. Yüksek lisans tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çekerol, G. S. (2013). Lojistik yönetimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Çelikbilek, Y. ve Özdemir, M. (2020). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları ile. Nobel Yayınları.
- Demirdöğen, O., & Polater, A. (2016). Sağlık sektöründe tedarik zinciri yönetimi ve müşteri isteklerini karşılayabilme yeteneğinin incelenmesi: ölçek geliştirme çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39-54.
- Dickson, G.W. (1966). An analysis of vendor selection systems and decisions. Journal of Purchasing, 2, 5-17. https://doi.org/10.1111/j.1745-493X.1966.tb00818.x
- Elagöz, İ. (2006). Tedarik zinciri yönetimi yaklaşımının maliyet hesaplama çalışmalarına etkisi. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Erdal, M. (2018). Satınalma ve tedarik zinciri yönetimi. Beta Yayınları.
- Ergüneş, İ. (2021). Sağlık sektöründe tedarik zinciri uygulamalarının analizi: sağlık lojistiği yapan firmalar üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Gedik, O. (2020). Sağlık sektöründe tedarik zinciri yönetimi, satın alma uygulamaları, cihaz ve malzeme lojistiği üzerine örnek bir uygulama: Siemens healthcare sağlık a.ş. örneği. Yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Görçün, Ö. F. (2019). Örnek olay ve uygulamalarla tedarik zinciri yönetimi. Beta Yayınları.
- Güçlü, C. (2010). Tedarik zinciri yönetiminin işletme performansı üzerindeki etkisi: otel işletmelerine yönelik bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ho, W., Xu, X., & Dey, P.K. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: a literature review. European Journal of Operational Research, 202,16-24. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2009.05.009
- Kannan, V.R., & Tan, K.C. (2002). Supplier selection and assessment: their impact on business performance, Journal Of Supply Chain Management. 38(4), 11-21. https://doi.org/10.1111/j.1745-493X.2002.tb00139.x
- Karadelioğlu, H. (2006). Tedarikçi değerlendirmede temel ölçütlerin araştırılması ve analizi. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Karakuş, B. (2021). Tedarik zinciri yönetimi ve dış kaynak kullanımının işletme performansına etkileri: Gaziantep imalat sanayi örneği. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kırcı, B. (2021). İşletmelerin tedarik zinciri yönetim yeteneklerinin pazarlama performansına etkisi: Bursa’daki Üretim İşletmeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Monczka, R. M., Handfield, R.B., Giunipero, L. C. ve Patterson, J. L. (2009). Purchasing and supply chain management. Cengage Publishing.
- Odabaşı, Y. (1998). Sağlık hizmetleri pazarlaması. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Oğuz, M. A. ve Köksal, M. (2018). AHP ve TOPSİS yöntemi ile tedarikçi seçimi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(34), 69-89.
- Onder, E., & Dag, S. (2013). Combining analytical hierarchy process and topsis approaches for supplier selection in a cable company. Journal of Business Economics and Finance, 56-74.
- Özdemir, A. (2018). Lojistik ilkeleri. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Özdemir, A. İ. (2019). İşletmelerde karar verme teknikleri (s.66-72), Eskişehir, Açıköğretim Fakültesi yayını.
- Özet, S. (2016). Hastane tedarik zinciri çalışanlarının tedarikçiler hakkındaki algı ve memnuniyetleri (Mersin İli Örneği). Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Paksoy, T. (2005). Tedarik zinciri yönetiminde dağıtım ağlarının tasarımı ve optimizasyonu: malzeme ihtiyaç kısıtı altında stratejik bir üretim-dağıtım modeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 435.
- Paksoy, T., Güleş, H.K., & Altıparmak, F. (2003). Tedarik Zinciri Yönteminde Dağıtım Ağlarının Tasarımı ve Eniyilemesi: Çok Aşamalı Karma Tamsayılı Bir Doğrusal Programlama Modeli. 4(2), 149-169.
- Pan, Ü. (2018). Tedarik zinciri yönetimi kapsamında kamu mal alımlarında tedarikçi seçimi ve uygulama. Doktora tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Saaty, T. L. (1994). How to make a decision: The analytic hierarchy process. Univercity of Pittsburgh Publishing.
- Şentürk, T., İkizler, C., & Aytekin, G.K. (2020). Sağlık kurumlarında tedarik zinciri yönetimi kapsamında stok yönetiminin incelenmesi: bir alan araştırması. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 10-12.
- Tan, K.C., Kannan, V.R., & Handfield, RB. (1998). Supply chain management: supplier performance and firm performance. International Journal Of Purchasing And Material Management, 1998; 34(3): 2-3.
- Tengilimoğlu, D., Yiğit, V. (2013). Sağlık işletmelerinde tedarik zinciri ve malzeme yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Timur, M. Başkol, M. Çekerol, G., Suvacı, B. (2019). Tedarik zinciri yönetimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/, Erişim: 31.08.2021.
- Veli, M. (2021). Hastanelerde tedarik zinciri ve stok yönetiminin kamu özel sektör karşılaştırması üzerine bir araştırma: Düzce ili örneği. Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Weele, A. V. (2002). Purchasing and supply chain management: analysis, planning and practice. Thomson Learning Edition.
- Yağbasan, M. (2020). Sağlık İşletmelerinde Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi. Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yıldız A., & Yayla, A.Y. (2015). Multi-crıteria decision-making methods for supplier selection: a literature review. South African Journal of Industrial Engineering, 26,158-177.
TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ VE TEDARİKÇİ SEÇİM KRİTERLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ: MEDİKAL ÜRÜNLERE YÖNELİK BİR UYGULAMA
Öz
Tedarik Zinciri Yönetimi, bir ürünün hammadde halinden son müşteriye ulaştırılmasında yer alan kaynak temini, üretim ve montaj, depolama ve stok takibi, sipariş takibi, dağıtım ve teslimat gibi aktivitelerin yürütülmesi sürecidir. Hastaneler, faaliyetlerini yerine getirebilmek amacıyla ihtiyaç duydukları malzemeleri ve hizmetleri istenilen zamanda, istenilen yerde, belli bir kalitede ve fiyatta temin etmek durumundadırlar. Bu bağlamda, sağlık sektörü için tedarik zinciri yönetimi israfı azaltmak, tıbbi hataları önlemek ve hizmet kalitesini artırmak amacı ile oldukça önemlidir. Bu çalışmada, hastanelerde medikal ürünlerin ve tedarikçilerin seçiminde tercih edilen kriterler ile medikal firmalarda ürün tedariğinde tercih edilen kriterler belirlenerek, iki tespit arasındaki benzerlik ve farklılıkların tespit edilmesi amaçlanmıştır. Veriler 2 aşamalı olarak yüz yüze anket yönetimi ile elde edilmiştir. İlk aşamada, malzemenin alınmasında etkili olan sağlık personeli ile medikal firmalar tarafından kriterlerin seçimi yapılmıştır ve kriter sayısı 5’e düşürülmüştür. Sağlık personellerinin kriterleri tedarikçi firmalar temel alınarak; medikal firmaların kriterleri ise tedariğini yaptıkları ürünler temel alınarak, Dickson’un tanımladığı 23 kriterin uyarlanması ile belirlenmiştir. İkinci aşamada katılımcılar arasından belirlenen beşer kişi tarafından, kriterlerin önem dereceleri belirlenerek, sıralaması yapılmıştır. Kriterlerin karşılaştırılması ve önem derecelerinin tespit edilmesinde AHP yöntemi kullanılmıştır. Medikal firmalarda, Sağlık Bakanlığı ve prosedürler kriteri; sağlık personellerinde, tedarikçinin teknik servis hizmeti kriteri en önemli kriter olarak tespit edilmiştir
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akbal, H. & Doğan, N, Ö. (2019). Sağlık sektöründe tedarikçi seçim kararının AHP yöntemi ile incelenmesi: Bir üniversite hastanesi örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 440-452. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.664380.
- Bahadori, M., Hosseini S.M., Teymourzadeh, E., Ravangard, R., Raadabadi, M., & Alimohammadzadeh, K. A. (2020). Supplier selection model for hospitals using a combination of artificial neural network and fuzzy vikor. International Journal of Healthcare Management, 13(4), 286-294. doi/full/10.1080/20479700.2017.140473.
- Barsgutan, D. (2019). Türkiye piyasasında bulunan ithal ve yerli üretim tıbbi cihazların ürün güvenliği, fayda ve maliyet bakımından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Bayhan, M. (2005). Tedarik zinciri yönetimi ve bir uygulama. Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Beamon, B.M. (1998). Supply chain design and analysis: models and methods. Int. J. Production Economics, 55, 281-294. https://doi.org/10.1016/S0925-5273(98)00079-6.
- Benton, W. C. (2018). Purchasing and supply chain management. Nobel Yayınları.
- Bilgen, Y. O. (2019). Tıbbi cihaz satın alma sürecine satış personeli, firma ve ürünün etkisi. Yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Birgül, S. (2019). Sağlık tedarik zincirinde operasyonel verimliliği etkileyen faktörlerin belirlenmesi: analitik hiyerarşik proses yöntemi uygulaması. Yüksek lisans tezi, Gebze Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çekerol, G. S. (2013). Lojistik yönetimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Çelikbilek, Y. ve Özdemir, M. (2020). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Açıklamalı ve Karşılaştırmalı Sağlık Bilimleri Uygulamaları ile. Nobel Yayınları.
- Demirdöğen, O., & Polater, A. (2016). Sağlık sektöründe tedarik zinciri yönetimi ve müşteri isteklerini karşılayabilme yeteneğinin incelenmesi: ölçek geliştirme çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39-54.
- Dickson, G.W. (1966). An analysis of vendor selection systems and decisions. Journal of Purchasing, 2, 5-17. https://doi.org/10.1111/j.1745-493X.1966.tb00818.x
- Elagöz, İ. (2006). Tedarik zinciri yönetimi yaklaşımının maliyet hesaplama çalışmalarına etkisi. Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Erdal, M. (2018). Satınalma ve tedarik zinciri yönetimi. Beta Yayınları.
- Ergüneş, İ. (2021). Sağlık sektöründe tedarik zinciri uygulamalarının analizi: sağlık lojistiği yapan firmalar üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Gedik, O. (2020). Sağlık sektöründe tedarik zinciri yönetimi, satın alma uygulamaları, cihaz ve malzeme lojistiği üzerine örnek bir uygulama: Siemens healthcare sağlık a.ş. örneği. Yüksek lisans tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Görçün, Ö. F. (2019). Örnek olay ve uygulamalarla tedarik zinciri yönetimi. Beta Yayınları.
- Güçlü, C. (2010). Tedarik zinciri yönetiminin işletme performansı üzerindeki etkisi: otel işletmelerine yönelik bir araştırma. Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ho, W., Xu, X., & Dey, P.K. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: a literature review. European Journal of Operational Research, 202,16-24. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2009.05.009
- Kannan, V.R., & Tan, K.C. (2002). Supplier selection and assessment: their impact on business performance, Journal Of Supply Chain Management. 38(4), 11-21. https://doi.org/10.1111/j.1745-493X.2002.tb00139.x
- Karadelioğlu, H. (2006). Tedarikçi değerlendirmede temel ölçütlerin araştırılması ve analizi. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Karakuş, B. (2021). Tedarik zinciri yönetimi ve dış kaynak kullanımının işletme performansına etkileri: Gaziantep imalat sanayi örneği. Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kırcı, B. (2021). İşletmelerin tedarik zinciri yönetim yeteneklerinin pazarlama performansına etkisi: Bursa’daki Üretim İşletmeleri Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Monczka, R. M., Handfield, R.B., Giunipero, L. C. ve Patterson, J. L. (2009). Purchasing and supply chain management. Cengage Publishing.
- Odabaşı, Y. (1998). Sağlık hizmetleri pazarlaması. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Oğuz, M. A. ve Köksal, M. (2018). AHP ve TOPSİS yöntemi ile tedarikçi seçimi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(34), 69-89.
- Onder, E., & Dag, S. (2013). Combining analytical hierarchy process and topsis approaches for supplier selection in a cable company. Journal of Business Economics and Finance, 56-74.
- Özdemir, A. (2018). Lojistik ilkeleri. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Özdemir, A. İ. (2019). İşletmelerde karar verme teknikleri (s.66-72), Eskişehir, Açıköğretim Fakültesi yayını.
- Özet, S. (2016). Hastane tedarik zinciri çalışanlarının tedarikçiler hakkındaki algı ve memnuniyetleri (Mersin İli Örneği). Yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Paksoy, T. (2005). Tedarik zinciri yönetiminde dağıtım ağlarının tasarımı ve optimizasyonu: malzeme ihtiyaç kısıtı altında stratejik bir üretim-dağıtım modeli. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 435.
- Paksoy, T., Güleş, H.K., & Altıparmak, F. (2003). Tedarik Zinciri Yönteminde Dağıtım Ağlarının Tasarımı ve Eniyilemesi: Çok Aşamalı Karma Tamsayılı Bir Doğrusal Programlama Modeli. 4(2), 149-169.
- Pan, Ü. (2018). Tedarik zinciri yönetimi kapsamında kamu mal alımlarında tedarikçi seçimi ve uygulama. Doktora tezi, Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Saaty, T. L. (1994). How to make a decision: The analytic hierarchy process. Univercity of Pittsburgh Publishing.
- Şentürk, T., İkizler, C., & Aytekin, G.K. (2020). Sağlık kurumlarında tedarik zinciri yönetimi kapsamında stok yönetiminin incelenmesi: bir alan araştırması. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 10-12.
- Tan, K.C., Kannan, V.R., & Handfield, RB. (1998). Supply chain management: supplier performance and firm performance. International Journal Of Purchasing And Material Management, 1998; 34(3): 2-3.
- Tengilimoğlu, D., Yiğit, V. (2013). Sağlık işletmelerinde tedarik zinciri ve malzeme yönetimi. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Timur, M. Başkol, M. Çekerol, G., Suvacı, B. (2019). Tedarik zinciri yönetimi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayını.
- Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/, Erişim: 31.08.2021.
- Veli, M. (2021). Hastanelerde tedarik zinciri ve stok yönetiminin kamu özel sektör karşılaştırması üzerine bir araştırma: Düzce ili örneği. Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
- Weele, A. V. (2002). Purchasing and supply chain management: analysis, planning and practice. Thomson Learning Edition.
- Yağbasan, M. (2020). Sağlık İşletmelerinde Satınalma ve Tedarik Zinciri Yönetimi. Yüksek lisans tezi, Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yıldız A., & Yayla, A.Y. (2015). Multi-crıteria decision-making methods for supplier selection: a literature review. South African Journal of Industrial Engineering, 26,158-177.
Toplam 43 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Pazarlama (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Haziran 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 34 Sayı: 1 |
