İsmet Parmaksızoğlu’nun Türkiye’de Din Eğitimi adlı eseri, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadar Türkiye’de din eğitiminin tarihsel gelişimini, geçirdiği dönüşümleri ve eğitim politikalarıyla ilişkisini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. Kitap, din eğitiminin toplumsal ve pedagojik boyutlarını incelerken, Osmanlı’daki geleneksel eğitim kurumlarından modern eğitim sistemine geçiş sürecini analiz etmektedir. Osmanlı döneminde din eğitimi, medreseler ve Mekteb-i Sibyan gibi kurumsal yapılar aracılığıyla yürütülmekteydi. Bu kurumlar, temel dini bilgileri öğretmekle birlikte, zamanla bilim ve teknik gelişmelere ayak uyduramamış ve modern eğitim anlayışı karşısında geride kalmıştır. Tanzimat Dönemi ile birlikte Osmanlı’da Batılılaşma hareketleri başlamış ve eğitim alanında köklü reformlara gidilmiştir. Batı tarzı okulların açılması, geleneksel din eğitiminin sistem içinde ikincil bir konuma düşmesine neden olmuştur. Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte din eğitimi, laik eğitim sistemine entegrasyon sürecine girmiştir. 1924’te çıkarılan Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile medreseler kapatılmış, eğitim sistemi devlet denetimine alınarak laikleştirilmiştir. Ancak toplumun din eğitimi talebi devam etmiş ve 1949’da İmam Hatip okulları açılarak bu alandaki eksiklik giderilmeye çalışılmıştır. 1960 sonrası ise eğitim politikaları din eğitiminin kurumsallaşmasına yönelik yeni düzenlemeler içermiş, ilkokullarda din dersleri müfredata eklenmiş ve İlahiyat Fakülteleri açılmıştır. Eserde, din eğitiminin yalnızca öğretim süreciyle sınırlı olmadığı, aynı zamanda toplumsal kimlik, bireysel değerler ve devlet politikalarıyla bağlantılı olduğu vurgulanmaktadır. Yazar, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadar geçen süreçte din eğitiminin farklı dönemlerde nasıl şekillendiğini detaylı bir şekilde ele almakta ve özellikle modernleşme sürecinde din eğitiminin hangi evrelerden geçtiğini analiz etmektedir. Yazar, Osmanlı’daki medrese eğitiminden başlayarak, Tanzimat Dönemi’nde Batılı eğitim modellerine geçişi, Meşrutiyet Dönemi’nde eğitim reformlarını ve Cumhuriyet’le birlikte din eğitiminin devlet kontrolüne alınmasını sistematik bir şekilde ele almaktadır. Medreselerin zamanla eğitimde gerileme yaşaması, modern bilimlerin müfredattan çıkarılması ve bu durumun Osmanlı’nın eğitim sisteminde yarattığı olumsuz etkiler üzerinde durulmaktadır. Özellikle Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimin tamamen laik bir sisteme dönüştürülmesi süreci ayrıntılı olarak ele alınmakta, bu dönemde din eğitiminin tamamen kaldırılmasının yarattığı toplumsal sonuçlar tartışılmaktadır. Din eğitiminin yeniden sistemli bir yapıya kavuşması için 1949’da İmam Hatip okullarının açılması, ardından 1960’lardan itibaren din derslerinin yeniden müfredata eklenmesi gibi gelişmelerin, toplumun talepleri doğrultusunda gerçekleştirildiği vurgulanmaktadır. Yazar, din eğitiminin tamamen kaldırılmasının ya da tamamen serbest bırakılmasının sakıncalarına dikkat çekerek, bilimsel ve pedagojik temellere dayalı, devlet kontrolünde bir modelin geliştirilmesini önermektedir. Laiklik ilkesine zarar vermeden, bilimsel ve çağdaş bir din eğitimi modelinin oluşturulması gerektiğini savunmaktadır. Sonuç olarak, Türkiye’de Din Eğitimi, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte din eğitiminin geçirdiği dönüşümleri, devlet politikalarının etkilerini ve toplum üzerindeki yansımalarını detaylı bir şekilde ele alan önemli bir kaynaktır. Kitap, din eğitiminin tarihsel gelişimini pedagojik, toplumsal ve siyasi açılardan ele almakta ve geleceğe yönelik öneriler sunmaktadır. Eğitim bilimleri, tarih ve din eğitimi alanlarında araştırma yapan akademisyenler ve uzmanlar için kapsamlı bir kaynak niteliği taşımaktadır.
Din Eğitimi Tevhid-i Tedrisat Osmanlı Eğitim Sistemi Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları
İsmet Parmaksızoğlu’s book, Religious Education in Turkey, comprehensively examines the historical development, transformations, and relationship of religious education with educational policies from the Ottoman era to the Republican period. The book analyzes the social and pedagogical aspects of religious education while exploring the transition from traditional educational institutions in the Ottoman Empire to the modern education system. During the Ottoman period, religious education was conducted through institutional structures such as madrasas and Mekteb-i Sibyan. These institutions provided basic religious knowledge; however, they gradually failed to keep pace with scientific and technological advancements, falling behind modern educational approaches. With the Tanzimat Period, Westernization movements began in the Ottoman Empire, leading to significant educational reforms. The establishment of Western-style schools caused traditional religious education to become secondary within the system. With the proclamation of the Republic, religious education was integrated into the secular education system. The Law of Unification of Education (Tevhid-i Tedrisat Kanunu) was enacted in 1924, leading to the closure of madrasas and the state’s control over education, accelerating the secularization process. However, public demand for religious education persisted, leading to the establishment of Imam Hatip schools in 1949 to address this gap. In the post-1960 period, education policies included new regulations for institutionalizing religious education, integrating religious courses into primary school curricula, and opening Faculties of Theology. The book highlights that religious education is not merely a teaching process but also closely related to social identity, individual values, and state policies. The author systematically examines the different phases of religious education from the Ottoman Empire to the Republic, with a particular focus on its evolution during modernization. Starting with the madrasa education system in the Ottoman era, the book details the transition to Western education models during the Tanzimat Period, educational reforms in the Constitutional Era, and the complete state control over religious education in the Republic. The decline of madrasas, the removal of modern sciences from the curriculum, and the negative impact of these changes on the Ottoman educational system are discussed in depth. The Law of Unification of Education is analyzed in detail as a process that fully transformed education into a secular system. The book examines the societal consequences of the complete removal of religious education during this period. It emphasizes how religious education regained a structured framework through the establishment of Imam Hatip schools in 1949 and the reintroduction of religious courses in the curriculum from the 1960s onward, driven by public demand. The author warns against both the complete abolition and the unrestricted implementation of religious education, advocating instead for a scientifically and pedagogically based model under state supervision. The book argues for the necessity of a contemporary religious education model that does not undermine the principle of secularism. In conclusion, Religious Education in Turkey is a significant resource that extensively examines the transformations in religious education, the impact of state policies, and its societal reflections from the Ottoman period to the Republic. It addresses the historical development of religious education from pedagogical, social, and political perspectives while offering recommendations for the future. The book serves as a valuable reference for academics and experts in educational sciences, history, and religious education.
Religious Education Unification of Education Ottoman Education System Republican Era Educational Policies
التعليم الديني في تركيا للكاتب إسماعيل برماكسيوغلو هو كتاب يتناول بشكل شامل التطور التاريخي، والتحولات، والعلاقة بين التعليم الديني والسياسات التعليمية من العصر العثماني إلى فترة الجمهورية. يحلل الكتاب الجوانب الاجتماعية والتربوية للتعليم الديني، مستكشفًا الانتقال من المؤسسات التعليمية التقليدية في الدولة العثمانية إلى نظام التعليم الحديث خلال الفترة العثمانية، تم تقديم التعليم الديني من خلال هياكل مؤسسية مثل المدارس الشرعية (المدارس الدينية) ومكتب الصبيان. قدمت هذه المؤسسات المعرفة الدينية الأساسية، لكنها تدريجيًا فشلت في مواكبة التقدم العلمي والتكنولوجي، مما أدى إلى تخلفها عن الأساليب التعليمية الحديثة. مع فترة التنظيمات، بدأت حركات التغريب في الدولة العثمانية، مما أدى إلى إصلاحات تعليمية كبيرة. أدى إنشاء المدارس ذات الطراز الغربي إلى تراجع أهمية التعليم الديني التقليدي داخل النظام التعليمي. ومع إعلان الجمهورية، تم دمج التعليم الديني في النظام التعليمي العلماني. صدر قانون توحيد التعليم (قانون توحيد التدريس) في عام 1924، مما أدى إلى إغلاق المدارس الشرعية (المدارس الدينية) ووضع الدولة سيطرتها على التعليم، مما سرّع من عملية العلمنة. ومع ذلك، استمر الطلب العام على التعليم الديني، مما أدى إلى إنشاء مدارس إمام خطيب في عام 1949 لسد هذه الفجوة. في فترة ما بعد عام 1960، تضمنت السياسات التعليمية لوائح جديدة لتأسيس التعليم الديني بشكل مؤسسي، وإدراج الدروس الدينية في مناهج المدارس الابتدائية، وفتح كليات الشريعة. يبرز الكتاب أن التعليم الديني ليس مجرد عملية تدريس، بل يرتبط ارتباطًا وثيقًا بالهوية الاجتماعية، والقيم الفردية، والسياسات الحكومية. يقوم المؤلف بفحص المراحل المختلفة للتعليم الديني من الدولة العثمانية إلى الجمهورية، مع التركيز بشكل خاص على تطوره خلال عملية التحديث. بدءًا من نظام المدارس الشرعية في العهد العثماني، يوضح الكتاب الانتقال إلى النماذج التعليمية الغربية خلال فترة التنظيمات، والإصلاحات التعليمية في عهد المشروطية، وسيطرة الدولة الكاملة على التعليم الديني في العهد الجمهوري. يتم تناول تراجع المدارس الشرعية، وإزالة العلوم الحديثة من المناهج الدراسية، والتأثير السلبي لهذه التغييرات على النظام التعليمي العثماني بشكل مفصل. يتم تحليل قانون توحيد التعليم بشكل دقيق باعتباره عملية حولت التعليم بالكامل إلى نظام علماني. كما يتناول الكتاب العواقب الاجتماعية للإلغاء الكامل للتعليم الديني خلال هذه الفترة. ويؤكد كيف استعاد التعليم الديني إطارًا منظمًا من خلال إنشاء مدارس إمام خطيب عام 1949، وإعادة إدخال الدروس الدينية في المناهج منذ ستينيات القرن العشرين استجابة للطلب العام. يحذر المؤلف من كل من الإلغاء التام والتعليم غير المقيد للتعليم الديني، ويدعو بدلاً من ذلك إلى نموذج تعليمي ديني قائم على أسس علمية وتربوية تحت إشراف الدولة. يجادل الكتاب بضرورة نموذج تعليمي ديني معاصر لا يقوض مبدأ العلمانية. وفي الختام، التعليم الديني في تركيا هو مصدر مهم يتناول بشكل واسع تحولات التعليم الديني، وتأثير السياسات الحكومية، وانعكاساته المجتمعية من العهد العثماني إلى الجمهورية. يناقش الكتاب التطور التاريخي للتعليم الديني من منظور تربوي، واجتماعي، وسياسي، كما يقدم توصيات للمستقبل. يعد هذا الكتاب مرجعًا قيمًا للأكاديميين والخبراء في علوم التربية، والتاريخ، والتعليم الديني.
التربية الدينية توحيد التدريسات نظام التعليم العثماني فترة الجمهورية سياسات التعليم
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Dini Araştırmalar (Diğer) |
Bölüm | Kitap Tanıtımı |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2025 |
Gönderilme Tarihi | 10 Mart 2025 |
Kabul Tarihi | 27 Nisan 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 |