Öz
Bu çalışma, sözleşmelerdeki cezâî şartların hukuki niteliğini ve sonuçlarını inceleyerek, bunların işlevi, uygulanabilirliği ve yargısal müdahale süreçlerine odaklanmaktadır. Cezâî şart, borçlunun alacaklıya karşı yerine getirmeyi taahhüt ettiği borcu hiç veya gereği gibi yerine getirmemesi ya da geç ifa etmesi durumunda alacaklıya önceden hukukî işlem ile belirlenmiş ekonomik değer taşıyan bir edimi yerine getirmeyi taahhüt etmesidir. Cezâi şart asıl sözleşmeye bağlı fer’î bir nitelik taşıyan hukukî işlemdir. Asıl sözleşmenin geçersiz olması durumunda cezâi şart geçersizdir. Cezâî şart, sözleşmeye taraf olan kişileri yükümlülüklerini yerine getirmeye teşvik eden ve ihlal durumunda zarar gören tarafı tazmin etmeyi amaçlayan bir mekanizma olarak işlev görmektedir. Cezâî şart, tazminat ile benzerlik gösterse de tazminattan farklı kendine özgü bir hukukî işlemdir. Cezâî şart, borcun hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi durumunda seçimlik cezâî şart, belirlenen zaman ve yerde ifa edilmemesi halinde ise de ifaya eklenen cezâî şart şeklinde çeşitlerden oluşmaktadır. Ayrıca tarafların kendi özgür iradeleri ile kararlaştırdıkları cezâî şartın aşırı yüksek olması durumunda borçlu hâkime başvurarak indirilmesini talep edebilir. Hâkim cezâî şart miktarını fazla bulması durumunda takdir yetkisini kullanarak miktarın indirilmesine karar verebilir.
Cezâî şart günümüzde birçok hukukî işleme konulmaktadır. İstisnâ‘ sözleşmesinde de eserin teslim tarihi işsahibi açısından büyük önem taşıyabileceğinden ifa zamanına uyulmaması durumunda ödenmek üzere bir cezâî şart kararlaştırılmaktadır. İstisnâ‘, zimmette sabit olan mebî‘ üzerinde işçiliğin/amelin şart olduğu nitelikleri önceden belirlenmiş bir eseri/masnû‘ meydana getirmek için yapılmış ivazlı bir sözleşmedir. İstisnâ‘, iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme olduğu için her bir taraf diğerine karşı aslî bir edim yüklemektedir. İstisnâ‘ sözleşmesinde yüklenici sipariş verilen eseri sözleşmede belirlenen koşullara uygun olarak meydana getirip zilyetlik ve mülkiyetini iş sahibine devretme, işsahibi de bedel ödeme borcu altına girmektedir.
Çalışmamızda istisnâ‘ sözleşmesinde cezâî şart konusu ile ilgili metinler üzerinden detaylı bir analiz yapılarak yüklenicinin eseri teslim borcu, cezâî şartın hukukî niteliği, cezâî şart tazminat ilişkisi, cezâî şartın çeşitleri, yüklenicinin eseri zamanında ya da hiç teslim etmemesi durumunda istisnâ‘ sözleşmesinde cezâî şart konulup konulamayacağı ele alınmaktadır. Metinler üzerinden yaptığımız analiz neticesinde istisnâ‘ sözleşmesinde cezâî şartın, sözleşme özgürlüğü ile yargısal denetim arasındaki dengeyi vurgulamakta, bu şartın uygulanmasında ölçülülük ve adalet ilkelerinin önemini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, bu çalışma, günümüzde sözleşmelerde cezâî şartın rolü ve etkinliği konusunda devam eden hukuki tartışmalara katkı sağlamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler
İslam Hukuku Borçlar Hukuku İstisnâ‘ Sözleşmesi Cezâî Şart Temerrüd Tazminat Teslim
Kaynakça
- Ali Haydar Efendi, Hocaeminefendizâde Küçük, Dürerü’l-hükkâm şerhu Mecelleti’l-ahkâm. İstanbul: DİB Yayınları, 2016.
- Apaydın, H. Yunus, “Kabz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/45-49 İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Aral, Fahrettin-Ayrancı, Hasan. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
- Aybakan, Bilal. İslam Hukukunda Borçların İfası. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1996.
- Bardakoğlu, Ali. “Edâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/389-392. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Bedrân, Kâsib b. Abdülkerim. Akdü’l-İstisnâ‘ fi’l-fıkhi’l-İslâmî. İskenderiye: Daru’d-Dave, t.y.
- Bek, Ahmed İbrahim, el-Mu‘amelâtü’ş-şer‘iyyeti’l-maliyye. b.y.: yy., 1936.
- Darîr, Sıddık Muhammed el-Emin. “eş-Şartu’l-cezâî”. MMFİ. 12/47-87 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Basım, 2010.
- Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
- Faizsiz Finans Standartları 1437 Safer / Aralık 2015 Yılına Kadar Kabul Edilmiş Olan Faizsiz Finans Kurumları Hakkındaki Faizsiz Finans Standartlarıyla İlgili Tam Metin. hazırlayan: Faizsiz Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetleme Kurumu. İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları, 2018.
- Halebî, İbrâhîm b. Muhammed b. İbrâhîm. Mülteka’l-ebhur. thk. Halîl İmran el-Mansûr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
- Hamedâtî, Şebîhunâ Mâu’l-Aynenyn. “eş-Şartu’l-cezâî ve muhtelifu suverihi ve ahkâmihi”. MMFİ. 12/9-45 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Hamevî, Üsâme. eş-Şartü’l-cezâî ve Sultatü’l-Kâdî fi ta’dilihi dirâse mukârene fi’l-fıkhi’l-İslâmî ve’l-kânûn. Dımeşk: Dâru’l-Hayr, 1997.
- Hamîdî, Muhammed Taha. eş-Şartü’l-Cezâî fi’l-Fıkhi’l-İslâmî ve tatbîkâtuhu fi’l-Ûkûdu’l-mu‘âsıra. Cezayir: Câmiatü’ş-Şehîd Hamma Lahdar, el-Vâdî Mü‘hedü’l-ulûmi’l-İslâmiyye kısmü’ş-şerâd, Yüksek Lisans Tezi, 2016-1017.
- Hammâd, Nezih Kemâl. “el-Kabzu’l-hakîkî ve’l-hükmî: Kavaiduhu ve tatbikatuhu mine’l-fıkhi’l-İslâmî”. MMFİ, 6/711-735 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 1990.
- İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkı. Haşiyetü İbn ‘Âbidîn Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-dürri’l-muhtâr. Dımeşk: Dâru’s-Sekâfeti’t-Türâs, 2000.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî. İ‘lâmü’l-muvakkı‘în. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiye, 1991.
- İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî. Fethu’l-kadîr ‘alâ el-Hidâye şerhi bidâyeti’l-mübtedâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
- Kadri Paşa, Muhammed, Mürşidu’l-hayrân ilâ ma‘rifeti ahvâli’l-insân fi’l-mu‘âmelâti’ş-şer’iyye ‘alâ mezhebi’l-İmâm Ebî Hanîfe en-Nu‘mân., Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye. 1971.
- Karadâgî, Ali Muhyiddin, “‘Akdü’l-İstisnâ‘”. MMFİ. 7/323-376 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 1992.
- Kocaağa, Köksal. “İnşaat Sözleşmesinde İşi Zamanında Teslim Etmeyen Yüklenicinin Ödemesi Kararlaştırılan Meblağ Cezâî Şart mı Yoksa Götürü Tazminat mıdır?”. TBB Dergisi, 74 (2008), 159-186.
- Kocayusufpaşaoğlu Necip vd. Borçlar Hukuku Genel Bölüm. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
- Mahmasânî, Subhî. en-Nazariyyetu’l-‘âmme li’l-mûcebât ve’l-‘ukûd fi’ş-şerî‘ati’l-İslâmiyye. Beyrût: Dâru’l- ‘İlm li’l-Melâyîn, 1983.
- Mecmû‘atü mine’l-Müellifîn, Fıkhu’l-muamelat, 1.cilt. Şamile: 2010. https://shamela.ws/book/968
- Netşe, Cevad Bahr. Nazariyyetü’ş-şarti’l- cezâî beyne’l-fıkh ve’l-kânûn. Amman: Daru’l-Feth, 2014.
- Oğuzman, M. Kemal – Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2018.
- Ozanoğlu, Hasan Seçkin. “İstisnâ‘ ve Özellikle İnşaat Sözleşmelerin Müteahhidin (Yüklenicinin) Eseri Teslim Zamanında Gecikmesine Bağlanan İfaya Eklenen Cezâî Şart (Gecikme Cezası) Kayıtları”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3/2 (1999), 1-55.
- Pekdemir, Şevket. İslâm Hukukunda Sözleşmelerde Cezâî Şart. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2016.
- Sâlûs, Ali Ahmed. “eş-Şartu’l-cezâî”. MMFİ. 12/91-166 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Selimoğlu, Yaşar Engin. Eser Sözleşmesi. Ankara: Adalet Yayınevi, 202.
- Senhûrî, Abdürrezzâk Ahmed. el-Vasît fî şerhi’l-Kânûni’l-Medenîyyi’l-Cedîd. 2.cilt. Beyrut: Menşûratü’l-Halebî’l-hukukiyye, 2000.
- Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1993.
- Şefîk Acem, Nâcî. “eş-Şartu’l-cezâî fi’l-fıkhi’l-İslâmî”. MMFİ. 12/185-225 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Şeybânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. el-Hasen b.Ferkad. el-Asl. thk. Muhammed Boynukalın. Beyrut, Dâru İbn Hazm, 2012.
- Şeyhîzâde, Abdurrahman b. Muhammed b. Süleyman. Mecma‘u’l-enhur fî şerhi mülteka’l-ebhur, b.y.: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, t.y.
- Şimâm, el-Kâdî Mahmûd. “eş-Şartu’l-cezâî dirâse muammega havle’ş-şartu’l-cezâî”. MMFİ. 12/227-242 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Tandoğan, Halûk. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
- Tekelioğlu, Numan. “İnşaat Sözleşmelerinde Cezâî Şart ve Götürü Tazminat”. YBHD 2/2 (2017), 159-186.
- Teshîrî, Muhammed Ali, “eş-Şartu’l-cezâî fi’l-ukûd”. MMFİ. 12/169-184 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Tunçomağ, Kenan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1969.
- Yaran, Rahmi. İslam Hukukunda Borçlunun ve Alacaklının Temerrüdü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1994.
- Yavuz, Cevdet vd. Türk Borçlar Hukuku (Özel Hükümler). İstanbul: Beta Yayınları, 2022.
- Yemenî, Muhammed b. Abdülaziz b. Sa’d. eş-Şartü’l-cezâî ve eseruhu fi’l-ukudi’l-muasıra dirase fıkhiyye mukarene. Riyad: Dârü Künûzi İşbiliyâ, 2006.
- Zerkâ, Mustafa b. Ahmed b. Muhammed. el-Medhalü’l-fıkhiyyü’l-‘âm. Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 2012.
- Zerkâ, Mustafa Ahmed. “Akdü’l-istisnâ‘ ve mmedâ ehemmiyyetuhu fi’l-istismarâti’l-İslamiyyeti’l-muâsıra”. MMFİ. 7/223-254 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 1992.
- Zeylaî, Ebû Muhammed Fahruddîn Osmân b. Alî b. Mihcen b.Yûnus es-Sûfî el-Bâriî, Tebyînü’l-hakâ’ik şerhu Kenzi’d-dekâ’ik. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
Öz
This study focuses on the legal nature and consequences of penalty clauses in contracts, examining their function, enforceability, and the processes of judicial intervention. A penalty clause is a legal mechanism whereby the debtor agrees to fulfill an economic obligation specified by a legal transaction in favor of the creditor, in instances where the principal obligation is not performed, is inadequately performed, or is delayed. The penalty clause is an ancillary legal transaction dependent on the principal contract; thus, if the principal contract is invalid, the penalty clause is also rendered invalid. It serves to incentivize the parties to fulfill their obligations and aims to compensate the aggrieved party in the event of a breach. Although similar to compensation, the penalty clause constitutes a distinct legal institution.
Penalty clauses may take various forms, such as an alternative penalty clause, applicable when the obligation is not performed at all or properly, or a cumulative penalty clause, activated when the obligation is not fulfilled at the agreed time and place. Penalty clauses encompass optional clauses for situations where the debt is not performed at all or adequately, as well as clauses that apply to performance failures regarding time and place. Furthermore, if the stipulated penalty is excessively high, the debtor may petition the judge to request a reduction. Should the judge determine that the penalty amount is excessive, they may exercise discretion to reduce it.
Today, penalty clauses are prevalent in various legal transactions. In the istisna' contract, the delivery date of the work holds significant importance for the owner, prompting the inclusion of a penalty clause for non-compliance with the performance timeline. Istisna' is a contract for the production of a predetermined work (masnū’), requiring labor on property specified in the contract. As istisna' imposes obligations on both parties, each party must execute essential acts in relation to the other. The contractor is required to produce the ordered work in accordance with the contract conditions and to transfer possession and ownership to the owner, while the owner is obliged to pay the agreed price.
This study analyzes the subject of penalty clauses in the istisna' contract in detail through relevant texts and discusses the contractor's obligation to deliver the work, the legal nature of the penalty clause, the relationship between the penalty clause and compensation, the types of penalty clauses, and the permissibility of imposing a penalty clause in the istisna' contract if the contractor fails to deliver the work on time or at all. Our analysis of the texts reveals that the penalty clause in the istisna' contract underscores the balance between contractual freedom and judicial review, highlighting the principles of proportionality and justice in the application of this clause. In conclusion, this study aims to contribute to ongoing legal discussions regarding the role and effectiveness of penalty clauses in contracts.
Anahtar Kelimeler
Law of Islam Law of Obligations İstisnâ Penalty Clause Default Compensation Delivery
Kaynakça
- Ali Haydar Efendi, Hocaeminefendizâde Küçük, Dürerü’l-hükkâm şerhu Mecelleti’l-ahkâm. İstanbul: DİB Yayınları, 2016.
- Apaydın, H. Yunus, “Kabz”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/45-49 İstanbul: TDV Yayınları, 2001.
- Aral, Fahrettin-Ayrancı, Hasan. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
- Aybakan, Bilal. İslam Hukukunda Borçların İfası. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1996.
- Bardakoğlu, Ali. “Edâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/389-392. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
- Bedrân, Kâsib b. Abdülkerim. Akdü’l-İstisnâ‘ fi’l-fıkhi’l-İslâmî. İskenderiye: Daru’d-Dave, t.y.
- Bek, Ahmed İbrahim, el-Mu‘amelâtü’ş-şer‘iyyeti’l-maliyye. b.y.: yy., 1936.
- Darîr, Sıddık Muhammed el-Emin. “eş-Şartu’l-cezâî”. MMFİ. 12/47-87 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Beta Basım, 2010.
- Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
- Faizsiz Finans Standartları 1437 Safer / Aralık 2015 Yılına Kadar Kabul Edilmiş Olan Faizsiz Finans Kurumları Hakkındaki Faizsiz Finans Standartlarıyla İlgili Tam Metin. hazırlayan: Faizsiz Finans Kuruluşları Muhasebe ve Denetleme Kurumu. İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği Yayınları, 2018.
- Halebî, İbrâhîm b. Muhammed b. İbrâhîm. Mülteka’l-ebhur. thk. Halîl İmran el-Mansûr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
- Hamedâtî, Şebîhunâ Mâu’l-Aynenyn. “eş-Şartu’l-cezâî ve muhtelifu suverihi ve ahkâmihi”. MMFİ. 12/9-45 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Hamevî, Üsâme. eş-Şartü’l-cezâî ve Sultatü’l-Kâdî fi ta’dilihi dirâse mukârene fi’l-fıkhi’l-İslâmî ve’l-kânûn. Dımeşk: Dâru’l-Hayr, 1997.
- Hamîdî, Muhammed Taha. eş-Şartü’l-Cezâî fi’l-Fıkhi’l-İslâmî ve tatbîkâtuhu fi’l-Ûkûdu’l-mu‘âsıra. Cezayir: Câmiatü’ş-Şehîd Hamma Lahdar, el-Vâdî Mü‘hedü’l-ulûmi’l-İslâmiyye kısmü’ş-şerâd, Yüksek Lisans Tezi, 2016-1017.
- Hammâd, Nezih Kemâl. “el-Kabzu’l-hakîkî ve’l-hükmî: Kavaiduhu ve tatbikatuhu mine’l-fıkhi’l-İslâmî”. MMFİ, 6/711-735 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 1990.
- İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkı. Haşiyetü İbn ‘Âbidîn Reddü’l-muhtâr ‘ale’d-dürri’l-muhtâr. Dımeşk: Dâru’s-Sekâfeti’t-Türâs, 2000.
- İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyûb ez-Züraî. İ‘lâmü’l-muvakkı‘în. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiye, 1991.
- İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî. Fethu’l-kadîr ‘alâ el-Hidâye şerhi bidâyeti’l-mübtedâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
- Kadri Paşa, Muhammed, Mürşidu’l-hayrân ilâ ma‘rifeti ahvâli’l-insân fi’l-mu‘âmelâti’ş-şer’iyye ‘alâ mezhebi’l-İmâm Ebî Hanîfe en-Nu‘mân., Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye. 1971.
- Karadâgî, Ali Muhyiddin, “‘Akdü’l-İstisnâ‘”. MMFİ. 7/323-376 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 1992.
- Kocaağa, Köksal. “İnşaat Sözleşmesinde İşi Zamanında Teslim Etmeyen Yüklenicinin Ödemesi Kararlaştırılan Meblağ Cezâî Şart mı Yoksa Götürü Tazminat mıdır?”. TBB Dergisi, 74 (2008), 159-186.
- Kocayusufpaşaoğlu Necip vd. Borçlar Hukuku Genel Bölüm. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2017.
- Mahmasânî, Subhî. en-Nazariyyetu’l-‘âmme li’l-mûcebât ve’l-‘ukûd fi’ş-şerî‘ati’l-İslâmiyye. Beyrût: Dâru’l- ‘İlm li’l-Melâyîn, 1983.
- Mecmû‘atü mine’l-Müellifîn, Fıkhu’l-muamelat, 1.cilt. Şamile: 2010. https://shamela.ws/book/968
- Netşe, Cevad Bahr. Nazariyyetü’ş-şarti’l- cezâî beyne’l-fıkh ve’l-kânûn. Amman: Daru’l-Feth, 2014.
- Oğuzman, M. Kemal – Öz, M. Turgut. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2018.
- Ozanoğlu, Hasan Seçkin. “İstisnâ‘ ve Özellikle İnşaat Sözleşmelerin Müteahhidin (Yüklenicinin) Eseri Teslim Zamanında Gecikmesine Bağlanan İfaya Eklenen Cezâî Şart (Gecikme Cezası) Kayıtları”. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3/2 (1999), 1-55.
- Pekdemir, Şevket. İslâm Hukukunda Sözleşmelerde Cezâî Şart. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2016.
- Sâlûs, Ali Ahmed. “eş-Şartu’l-cezâî”. MMFİ. 12/91-166 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Selimoğlu, Yaşar Engin. Eser Sözleşmesi. Ankara: Adalet Yayınevi, 202.
- Senhûrî, Abdürrezzâk Ahmed. el-Vasît fî şerhi’l-Kânûni’l-Medenîyyi’l-Cedîd. 2.cilt. Beyrut: Menşûratü’l-Halebî’l-hukukiyye, 2000.
- Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ebî Sehl Ahmed. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife, 1993.
- Şefîk Acem, Nâcî. “eş-Şartu’l-cezâî fi’l-fıkhi’l-İslâmî”. MMFİ. 12/185-225 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Şeybânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. el-Hasen b.Ferkad. el-Asl. thk. Muhammed Boynukalın. Beyrut, Dâru İbn Hazm, 2012.
- Şeyhîzâde, Abdurrahman b. Muhammed b. Süleyman. Mecma‘u’l-enhur fî şerhi mülteka’l-ebhur, b.y.: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, t.y.
- Şimâm, el-Kâdî Mahmûd. “eş-Şartu’l-cezâî dirâse muammega havle’ş-şartu’l-cezâî”. MMFİ. 12/227-242 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Tandoğan, Halûk. Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2010.
- Tekelioğlu, Numan. “İnşaat Sözleşmelerinde Cezâî Şart ve Götürü Tazminat”. YBHD 2/2 (2017), 159-186.
- Teshîrî, Muhammed Ali, “eş-Şartu’l-cezâî fi’l-ukûd”. MMFİ. 12/169-184 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 2000.
- Tunçomağ, Kenan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1969.
- Yaran, Rahmi. İslam Hukukunda Borçlunun ve Alacaklının Temerrüdü. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1994.
- Yavuz, Cevdet vd. Türk Borçlar Hukuku (Özel Hükümler). İstanbul: Beta Yayınları, 2022.
- Yemenî, Muhammed b. Abdülaziz b. Sa’d. eş-Şartü’l-cezâî ve eseruhu fi’l-ukudi’l-muasıra dirase fıkhiyye mukarene. Riyad: Dârü Künûzi İşbiliyâ, 2006.
- Zerkâ, Mustafa b. Ahmed b. Muhammed. el-Medhalü’l-fıkhiyyü’l-‘âm. Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 2012.
- Zerkâ, Mustafa Ahmed. “Akdü’l-istisnâ‘ ve mmedâ ehemmiyyetuhu fi’l-istismarâti’l-İslamiyyeti’l-muâsıra”. MMFİ. 7/223-254 Mekke: Munazzamatu’l-mu’temeri’l-İslâmî, 1992.
- Zeylaî, Ebû Muhammed Fahruddîn Osmân b. Alî b. Mihcen b.Yûnus es-Sûfî el-Bâriî, Tebyînü’l-hakâ’ik şerhu Kenzi’d-dekâ’ik. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2000.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İslam Hukuku |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 25 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 |