Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Konulu Çalışmalara Dair Sistematik Bir İnceleme

Yıl 2025, Sayı: 64, 1978 - 2005, 30.06.2025

Ayşe Ahsen Talu , Erdoğan Tezci

https://doi.org/10.53444/deubefd.1605160

Öz

Öğretmen eğitimi, özellikle gelişmiş ülkelerde eğitim sistemlerinin niteliğini belirleyen önemli unsurlardan biridir. Bu doğrultuda, çağdaş eğitimin sürekliliği ve toplumsal kalkınmanın sağlanabilmesi, nitelikli öğretmenlerin yetiştirilmesiyle doğrudan ilişkilidir. Nitelikli bireylerin yetişmesi, yeterli bilgi, beceri ve mesleki yeterliliklere sahip öğretmenlerin rehberliğinde sağlanabilir. Bu nedenle, öğretmen yetiştirme programlarının çağın gereklilikleri doğrultusunda yapılandırılması; öğretmen adaylarını donanımlı öğretmenler olarak yetiştirmesi ve küresel eğitimsel gelişmelere uyum sağlayabilecek özelliklere sahip olması beklenmektedir. Bu çalışmada “Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme” konusundaki çalışmalar sistematik derleme yoluyla analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında 2020-2024 yılları arasında YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde yer alan lisansüstü tezler taranmıştır. Çalışmalar, Preferred Reporting Items for Systematic Review and Meta-Analysis (PRISMA) ilkeleri uyarınca raporlanmıştır. Dahil etme/hariç tutma kriterleri kapsamında 24 çalışma incelenmiştir. İnceleme sonucunda en çok çalışmanın 2021 yılında yapıldığı ve yüksek lisans düzeyinde olduğu görülmüştür. Çalışmalarda ağırlıklı olarak nitel araştırma yönteminden yararlanıldığı anlaşılmıştır. İncelenen çalışmaların büyük bir kısmı ise eğitim programları ve öğretim bilim dalında yürütülmüştür. Çalışmaların 17 farklı üniversitede yürütüldüğü görülmüştür. Çalışma grupları/örneklemlerde sıklıkla öğretmenler, öğretmen adayları ve öğretim elemanları yer almıştır. Türkiye’de öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin yapılan bu inceleme ile konunun hangi boyutlarıyla ele alındığı, gerçekleştirilen çalışmaların nasıl bir eğilim gösterdiğinin ortaya konulabileceği düşünülmektedir. Öğretmen yetiştirme konusunu farklı perspektiflerden ele alan çalışmaların sayısının artması alana katkı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen yetiştirme öğretmen eğitimi sistematik derleme YÖK Ulusal Tez Merkezi PRISMA

Kaynakça

  • Abanoz, G. (2021). 1960-1971 yılları arasında Türkiye’de eğitim politikaları. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
  • Abide, Ö. F. (2020). Türkiye’de öğretmen yetiştirme politikalarının öğretmen yetiştirme programlarına yansımaları (Sınıf öğretmenliği örneği). [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Açar, A. (2021). Hizmet öncesi öğretmen eğitimine ilişkin ekonomik ve politik olguların öğretmen eğitimi programlarına yansıması. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Adıgüzel, A. (2008). Eğitim fakültelerinde öğretmen eğitimi program standartlarının gerçekleşme düzeyi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Adıgüzel, A., & Sağlam, M. (2009). Öğretmen eğitiminde program standartları ve akreditasyon. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 83-104.
  • Akarsu, A. H., Yılmazer, A., & Geçit, Y. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen eğitimi programlarının yapısı: 2006-2018 programlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 23-60. DOI: 10.21764/ maeuefd.556902
  • Akbulut, H., Çepni, S., & Şahin, Ç. (2013). Doktora tez sürecinde karşılaşılan problemlerin belirlenmesi: Eğitim fakültesi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 50-69.
  • Akgündüz, D., & Akpınar, B. C. (2018). Okul öncesi eğitiminde fen eğitimi temelinde gerçekleştirilen STEM uygulamalarının öğrenci, öğretmen ve veli açısından değerlendirilmesi. Yaşadıkça Eğitim, 32(1), 1–26.
  • Aksoy, E., & Gözütok, D. (2014). Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Singapur ve Türkiye’de öğretmen eğitimindeki dönüşümler. Journal of Educational Sciences & Practices, 13(25), 23-46.
  • Akyüz, Y. (2008). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000-M.S. 2008). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Alismail, H. A., & McGuire, P. (2015). 21st century standards and curriculum: current research and practice. Journal of Education and Practice, 6(6), 150-154.
  • Allen, J., Singh, P., & Rowan, L. (2019). Professional experience in initial teacher education: keeping abreast of change in the 21st century. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 47(4), 323-326. https://doi.org/10.1080/1359866X.2019.1637599
  • Altan, M. Z., & Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde öğretmen refahı: öğretmenlik meslek kanununun kayıp parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 4(1), 24-42. http://dx.doi.org/10.38151/akef.2022.2
  • Atik Kara, D. (2023). 1997, 2006 ve 2018 öğretmen eğitimi programlarında meslek bilgisi derslerinin işlenişine yönelik öğretmen adayı görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(40), 1236-1273. https://doi.org/10.35675/befdergi.1270799
  • Ayas, A. (2009). Öğretmenlik mesleğinin önemi ve öğretmen yetiştirmede güncel sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1-11.
  • Ayaz, M. F., Oral, B. & Söylemez, M. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitimi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14(2), 787-802. http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.89009
  • Aydın, A., & Kaya, M. (2019). Öğretmen yetiştirme standartları konusunda bir sistematik literatür inceleme. The Journal of Academic Social Science, 44(44), 382-395.
  • Aydın, F. (2022). Öğretmen kimliğinin oluşmasında hizmet öncesi eğitim ve okul ikliminin rolü. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yükseköğretim Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Aypay, A. (2009). Öğretmenlerin hizmet öncesi öğretmenlik eğitimlerini değerlendirmeleri. Journal of Educational Development, 28, 723-236.
  • Azar, A. (2011). Türkiye'deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: nitelik mi, nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 36-38.
  • Bakay, O. (2006). Aday öğretmenlerin danışmanlarının yeterliklerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Balıkesir ili örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Balkar, B. (2014). Klinik temelli yaklaşımın bilgi alanlarını kapsayan araştırma-temelli öğretmen eğitimi politikasına ilişkin öğretmen algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 28-45.
  • Baskan, G. A., Yıldız, E. P., & Tok, G. (2013). Teacher training system in Finland and comparisans related to Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 83, 1073-1076.
  • Bektaş, K. (2021). Sınıf öğretmen yetiştirme konusunda Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Journal of History School, 50, 415-437. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.48592
  • Biçer, D. (2021). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı yeterliliklerinin belirlenmesi ve yeterliliklere dayalı bir program değerlendirmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Bostanci, S. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen eğitimi: hizmet öncesi ve hizmet içi karşılaştırmalı ihtiyaç analizi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  • Bostanci, S., Artvinli, E., & Dönmez, L. (2023). Sosyal bilgilerde öğretmen eğitimi: öğretmenlere göre hizmet öncesi eğitimin yeterlilik düzeyi. TEBD, 21(1), 580-602. https://doi.org/10.37217/tebd.1250444
  • Boyunsuz, N. (2021). Yenilenen eğitim fakültesi öğretmenlik programlarının STEM okuryazarı öğretmenleri yetiştirmesi açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Connell, R. (2009). Good teachers on dangerous ground: towards a new view of teacher quality and professionalism, Critical Studies in Education, 50(3), 213-229. https://doi.org/10.1080/17508480902998421
  • Coşkun, F. (2022). Öğretmenlik mesleği ve 21. yüzyıl becerileri. Alanyazın 3(1),31-38. http:// dx.doi.org/10.22596/ cresjournal.0301.31.38
  • Çelik Keçili, M., & Esen, E. (2020). The relationship between educational expenditure and economic growth: the case of Turkey. Equinox Journal of Economics Business and Political Studies, 7(2), 114-126.
  • Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
  • Çoban, A. (2015). Öğretmen eğitiminde mikro-öğretim ve farklı yaklaşımlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 219-231. https://doi.org/10.17755/esosder.43863
  • Çoban, A., & Cabacı, N. (2024). Türkiye'de öğretmen yetiştirme konusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 9(2), 348-369.
  • Darling-Hammond, L. (2006). Constructing 21st-century teacher education. Journal of teacher education, 57(3), 300-314. https://doi.org/10.1177/0022487105285962
  • Erben Keçici, S. (2011). Almanya’da öğretmen eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(34), 117-132.
  • Ergün, M. (1987). Türkiye'de öğretmen yetiştirme çalışmalarının gelişmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 10-18.
  • Ertuğrul Seçer, Ş. Y. (2020). İngiliz dili eğitimi lisans programlarının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Feuer, M. J., Floden, R. E., Chudowsky, N., & Ahn, J. (2013). Evaluation of teacher preparation programs: purposes, methods, and policy options. National Academy of Education.
  • Goldhaber, D. (2015). Teacher effectiveness research and the evolution of US teacher policy (The Productivity for Results Series No. 5). George W. Bush Institute, Education Reform Initiative.
  • Göçen, A., Eral, S. H., & Bücük, M. H. (2020). Teacher perceptions of a 21st century classroom. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(1), 85-98. https://doi.org/10.33200/ijcer.638110
  • Gökcül, M. (2022). Türkiye’de STEM eğitimine yönelik öğretmen yetiştirme uygulamalarının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Güçlü, M. (2013). 1950 ve 1980 yılları arasında Türkiye’de öğretmen yetiştirme alanında görülen temel eğilimler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(4), 83-91.
  • Hagger, H., & Mcintyre, D. (2000) What can research tell us about teacher education? Oxford Review of Education, 26(3-4), 483-494, https://doi.org/10.1080/713688546
  • Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları. SETA Analiz.
  • Han, X. (2012). Big moves to improve the quality of teacher education in China. On the Horizon, 20(4), 324-335. https://doi.org/10.1108/10748121211272461
  • Harris, D. N., & Sass, T. R. (2011). Teacher training, teacher quality and student achievement. Journal of public economics, 95(7-8), 798-812. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2010.11.009
  • Haseena, V. A., & Mohammed, A. P. (2015). Aspects of quality in education for the ımprovement of educational scenario. Journal of Education and Practice, 6(4), 100-105.
  • Hayes, D., Mills, M., Christie, P., & Lingard, B. (2006). Teachers & schooling making a difference: productive pedagogies, assessment and performance. Allen & Unwin.
  • Independent Evaluation Group [IEG]. (2023). Selected drivers of education quality: Pre- and in-service teacher training (MESO evaluation). World Bank. https://ieg.worldbankgroup.org/sites/default/files/Data/Evaluation/files/Drivers_of_Education_Quality.pdf
  • Işık, A. (2023). Sınıf eğitimi lisans programının sınıf öğretmeni adayları ve öğretim elemanlarının görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
  • İlgün-Dibek M., & Toptaş, B. (2023). Bütün parçaların toplamından daha fazladır: eğitim bilimlerinde sistematik derleme nasıl yazılır? Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 538-550. https://doi.org/10.17556/erziefd.1176257
  • İlter, İ. (2022). Öğretmen adaylarının “iyi öğretmen” hakkındaki inançları. Baskent University Journal of Education, 9(1), 1-13.
  • Jan, H. (2017). Teacher of 21st century: characteristics and development. Research on Humanities and Social sciences, 7(9), 50-54.
  • Kadınşah, E., Seçkin, B. Coşkun, D., & Patır Coşkun, B. (2023). OECD ülkelerinin öğretmen yetiştirme süreçlerinde öğretmen eğitiminin incelenmesi. E-International Journal of Pedandragogy (e-ijpa), 3(1), 12-31. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.112
  • Kalkan, E. (2017). Eğitim, kültür, öğretmen; öğretmen odaklı mı? öğrenci odaklı mı? Istanbul Journal of Innovation in Education, 3(2), 51-63.
  • Karahan, M. B. (2023). Müzik öğretmenliği lisans programı alan eğitimi derslerine ilişkin model önerisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Harran Üniversitesi.
  • Karataş Aydın, F. İ., & Sipahi, H. (2023). Öğretmen yetiştirme lisans programlarının stem okuryazarı ve girişimci öğretmenleri yetiştirmesi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 2830-2858. https://doi.org/10.53444/deubefd.1328629
  • Karataş, M., & Çankaya, E. (2010). İktisadi kalkınma sürecinde beşerî sermayeye ilişkin bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 29-55.
  • Kaşarcı, İ. (2021). Eğitim fakülteleri programlarındaki öğretmenlik meslek bilgisi derslerinde yenilikçi uygulamaların etkililiği. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  • Kavak, Y., & Baskan, G. A. (2009). Restructuring studies of teacher education in recent years in Turkey. Procedia-social and behavioral sciences, 1(1), 364-367. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.067
  • Kaya Şen, S. (2022). 21. Yüzyıl becerilerinin fen bilgisi öğretmenliği lisans programına ne ölçüde dahil edildiğine ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi.
  • Kaya, M. (2016). Öğretmen yetiştirme standartları konusunda bir sistematik literatür inceleme. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  • Kereluik, K., Mishra, P., Fahnoe, C., & Terry, L. (2013). What knowledge is of most worth: Teacher knowledge for 21st century learning. Journal of digital learning in teacher education, 29(4), 127-140. https://doi.org/10.1080/21532974.2013.10784716
  • Kınacı, N. D. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programları ve ortaokul sosyal bilgiler dersi programının içerik bakımından karşılaştırılması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Korthagen, F. A. (2010). How teacher education can make a difference. Journal of education for teaching, 36(4), 407-423. https://doi.org/10.1080/02607476.2010.513854
  • Kozikoğlu, İ., & Özcanlı, N. (2020). Öğretmenlerin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile mesleğe adanmışlıkları arasındaki ilişki. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 270-290. http://dx.doi.org/10.30703/cije.579925
  • Kurt Keskin, F. (2022). Yükseköğretim programlarının uluslararasılaşma bağlamında sınıf eğitimi programının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Lawson, T., Çakmak, M., Gündüz, M., & Busher, H. (2015). Research on teaching practicum–a systematic review. European Journal of Teacher Education, 38(3), 392-407. http://dx.doi.org/10.1080/02619768.2014.994060
  • Lieberman, A., & Pointer Mace, D. H. (2008). Teacher learning: The key to educational reform. Journal of Teacher Education, 59(3), 226-234. http://dx.doi.org/10.1177/0022487108317020
  • Lindgreen, A., Di Benedetto, C. A., Brodie, R. J., & Zenker, S. (2022). Teaching: How to ensure quality teaching, and how to recognize teaching qualifications. Industrial Marketing Management, 100, A1-A5. https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2021.11.008
  • Liston, D., Borko, H., & Whitcomb, J. (2008). The teacher educator's role in enhancing teacher quality. Journal of Teacher Education, 59(2), 111-116. https://doi.org/10.1177/0022487108315581
  • Loughran, J. (2017). Quality in teacher education: challenging assumptions, building understanding through foundation principles. In Zhu, X., Goodwin, A. L., & Zhang, H. (Eds.). Quality of teacher education and learning: Theory and practice (pp. 69-84). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-10-3549-4_5
  • Martínez Valdivia, E., Pegalajar Palomino, M. D. C., & Burgos-Garcia, A. (2023). Active methodologies and curricular sustainability in teacher training. International Journal of Sustainability in Higher Education, 24(6), 1364-1380. https://doi.org/10.1108/IJSHE-05-2022-0168
  • Mentiş Taş, A. (2004). Sosyal bilgiler öğretmenliği eğitimi program standartlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 28-54.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). 2023 eğitim vizyonu. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://baklan.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/11144802_2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2015). Türk eğı̇tı̇m sı̇stemı̇ ve ortaöğretı̇m. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/13153013_TES_ve_ORTAYYRETYM_son10_2.pdf
  • Mitter, W. (1991). Teacher education in Europe: problems, challenges, perspectives. British Journal of Educational Studies, 39(2), 138-152.
  • Mkrtchyan, V. A., & Gurin, G. G. (2021). Mentoring role in novice teacher training process: a review of international experience. European Proceedings of Educational Science, 271-283. https://doi.org/10.15405/epes.22043.24
  • Moore, A. (2004). The good teacher: dominant discourses in teaching and teacher education. Routledge.
  • Muk, F. (2021). Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme sistemine ilişkin bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mardin Artuklu Üniversitesi.
  • Mutlu, Ö. (2021). Cumhuriyet Dönemi’nde öğretmen yetiştirme meselesi ve çözüm arayışları: ilk öğretmen okulları (1954-1974). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
  • OECD (2005). Teachers matter: attracting, developing and retaining effective teachers, education and training policy. OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264018044-en
  • OECD (2018). Effective teacher policies: insights from PISA, PISA. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264301603-en
  • OECD (2019). A flying start: improving initial teacher preparation systems. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/cf74e549-en
  • OECD (2023). Education policy outlook 2023: Empowering all learners to go green. OECD Publishing. https://www.oecd.org/en/publications/education-policy-outlook-2023_f5063653-en.html
  • OECD (2024a). Global trends and the future of education in 2025. In Trends shaping education 2025 (pp. 19–55). OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/ee6587fd-en
  • OECD (2024b). Education policy outlook 2024: reshaping teaching into a thriving profession from abcs to ai. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/dd5140e4-en
  • Oktay, A. (1991). Öğretmenlik mesleği ve öğretmenin nitelikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 187-193.
  • Open Access Theses and Dissertations[OATD]. (t.y.). Search results for "teacher education" OR "teacher training" https://www.oatd.org/oatd/search?q=%22teacher+education%22+OR+%22teacher+training%22&form=basic&pubdate.facet=2021
  • Orhan, E. E. (2017). Türkiye’de öğretmen adayları aldıkları öğretmen eğitimi hakkında ne düşünüyor? Nitel bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 42(189), 197-216. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.4661
  • Önen, S., Atlı, H., Yüce, D., Bağıran, E., & Doğan, N. (2023). Japonya, Singapur ve Türkiye’nin öğretmen yetiştirme programları. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(66), 3149-3159. http://dx.doi.org/10.29228/JOSH AS.70704
  • Özdemir, S. M. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 233-244.
  • Özen Batun, K. (2022). 1936-2022 yılları arasında beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programlarının incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Gedik Üniversitesi.
  • Özerbaş, M. A., & Safi, B. N. (2022). TIMSS ve PISA’da başarılı olan ülkeler ve türk öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 1960-1992. DOI: 10.29299/kefad.898782
  • Özmusul, M. (2012). Öğretmen eğitiminde yaratıcılık ve inovasyon. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 731-746.
  • Öztürk, B. (2022). Cumhuriyet dönemi müzik öğretmeni yetiştirme programlarına yönelik bir inceleme. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
  • Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., ... & Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. International journal of surgery, 88, 105906. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2021.105906
  • Parlar, H., & Halisdemir, M. (2020). Türkiye’de öğretmen yetiştirme alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(24), 2674-2696. DOI: 10.26466/opus.596629
  • Pata, U. K. (2020). Türkiye’de eğitim ve ekonomik büyüme ilişkisi: Fourier eşbütünleşme testi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(2), 175-190.
  • Peon, L. C. (2020). Social and affective education in teacher training programs of college professors. ATENAS, 3(51), 19-32.
  • Safhi, M. Y., Zhou, L., Smith, D. W., & Kelley, P. (2009). Assistive technology in teacher-training programs: a national and international perspective. Journal of Visual Impairment & Blindness, 103(9), 562–568. https://doi.org/10.1177/0145482X0910300907
  • Safran, M. (2014, Mayıs). Eğitim fakülteleri, öğretmen yetiştirme süreci ve yeni arayışlar. Öğretmen Yetiştirme Politika ve Sorunları Uluslar Arası Sempozyumu IV-ISPITE2014. Hacettepe Üniversitesi.
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Skinner, B. F. (1958). Teaching machines. Science, 128, 969-977. https://doi.org/10.1126/science.128.3330.969
  • Snyder, H. (2019). Literature review a research methodology: an overview and guidelines. Journal of Business Research, 104, 333-339. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.07.039
  • Şahin, Ç. (2021). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin mezun istihdam edilebilirlik göstergeleri ve yeterlikler açısından değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Şahin, E. (2020). 2006 ve 2018 sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarının analizi ve akademisyen görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Amasya Üniversitesi.
  • Şimşek Naslı, F. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • T.C. Resmî Gazete. (2024, 18 Ekim). Öğretmenlik Mesleği Kanunu (Kanun No. 7528). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241018-1.htm
  • Tarhan, H., Karaman, A., Lauri, K., & Aerila, J. A. (2019). Understanding teacher evaluation in Finland: a professional development framework. Australian Journal of Teacher Education (Online), 44(4), 33-50. http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2018v44n4.3
  • Teo, T. W., & Khoh, R. L. (Ed.). (2015). Teaching science in culturally relevant ways teaching science in culturally relevant ways: Ideas from Singapore teachers. World Scientific.
  • Tutkun, Ö. F. (2010). 21. yüzyılda eğitim programının felsefi boyutları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 993-1016.
  • Tutkun, Ö. F., & Aksoyalp, Y. (2010). 21. yüzyılda öğretmen yetiştirme eğitim programının boyutları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 361-371.
  • Uyar, A., & Çiçek, B. (2021). Farklı branşlardaki öğretmenlerin 21. yüzyıl becerileri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 1-11. https://doi.org/10.21733/ibad.822410
  • Ünal, L. I. (2005). Öğretmen imgesinde neoliberal dönüşüm. Eğitim Bilim Toplum, 3(11), 4-15.
  • Ünver, G. (2021). Program çalışmaları için öğretmen eğitimi. Öğretmen Eğitimi ve Öğretim, 2(2), 30-55. https://doi.org/10.55661/jnate.952088
  • Voinea, M. (2019). Rethinking teacher training according to 21st century competences. European Journal of Multidisciplinary Studies, 4(3), 20-26. https://doi.org/10.26417/341umm27o
  • Whiting, P., Savović, J., Higgins, J. P., Caldwell, D. M., Reeves, B. C., Shea, B., Davies, P., Kleijnen, J., Churchill, R., & ROBIS group (2016). ROBIS: A new tool to assess risk of bias in systematic reviews was developed. Journal of Clinical Epidemiology, 69, 225–234. https://doi.org/10.1016/j.jclinepi.2015.06.005
  • Wilson, S. M. (2011). How can we improve teacher quality? Phi Delta Kappan, 93(2), 64-67.
  • Yaman, B. (2019). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ile ilgili yapılan akademik çalışmaların karşılaştırmalı eğitim ile incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 87(87), 240-253. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.14647
  • Yavuz, M., Özkaral, T., & Yıldız, D. (2015). Uluslararası raporlarda öğretmen yeterlikleri ve öğretmen eğitimi. SDU International Journal of Educational Studies, 2(2), 60-71.
  • Yazçayır, N., & Yıldırım, N. (2021). Öğretmen yetiştirme lisans programları ve öğretmenlik meslek bilgisi alt boyutunun karşılaştırmalı analizi “Türkiye ve Singapur”. TEBD, 19(1), 182-218. https://doi.org/10.37217/tebd.733698
  • Yıldırım, A. (2011). Competing agendas and reform in teacher education. International Journal of Curriculum and Instructional Studies (IJOCIS), 1(1), 1-17.
  • Yıldırım, A. (2013). Teacher education research in Turkey: trends, issues and priority areas. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191.
  • Yıldırım, B. (2020). Öğretmen yetiştirme üzerine bir model önerisi: STEM öğretmen enstitüleri eğitim modeli. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 70-98. https://doi.org/10.9779/pauefd.586603
  • Yıldızhan, B., & Atmaca Aksoy, A. C. (2023). Matematik ve fen eğitiminde öğretmen eğitimi konulu bilimsel yayınlara farklı bir bakış: bibliyometrik haritalama. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(Özel Sayı), 467-496. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.52
  • Yılmaz, S. (2020). Eğitim fakültelerinin kalitesini geliştirme çabaları ve bir model önerisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (1998). Eğitim fakülteleri öğretmen yetiştirme programlarının yeniden düzenlenmesi. Yükseköğretim Kurulu. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari-mart-1998.pdf
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2019). Yükseköğretimde Akreditasyon, Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı. https://denklik.yok.gov.tr/akreditasyon-tanima-denklik-nedir
  • Yüksel, S. (2015). Öğretmen yetiştirme politikalarında dönüşüm: 21. yy öğretmenini yetiştirme. Türkiye Özel Okullar Birliği Dergisi, 32, 23-28.
  • Zengin, J. (2021). Geçmişten günümüze fen bilimleri öğretmeni yetiştirme programlarının, öğretmen niteliklerinin analizi ve velilerin istediği öğretmen profilinin tespiti. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Ҫakıroglu, E., & Ҫakıroglu, J. (2003) Reflections on teacher education in Turkey, European Journal of Teacher Education, 26(2), 253-264. https://doi.org/10.1080/0261976032000088774

A Systematic Review of Studies on Teacher Training in Turkey

Yıl 2025, Sayı: 64, 1978 - 2005, 30.06.2025

Ayşe Ahsen Talu , Erdoğan Tezci

https://doi.org/10.53444/deubefd.1605160

Öz

Teacher education is a critical component in determining the quality of educational systems, particularly in developed countries. The sustainability of modern education and the achievement of social development are closely linked to the preparation of well-qualified teachers. Educating competent individuals is only possible through the guidance of teachers who possess adequate knowledge, skills, and professional competencies. Therefore, teacher education programs are expected to be designed in accordance with contemporary demands, to equip prospective teachers with the necessary qualifications, and to align with global educational developments. This study presents a systematic review of research related to “Teacher Education in Turkey.” Postgraduate theses published between 2020 and 2024 in the National Thesis Center of the Turkish Council of Higher Education (YÖK) were analyzed. The review was conducted and reported in line with the Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (PRISMA) guidelines. Based on predefined inclusion and exclusion criteria, 24 theses were included in the analysis. The findings indicate that most studies were conducted in 2021 and at the master’s level. Qualitative research methods were predominantly employed. A significant portion of the theses was carried out in the field of curriculum and instruction across 17 different universities. The study samples primarily consisted of teachers, pre-service teachers, and faculty members. This review aims to highlight the dimensions through which teacher education in Turkey has been explored and to identify emerging trends. Increasing the number of studies addressing this topic from diverse perspectives is expected to contribute meaningfully to the field.

Anahtar Kelimeler

Teacher training teacher education systematic review YÖK National Thesis Center PRISMA

Kaynakça

  • Abanoz, G. (2021). 1960-1971 yılları arasında Türkiye’de eğitim politikaları. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa.
  • Abide, Ö. F. (2020). Türkiye’de öğretmen yetiştirme politikalarının öğretmen yetiştirme programlarına yansımaları (Sınıf öğretmenliği örneği). [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Açar, A. (2021). Hizmet öncesi öğretmen eğitimine ilişkin ekonomik ve politik olguların öğretmen eğitimi programlarına yansıması. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Adıgüzel, A. (2008). Eğitim fakültelerinde öğretmen eğitimi program standartlarının gerçekleşme düzeyi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Anadolu Üniversitesi.
  • Adıgüzel, A., & Sağlam, M. (2009). Öğretmen eğitiminde program standartları ve akreditasyon. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 83-104.
  • Akarsu, A. H., Yılmazer, A., & Geçit, Y. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen eğitimi programlarının yapısı: 2006-2018 programlarının karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (56), 23-60. DOI: 10.21764/ maeuefd.556902
  • Akbulut, H., Çepni, S., & Şahin, Ç. (2013). Doktora tez sürecinde karşılaşılan problemlerin belirlenmesi: Eğitim fakültesi örneği. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (20), 50-69.
  • Akgündüz, D., & Akpınar, B. C. (2018). Okul öncesi eğitiminde fen eğitimi temelinde gerçekleştirilen STEM uygulamalarının öğrenci, öğretmen ve veli açısından değerlendirilmesi. Yaşadıkça Eğitim, 32(1), 1–26.
  • Aksoy, E., & Gözütok, D. (2014). Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Singapur ve Türkiye’de öğretmen eğitimindeki dönüşümler. Journal of Educational Sciences & Practices, 13(25), 23-46.
  • Akyüz, Y. (2008). Türk eğitim tarihi (M.Ö. 1000-M.S. 2008). Pegem Akademi Yayıncılık.
  • Alismail, H. A., & McGuire, P. (2015). 21st century standards and curriculum: current research and practice. Journal of Education and Practice, 6(6), 150-154.
  • Allen, J., Singh, P., & Rowan, L. (2019). Professional experience in initial teacher education: keeping abreast of change in the 21st century. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 47(4), 323-326. https://doi.org/10.1080/1359866X.2019.1637599
  • Altan, M. Z., & Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde öğretmen refahı: öğretmenlik meslek kanununun kayıp parçası. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi (AKEF) Dergisi, 4(1), 24-42. http://dx.doi.org/10.38151/akef.2022.2
  • Atik Kara, D. (2023). 1997, 2006 ve 2018 öğretmen eğitimi programlarında meslek bilgisi derslerinin işlenişine yönelik öğretmen adayı görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(40), 1236-1273. https://doi.org/10.35675/befdergi.1270799
  • Ayas, A. (2009). Öğretmenlik mesleğinin önemi ve öğretmen yetiştirmede güncel sorunlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1-11.
  • Ayaz, M. F., Oral, B. & Söylemez, M. (2015). Türkiye’de öğretmen eğitimi ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 14(2), 787-802. http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.89009
  • Aydın, A., & Kaya, M. (2019). Öğretmen yetiştirme standartları konusunda bir sistematik literatür inceleme. The Journal of Academic Social Science, 44(44), 382-395.
  • Aydın, F. (2022). Öğretmen kimliğinin oluşmasında hizmet öncesi eğitim ve okul ikliminin rolü. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Yükseköğretim Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Aypay, A. (2009). Öğretmenlerin hizmet öncesi öğretmenlik eğitimlerini değerlendirmeleri. Journal of Educational Development, 28, 723-236.
  • Azar, A. (2011). Türkiye'deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: nitelik mi, nicelik mi? Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 36-38.
  • Bakay, O. (2006). Aday öğretmenlerin danışmanlarının yeterliklerine ilişkin algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Balıkesir ili örneği). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Balkar, B. (2014). Klinik temelli yaklaşımın bilgi alanlarını kapsayan araştırma-temelli öğretmen eğitimi politikasına ilişkin öğretmen algıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 28-45.
  • Baskan, G. A., Yıldız, E. P., & Tok, G. (2013). Teacher training system in Finland and comparisans related to Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 83, 1073-1076.
  • Bektaş, K. (2021). Sınıf öğretmen yetiştirme konusunda Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Journal of History School, 50, 415-437. http://dx.doi.org/10.29228/Joh.48592
  • Biçer, D. (2021). Okul öncesi öğretmenliği lisans programı yeterliliklerinin belirlenmesi ve yeterliliklere dayalı bir program değerlendirmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Bostanci, S. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen eğitimi: hizmet öncesi ve hizmet içi karşılaştırmalı ihtiyaç analizi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  • Bostanci, S., Artvinli, E., & Dönmez, L. (2023). Sosyal bilgilerde öğretmen eğitimi: öğretmenlere göre hizmet öncesi eğitimin yeterlilik düzeyi. TEBD, 21(1), 580-602. https://doi.org/10.37217/tebd.1250444
  • Boyunsuz, N. (2021). Yenilenen eğitim fakültesi öğretmenlik programlarının STEM okuryazarı öğretmenleri yetiştirmesi açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Connell, R. (2009). Good teachers on dangerous ground: towards a new view of teacher quality and professionalism, Critical Studies in Education, 50(3), 213-229. https://doi.org/10.1080/17508480902998421
  • Coşkun, F. (2022). Öğretmenlik mesleği ve 21. yüzyıl becerileri. Alanyazın 3(1),31-38. http:// dx.doi.org/10.22596/ cresjournal.0301.31.38
  • Çelik Keçili, M., & Esen, E. (2020). The relationship between educational expenditure and economic growth: the case of Turkey. Equinox Journal of Economics Business and Political Studies, 7(2), 114-126.
  • Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
  • Çoban, A. (2015). Öğretmen eğitiminde mikro-öğretim ve farklı yaklaşımlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 219-231. https://doi.org/10.17755/esosder.43863
  • Çoban, A., & Cabacı, N. (2024). Türkiye'de öğretmen yetiştirme konusunda hazırlanan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 9(2), 348-369.
  • Darling-Hammond, L. (2006). Constructing 21st-century teacher education. Journal of teacher education, 57(3), 300-314. https://doi.org/10.1177/0022487105285962
  • Erben Keçici, S. (2011). Almanya’da öğretmen eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 34(34), 117-132.
  • Ergün, M. (1987). Türkiye'de öğretmen yetiştirme çalışmalarının gelişmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 10-18.
  • Ertuğrul Seçer, Ş. Y. (2020). İngiliz dili eğitimi lisans programlarının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Feuer, M. J., Floden, R. E., Chudowsky, N., & Ahn, J. (2013). Evaluation of teacher preparation programs: purposes, methods, and policy options. National Academy of Education.
  • Goldhaber, D. (2015). Teacher effectiveness research and the evolution of US teacher policy (The Productivity for Results Series No. 5). George W. Bush Institute, Education Reform Initiative.
  • Göçen, A., Eral, S. H., & Bücük, M. H. (2020). Teacher perceptions of a 21st century classroom. International Journal of Contemporary Educational Research, 7(1), 85-98. https://doi.org/10.33200/ijcer.638110
  • Gökcül, M. (2022). Türkiye’de STEM eğitimine yönelik öğretmen yetiştirme uygulamalarının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Güçlü, M. (2013). 1950 ve 1980 yılları arasında Türkiye’de öğretmen yetiştirme alanında görülen temel eğilimler. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 3(4), 83-91.
  • Hagger, H., & Mcintyre, D. (2000) What can research tell us about teacher education? Oxford Review of Education, 26(3-4), 483-494, https://doi.org/10.1080/713688546
  • Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları. SETA Analiz.
  • Han, X. (2012). Big moves to improve the quality of teacher education in China. On the Horizon, 20(4), 324-335. https://doi.org/10.1108/10748121211272461
  • Harris, D. N., & Sass, T. R. (2011). Teacher training, teacher quality and student achievement. Journal of public economics, 95(7-8), 798-812. https://doi.org/10.1016/j.jpubeco.2010.11.009
  • Haseena, V. A., & Mohammed, A. P. (2015). Aspects of quality in education for the ımprovement of educational scenario. Journal of Education and Practice, 6(4), 100-105.
  • Hayes, D., Mills, M., Christie, P., & Lingard, B. (2006). Teachers & schooling making a difference: productive pedagogies, assessment and performance. Allen & Unwin.
  • Independent Evaluation Group [IEG]. (2023). Selected drivers of education quality: Pre- and in-service teacher training (MESO evaluation). World Bank. https://ieg.worldbankgroup.org/sites/default/files/Data/Evaluation/files/Drivers_of_Education_Quality.pdf
  • Işık, A. (2023). Sınıf eğitimi lisans programının sınıf öğretmeni adayları ve öğretim elemanlarının görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
  • İlgün-Dibek M., & Toptaş, B. (2023). Bütün parçaların toplamından daha fazladır: eğitim bilimlerinde sistematik derleme nasıl yazılır? Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 538-550. https://doi.org/10.17556/erziefd.1176257
  • İlter, İ. (2022). Öğretmen adaylarının “iyi öğretmen” hakkındaki inançları. Baskent University Journal of Education, 9(1), 1-13.
  • Jan, H. (2017). Teacher of 21st century: characteristics and development. Research on Humanities and Social sciences, 7(9), 50-54.
  • Kadınşah, E., Seçkin, B. Coşkun, D., & Patır Coşkun, B. (2023). OECD ülkelerinin öğretmen yetiştirme süreçlerinde öğretmen eğitiminin incelenmesi. E-International Journal of Pedandragogy (e-ijpa), 3(1), 12-31. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.112
  • Kalkan, E. (2017). Eğitim, kültür, öğretmen; öğretmen odaklı mı? öğrenci odaklı mı? Istanbul Journal of Innovation in Education, 3(2), 51-63.
  • Karahan, M. B. (2023). Müzik öğretmenliği lisans programı alan eğitimi derslerine ilişkin model önerisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Harran Üniversitesi.
  • Karataş Aydın, F. İ., & Sipahi, H. (2023). Öğretmen yetiştirme lisans programlarının stem okuryazarı ve girişimci öğretmenleri yetiştirmesi açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 2830-2858. https://doi.org/10.53444/deubefd.1328629
  • Karataş, M., & Çankaya, E. (2010). İktisadi kalkınma sürecinde beşerî sermayeye ilişkin bir inceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 29-55.
  • Kaşarcı, İ. (2021). Eğitim fakülteleri programlarındaki öğretmenlik meslek bilgisi derslerinde yenilikçi uygulamaların etkililiği. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  • Kavak, Y., & Baskan, G. A. (2009). Restructuring studies of teacher education in recent years in Turkey. Procedia-social and behavioral sciences, 1(1), 364-367. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.067
  • Kaya Şen, S. (2022). 21. Yüzyıl becerilerinin fen bilgisi öğretmenliği lisans programına ne ölçüde dahil edildiğine ilişkin öğretmen adaylarının görüşlerinin incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi.
  • Kaya, M. (2016). Öğretmen yetiştirme standartları konusunda bir sistematik literatür inceleme. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
  • Kereluik, K., Mishra, P., Fahnoe, C., & Terry, L. (2013). What knowledge is of most worth: Teacher knowledge for 21st century learning. Journal of digital learning in teacher education, 29(4), 127-140. https://doi.org/10.1080/21532974.2013.10784716
  • Kınacı, N. D. (2021). Sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programları ve ortaokul sosyal bilgiler dersi programının içerik bakımından karşılaştırılması. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Korthagen, F. A. (2010). How teacher education can make a difference. Journal of education for teaching, 36(4), 407-423. https://doi.org/10.1080/02607476.2010.513854
  • Kozikoğlu, İ., & Özcanlı, N. (2020). Öğretmenlerin 21. yüzyıl öğreten becerileri ile mesleğe adanmışlıkları arasındaki ilişki. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(1), 270-290. http://dx.doi.org/10.30703/cije.579925
  • Kurt Keskin, F. (2022). Yükseköğretim programlarının uluslararasılaşma bağlamında sınıf eğitimi programının değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
  • Lawson, T., Çakmak, M., Gündüz, M., & Busher, H. (2015). Research on teaching practicum–a systematic review. European Journal of Teacher Education, 38(3), 392-407. http://dx.doi.org/10.1080/02619768.2014.994060
  • Lieberman, A., & Pointer Mace, D. H. (2008). Teacher learning: The key to educational reform. Journal of Teacher Education, 59(3), 226-234. http://dx.doi.org/10.1177/0022487108317020
  • Lindgreen, A., Di Benedetto, C. A., Brodie, R. J., & Zenker, S. (2022). Teaching: How to ensure quality teaching, and how to recognize teaching qualifications. Industrial Marketing Management, 100, A1-A5. https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2021.11.008
  • Liston, D., Borko, H., & Whitcomb, J. (2008). The teacher educator's role in enhancing teacher quality. Journal of Teacher Education, 59(2), 111-116. https://doi.org/10.1177/0022487108315581
  • Loughran, J. (2017). Quality in teacher education: challenging assumptions, building understanding through foundation principles. In Zhu, X., Goodwin, A. L., & Zhang, H. (Eds.). Quality of teacher education and learning: Theory and practice (pp. 69-84). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-10-3549-4_5
  • Martínez Valdivia, E., Pegalajar Palomino, M. D. C., & Burgos-Garcia, A. (2023). Active methodologies and curricular sustainability in teacher training. International Journal of Sustainability in Higher Education, 24(6), 1364-1380. https://doi.org/10.1108/IJSHE-05-2022-0168
  • Mentiş Taş, A. (2004). Sosyal bilgiler öğretmenliği eğitimi program standartlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 28-54.
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). 2023 eğitim vizyonu. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://baklan.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/11144802_2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
  • Millî Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2015). Türk eğı̇tı̇m sı̇stemı̇ ve ortaöğretı̇m. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü. https://ogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/13153013_TES_ve_ORTAYYRETYM_son10_2.pdf
  • Mitter, W. (1991). Teacher education in Europe: problems, challenges, perspectives. British Journal of Educational Studies, 39(2), 138-152.
  • Mkrtchyan, V. A., & Gurin, G. G. (2021). Mentoring role in novice teacher training process: a review of international experience. European Proceedings of Educational Science, 271-283. https://doi.org/10.15405/epes.22043.24
  • Moore, A. (2004). The good teacher: dominant discourses in teaching and teacher education. Routledge.
  • Muk, F. (2021). Hizmet öncesi öğretmen yetiştirme sistemine ilişkin bir araştırma. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Mardin Artuklu Üniversitesi.
  • Mutlu, Ö. (2021). Cumhuriyet Dönemi’nde öğretmen yetiştirme meselesi ve çözüm arayışları: ilk öğretmen okulları (1954-1974). [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
  • OECD (2005). Teachers matter: attracting, developing and retaining effective teachers, education and training policy. OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9789264018044-en
  • OECD (2018). Effective teacher policies: insights from PISA, PISA. OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264301603-en
  • OECD (2019). A flying start: improving initial teacher preparation systems. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/cf74e549-en
  • OECD (2023). Education policy outlook 2023: Empowering all learners to go green. OECD Publishing. https://www.oecd.org/en/publications/education-policy-outlook-2023_f5063653-en.html
  • OECD (2024a). Global trends and the future of education in 2025. In Trends shaping education 2025 (pp. 19–55). OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/ee6587fd-en
  • OECD (2024b). Education policy outlook 2024: reshaping teaching into a thriving profession from abcs to ai. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/dd5140e4-en
  • Oktay, A. (1991). Öğretmenlik mesleği ve öğretmenin nitelikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 187-193.
  • Open Access Theses and Dissertations[OATD]. (t.y.). Search results for "teacher education" OR "teacher training" https://www.oatd.org/oatd/search?q=%22teacher+education%22+OR+%22teacher+training%22&form=basic&pubdate.facet=2021
  • Orhan, E. E. (2017). Türkiye’de öğretmen adayları aldıkları öğretmen eğitimi hakkında ne düşünüyor? Nitel bir araştırma. Eğitim ve Bilim, 42(189), 197-216. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.4661
  • Önen, S., Atlı, H., Yüce, D., Bağıran, E., & Doğan, N. (2023). Japonya, Singapur ve Türkiye’nin öğretmen yetiştirme programları. Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(66), 3149-3159. http://dx.doi.org/10.29228/JOSH AS.70704
  • Özdemir, S. M. (2016). Öğretmen niteliğinin bir göstergesi olarak sürekli mesleki gelişim. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 233-244.
  • Özen Batun, K. (2022). 1936-2022 yılları arasında beden eğitimi ve spor öğretmeni yetiştirme programlarının incelenmesi. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Gedik Üniversitesi.
  • Özerbaş, M. A., & Safi, B. N. (2022). TIMSS ve PISA’da başarılı olan ülkeler ve türk öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 1960-1992. DOI: 10.29299/kefad.898782
  • Özmusul, M. (2012). Öğretmen eğitiminde yaratıcılık ve inovasyon. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 731-746.
  • Öztürk, B. (2022). Cumhuriyet dönemi müzik öğretmeni yetiştirme programlarına yönelik bir inceleme. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
  • Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., ... & Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: An updated guideline for reporting systematic reviews. International journal of surgery, 88, 105906. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2021.105906
  • Parlar, H., & Halisdemir, M. (2020). Türkiye’de öğretmen yetiştirme alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(24), 2674-2696. DOI: 10.26466/opus.596629
  • Pata, U. K. (2020). Türkiye’de eğitim ve ekonomik büyüme ilişkisi: Fourier eşbütünleşme testi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(2), 175-190.
  • Peon, L. C. (2020). Social and affective education in teacher training programs of college professors. ATENAS, 3(51), 19-32.
  • Safhi, M. Y., Zhou, L., Smith, D. W., & Kelley, P. (2009). Assistive technology in teacher-training programs: a national and international perspective. Journal of Visual Impairment & Blindness, 103(9), 562–568. https://doi.org/10.1177/0145482X0910300907
  • Safran, M. (2014, Mayıs). Eğitim fakülteleri, öğretmen yetiştirme süreci ve yeni arayışlar. Öğretmen Yetiştirme Politika ve Sorunları Uluslar Arası Sempozyumu IV-ISPITE2014. Hacettepe Üniversitesi.
  • Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Skinner, B. F. (1958). Teaching machines. Science, 128, 969-977. https://doi.org/10.1126/science.128.3330.969
  • Snyder, H. (2019). Literature review a research methodology: an overview and guidelines. Journal of Business Research, 104, 333-339. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.07.039
  • Şahin, Ç. (2021). Hizmet öncesi öğretmen eğitiminin mezun istihdam edilebilirlik göstergeleri ve yeterlikler açısından değerlendirilmesi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Şahin, E. (2020). 2006 ve 2018 sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarının analizi ve akademisyen görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Amasya Üniversitesi.
  • Şimşek Naslı, F. (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin öğretmen ve okul yöneticilerinin görüşleri. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
  • T.C. Resmî Gazete. (2024, 18 Ekim). Öğretmenlik Mesleği Kanunu (Kanun No. 7528). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2024/10/20241018-1.htm
  • Tarhan, H., Karaman, A., Lauri, K., & Aerila, J. A. (2019). Understanding teacher evaluation in Finland: a professional development framework. Australian Journal of Teacher Education (Online), 44(4), 33-50. http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2018v44n4.3
  • Teo, T. W., & Khoh, R. L. (Ed.). (2015). Teaching science in culturally relevant ways teaching science in culturally relevant ways: Ideas from Singapore teachers. World Scientific.
  • Tutkun, Ö. F. (2010). 21. yüzyılda eğitim programının felsefi boyutları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 993-1016.
  • Tutkun, Ö. F., & Aksoyalp, Y. (2010). 21. yüzyılda öğretmen yetiştirme eğitim programının boyutları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 361-371.
  • Uyar, A., & Çiçek, B. (2021). Farklı branşlardaki öğretmenlerin 21. yüzyıl becerileri. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (9), 1-11. https://doi.org/10.21733/ibad.822410
  • Ünal, L. I. (2005). Öğretmen imgesinde neoliberal dönüşüm. Eğitim Bilim Toplum, 3(11), 4-15.
  • Ünver, G. (2021). Program çalışmaları için öğretmen eğitimi. Öğretmen Eğitimi ve Öğretim, 2(2), 30-55. https://doi.org/10.55661/jnate.952088
  • Voinea, M. (2019). Rethinking teacher training according to 21st century competences. European Journal of Multidisciplinary Studies, 4(3), 20-26. https://doi.org/10.26417/341umm27o
  • Whiting, P., Savović, J., Higgins, J. P., Caldwell, D. M., Reeves, B. C., Shea, B., Davies, P., Kleijnen, J., Churchill, R., & ROBIS group (2016). ROBIS: A new tool to assess risk of bias in systematic reviews was developed. Journal of Clinical Epidemiology, 69, 225–234. https://doi.org/10.1016/j.jclinepi.2015.06.005
  • Wilson, S. M. (2011). How can we improve teacher quality? Phi Delta Kappan, 93(2), 64-67.
  • Yaman, B. (2019). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ile ilgili yapılan akademik çalışmaların karşılaştırmalı eğitim ile incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 87(87), 240-253. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.14647
  • Yavuz, M., Özkaral, T., & Yıldız, D. (2015). Uluslararası raporlarda öğretmen yeterlikleri ve öğretmen eğitimi. SDU International Journal of Educational Studies, 2(2), 60-71.
  • Yazçayır, N., & Yıldırım, N. (2021). Öğretmen yetiştirme lisans programları ve öğretmenlik meslek bilgisi alt boyutunun karşılaştırmalı analizi “Türkiye ve Singapur”. TEBD, 19(1), 182-218. https://doi.org/10.37217/tebd.733698
  • Yıldırım, A. (2011). Competing agendas and reform in teacher education. International Journal of Curriculum and Instructional Studies (IJOCIS), 1(1), 1-17.
  • Yıldırım, A. (2013). Teacher education research in Turkey: trends, issues and priority areas. Eğitim ve Bilim, 38(169), 175-191.
  • Yıldırım, B. (2020). Öğretmen yetiştirme üzerine bir model önerisi: STEM öğretmen enstitüleri eğitim modeli. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 70-98. https://doi.org/10.9779/pauefd.586603
  • Yıldızhan, B., & Atmaca Aksoy, A. C. (2023). Matematik ve fen eğitiminde öğretmen eğitimi konulu bilimsel yayınlara farklı bir bakış: bibliyometrik haritalama. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(Özel Sayı), 467-496. https://doi.org/10.51119/ereegf.2023.52
  • Yılmaz, S. (2020). Eğitim fakültelerinin kalitesini geliştirme çabaları ve bir model önerisi. [Yayınlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi.
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (1998). Eğitim fakülteleri öğretmen yetiştirme programlarının yeniden düzenlenmesi. Yükseköğretim Kurulu. https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari-mart-1998.pdf
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları. https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari
  • Yükseköğretim Kurulu [YÖK]. (2019). Yükseköğretimde Akreditasyon, Tanıma ve Denklik Hizmetleri Daire Başkanlığı. https://denklik.yok.gov.tr/akreditasyon-tanima-denklik-nedir
  • Yüksel, S. (2015). Öğretmen yetiştirme politikalarında dönüşüm: 21. yy öğretmenini yetiştirme. Türkiye Özel Okullar Birliği Dergisi, 32, 23-28.
  • Zengin, J. (2021). Geçmişten günümüze fen bilimleri öğretmeni yetiştirme programlarının, öğretmen niteliklerinin analizi ve velilerin istediği öğretmen profilinin tespiti. [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
  • Ҫakıroglu, E., & Ҫakıroglu, J. (2003) Reflections on teacher education in Turkey, European Journal of Teacher Education, 26(2), 253-264. https://doi.org/10.1080/0261976032000088774
Toplam 134 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Öğretmen Eğitimi ve Eğitimcilerin Mesleki Gelişimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ayşe Ahsen Talu 0000-0002-7515-5301

Erdoğan Tezci 0000-0003-2055-0192

Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 21 Aralık 2024
Kabul Tarihi 10 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 64

Kaynak Göster

APA Talu, A. A., & Tezci, E. (2025). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Konulu Çalışmalara Dair Sistematik Bir İnceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(64), 1978-2005. https://doi.org/10.53444/deubefd.1605160
 Kapak Resmi İndir