International Jurisdiction of Turkish Courts in Individual Employment Cases Involving Foreign Elements
Öz
Jurisdiction rules are regulations that determine which court will handle a case. In disputes involving foreign elements, the international jurisdiction of Turkish courts will primarily be determined according to Law No. 5718 on Private International Law and Civil Procedure. The law provides a specific jurisdiction rule for employment-related disputes (Article 44). However, this rule applies only to cases where the employee's habitual place of work is in Turkey. Along with this rule, multiple competent courts have been established in favor of the employee. However, in cases brought by the employer, the court in the location of the employee's habitual workplace in Turkey will have jurisdiction. This paper will examine the appropriateness of this rule and the applicability of the jurisdiction rule in domestic law. Additionally, the paper will explore whether there is any obstacle to the enforcement of foreign court decisions regarding labor disputes in Turkey in terms of jurisdiction.
Anahtar Kelimeler
foreign element individual labor disputes international jurisdiction
Kaynakça
- Akduman, Ebru: “Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, 15 (163), 2020, s. 466-480.
- Akıncı, Ziya: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayanan Yabancı Derdestlik, Seçkin, Ankara 2002.
- Akkan, Mine: Pekcanıtez Usûl-Medenî Usûl Hukuku, C. I (Ed. Pekcanıtez, Hakan/Özekes, Muhammet/Akkan, Mine/Taş Korkmaz, Hülya), 15. Bası, Oniki Levha, İstanbul 2017.
- Avşar, Melis: Milletlerarası Usul Hukukunda Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisinin Belirlenmesinde Tarafların İrade Serbestisi, Oniki Levha, İs-tanbul 2021.
- Aygül, Musa/Çoban, Nazlı: “Birden Fazla Ülkede İfa Edilen İş Sözleşmele-rinde Mutad İşyerinin Tespiti”, Terazi Hukuk Dergisi, 15(169), 2020, s. 1815-1832.
- Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm: “Yabancı Unsurlu Tüketici Sözleşmelerin-den Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yet-kisinin Tayini”, AÜHFD, C. 63, S. 4, 2014, s. 833-878.
- Can, Hacı: Milletlerarası Usul Hukuku, 2. Baskı, Adalet, Ankara 2019.
- Centel, Tankut: “Türk Hukukunda Bireysel İş Uyuşmazlığına İlişkin Ulusla-rarası Yetki ve Bağlama Kuralları”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Y. 1984, S. 33, s. 215-237.
- Cumalıoğlu, Emre: “Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Bakımından Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi”, Erciyes Üniv. HFD, C. III, (2008), S. 2, s. 431-448.
- Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, 36. Bası, Beta, İstanbul 2023.
- Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, 17. Bası, İstanbul: Beta, 2021.
- Çiftçi, Pınar: İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, Adalet, Ankara 2010.
- Çörtoğlu Koca, Sema: Zayıf Tarafın Korunduğu Sözleşmelerde Mahkeme-lerin Milletlerarası Yetkisi, Yetkin, Ankara 2016.
- Demir Gökyayla, Cemile: “Asimetrik Yetki Sözleşmeleri”, Prof. Dr. Özer Seliçi’nin Anısına Armağan, Bahçeşehir Üniv. HFD, C. 11, 2016, S. 145-146, s. 417-458.
- Demirkol, Berk: “Zayıf Taraflı Sözleşmesel İlişkilere İlişkin MÖHUK’taki Milletlerarası Yetki Kurallarının Yerindeliği ve Çözüm Önerileri”, Mil-letlerarası Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisine İlişkin Güncel Tartışmalar (Ed: Özel, Sibel/Pürselim Arning, Hatice Selin), Oniki Levha, İstanbul 2021, s. 21-44.
- Demirkol, Berk: Milletlerarası Yetki Anlaşmaları, Vedat, İstanbul 2018. (Yetki)
- Doğan, Vahit: “Türk Hukukunda Yabancı Derdestliğin Nazara Alınması”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, MHB C. 22, S. 2 (2002), s. 121-147.
- Doğan, Vahit: “5718 Sayılı Kanuna Göre İş Akdine Uygulanacak Hukukun Tespiti”, GÜHFD, C. XI, S. 1-2, Y. 2007, s. 147-163.
- Doğan, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, Seçkin, Ankara 2010.
- Doğan, Vahit/Yılmaz, Alper Çağrı/Ayhan İzmirli, Lale: Milletlerarası Özel Hukuk, 10. Baskı, Savaş, Ankara 2024.
- Ekşi, Nuray: Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Bası, Beta, İstanbul 2000. (Yetki)
- Ekşi, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, 2. Bas-kı, Beta, İstanbul 2020. (Tenfiz)
- Elçin, Doğa: Milletlerarası Unsurlu Bireysel ve Toplu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Adalet, Ankara 2012. Erdönmez, Güray, Pekcanıtez Usûl-Medenî Usûl Hukuku, C. I (Ed. Pekcanıtez, Hakan/Özekes, Muhammet/Akkan, Mine/Taş Korkmaz, Hülya), 15. Bası, Oniki Levha, İstanbul 2017.
- Esen, Emre: “Bireysel İş Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Üye Devlet Mahkemelerinin Yetkisi” in Avrupa Birliği Devletler Özel Hu-kuku (Ed. Özkan, Işıl/Süral, Ceyda/Tütüncübaşı, Uğur), Adalet, Ankara 2016.
- Esen, Emre: “Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Münhasır Yetki Kavramı”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Ar-mağan, MHB C. 22, S. 2 (2002), s. 183-206. (Münhasır Yetki)
- Geimer, Reinhold/Geimer, Ewald/Geimer, Gregor: Internationales Zivil-prozessrecht, 9. Auflage, Ottoschmidt, Köln 2024.
- Güngör, Gülin: Türk Milletlerarası Özel Hukuku, Yetkin, Ankara 2021.
- Güven, Pelin: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Yetkin, Ankara 2013.
- Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. V, 6. Baskı, Demir Demir, İstanbul 2001.
- Nagel, Heinrich/Gottwald, Peter: Internationales Zivilprozessrecht, 8. Auf-lage, Ottoschmidt, Köln 2020.
- Nomer, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, 23. Bası, Beta, İstanbul 2021.
- Özel, Sibel: “Yabancılık Unsuru Taşıyan Bireysel İş Sözleşmelerinden Kay-naklanan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Yetkisi: MÖHUK m.44”, BÜHFD 2019, C. 14, S. 179-180, s. 1351-1382,
- Özel, Sibel/Erkan, Mustafa/Pürselim, Hatice Selin/Karaca, Hüseyin Arif: Milletlerarası Özel Hukuk, 2. Baskı, Oniki Levha, İstanbul 2023.
- Özkan, Işıl/Tütüncübaşı, Uğur: Uluslararası Usûl Hukuku, 2. Baskı, Ada-let, Ankara 2020.
- Sakmar, Atâ: Yabancı İlȃmların Türkiye’deki Sonuçları, İstanbul 1982.
- Sargın, Fügen: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Ankara 1996.
- Sarıöz Büyükalp, A. İpek: “Mutad İşyeri Kavramı ve MÖHUK m. 27/f.3’ün Uygulanma Sorunu”, HHFD, 8 (2) 2018, s. 195-248.
- Schack, Haimo: Internationales Zivilverfahrensrecht, 8. Auflage, C.H. Beck, München 2021.
- Süral, Ceyda: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisine Etkisi”, TBB Dergisi, (100), 2012, s. 167-216.
- Süzek, Sarper/Başterzi, Süleyman: İş Hukuku, 24. Baskı, Beta, İstanbul 2024.
- Süzen, Begüm: Tanıma ve Tenfiz Davalarında Kararı Veren Mahkemenin Yetkisinin Denetimi, Oniki Levha, İstanbul 2016.
- Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, 11. Baskı, Beta, İstanbul 2024.
- Tarman, Zeynep Derya: “Milletlerarası Özel Hukukta Tüketicinin Korun-ması”, MHB C. 39, S. 1 (2019), s. 325-356.
- Tiryakioğlu, Bilgin: “Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davâlarda Türk Mah-kemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, Prof. Dr. Tuğrul Arat’a Armağan, Ankara 2012, s. 1141-1165.
- Tiryakioğlu, Bilgin: Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, AÜHF Yayınları, Ankara 1996.
- Uyanık Çavuşoğlu, Ayfer: “Bireysel İş İhtilafında Türk Mahkemesinin Milletlerarası Yetkisi”, İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul 2011, s. 959-990.
- Yüksel, Ahmet Emre: Yabancılık Unsuru Taşıyan Bireysel İş Sözleşmele-rinde Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi ile Avrupa Birliği Düzenlemelerinin Karşılaştırılması, Yetkin, Ankara 2024.
Öz
Yetki kuralları bir davaya hangi yer mahkemesinin bakacağını düzenleyen kurallardır. İçerisinde yabancılık unsuru barındıran uyuşmazlıklar bakımından da Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkiye sahip olup olmadıkları başta 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna göre belirlenecektir. İş sözleşmelerinden kaynaklanan davalar bakımından bu kanunda özel bir yetki kuralı getirilmiştir (m. 44). Ancak bu kural işçinin mutad işyerinin Türkiye’de olduğu durumları düzenlemiştir. Kuralla beraber işçi lehine olacak şekilde birden fazla yetkili mahkeme düzenlenmiştir. Ancak işveren tarafından açılacak davalarda sadece işçinin Türkiye’de bulunan mutad işyerinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilendirilmiştir. Söz konusu kuralın yerindeliği ve iç hukukta yer alan yetki kuralının uygulanabilirliği çalışmamızda ele alınacaktır. Ayrıca iş davalarına ilişkin yabancı mahkemeler tarafından verilen kararların Türkiye’de tenfiz edilmesi konusunda yetki bakımından bir engelin bulunup bulunmadığı da çalışmamızda incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
yabancılık unsuru bireysel iş davaları milletlerarası yetki münhasır yetki
Kaynakça
- Akduman, Ebru: “Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, 15 (163), 2020, s. 466-480.
- Akıncı, Ziya: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayanan Yabancı Derdestlik, Seçkin, Ankara 2002.
- Akkan, Mine: Pekcanıtez Usûl-Medenî Usûl Hukuku, C. I (Ed. Pekcanıtez, Hakan/Özekes, Muhammet/Akkan, Mine/Taş Korkmaz, Hülya), 15. Bası, Oniki Levha, İstanbul 2017.
- Avşar, Melis: Milletlerarası Usul Hukukunda Mahkemelerin Milletlerarası Yetkisinin Belirlenmesinde Tarafların İrade Serbestisi, Oniki Levha, İs-tanbul 2021.
- Aygül, Musa/Çoban, Nazlı: “Birden Fazla Ülkede İfa Edilen İş Sözleşmele-rinde Mutad İşyerinin Tespiti”, Terazi Hukuk Dergisi, 15(169), 2020, s. 1815-1832.
- Bayraktaroğlu Özçelik, Gülüm: “Yabancı Unsurlu Tüketici Sözleşmelerin-den Doğan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yet-kisinin Tayini”, AÜHFD, C. 63, S. 4, 2014, s. 833-878.
- Can, Hacı: Milletlerarası Usul Hukuku, 2. Baskı, Adalet, Ankara 2019.
- Centel, Tankut: “Türk Hukukunda Bireysel İş Uyuşmazlığına İlişkin Ulusla-rarası Yetki ve Bağlama Kuralları”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Y. 1984, S. 33, s. 215-237.
- Cumalıoğlu, Emre: “Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Bakımından Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisi”, Erciyes Üniv. HFD, C. III, (2008), S. 2, s. 431-448.
- Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, 36. Bası, Beta, İstanbul 2023.
- Çelikel, Aysel/Erdem, B. Bahadır: Milletlerarası Özel Hukuk, 17. Bası, İstanbul: Beta, 2021.
- Çiftçi, Pınar: İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, Adalet, Ankara 2010.
- Çörtoğlu Koca, Sema: Zayıf Tarafın Korunduğu Sözleşmelerde Mahkeme-lerin Milletlerarası Yetkisi, Yetkin, Ankara 2016.
- Demir Gökyayla, Cemile: “Asimetrik Yetki Sözleşmeleri”, Prof. Dr. Özer Seliçi’nin Anısına Armağan, Bahçeşehir Üniv. HFD, C. 11, 2016, S. 145-146, s. 417-458.
- Demirkol, Berk: “Zayıf Taraflı Sözleşmesel İlişkilere İlişkin MÖHUK’taki Milletlerarası Yetki Kurallarının Yerindeliği ve Çözüm Önerileri”, Mil-letlerarası Usul Hukukunda Mahkemelerin Yetkisine İlişkin Güncel Tartışmalar (Ed: Özel, Sibel/Pürselim Arning, Hatice Selin), Oniki Levha, İstanbul 2021, s. 21-44.
- Demirkol, Berk: Milletlerarası Yetki Anlaşmaları, Vedat, İstanbul 2018. (Yetki)
- Doğan, Vahit: “Türk Hukukunda Yabancı Derdestliğin Nazara Alınması”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Armağan, MHB C. 22, S. 2 (2002), s. 121-147.
- Doğan, Vahit: “5718 Sayılı Kanuna Göre İş Akdine Uygulanacak Hukukun Tespiti”, GÜHFD, C. XI, S. 1-2, Y. 2007, s. 147-163.
- Doğan, Vahit: Milletlerarası Özel Hukuk, Seçkin, Ankara 2010.
- Doğan, Vahit/Yılmaz, Alper Çağrı/Ayhan İzmirli, Lale: Milletlerarası Özel Hukuk, 10. Baskı, Savaş, Ankara 2024.
- Ekşi, Nuray: Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. Bası, Beta, İstanbul 2000. (Yetki)
- Ekşi, Nuray: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, 2. Bas-kı, Beta, İstanbul 2020. (Tenfiz)
- Elçin, Doğa: Milletlerarası Unsurlu Bireysel ve Toplu İş Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk, Adalet, Ankara 2012. Erdönmez, Güray, Pekcanıtez Usûl-Medenî Usûl Hukuku, C. I (Ed. Pekcanıtez, Hakan/Özekes, Muhammet/Akkan, Mine/Taş Korkmaz, Hülya), 15. Bası, Oniki Levha, İstanbul 2017.
- Esen, Emre: “Bireysel İş Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklarda Üye Devlet Mahkemelerinin Yetkisi” in Avrupa Birliği Devletler Özel Hu-kuku (Ed. Özkan, Işıl/Süral, Ceyda/Tütüncübaşı, Uğur), Adalet, Ankara 2016.
- Esen, Emre: “Türk Hukukunda Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizinde Münhasır Yetki Kavramı”, Prof. Dr. Ergin Nomer’e Ar-mağan, MHB C. 22, S. 2 (2002), s. 183-206. (Münhasır Yetki)
- Geimer, Reinhold/Geimer, Ewald/Geimer, Gregor: Internationales Zivil-prozessrecht, 9. Auflage, Ottoschmidt, Köln 2024.
- Güngör, Gülin: Türk Milletlerarası Özel Hukuku, Yetkin, Ankara 2021.
- Güven, Pelin: Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Yetkin, Ankara 2013.
- Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. V, 6. Baskı, Demir Demir, İstanbul 2001.
- Nagel, Heinrich/Gottwald, Peter: Internationales Zivilprozessrecht, 8. Auf-lage, Ottoschmidt, Köln 2020.
- Nomer, Ergin: Devletler Hususî Hukuku, 23. Bası, Beta, İstanbul 2021.
- Özel, Sibel: “Yabancılık Unsuru Taşıyan Bireysel İş Sözleşmelerinden Kay-naklanan Uyuşmazlıklarda Türk Mahkemelerinin Yetkisi: MÖHUK m.44”, BÜHFD 2019, C. 14, S. 179-180, s. 1351-1382,
- Özel, Sibel/Erkan, Mustafa/Pürselim, Hatice Selin/Karaca, Hüseyin Arif: Milletlerarası Özel Hukuk, 2. Baskı, Oniki Levha, İstanbul 2023.
- Özkan, Işıl/Tütüncübaşı, Uğur: Uluslararası Usûl Hukuku, 2. Baskı, Ada-let, Ankara 2020.
- Sakmar, Atâ: Yabancı İlȃmların Türkiye’deki Sonuçları, İstanbul 1982.
- Sargın, Fügen: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Ankara 1996.
- Sarıöz Büyükalp, A. İpek: “Mutad İşyeri Kavramı ve MÖHUK m. 27/f.3’ün Uygulanma Sorunu”, HHFD, 8 (2) 2018, s. 195-248.
- Schack, Haimo: Internationales Zivilverfahrensrecht, 8. Auflage, C.H. Beck, München 2021.
- Süral, Ceyda: “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisine Etkisi”, TBB Dergisi, (100), 2012, s. 167-216.
- Süzek, Sarper/Başterzi, Süleyman: İş Hukuku, 24. Baskı, Beta, İstanbul 2024.
- Süzen, Begüm: Tanıma ve Tenfiz Davalarında Kararı Veren Mahkemenin Yetkisinin Denetimi, Oniki Levha, İstanbul 2016.
- Şanlı, Cemal/Esen, Emre/Ataman-Figanmeşe, İnci: Milletlerarası Özel Hukuk, 11. Baskı, Beta, İstanbul 2024.
- Tarman, Zeynep Derya: “Milletlerarası Özel Hukukta Tüketicinin Korun-ması”, MHB C. 39, S. 1 (2019), s. 325-356.
- Tiryakioğlu, Bilgin: “Türklerin Kişi Hallerine İlişkin Davâlarda Türk Mah-kemelerinin Milletlerarası Yetkisi”, Prof. Dr. Tuğrul Arat’a Armağan, Ankara 2012, s. 1141-1165.
- Tiryakioğlu, Bilgin: Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi, AÜHF Yayınları, Ankara 1996.
- Uyanık Çavuşoğlu, Ayfer: “Bireysel İş İhtilafında Türk Mahkemesinin Milletlerarası Yetkisi”, İş Dünyası ve Hukuk, Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan, İstanbul 2011, s. 959-990.
- Yüksel, Ahmet Emre: Yabancılık Unsuru Taşıyan Bireysel İş Sözleşmele-rinde Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi ile Avrupa Birliği Düzenlemelerinin Karşılaştırılması, Yetkin, Ankara 2024.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 13 Ocak 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 27 Sayı: 1 |
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
TR-DİZİN, HeinOnline, GoogleScholar, Academindex, Sherpa Romeo, Ulrich’s Periodicals Directory ve Asos Index veri tabanlarında taranmaktadır.
Dergimiz 2024 Mayıs sayısından itibaren yalnızca elektronik ortamda yayınlanacaktır.
Dokuz Eylul University Publishing Web-Page
https://kutuphane.deu.edu.tr/yayinevi/
İletişim sayfamız
https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfd/contacts
