Öz
Ali Sayı, kısa ömrüne rağmen yakın dönem tefsîr akademyasında etkili olmuş, az ve fakat kayda değer eserler vermiş bir tefsîr bilginidir. İlahiyat ve İktisat alanlarında lisans ve lisansüstü eğitim almış, kendine has görüşleri olan önemli bir ilim adamıdır. Talebeler(in)e ve halka açık yaptığı dersler, onu aynı zamanda bir “toplum adamı” kılmıştır. Talebeleri arasında ve çevresinde çalışkanlığı ve araştırmacı kişiliği ile tanınan Ali Sayı, fâizsiz bankacılık modeli üzerine de çalışmalar yapmıştır. Ancak onun esas çalışmaları Tefsîr alanında olmuş ve Kur’an’ın anlaşılması için bir usûl önerisi sunmuştur. Tefsîr çalışmalarında etimolojik tahlîller ile furûka dikkat çekmesi, Kur’ân lafızlarını kavramlaştırması, rivâyet ve görüşleri kritik etmesi ve kendine mahsûs görüşlerini müdellel ve açıkça ortaya koymaktan çekinmemesi, onun öne çıkan özellikleridir. Bu çalışmada Ali Sayı’nın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilecek, bunu takip edecek bir diğer çalışmada ise ilmî kişiliği ve tefsir yaklaşımı ele alınacaktır.
Kaynakça
- Açıkel, Hasan. “Tokat’ın Kuzum Dedesi Mehmed Nuri Sayı”. Erişim 02 Şubat 2022. https://www.tokattan.net/2021/03/tokatn-kuzum-dedesi-mehmed-nuri-sayi.html
- Çiçek, Yakup. Açıkalın, Bünyamin (Haz.). Türkiye İlahiyat Fakülteleri Tefsir Anabilim Dalı Öğretim Elemanları Biyografileri. İstanbul: y.y., 2000.
- Döndüren, Hamdi. “Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2008), 1-24.
- Ersoy, Arif. Sayı, Ali vd. Faizsiz Yeni Bir Banka Modeli. İstanbul: İsav Yayınları, 1987.
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd er-Rebeî el-Kazvinî. Sünen-i İbn Mâce (el-Kütübü’s-Sitte, Mevsûatü’l-Hadîsi’ş-Şerîf İçinde). Haz. Sâlih b. Abdulazîz. Arabistan: Dâru’s-Selâm, 2000.
- Kara, Ömer. Tefsir Akademisyenleri Biyografisi. Bursa: Kurav Yayınları, 2007.
- Müftüoğlu, Ömer. Kur’an’da Hz. Lut ve Kavmi. Eskişehir: Eskişehir İslami İlimler Vakfı Yayınları, 1997.
- Sayı, Ali. “Analitik Tefsir Usulüne Giriş”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Enbiyâ Suresi (Analitik Meal Çalışmaları)”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Günümüz Tefsir Problemleri Üzerine”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Halku’l-Kur’an Meselesi ve Tefsir Hareketi Yönünden Değerlendirilmesi Üzerine”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 (1989), 599-618.
- Sayı, Ali. “Hamd Üzerine [I]”. Din Öğretimi Dergisi 11 (Nisan-Mayıs-Haziran 1987), 86-88.
- Sayı, Ali. “Hamd Üzerine II (Rubûbiyet)”. Din Öğretimi Dergisi 16 (Temmuz-Ağustos-Eylül 1988), 101-110.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da ‘İnnemâ Edatı’ Üzerine”. İslâmî Araştırmalar 2/6 (Ocak 1988), 75-84.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da ‘Kıssa Kavramı’ Üzerine”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (1995), 145-196.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Ahd Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da Ehl Lafzının Anlam Yönünden Konulu Analizi (Ehlü’l-Kitâb ve Ehlü’l-Karye Örneği)”. Yayımlanmamış Makale (1995), 1-75.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Karz Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Kesb Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: 1993.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da Müşâvere Kavramı Üzerine”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1994), 261-273.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Sa‘y Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Velâyet Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’an’ın Anlaşılmasında Okunmasıyla İlgili Bir Usûl Önerisi”. Tefsirin Dünü ve Bugünü Sempozyumu 22-23 Ekim 1992. 193-201. Samsun: Kardeşler Matbaası, 1993.
- Sayı, Ali. “Sâd Suresi (Analitik Meal Çalışmaları)”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts. Sayı, Ali. Firavun, Hâmân ve Kârun Karşısında Hz. Musa. İstanbul: İz Yayıncılık, 1992.
- Sayı, Ali. Kur’an Etrafında Makaleler. İzmir: Abam Yayınları, 1994.
- Yayın Grubu. “Hakka Yürüyen Bir Ehl-i Beyt, Kuzum Dedenin Ardından”. Erişim 02 Şubat 2022. https://feyzdergisi.com/2007/09/28/hakka-yuruyen-bir-ehl-i-beyt-kuzum-dedenin-ardindan/
Öz
Despite his short life, Ali Sayı has been a tafsir scholar influential in the recent tafsir academy and he produced few yet significant works. He was an important scientist who had undergraduate and graduate degrees in the fields of Theology and Economics. Additionally, he was a scientist with unique ideas in his field of expertise. The lectures he gave to (his) students and to public also made him a “man of society”. Ali Sayı, also known among his students and environment for his hard working and investigative personality, worked on the interest-free banking model. However, his main studies were in the field of Tafsir and he proposed a method for understanding the Qur'an. His prominent features were that he drew attention to etymological analysis and furûq in his tafsir studies; conceptualized the words of the Qur'an; examined the narrations and opinions, and that he did not hesitate to declare his distinctive views frankly and in a well-grounded way. In this study, information about Ali Sayı's life, works and scientific personality will be given, in another study that will follow this, his scientific personality and his approach to tafsir will be discussed.
Kaynakça
- Açıkel, Hasan. “Tokat’ın Kuzum Dedesi Mehmed Nuri Sayı”. Erişim 02 Şubat 2022. https://www.tokattan.net/2021/03/tokatn-kuzum-dedesi-mehmed-nuri-sayi.html
- Çiçek, Yakup. Açıkalın, Bünyamin (Haz.). Türkiye İlahiyat Fakülteleri Tefsir Anabilim Dalı Öğretim Elemanları Biyografileri. İstanbul: y.y., 2000.
- Döndüren, Hamdi. “Osmanlı Tarihinde Bazı Faizsiz Kredi Uygulamaları ve Modern Türkiye’de Faizsiz Bankacılık Tecrübesi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2008), 1-24.
- Ersoy, Arif. Sayı, Ali vd. Faizsiz Yeni Bir Banka Modeli. İstanbul: İsav Yayınları, 1987.
- İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd er-Rebeî el-Kazvinî. Sünen-i İbn Mâce (el-Kütübü’s-Sitte, Mevsûatü’l-Hadîsi’ş-Şerîf İçinde). Haz. Sâlih b. Abdulazîz. Arabistan: Dâru’s-Selâm, 2000.
- Kara, Ömer. Tefsir Akademisyenleri Biyografisi. Bursa: Kurav Yayınları, 2007.
- Müftüoğlu, Ömer. Kur’an’da Hz. Lut ve Kavmi. Eskişehir: Eskişehir İslami İlimler Vakfı Yayınları, 1997.
- Sayı, Ali. “Analitik Tefsir Usulüne Giriş”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Enbiyâ Suresi (Analitik Meal Çalışmaları)”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Günümüz Tefsir Problemleri Üzerine”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Halku’l-Kur’an Meselesi ve Tefsir Hareketi Yönünden Değerlendirilmesi Üzerine”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 (1989), 599-618.
- Sayı, Ali. “Hamd Üzerine [I]”. Din Öğretimi Dergisi 11 (Nisan-Mayıs-Haziran 1987), 86-88.
- Sayı, Ali. “Hamd Üzerine II (Rubûbiyet)”. Din Öğretimi Dergisi 16 (Temmuz-Ağustos-Eylül 1988), 101-110.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da ‘İnnemâ Edatı’ Üzerine”. İslâmî Araştırmalar 2/6 (Ocak 1988), 75-84.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da ‘Kıssa Kavramı’ Üzerine”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (1995), 145-196.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Ahd Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da Ehl Lafzının Anlam Yönünden Konulu Analizi (Ehlü’l-Kitâb ve Ehlü’l-Karye Örneği)”. Yayımlanmamış Makale (1995), 1-75.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Karz Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Kesb Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: 1993.
- Sayı, Ali. “Kur’an’da Müşâvere Kavramı Üzerine”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8 (1994), 261-273.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Sa‘y Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’ân’da Velâyet Kavramı”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts.
- Sayı, Ali. “Kur’an’ın Anlaşılmasında Okunmasıyla İlgili Bir Usûl Önerisi”. Tefsirin Dünü ve Bugünü Sempozyumu 22-23 Ekim 1992. 193-201. Samsun: Kardeşler Matbaası, 1993.
- Sayı, Ali. “Sâd Suresi (Analitik Meal Çalışmaları)”. Yayımlanmamış Ders Notu. İzmir: ts. Sayı, Ali. Firavun, Hâmân ve Kârun Karşısında Hz. Musa. İstanbul: İz Yayıncılık, 1992.
- Sayı, Ali. Kur’an Etrafında Makaleler. İzmir: Abam Yayınları, 1994.
- Yayın Grubu. “Hakka Yürüyen Bir Ehl-i Beyt, Kuzum Dedenin Ardından”. Erişim 02 Şubat 2022. https://feyzdergisi.com/2007/09/28/hakka-yuruyen-bir-ehl-i-beyt-kuzum-dedenin-ardindan/
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dini Gelenek Çalışmaları (Doğu, Yahudi, Hristiyan ve İslami Gelenekler Hariç) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 19 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 61 |
