Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TÜRKİYE'DE EĞİTİM GÖREN MÜLTECİ ÖĞRENCİLERİN YAŞADIKLARI ZORLUKLAR: OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLARININ GÖZÜNDEN NİTEL BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 547 - 580

Kübra Akin , Ezgi Ergün , Merve Gizem Atagül , Rabia Betül Özen , Gamze Özbayrak , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1516571

Öz

Eğitim, sosyal içermenin bir aracı olarak mülteci sorunun çözümünde önemli bir yer edinmiştir. Özellikle mülteci çocuklara eğitim hizmeti sunmak, Türkiye’de yıllardır uygulanan bir yaşam gerçeği olmakla birlikte hem öğrenciler hem de öğretmenler, eğitim sürecinde birçok zorlukla karşılaşabilmektedir. Bu bağlamda makalede, devlet okullarında görev yapan okul psikolojik danışmanlarının mesleki gözlem ve deneyimleri doğrultusunda mülteci öğrencilerin okul ortamında deneyimledikleri zorlukların anlaşılması amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemi ve fenomenolojik desen temelinde yürütülen araştırmada, derinlemesine görüşme ve gözlem veri toplama yöntemleri kullanılarak 20 okul psikolojik danışmanıyla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların görev yaptığı okuldaki mülteci öğrenci sayısı ve mesleki deneyimleri esas alınan görüşmelerde, amaçlı ve kartopu örnekleme yöntemi kullanılarak veriler toplanmıştır. Toplanan veriler Maxqda Nitel Veri Analiz Programı kullanılarak, betimsel analiz yöntemiyle incelenmiş; “Mülteci Öğrencilerin Yaşadıkları Psikolojik Zorluklar”, “Mülteci Öğrencilerin Okul Ortamında Yaşadıkları Zorluklar”, “Mülteci Öğrencilerin Aile Ortamında Yaşadıkları Zorluklar” olarak üç tema altında başlıklandırılmıştır. Araştırma sonuçlarında, mülteci öğrencilerin dil sorunundan kaynaklanan iletişim sorunları, kültürel farklılıklar temelinde oluşan uyum ve disiplin sorunları yaşadıkları ve bu sorunların okul örnekleminde daha görünür olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca araştırmada, mülteci öğrencilerin, okula aidiyet hissetmeme, şiddet, ihmal ve istismar, olumsuz akran ilişkileri, yetersiz öz saygı ve öz yeterlilik dahil olmak üzere çeşitli psikolojik zorluklarla karşı karşıya kaldığı, okul-aile ilişkilerinin de zayıf olduğu tespit edilmiştir. Dolayısıyla, bu zorlukların sağlıklı bir şekilde çözüme kavuşturulması için öğrenci-aile-okul üçgenindeki etkileşimin artırılması, mülteci öğrencilere yönelik uyum programlarının hazırlanması, farklı kültürlerin tanınması ve olumlu ortak değerlerin paylaşılması için faaliyetler düzenlenmesi ve öğrencilerin iyilik hallerinin karşılanması ve sürdürülmesi için psikolojik destek ve rehberlik hizmetlerinin etkili bir şekilde sağlanması gerektiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk Göç Mülteci Öğrenci Okul Psikolojik Danışmanı Zorluk

Etik Beyan

Araştırmada etik ölçütlere uygun hareket edildiğine ilişkin İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu’ndan 2022/257 sayılı ve 09.11.2023 tarihli etik kurul onayı alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Çalışma herhangi bir kurum tarafından desteklenmemektedir.

Kaynakça

  • Ajdukoviç, M. & Ajdukoviç, D. (1998). Impact of displacement on the psychological well-being of refugee children. International Review of Psychiatry, 10 (3), 186-195. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/09540269874763.
  • Akalın, T. A. (2016). Türkiye’ye gelen Suriyeli göçmen çocukların eğitim sorunları (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Akdeniz, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
  • Akhtar, S. (2010). Göç ve kimlik, kargaşa, sağaltım ve dönüşüm. İstanbul: Odağ Yayınları.
  • Aktaş, O. (2023). Suriyeli öğrencilerin bakışıyla göç: Bir metafor analizi. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ueybid/issue/77751/1189962.
  • Alba, R. D. (2013). Children of immigrants at school: A comparative look at integration in the United States and Western Europe. New York: University Press.
  • Alptekin, K., Akarçay Ulutaş, D. & Ustabaşı Gündüz, D. (2018). Konya’da geçici koruma altında yaşayan Suriyeliler üzerine bir çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1 (1), 87-114. https://dergipark.org.tr/tr/pub/spcd/issue/39974/446349.
  • Altıntaş, M. E. (2018). DKAB öğretmenlerine göre Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştıkları sorunlar: Nitel bir araştırma. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 18 (2). 469-499. https://doi.org/10.33420/marife.460366.
  • Aslan, F. (2019). İlkokul ve ortaokula devam eden göçmen çocukların eğitim sorunlarına yönelik okul yöneticilerinin görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Bakioğlu, B. & Karamustafaoğlu, O. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin mülteci öğrencilerle yaşadıkları zorluklar ve çözüm önerileri. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 454-473. https://doi.org/10.38151/akef.2023.64.
  • Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (5), 1571-1578. https://doi.org/10.24106/kefdergi.427432.
  • Bernhardt, K., Le Beherec, S., Uppendahl, J., Baur, M. A., Klosinski, M., Mall, V. & Hahnefled, A. (2023). Exploring mental health and development in refugee children through systematic play assessment. Child Psychiatry & Human Development, 1 (1), 1-11. https://doi.org/10.1007/s10578-023-01584-z.
  • Blackmore, R., Gray K. M., Boyle, J. A., Fazel, M., Ranasinha, S., Fitzgerald, G., Misso, M. & Gibson-Helm, M. (2020). Systematic review and meta-analysis: The prevalence of mental illness in child and adolescent refugees and asylum seekers. The Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry's, 59 (6), 705-714. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2019.11.011.
  • Block, K., Warr, D., Gibbs, L. & Riggs, E. (2013). Addressing ethical and methodological challenges in research with refugee-background young people: Reflections from the field. Journal of Refugee Studies, 26 (1), 69-87. https://doi.org/10.1093/jrs/fes002.
  • Boyraz, Z. (2015). Türkiye’de göçmen sorununa örnek Suriyeli mülteciler. Journal of World of Turks, 7 (2), 35-58. https://doi.org/10.33723/rs.437435.
  • Bronstein, I., & Montgomery, P. (2011). Psychological distress in refugee children: A Systematic review. Clinical Child and Family Psychology Review, 14 (1), 44-56. https://doi.org/10.1007/s10567-010-0081-0.
  • Bulut, Y., Akın, S. & Karakaya, S. (2018). Türkiye’nin mülteci politikaları: Suriyeli mültecilerin durumuna ilişkin bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39 (1), 207-222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyusbed/issue/43786/537730.
  • Çelik, Ç. & İçduygu, A. (2018). Schools and refugee children: the case of Syrians in Turkey. International Migration, 57 (2), 253-267. https://doi.org/10.1111/imig.12488.
  • Damra, J. K., Akour, M. M. & Ghbari, T. A. (2023). The relationship between peer bullying and PTSS in refugee schoolchildren. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 15 (7), 1128-1135. https://doi.org/10.1037/tra0001321.
  • Dangmann, C., Dybdahl, R. & Solberg, Ø. (2022). Mental health in refugee children. Current Opinion in Psychology, 48 (1), 1-7. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2022.101460.
  • Dayıoğlu, M., Kırdar, M. G. & Koç, İ. (2023). The making of a “lost generation”: Child labor among Syrian refugees in Turkey. International Migration Review, 0 (0), 1-39. https://doi.org/10.1177/01979183231171551.
  • Derince, D. (2019). Suriyeli mülteci çocuklar özelinde: Savaş mağduru çocuklar ve çocuk sağlığı sorunları. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 57-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/boneyusbad/issue/46421/556633.
  • Diker, N. P. & Karan, O. (2021). Suriyeli mültecilerin karşılaştıkları sosyal dışlanma ve geliştirdikleri direniş taktikleri: Ankara örneği. Journal of Ankara Studies, 9 (2), 281-321. http://dx.doi.org/10.5505/jas.2021.44366.
  • Dinler, C. & Hacıhafızoğlu, Ö. (2020). Mülteci çocukların ilköğretime uyum süreçleri: Tekirdağ ilinin bir okulundaki öğretmenlerin ve yöneticilerin deneyimleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (6), 1717-1728. https://doi.org/10.18506/anemon.671367.
  • Ersoy, A. F. & Turan, N. (2019). Sığınmacı ve göçmen öğrencilerde sosyal dışlanma ve çeteleşme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54 (2), 828-840. http://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.05.1103.
  • Fabbri, C., Powell-Jackson, T., Leurent, B., Rodrigues, K., Shayo, E., Barongo, V. & Devries K. M. (2022). School violence, depression symptoms, and school climate: a cross-sectional study of Congolese and Burundian refugee children. Confict and Health, 16 (42), 1-11. https://doi.org/10.1186/s13031-022-00475-9.
  • Fazel, M. & Stein, A. (2002). The mental health of refugee children. Archives of Disease in Childhood, 87 (5), 366-370. https://doi.org/10.1136/adc.87.5.366.
  • Fu, C. & Underwood, C. (2015). A meta-review of school-based disaster interventions for child and adolescent survivors. Journal of Child & Adolescent Mental Health, 27 (3), 161–171. https://doi.org/10.2989/17280583.2015.1117978.
  • Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2024). Düzensiz göç istatistikleri. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler. (Erişim Tarihi:03.01.2025).
  • Gökbayrak, S. & Karışan, D. (2017). Altıncı sınıf öğrencilerinin FeTeMM temelli etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 25-40. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/267842.
  • Guo, Y., Maitra, S. & Guo, S. (2019) I belong to nowhere: Syrian refugee children’s perspectives on school integration. Journal of Contemporary Issues in Education, 14 (1), 89-105. https://eprints.gla.ac.uk/186384/.
  • Gül, S. S., Türkmen, E. & Kahya Nizam, Ö. (2019). Türkiye’de emeğin en savunmasız hali: Şanlıurfa’da Suriyeli mülteci çocuk işçi olmak. Çalışma ve Toplum, 2 (61), 917-940. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ct/issue/71777/1155014.
  • Günek, F. (2020). Mülteci çocuklarla çalışan okul öncesi öğretmenlerinin yaşadığı güçlüklerin çeşitli değişkenler üzerinden incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
  • Haider, M. (2010). Emotional and behavioural problems among Pakistani children (Yayımlanmamış Doktora Tezi). McGill University, Department of Educational and Counselling Psychology, Montreal.
  • Heltne, U. M., Dybdahl, R., Elkhalifa, S. & Breidlid, A. (2020). Psychosocial support and emergency education: An explorative study of perceptions among adult stakeholders in Sudan and South Sudan. Sustainability, 12 (4), 1-19. https://doi.org/10.3390/su12041410.
  • Hurley, J. J., Medici, A., Stewart, E. & Cohen, Z. (2011). Supporting preschoolers and their families who are recently resettled refugees. Multicultural Perspectives, 13 (3), 160-166.https://doi.org/10.1080/15210960.2011.594400.
  • Hurley, J. J., Saini, S., Warren, R. A. & Carberry, A. J. (2013). Use of the pyramid model for supporting preschool refugees. Early Child Development and Care, 183 (1), 75-91. https://doi.org/10.1080/03004430.2012.655242.
  • İnsani Gelişme Vakfı. (2021). Analysis of barriers to education and profile of out-of school refugee children in Southeast Turkey. https://ingev.org/reports/Barriers_to_Education_Profile_of_Out_of_School_Children_in_SE_Turkey.pdf (Erişim Tarihi:07.12.2023).
  • Karabasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Karakaya, Ş. (2020). Türkiye’deki Suriyeli çocukların yaşadıkları sorunların okullaşma süreçlerine etkisi ve okul sosyal hizmeti bağlamında çözüm önerileri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Karataş, K., Aslan, H., Öztürk, A. B. & Albayrak, H. (2020). Cinsel istismara maruz kalan Türk vatandaşı ve mülteci çocukların durumu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (4), 107-132. https://doi.org/10.18037/ausbd.845746.
  • Karataştan, A. & Akcan, E. (2023). Sınıf öğretmenlerinin perspektifinden akran zorbalığı ve göçmen/mülteci çocuklar. Cumhuriyet International Journal of Education, 12 (1), 1-15. https://doi.org/10.30703/cije.1061680.
  • Kardeş, S. & Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17 (3), 1224-1237. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466333.
  • Kardeş, S. & Akman, B. (2022). Türkiye'de mültecilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Psikoloji ve Eğitim Çalışmaları Dergisi, 9 (1), 153-164. https://dergipark.org.tr/en/pub/pes/issue/68410/1067439.
  • Kasımoğlu, N., Gürol, A. & Oluç, T. (2024). Mülteci çocukların benlik saygısı ve umut düzeyleri arasındaki ilişki. Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi, 5 (2), 141-149. https://doi.org/10.58605/bingolsaglik.1508936.
  • Kaştan, Y. (2015). Türkiye’de göç yaşamış çocukların eğitim sürecinde karşılaşılan problemler, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (4), 216-229. http://dx.doi.org/10.20860/ijoses.22228.
  • Kaya Bağdaş, Ç. & Demir, E. (2018). Mülteci çocukların şiddet yaşantıları ve yaşadıkları sosyal travmalar. Uluslararası Şiddet ve Sosyal Travmalar Kongresi, 1 (1), 68-82. https://avesis.ebyu.edu.tr/yayin/67c7c0be-ef3f-475f-ac12-c9fd401b2a70/multeci-cocuklarin-siddet-yasantilari-ve-yasadiklari-sosyal-travmalar.
  • Keskin, A. (2019). Ortaokullardaki mülteci öğrencilere yönelik öğretmen ve öğrencilerin tutumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Siirt.
  • Kien, C., Sommer, I., Faustmann, A., Gibson, L., Schneider, M., Krczal, E., Jank, R., Klerings, I., Szelag, M., Kerschner, B., Brattström, P. & Gartlehner, G. (2019). Prevalence of mental disorders in young refugees and asylum seekers in European Countries: a systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 28(1), 1295-1310. https://doi.org/10.1007/s00787-018-1215-z.
  • Kirova, A. & Hennig, K. (2013). Culturally responsive assessment practices: Examples from an intercultural multilingual early learning program for newcomer children. Power and Education, 5 (2), 106-119. https://doi.org/10.2304/power.2013.5.2.106.
  • Levent, F. & Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. HAYEF Journal of Education, 14 (1) , 21-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhayefd/issue/30378/328099.
  • Lunneblad, J. & Johansson, T. (2012). Learning from each other? Multicultural pedagogy, parental education and governance. Race Ethnicity and Education, 15 (5), 705-723. https://doi.org/10.1080/13613324.2011.624508.
  • Lunneblad, J. (2017). Integration of refugee children and their families in the Swedish preschool: Strategies, objectives and standards. European Early Childhood Education Research Journal, 25 (3), 359-369. https://doi.org/10.1080/1350293X.2017.1308162.
  • Macey, H. (2022). “Safe zones”: A protective alternative to flight or a tool of refugee containment? Clarifying the international legal framework governing access to refugee protection against the backdrop of “safe zones” in conflictaffected contexts. International Review of the Red Cross, 104 (919), 1455-1475. https://doi.org/10.1017/S1816383122000078.
  • MEB. (2014). Yabancılara yönelik eğitim öğretim hizmetleri. https://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.), 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Mohamed, S. & Thomas, M. (2017). The mental health and psychological well-being of refugee children and young people: An exploration of risk, resilience and protective factors. Educational Psychology in Practice, 33 (3), 249-263. https://doi.org/10.1080/02667363.2017.1300769.
  • Montero, M. K. & Al Zouhouri, A. (2022). Fear not the trauma story: A trauma-ınformed perspective to supporting war-affected refugees in schools and classrooms. In: Pentón Herrera, L.J. (eds), English and Students with Limited or Interrupted Formal Education. Educational Linguistics, vol 54. Canada: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-86963-2_6.
  • Nacar, D. & Ünsal, S. (2022). Okul yöneticilerinin Suriyeli mülteci velilerle yaşadıkları sorunlar sorunların nedenleri ve çözüm önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (3), 1243-1256. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2166634.
  • Oflaz, F. (2015). Travma yaşamış çocuk ve gençlerin ele alınmasında çocuk-ergen ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği uygulamaları. Türkiye Klinikleri Dergisi, 1 (2), 46-51. http://psikiyatridizini.net/articles.aspx?journalid=76&year=2015&volume=1&number=2.
  • Özaslan, K. (2019). Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin kent tercihlerini etkileyen faktörler: İstanbul örneği. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 3 (2), 59-72. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/913083.
  • Özden, F. (2021). Mülteci öğrencilerin okula uyum süreçlerine yönelik gerçekleştirilen eğitsel etkinliklerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Parviainen, H., Kiviruusu, O., Lämsä, R., Skogberg, N., Castaneda, A. E. & Santalahti, P. (2023). Psychiatric symptoms and the association with parents’ psychiatric symptoms among recently arrived asylum-seeking children in Finland. Child Psychiatry & Human Development, 54 (1), 1699-1709. https://doi.org/10.1007/s10578-022-01371-2ç.
  • Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün, S. B. Demir (Çev. Ed.). 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: Sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3 (1), 80-111. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eyyad/issue/56239/718723.
  • Sarmini, I., Topçu, E. & Scharbrodt, O. (2020). Integrating Syrian refugee children in Turkey: The role of Turkish language skills (A case study in Gaziantep). International Journal of Educational Research Open, 1 (1), 1-8. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2020.100007.
  • Sarvan, S. & Efe, E. (2020). Mülteci çocuklar ve sorunları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (1), 55-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirsbd/issue/54282/591253.
  • Sever, M. B. (2020). Suriyeli mülteci çocukların eğitim durumu ve sosyal uyum örneklemi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Solberg, Ø., Nissen, A., Vaez, M., Cauley, P., Eriksson, A. K. & Saboonchi, F. (2020). Children at risk: A nation-wide, cross-sectional study examining post-traumatic stress symptoms in refugee minors from Syria, Iraq and Afghanistan resettled in Sweden between 2014 and 2018. Conflict and Health, 14 (67), 1-12. https://doi.org/10.1186/s13031-020-00311-y.
  • Sucu, F., Sucu, K., Diker, M.S., Doğan, B. & Demir, Ç. (2024). Mülteci öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyonunda yaşadığı problemler. International Journal of Original Educational Research, 2 (1), 431-444. https://www.ijoedu.com/index.php/pub/article/view/71.
  • Şar, V. (2017). Savaş ve terör yaşantılarında travma sonrası stres. Okmeydanı Tıp Dergisi, 33 (1), 114-120. https://dx.doi.org/10.5222/otd.2017.114.
  • Tanrıkulu, F. (2018). Suriye krizi sonrası Türkiye’deki sığınmacıların ve göçmenlerin eğitimi: Geçmiş, bugün ve gelecek perspektifleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 2585-2604. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.450208.
  • Taşkın, P., & Erdemli, O. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimi: Türkiye'deki öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar. Avrasya Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18 (75), 155-178. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/625906.
  • Taylor, J. (2004). Refugees and social exclusion: What the literature says. Migration Action, 26 (2), 16-31. https://library.bsl.org.au/bsljspui/bitstream/1/5990/1/Taylor_Migration_Action_refugees_and_social_exclusion_article.pdf.
  • Taylor, S. & Sidhu, R. K. (2012). Supporting refugee students in schools: What constitutes inclusive education?. International Journal of Inclusive Education, 16 (1), 39-56. https://doi.org/10.1080/13603110903560085.
  • Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-182. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1355632.
  • Topaloğlu, H. & Özdemir, M. (2020). Problems the refugees face during access to education and their social inclusion expectations. Turkish Studies, 15 (3), 2033-2059. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.42697.
  • Tunç, B. (2019). Türkiye’de okul sosyal hizmetinin hayata geçirilmesinin önemi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, İstanbul.
  • Turale, S. (2020). A brief introduction to qualitative description: A research design worth using. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 24 (3), 289-291. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/PRIJNR/article/view/243180.
  • Uğurlu, Z. (2018). Zorunlu göçler ve doğurduğu sosyal travmalar. Suriyeli sığınmacı öğrencilerin okula uyum sorunlarının çözülmesi ve desteklenmesinde öğretmen etkisi (185-248) içinde. Ankara: Pegem Yayınları.
  • Ulutaş, M. Y. & Tümtaş, M. S. (2023). PİKTES projesinin Türkiye’deki Suriyelilerin entegrasyonuna etkisi: Antalya örneği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (3), 481-496. https://doi.org/10.30692/sisad.1358917.
  • UNHCR. (1951). Convention relating to the status of refugees. Geneva: United Nations.https://www.unhcr.org/about-unhcr/who-we-are/1951-refugee-convention. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • UNHCR. (2023). Refugee population statistics database. https://www.unhcr.org/refugee-statistics/. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • UNHCR. (2024). Refugee education: Fıve years on from the launch of the 2030 refugee education strategy. https://www.unhcr.org/sites/default/files/2024-09/refugee-education-report-2024.pdf. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • UNICEF. (2023). Türkiye’de geçici koruma altında olan Suriyeli çocuklara yönelik eğitim müdahalesinin belgelendirilmesi- Nihai rapor. UNICEF Türkiye, 1-104. https://www.unicef.org/turkiye/raporlar/t%C3%BCrkiyede-ge%C3%A7ici-koruma-alt%C4%B1nda-olan-suriyeli-%C3%A7ocuklara-y%C3%B6nelik-e%C4%9Fitim-m%C3%BCdahalesi-raporu (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • Uslu, F. & Demir, E. (2023). Nitel bir veri toplama tekniği: Derinlemesine görüşme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1), 289-299. https://doi.org/10.32600/huefd.1184085.
  • Yağcı, H. (2017). Zorunlu göç yaşamış 12-18 yaş çocuklarının göç yaşamamış çocuklara göre sosyal anksiyete açısından değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Yalçın, R. (2024). Türk eğitimindeki geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların yaşadıkları sorunları inceleyen araştırmaların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (15), 71-109. https://dergipark.org.tr/en/pub/ebed/issue/89470/1551984.
  • Yetim, O. (2024). Effects of acculturation and ethnic identity on immigrant adolescents’ mental health. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry, 16 (4), 628-643. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3614942.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3 (11), 421-442. http://dx.doi.org/10.18020/kesit.1279.
  • Yiğit, A., Şanlı, E. & Gökalp, M. (2021). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin okula uyumlarına yönelik öğretmen, okul yöneticileri ve öğrencilerin görüşleri. On dokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 40 (1), 471-49. http://dx.doi.org/10.7822/omuefd.856750.
  • Yiğit, E. (2021). Suriyeli göçmenler ve sosyal uyum: İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa öğrencileri örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Ziaian, T., De Anstiss, H., Puvimanasinghe, T. & Miller, E. (2018). Refugee students' psychological wellbeing and experiences in the Australian education system: A mixed-methods investigation. Australian Psychoologist, 53 (4), 345-354. https://doi.org/10.1111/ap.12301.

DIFFICULTIES EXPERIENCED BY REFUGEE STUDENTS STUDYING IN TÜRKİYE: A QUALITATIVE EVALUATION THROUGH THE PERSPECTIVE OF SCHOOL PSYCHOLOGICAL COUNSELORS

Yıl 2025, Cilt: 27 Sayı: 2, 547 - 580

Kübra Akin , Ezgi Ergün , Merve Gizem Atagül , Rabia Betül Özen , Gamze Özbayrak , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1516571

Öz

Education has an important place in the solution of the refugee problem as a tool for social inclusion. Providing educational services especially to refugee children has been a reality of life in Turkey for years, and both students and teachers may encounter many difficulties during the education process. In this context, the aim of the article is to understand the difficulties experienced by refugee students in the school environment through the professional observations and experiences of school psychological counselors working in public schools. In the research conducted on the basis of qualitative research method and phenomenological design, interviews were conducted with 20 school psychological counselors using in-depth interview and observation data collection methods. In the interviews based on the number of refugee students in the school where the participants work and their professional experiences, data were collected using the purposeful and snowball sampling method. The collected data were examined with the descriptive analysis method using the Maxqda Qualitative Data Analysis Program; and were titled under three themes as “Psychological Difficulties Experienced by Refugee Students”, “Difficulties Experienced by Refugee Students in the School Environment”, and “Difficulties Experienced by Refugee Students in the Family Environment”. The results of the research showed that refugee students experience communication problems due to language problems, adaptation and discipline problems based on cultural differences, and these problems are more visible in the school sample. In addition, the research found that refugee students face various psychological difficulties, including not feeling a sense of belonging to school, violence, neglect and abuse, negative peer relations, insufficient self-esteem and self-sufficiency, and that school-family relationships are weak. Therefore, in order to solve these difficulties in a healthy way, it is thought that the interaction in the student-family-school triangle should be increased, adaptation programs for refugee students should be prepared, activities should be organized for the recognition of different cultures and the sharing of positive common values, and psychological support and guidance services should be provided effectively to meet and maintain the well-being of students.

Anahtar Kelimeler

Child Migration Refugee Student School (Psychological) Counselor Difficulty

Etik Beyan

Ethics committee approval, numbered 2022/257 and dated 09.11.2023, was received from Istanbul University-Cerrahpaşa, Social and Human Sciences Research Ethics Committee, stating that the research complied with ethical criteria.

Destekleyen Kurum

The study is not supported by any institution.

Kaynakça

  • Ajdukoviç, M. & Ajdukoviç, D. (1998). Impact of displacement on the psychological well-being of refugee children. International Review of Psychiatry, 10 (3), 186-195. https://psycnet.apa.org/doi/10.1080/09540269874763.
  • Akalın, T. A. (2016). Türkiye’ye gelen Suriyeli göçmen çocukların eğitim sorunları (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Akdeniz, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
  • Akhtar, S. (2010). Göç ve kimlik, kargaşa, sağaltım ve dönüşüm. İstanbul: Odağ Yayınları.
  • Aktaş, O. (2023). Suriyeli öğrencilerin bakışıyla göç: Bir metafor analizi. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (1), 1-16. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ueybid/issue/77751/1189962.
  • Alba, R. D. (2013). Children of immigrants at school: A comparative look at integration in the United States and Western Europe. New York: University Press.
  • Alptekin, K., Akarçay Ulutaş, D. & Ustabaşı Gündüz, D. (2018). Konya’da geçici koruma altında yaşayan Suriyeliler üzerine bir çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1 (1), 87-114. https://dergipark.org.tr/tr/pub/spcd/issue/39974/446349.
  • Altıntaş, M. E. (2018). DKAB öğretmenlerine göre Suriyeli çocukların devlet okullarında karşılaştıkları sorunlar: Nitel bir araştırma. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 18 (2). 469-499. https://doi.org/10.33420/marife.460366.
  • Aslan, F. (2019). İlkokul ve ortaokula devam eden göçmen çocukların eğitim sorunlarına yönelik okul yöneticilerinin görüşleri (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Bakioğlu, B. & Karamustafaoğlu, O. (2023). Fen bilimleri öğretmenlerinin mülteci öğrencilerle yaşadıkları zorluklar ve çözüm önerileri. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 454-473. https://doi.org/10.38151/akef.2023.64.
  • Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26 (5), 1571-1578. https://doi.org/10.24106/kefdergi.427432.
  • Bernhardt, K., Le Beherec, S., Uppendahl, J., Baur, M. A., Klosinski, M., Mall, V. & Hahnefled, A. (2023). Exploring mental health and development in refugee children through systematic play assessment. Child Psychiatry & Human Development, 1 (1), 1-11. https://doi.org/10.1007/s10578-023-01584-z.
  • Blackmore, R., Gray K. M., Boyle, J. A., Fazel, M., Ranasinha, S., Fitzgerald, G., Misso, M. & Gibson-Helm, M. (2020). Systematic review and meta-analysis: The prevalence of mental illness in child and adolescent refugees and asylum seekers. The Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry's, 59 (6), 705-714. https://doi.org/10.1016/j.jaac.2019.11.011.
  • Block, K., Warr, D., Gibbs, L. & Riggs, E. (2013). Addressing ethical and methodological challenges in research with refugee-background young people: Reflections from the field. Journal of Refugee Studies, 26 (1), 69-87. https://doi.org/10.1093/jrs/fes002.
  • Boyraz, Z. (2015). Türkiye’de göçmen sorununa örnek Suriyeli mülteciler. Journal of World of Turks, 7 (2), 35-58. https://doi.org/10.33723/rs.437435.
  • Bronstein, I., & Montgomery, P. (2011). Psychological distress in refugee children: A Systematic review. Clinical Child and Family Psychology Review, 14 (1), 44-56. https://doi.org/10.1007/s10567-010-0081-0.
  • Bulut, Y., Akın, S. & Karakaya, S. (2018). Türkiye’nin mülteci politikaları: Suriyeli mültecilerin durumuna ilişkin bir inceleme. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39 (1), 207-222. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyusbed/issue/43786/537730.
  • Çelik, Ç. & İçduygu, A. (2018). Schools and refugee children: the case of Syrians in Turkey. International Migration, 57 (2), 253-267. https://doi.org/10.1111/imig.12488.
  • Damra, J. K., Akour, M. M. & Ghbari, T. A. (2023). The relationship between peer bullying and PTSS in refugee schoolchildren. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 15 (7), 1128-1135. https://doi.org/10.1037/tra0001321.
  • Dangmann, C., Dybdahl, R. & Solberg, Ø. (2022). Mental health in refugee children. Current Opinion in Psychology, 48 (1), 1-7. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2022.101460.
  • Dayıoğlu, M., Kırdar, M. G. & Koç, İ. (2023). The making of a “lost generation”: Child labor among Syrian refugees in Turkey. International Migration Review, 0 (0), 1-39. https://doi.org/10.1177/01979183231171551.
  • Derince, D. (2019). Suriyeli mülteci çocuklar özelinde: Savaş mağduru çocuklar ve çocuk sağlığı sorunları. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 57-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/boneyusbad/issue/46421/556633.
  • Diker, N. P. & Karan, O. (2021). Suriyeli mültecilerin karşılaştıkları sosyal dışlanma ve geliştirdikleri direniş taktikleri: Ankara örneği. Journal of Ankara Studies, 9 (2), 281-321. http://dx.doi.org/10.5505/jas.2021.44366.
  • Dinler, C. & Hacıhafızoğlu, Ö. (2020). Mülteci çocukların ilköğretime uyum süreçleri: Tekirdağ ilinin bir okulundaki öğretmenlerin ve yöneticilerin deneyimleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (6), 1717-1728. https://doi.org/10.18506/anemon.671367.
  • Ersoy, A. F. & Turan, N. (2019). Sığınmacı ve göçmen öğrencilerde sosyal dışlanma ve çeteleşme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54 (2), 828-840. http://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.05.1103.
  • Fabbri, C., Powell-Jackson, T., Leurent, B., Rodrigues, K., Shayo, E., Barongo, V. & Devries K. M. (2022). School violence, depression symptoms, and school climate: a cross-sectional study of Congolese and Burundian refugee children. Confict and Health, 16 (42), 1-11. https://doi.org/10.1186/s13031-022-00475-9.
  • Fazel, M. & Stein, A. (2002). The mental health of refugee children. Archives of Disease in Childhood, 87 (5), 366-370. https://doi.org/10.1136/adc.87.5.366.
  • Fu, C. & Underwood, C. (2015). A meta-review of school-based disaster interventions for child and adolescent survivors. Journal of Child & Adolescent Mental Health, 27 (3), 161–171. https://doi.org/10.2989/17280583.2015.1117978.
  • Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2024). Düzensiz göç istatistikleri. https://www.goc.gov.tr/duzensiz-goc-istatistikler. (Erişim Tarihi:03.01.2025).
  • Gökbayrak, S. & Karışan, D. (2017). Altıncı sınıf öğrencilerinin FeTeMM temelli etkinlikler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 25-40. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/267842.
  • Guo, Y., Maitra, S. & Guo, S. (2019) I belong to nowhere: Syrian refugee children’s perspectives on school integration. Journal of Contemporary Issues in Education, 14 (1), 89-105. https://eprints.gla.ac.uk/186384/.
  • Gül, S. S., Türkmen, E. & Kahya Nizam, Ö. (2019). Türkiye’de emeğin en savunmasız hali: Şanlıurfa’da Suriyeli mülteci çocuk işçi olmak. Çalışma ve Toplum, 2 (61), 917-940. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ct/issue/71777/1155014.
  • Günek, F. (2020). Mülteci çocuklarla çalışan okul öncesi öğretmenlerinin yaşadığı güçlüklerin çeşitli değişkenler üzerinden incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Çanakkale.
  • Haider, M. (2010). Emotional and behavioural problems among Pakistani children (Yayımlanmamış Doktora Tezi). McGill University, Department of Educational and Counselling Psychology, Montreal.
  • Heltne, U. M., Dybdahl, R., Elkhalifa, S. & Breidlid, A. (2020). Psychosocial support and emergency education: An explorative study of perceptions among adult stakeholders in Sudan and South Sudan. Sustainability, 12 (4), 1-19. https://doi.org/10.3390/su12041410.
  • Hurley, J. J., Medici, A., Stewart, E. & Cohen, Z. (2011). Supporting preschoolers and their families who are recently resettled refugees. Multicultural Perspectives, 13 (3), 160-166.https://doi.org/10.1080/15210960.2011.594400.
  • Hurley, J. J., Saini, S., Warren, R. A. & Carberry, A. J. (2013). Use of the pyramid model for supporting preschool refugees. Early Child Development and Care, 183 (1), 75-91. https://doi.org/10.1080/03004430.2012.655242.
  • İnsani Gelişme Vakfı. (2021). Analysis of barriers to education and profile of out-of school refugee children in Southeast Turkey. https://ingev.org/reports/Barriers_to_Education_Profile_of_Out_of_School_Children_in_SE_Turkey.pdf (Erişim Tarihi:07.12.2023).
  • Karabasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
  • Karakaya, Ş. (2020). Türkiye’deki Suriyeli çocukların yaşadıkları sorunların okullaşma süreçlerine etkisi ve okul sosyal hizmeti bağlamında çözüm önerileri (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Karataş, K., Aslan, H., Öztürk, A. B. & Albayrak, H. (2020). Cinsel istismara maruz kalan Türk vatandaşı ve mülteci çocukların durumu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (4), 107-132. https://doi.org/10.18037/ausbd.845746.
  • Karataştan, A. & Akcan, E. (2023). Sınıf öğretmenlerinin perspektifinden akran zorbalığı ve göçmen/mülteci çocuklar. Cumhuriyet International Journal of Education, 12 (1), 1-15. https://doi.org/10.30703/cije.1061680.
  • Kardeş, S. & Akman, B. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17 (3), 1224-1237. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466333.
  • Kardeş, S. & Akman, B. (2022). Türkiye'de mültecilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Psikoloji ve Eğitim Çalışmaları Dergisi, 9 (1), 153-164. https://dergipark.org.tr/en/pub/pes/issue/68410/1067439.
  • Kasımoğlu, N., Gürol, A. & Oluç, T. (2024). Mülteci çocukların benlik saygısı ve umut düzeyleri arasındaki ilişki. Bingöl Üniversitesi Sağlık Dergisi, 5 (2), 141-149. https://doi.org/10.58605/bingolsaglik.1508936.
  • Kaştan, Y. (2015). Türkiye’de göç yaşamış çocukların eğitim sürecinde karşılaşılan problemler, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (4), 216-229. http://dx.doi.org/10.20860/ijoses.22228.
  • Kaya Bağdaş, Ç. & Demir, E. (2018). Mülteci çocukların şiddet yaşantıları ve yaşadıkları sosyal travmalar. Uluslararası Şiddet ve Sosyal Travmalar Kongresi, 1 (1), 68-82. https://avesis.ebyu.edu.tr/yayin/67c7c0be-ef3f-475f-ac12-c9fd401b2a70/multeci-cocuklarin-siddet-yasantilari-ve-yasadiklari-sosyal-travmalar.
  • Keskin, A. (2019). Ortaokullardaki mülteci öğrencilere yönelik öğretmen ve öğrencilerin tutumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Siirt Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Siirt.
  • Kien, C., Sommer, I., Faustmann, A., Gibson, L., Schneider, M., Krczal, E., Jank, R., Klerings, I., Szelag, M., Kerschner, B., Brattström, P. & Gartlehner, G. (2019). Prevalence of mental disorders in young refugees and asylum seekers in European Countries: a systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 28(1), 1295-1310. https://doi.org/10.1007/s00787-018-1215-z.
  • Kirova, A. & Hennig, K. (2013). Culturally responsive assessment practices: Examples from an intercultural multilingual early learning program for newcomer children. Power and Education, 5 (2), 106-119. https://doi.org/10.2304/power.2013.5.2.106.
  • Levent, F. & Çayak, S. (2017). Türkiye'de Suriyeli öğrencilerin eğitimine yönelik okul yöneticilerinin görüşleri. HAYEF Journal of Education, 14 (1) , 21-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuhayefd/issue/30378/328099.
  • Lunneblad, J. & Johansson, T. (2012). Learning from each other? Multicultural pedagogy, parental education and governance. Race Ethnicity and Education, 15 (5), 705-723. https://doi.org/10.1080/13613324.2011.624508.
  • Lunneblad, J. (2017). Integration of refugee children and their families in the Swedish preschool: Strategies, objectives and standards. European Early Childhood Education Research Journal, 25 (3), 359-369. https://doi.org/10.1080/1350293X.2017.1308162.
  • Macey, H. (2022). “Safe zones”: A protective alternative to flight or a tool of refugee containment? Clarifying the international legal framework governing access to refugee protection against the backdrop of “safe zones” in conflictaffected contexts. International Review of the Red Cross, 104 (919), 1455-1475. https://doi.org/10.1017/S1816383122000078.
  • MEB. (2014). Yabancılara yönelik eğitim öğretim hizmetleri. https://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1715.pdf. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev. Ed.), 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
  • Mohamed, S. & Thomas, M. (2017). The mental health and psychological well-being of refugee children and young people: An exploration of risk, resilience and protective factors. Educational Psychology in Practice, 33 (3), 249-263. https://doi.org/10.1080/02667363.2017.1300769.
  • Montero, M. K. & Al Zouhouri, A. (2022). Fear not the trauma story: A trauma-ınformed perspective to supporting war-affected refugees in schools and classrooms. In: Pentón Herrera, L.J. (eds), English and Students with Limited or Interrupted Formal Education. Educational Linguistics, vol 54. Canada: Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-86963-2_6.
  • Nacar, D. & Ünsal, S. (2022). Okul yöneticilerinin Suriyeli mülteci velilerle yaşadıkları sorunlar sorunların nedenleri ve çözüm önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (3), 1243-1256. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2166634.
  • Oflaz, F. (2015). Travma yaşamış çocuk ve gençlerin ele alınmasında çocuk-ergen ruh sağlığı ve psikiyatri hemşireliği uygulamaları. Türkiye Klinikleri Dergisi, 1 (2), 46-51. http://psikiyatridizini.net/articles.aspx?journalid=76&year=2015&volume=1&number=2.
  • Özaslan, K. (2019). Geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin kent tercihlerini etkileyen faktörler: İstanbul örneği. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 3 (2), 59-72. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/913083.
  • Özden, F. (2021). Mülteci öğrencilerin okula uyum süreçlerine yönelik gerçekleştirilen eğitsel etkinliklerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Parviainen, H., Kiviruusu, O., Lämsä, R., Skogberg, N., Castaneda, A. E. & Santalahti, P. (2023). Psychiatric symptoms and the association with parents’ psychiatric symptoms among recently arrived asylum-seeking children in Finland. Child Psychiatry & Human Development, 54 (1), 1699-1709. https://doi.org/10.1007/s10578-022-01371-2ç.
  • Patton, M. Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün, S. B. Demir (Çev. Ed.). 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: Sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3 (1), 80-111. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eyyad/issue/56239/718723.
  • Sarmini, I., Topçu, E. & Scharbrodt, O. (2020). Integrating Syrian refugee children in Turkey: The role of Turkish language skills (A case study in Gaziantep). International Journal of Educational Research Open, 1 (1), 1-8. https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2020.100007.
  • Sarvan, S. & Efe, E. (2020). Mülteci çocuklar ve sorunları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9 (1), 55-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirsbd/issue/54282/591253.
  • Sever, M. B. (2020). Suriyeli mülteci çocukların eğitim durumu ve sosyal uyum örneklemi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Solberg, Ø., Nissen, A., Vaez, M., Cauley, P., Eriksson, A. K. & Saboonchi, F. (2020). Children at risk: A nation-wide, cross-sectional study examining post-traumatic stress symptoms in refugee minors from Syria, Iraq and Afghanistan resettled in Sweden between 2014 and 2018. Conflict and Health, 14 (67), 1-12. https://doi.org/10.1186/s13031-020-00311-y.
  • Sucu, F., Sucu, K., Diker, M.S., Doğan, B. & Demir, Ç. (2024). Mülteci öğrencilerin Türk eğitim sistemine entegrasyonunda yaşadığı problemler. International Journal of Original Educational Research, 2 (1), 431-444. https://www.ijoedu.com/index.php/pub/article/view/71.
  • Şar, V. (2017). Savaş ve terör yaşantılarında travma sonrası stres. Okmeydanı Tıp Dergisi, 33 (1), 114-120. https://dx.doi.org/10.5222/otd.2017.114.
  • Tanrıkulu, F. (2018). Suriye krizi sonrası Türkiye’deki sığınmacıların ve göçmenlerin eğitimi: Geçmiş, bugün ve gelecek perspektifleri. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (3), 2585-2604. https://doi.org/10.17218/hititsosbil.450208.
  • Taşkın, P., & Erdemli, O. (2018). Suriyeli mültecilerin eğitimi: Türkiye'deki öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar. Avrasya Eğitim Araştırmaları Dergisi, 18 (75), 155-178. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/625906.
  • Taylor, J. (2004). Refugees and social exclusion: What the literature says. Migration Action, 26 (2), 16-31. https://library.bsl.org.au/bsljspui/bitstream/1/5990/1/Taylor_Migration_Action_refugees_and_social_exclusion_article.pdf.
  • Taylor, S. & Sidhu, R. K. (2012). Supporting refugee students in schools: What constitutes inclusive education?. International Journal of Inclusive Education, 16 (1), 39-56. https://doi.org/10.1080/13603110903560085.
  • Tekindal, M. & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-182. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1355632.
  • Topaloğlu, H. & Özdemir, M. (2020). Problems the refugees face during access to education and their social inclusion expectations. Turkish Studies, 15 (3), 2033-2059. http://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.42697.
  • Tunç, B. (2019). Türkiye’de okul sosyal hizmetinin hayata geçirilmesinin önemi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, İstanbul.
  • Turale, S. (2020). A brief introduction to qualitative description: A research design worth using. Pacific Rim International Journal of Nursing Research, 24 (3), 289-291. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/PRIJNR/article/view/243180.
  • Uğurlu, Z. (2018). Zorunlu göçler ve doğurduğu sosyal travmalar. Suriyeli sığınmacı öğrencilerin okula uyum sorunlarının çözülmesi ve desteklenmesinde öğretmen etkisi (185-248) içinde. Ankara: Pegem Yayınları.
  • Ulutaş, M. Y. & Tümtaş, M. S. (2023). PİKTES projesinin Türkiye’deki Suriyelilerin entegrasyonuna etkisi: Antalya örneği. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (3), 481-496. https://doi.org/10.30692/sisad.1358917.
  • UNHCR. (1951). Convention relating to the status of refugees. Geneva: United Nations.https://www.unhcr.org/about-unhcr/who-we-are/1951-refugee-convention. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • UNHCR. (2023). Refugee population statistics database. https://www.unhcr.org/refugee-statistics/. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • UNHCR. (2024). Refugee education: Fıve years on from the launch of the 2030 refugee education strategy. https://www.unhcr.org/sites/default/files/2024-09/refugee-education-report-2024.pdf. (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • UNICEF. (2023). Türkiye’de geçici koruma altında olan Suriyeli çocuklara yönelik eğitim müdahalesinin belgelendirilmesi- Nihai rapor. UNICEF Türkiye, 1-104. https://www.unicef.org/turkiye/raporlar/t%C3%BCrkiyede-ge%C3%A7ici-koruma-alt%C4%B1nda-olan-suriyeli-%C3%A7ocuklara-y%C3%B6nelik-e%C4%9Fitim-m%C3%BCdahalesi-raporu (Erişim Tarihi:02.01.2025).
  • Uslu, F. & Demir, E. (2023). Nitel bir veri toplama tekniği: Derinlemesine görüşme. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 40(1), 289-299. https://doi.org/10.32600/huefd.1184085.
  • Yağcı, H. (2017). Zorunlu göç yaşamış 12-18 yaş çocuklarının göç yaşamamış çocuklara göre sosyal anksiyete açısından değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Yalçın, R. (2024). Türk eğitimindeki geçici koruma altındaki Suriyeli çocukların yaşadıkları sorunları inceleyen araştırmaların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12 (15), 71-109. https://dergipark.org.tr/en/pub/ebed/issue/89470/1551984.
  • Yetim, O. (2024). Effects of acculturation and ethnic identity on immigrant adolescents’ mental health. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry, 16 (4), 628-643. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3614942.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yıldız, S. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme sorunu: Nicel ve nitel paradigmalardan örnekleme kuramına bütüncül bir bakış. Kesit Akademi Dergisi, 3 (11), 421-442. http://dx.doi.org/10.18020/kesit.1279.
  • Yiğit, A., Şanlı, E. & Gökalp, M. (2021). Türkiye’deki Suriyeli öğrencilerin okula uyumlarına yönelik öğretmen, okul yöneticileri ve öğrencilerin görüşleri. On dokuz Mayıs University Journal of Education Faculty, 40 (1), 471-49. http://dx.doi.org/10.7822/omuefd.856750.
  • Yiğit, E. (2021). Suriyeli göçmenler ve sosyal uyum: İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa öğrencileri örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
  • Ziaian, T., De Anstiss, H., Puvimanasinghe, T. & Miller, E. (2018). Refugee students' psychological wellbeing and experiences in the Australian education system: A mixed-methods investigation. Australian Psychoologist, 53 (4), 345-354. https://doi.org/10.1111/ap.12301.
Toplam 94 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sosyal Politika (Diğer), Sosyoloji (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Kübra Akin 0009-0001-0079-3018

Ezgi Ergün 0009-0002-7727-5275

Merve Gizem Atagül 0009-0006-5015-6742

Rabia Betül Özen 0009-0003-2195-9149

Gamze Özbayrak 0000-0003-0636-0683

Ömer Miraç Yaman 0000-0001-9989-8575

Erken Görünüm Tarihi 2 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 21 Temmuz 2024
Kabul Tarihi 8 Şubat 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 27 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Akin, K., Ergün, E., Atagül, M. G., Özen, R. B., vd. (2025). TÜRKİYE’DE EĞİTİM GÖREN MÜLTECİ ÖĞRENCİLERİN YAŞADIKLARI ZORLUKLAR: OKUL PSİKOLOJİK DANIŞMANLARININ GÖZÜNDEN NİTEL BİR DEĞERLENDİRME. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(2), 547-580. https://doi.org/10.16953/deusosbil.1516571
 Kapak Resmi İndir