Idioms are stereotyped words that can be used outside their basic meanings and can be inflected in the flow of the narrative in order to make the narrative clear, striking, effective and concise. It is known that many words have turned into idioms in the historical course of the language because they reflect the phenomenon in the most concise way. Two of the words that have become idiomatic in the Turkish language are the words liar and world. It has been determined that this idiom, which is witnessed as an adjective phrase in the texts, is combined and idiomed under the same meaning in the idiom liar in some written languages of Kipchak and Oghuz Turkish. This phrase, which is used as the equivalent of the Arabic word "world", meaning the world in which we live, the earth's sphere, was used to express the negative aspects of worldly life.
n this study, we will focus on this and the other worldly life and beliefs, which are seriously reflected in the oral narratives and written texts shaped around the lives of the Turks in the works given after the Turks accepted Islam, and the expressions of false world, liar world and liar, which are the products of their reflections on their languages. While doing this, the adventures of these idioms in historical and contemporary Turkish written languages, which are reflections of Turkish social history and belief system and are sometimes used directly and sometimes indirectly to express world life, how they are understood and interpreted, which expressions they are used in response to, whether they have semantic differences among themselves. Issues such as what they do not carry and in which areas of the Turkish cultural field these idioms are witnessed will be discussed.
Deyimler anlatımı belirgin, çarpıcı, etkili ve özlü kılmak için genellikle temel anlamlarının dışında kullanılıp anlatının akışı içerisinde çekime girebilen kalıplaşmış sözlerdir. Karşıladığı olguyu en özlü şekliyle somutlaştırarak yansıttığı için dilin tarihi seyrinde pek çok kelimenin deyime dönüştüğü bilinmektedir. Türk dilinde deyimleşen kelimelerden ikisi de yalancı ve dünya kelimeleridir. Metinlerde sıfat tamlaması şeklinde tanıklanan bu deyimin, Kıpçak ve Oğuz Türkçesinin bazı yazı dillerinde yalançı deyiminin içinde aynı anlam çatısı altında birleşip deyimleştiği tespit edilmiştir. İçinde yaşanan âlem, yer yuvarlağı anlamına gelen, Arapça “dünya” sözcüğünün karşılığı olarak kullanılan bu deyim, dünya hayatının olumsuz yanlarını ifade etmede kullanılmıştır.
Bu çalışmada Türklerin İslâmiyeti kabulleriyle birlikte verilen eserlerde Türklerin yaşamı etrafında şekillenen sözlü anlatılarıyla yazılı metinlerinde ciddi bir biçimde yansımasını bulan bu ve öteki dünya hayatı ve inanışları ile bunun dillerine yansımalarının ürünü olan yalan dünya, yalancı dünya ve yalancı deyimleri üzerinde durulacaktır. Bu yapılırken Türk sosyal tarihi ve inanç sisteminin yansıması olup kimi zaman doğrudan kimi zaman ise dolaylı olarak dünya hayatını ifade etmek için kullanılan söz konusu deyimlerin tarihî ve çağdaş Türk yazı dillerindeki serüvenleri, nasıl anlaşılıp yorumlandıkları, hangi ifadelere karşılık olarak kullanıldıkları, kendi aralarında anlamsal farklılıklar taşıyıp taşımadıkları ve bu deyimlerin Türk kültür sahasının hangi alanlarında tanıklandıkları gibi hususlara değinilecektir
Oğuz Türkçesinde Deyimleşen Kelimeler: 'Yalan Dünya, Yalancı Dünya, Yalancı' Örneği Üzerine Düşünceler adlı çalışmada sunduğum verileri ve bilgileri bilimsel etik ve ahlâk kurallarına göre sunduğumu, yararlandığım eserlerin tümüne atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi, çalışmamın özgün olduğunu bildirir, aksi bir durumda aleyhime doğabilecek tüm hak kayıplarını kabullendiğimi beyan ederim.
Akademik olarak yetişmemde emeği olan bütün hocalarıma teşekkür ederim.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Güney-Batı (Oğuz) Türk Lehçeleri ve Edebiyatları |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 8 Mayıs 2025 |
Yayımlanma Tarihi | 12 Mayıs 2025 |
Gönderilme Tarihi | 4 Kasım 2024 |
Kabul Tarihi | 24 Nisan 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 19 Sayı: 36 |