Öz
Bu çalışmada, yazma eserlerin bilimsel biçimde yayımlanması sürecinde temel bir yöntem olan edisyon kritik disiplini, Doğu ve Batı’daki tarihsel gelişim süreçleri çerçevesinde ele alınmakta, çalışmanın odak noktasında ise Türkiye’de bu yöntemin yerleşmesini sağlayan ilim insanlarından biri olan Alman şarkiyatçı Hellmut Ritter’in katkıları değerlendirilmektedir. Bu amaç doğrultusunda edisyon kritiğin temel kavramları ve kuramsal çerçevesi sunulmuş, ardından Ritter’in özellikle Bibliotheca Islamica serisinde yayımladığı Ferîdüddin Attâr’ın İlâhînâme’si gibi örnekler üzerinden yöntemleri analiz edilmiştir. Çalışma, Ritter’in, Batılı filolojik yöntemleri Doğu el yazmalarına başarıyla uyguladığını ve Türkiye’de modern tenkitli neşir anlayışının öncülüğünü üstlendiğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler
Edisyon Kritik Hellmut Ritter Metin Tenkidi Yazma Eserler Bibliotheca Islamica
Kaynakça
- Afîfî, Fevzî Sâlim, Neş’etu ve tetavvuru’l-kitâbeti’l-hattiyyeti’l-‘Arabiyye ve devruhâ’s-sekâfî ve’l-ictimâ‘î, Kuveyt, Vekâletu’l-Matbû‘ât, 1980.
- Ateş, Ahmed, “Metin Tenkidi Hakkında (Dasitân-ı tevârih-i mülûk-i âl-i Osman münasebeti ile)”, Türkiyat Mecmuası, C. VII, 1942, s. 253-267.
- Çelik, Ahmet Faruk, “Yazma Eserlerde Varaklara Numara Atama ve Varak-Sayfa Eşleştirmesi”, USAD, Bahar, Sayı 16, 2022, s. 145-162.
- el-Cerrâh, Abbâs Hâni, Tahkîku’l-mahtûtât menâhicuhu-kavâ‘iduhu-a‘lâmuhu, Beyrut, Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye, 2014.
- Fischer, Alexander Achilles, “Bibeltext/Textkritik (AT)”, Das Wissenschaftliche Bibellexikon im Internet, (Çevrimiçi), http://www.bibelwissenschaft.de/stichwort/15273/, 20 Nisan 2025.
- Hârûn, Abdusselâm Muhammed, Tahkîku’n-nusûs ve neşruhâ, 7.bsk., Kahire, Mektebetu’l-hanci, 1998.
- Karimullah, Kamran, Critical Edition, (Çevrimiçi), https://genealogiesofknowledge.net/research-network/outputs-and-activities/critical-edition/, 22 Nisan 2025.
- Kavakçı, Yusuf Ziya, İslâm Araştırmalarında Usul, Ankara, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1976.
- Kirbac, Corc Mihail, “et-Turâsu’l-‘arabî: el-Mahtût beyne mâzîhi ve hâzirihi”, et-Turâsu’l-‘arabî, Sayı. 18, Ocak 1985, s. 124-131.
- Maas, Paul, Textkritik, 3.bs., Leipzig, B.G.Teubner Verlagsgesellschaft,1957.
- Özçelik, Sadettin, “Sözlü Edebiyat ürünü Yazmaların Edisyon Kritik Yöntemi ile okunması: Dede Korkut Örneği”, Önsöz, TDAY Belleten, C. 65, Sayı. 1, 2017, s. 91-104.
- Ritter, Hellmut, Asrār al-balāgha. The Mysteries of Eloquence ʻAbdalqāhir al-Jurjānī, Istanbul, Matbaatu vezâreti’l-Me‘ârif, 1954.
- Ritter, Hellmut, Das biographische Lexikon (al-Wāfī bil-wafayāt) des Ṣalāḥaddīn Ḫalīl Ibn Aibak aṣ-Ṣafadī. Teil 1., Leipzig, Brockhaus, 1931.
- Ritter, Hellmut, Die dogmatischen Lehren der Anhänger des Islam (Maqālāt al-islāmiyīn wa-xtilāf al-muṣallīn) von Abu l-Ḥasan ʻAlī ibn Ismāʻīl al-Ašʻarī, Leipzig, 1929-1933.
- Ritter, Hellmut, Die Sekten der Schīʻa (Kitāb Firaq aš-šīʻa) von al-Ḥasan ibn Mūsā an-Naubaḫtī, Leipzig, Brockhaus, 1931.
- Ritter, Hellmut, Ilahi-Name. Die Gespräche des Königs mit seinen sechs Söhnen. Eine mystische Dichtung von Farīdaddīn ʻAṭṭār, İstanbul-Leipzig, 1940.
- Saraç, Ahmet Emin, “Modern Metin Tenkidi ve Tesisi Usulünün Türkiye’ye Girişi”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. 63, Sayı:2, 2023, s. 361-381.
- Üzüm, İlyas, “Nevbahtî, Hasan b. Mûsâ”, DİA, C. XXXIII, İstanbul, 2007, s. 35-36.
- Yılmaz, Okan Kadir, İSAM Tahkikli Neşir Kılavuzu, İsam Yayınları&TDV Yayınları, İstanbul, 2020.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Arap Dili, Edebiyatı ve Kültürü |
| Bölüm | Tezden Üretilmiş Makale |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 8 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 1 Sayı: 31 |
Kaynak Göster
Derginin yayın dili Türkçe, Arapça, Farsça, Urduca ve İngilizcedir. Yabancı dildeki yazıların yayımlanması, Yayın Kurulu'nun onayına bağlıdır. Dergiye gönderilecek yazıların, Türk Dil Kurumu'nun yazım kurallarına uygun olması gerekmektedir. Türkçede yaygın kullanılan yabancı kelimelerin dışındaki kelimelerin Türkçe karşılığının kullanılmasına özen gösterilmelidir. Farklı yazı tipi kullananların, kullandıkları yazı tiplerini de göndermeleri gerekmektedir. Makalelerin özetleri 250 kelimeyi aşmamalıdır. Yazılarda resim, çizim veya herhangi bir görsel anlatım varsa; bunların en az 300 dpi çözünürlükte taranması ve kullanıldığı metindeki adları ile kaydedilerek gönderilmesi gerekmektedir. Yayımlanan yazıların sorumlulukları yazı sahiplerine aittir. Yazılar, A4 sayfa boyutuna göre 25 sayfayı geçmemelidir. Ancak geniş kapsamlı yazılar, Yayın Kurulu’nun onayıyla seri halinde ya da derginin eki şeklinde de yayımlanabilir.
Yazım kuralları ve sayfa düzeni
- Yazılar MS Word ya da uyumlu programlarda yazılmalıdır. Yazı karakteri Times New Roman, 12 punto ve tek satır aralığında olmalıdır.
- Sayfa, A4 dikey boyutta; üst, alt ve sağ kenar boşluğu 2,5 cm; sol kenar boşluğu 3 cm olarak düzenlenmelidir.
- Paragraf aralığı önce 6 nk, sonra 0 nk olmalıdır.
- Yazının başlığı koyu harfle yazılmalı, konunun içeriği ile uyumlu olmalıdır.
- Makalelerin Türkçe ve İngilizce özetleri 250 kelimeyi aşmamalıdır. 3 ila 5 kelimeden oluşan anahtar kelime/keywords yer almalıdır. Makalenin Türkçe ve İngilizce başlıklarına yer verilmelidir. Yayım dili Arapça, Farsça veya Urduca olan makalelerde Türkçe ve İngilizce özet istenmektedir.
- Başlıklar koyu harfle yazılmalıdır. Uzun yazılarda ara başlıkların kullanılması okuyucu açısından yararlı olacaktır.
- İmla ve noktalamada makalenin veya konunun zorunlu kıldığı durumlar dışında Türk Dil Kurumu’nun İmla Kılavuzu dikkate alınmalıdır.
- Metin içinde vurgulanmak istenen yerlerin “tırnak içinde” gösterilmesi yeterlidir.
- Birden çok yazarlı makalelerde makale ilk sıradaki yazarın ismiyle sisteme yüklenmelidir. Birden sonraki yazarların isimleri sistem üzerinde diğer yazarlar kısmında belirtilmelidir.
Kaynak gösterme
- Doğu Araştırmaları Dergisi sayfa altı dipnot veya APA 6.0 kaynak gösterimini kabul etmektedir.
- Bir eserin derleyeni, tercüme edeni, hazırlayanı, tashih edeni, editörü varsa kaynakçada mutlaka gösterilmelidir.
- Elektronik ortamdaki kaynaklarda yazarı, çalışmanın başlığı ve yayın tarihi belli olanlar kullanılmalıdır.
- Metin içinde atıf yapılmayan kaynaklar kaynakçada gösterilmemelidir.
- Kaynakça makalenin sonunda yazarların soyadlarına göre alfabetik olarak düzenlenmelidir.
Doğu Araştırmaları Dergisi
Index Islamicus Uluslararası dizini, SOBİAD (Sosyal Bilimler Atıf Dizini) ve ASOS indeksleri tarafından taranmaktadır.