Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı

Yıl 2025, Sayı: 84, 312 - 327, 30.04.2025

Fatih Akbaş

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1631310

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2007-2023 yılları arasında katılım bankaları tarafından Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere (KOBİ) kullandırılan kredilerin reel ekonomi üzerindeki etkisini incelemektir. Bankacılık sektörü tarafından 2023 Aralık ayı itibariyle KOBİ’lere kullandırılan toplam kredilerin %11’i, nakdi kredilerin %12’si ve gayri nakdi kredilerin % 8’i katılım bankaları tarafından kullandırılmıştır. %7’lik bir sektör payına sahip olan katılım bankalarının reel ekonominin aktörü olan KOBİ’lere kullandırdığı kredilerin reel ekonomi üzerindeki etkisinin belirlenmesi katılım bankalarının reel ekonomiye katkısı bakımından önem arz etmektedir. Araştırmada reel üretimi temsilen bağımlı değişken olarak sanayi üretim endeksi kullanılmıştır. Sanayi güven endeksi ve işsizlik oranları kontrol değişkeni olarak kullanılırken, KOBİ’lere kullandırılan nakdi ve gayri nakdi krediler bağımsız değişkenler olarak belirlenmiştir. Çalışma zaman serisi analiz araçlarını kullanmıştır. VAR analiz sonuçlarına göre on ikinci dönem sonunda hata öngörü varyansının %93’ünün sanayi üretim endeksine ait olduğu, değişkendeki değişimlerin büyük çoğunluğunun kendisindeki şoklardan kaynaklandığı, diğer değişkenlerin ise sanayi üretim endeksindeki toplam değişimi açıklamada oldukça düşük bir paya sahip oldukları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Katılım bankası Reel ekonomi KOBİ VAR

Kaynakça

  • Abd. Majid, M. S. ve H. Kassim, S. (2015). Assessing the contribution of Islamic finance to economic growth. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 6(2), 292–310. doi:10.1108/JIABR-07-2012-0050
  • Aras, O. N. ve Öztürk, M. (2011). Reel ekonomiye katkıları bakımından katılım bankalarının kullandırdığı fonların analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 167–179.
  • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2024, Haziran 11). Aylık bankacılık sektörü verileri (Gelişmiş Gösterim). [Veri seti]. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik/tr/Home/Gelismis
  • Bankacılık Kanunu. (2005, 19 Ekim). Resmî Gazete (Sayı:25983(Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5411.pdf
  • Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik. (2023, 23 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 32406). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231221-3.htm
  • Bakırtaş, İ. ve Ozan, E. C. (2021). COVID-19’un ekonomik etkileri üzerine genel bir inceleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 59–74. doi:10.52791/aksarayiibd.984183
  • Bektaş, S. ve Baykuş, O. (2020). Seçilmiş sektörel krediler ve iktisadi büyüme ilişkisinin ampirik analizi: Türkiye Katılım Bankaları örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(10), 244–258.
  • Çalış, M. ve Kaya, F. (2022). Katılım bankalarının reel ekonomi üzerine etkileri: Türkiye örneği. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 765–781. doi:10.11616/asbi.1098355
  • Çiçek, M. (2010). Türkiye’de faiz, döviz ve borsa: fiyat ve oynaklık yayılma etkileri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2, 1–28.
  • Gani, I. M. ve Bahari, Z. (2021). Islamic banking’s contribution to the Malaysian real economy. ISRA International Journal of Islamic Finance, 13(1), 6–25. doi:10.1108/IJIF-01-2019-0004
  • Harunoğulları, E. (2023). Katılım Bankacılığı faaliyetlerinin reel iktisadi faaliyetlere katkı açısından değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 6(2), 95–114. doi:10.32951/mufider.1270034
  • Hazıroğlu, T. (2016). Türkiye’de Katılım Bankacılığı fikrinin doğuşu ve kavramsal önemi. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 2(1), 119–132.
  • Kandemir, T., Arifoğlu, A. ve Canbaz, M. F. (2018). sektörel krediler ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye Katılım Bankaları örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 19–30.
  • Karahan, H. ve Ersoy, H. (2016). Faizsiz finansın temel prensipleri ile Türkiye’de reel kesimde kullanılması. Maliye Finans Yazıları, 105, 93–114. doi:10.33203/mfy.312137
  • Kaya, A., Gülhan, Ü. ve Güngör, B. (2013). Türkiye ekonomisinde finans sektörü ve reel sektör etkileşimi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(8), 2–15.
  • King, R. G. ve Levine, R. (1993). Finance and growth: Schumpeter might be right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717–737. doi:10.2307/2118406
  • Kismawadi, E. R. (2024). Contribution of Islamic banks and macroeconomic variables to economic growth in developing countries: vector error correction model approach (VECM). Journal of Islamic Accounting and Business Research, 15(2), 306–326. doi:10.1108/JIABR-03-2022-0090
  • Levine, R. (1997). Financial development and economic growth: Views and agenda. Journal of Economic Literature, 35(2), 688–726.
  • Levine, R. (1998). The legal environment, banks, and long-run economic growth. Journal of Money, Credit and Banking, 30(3), 596. doi:10.2307/2601259
  • Levine, R. ve Zervos, S. (1998). Stock markets, banks, and economic growth. The American Economic Review, 88(3), 537–558.
  • Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. (2006, 01 Kasım). Resmî Gazete (Sayı:26333). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=40520&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
  • Morrison, A., Breen, J. ve Ali, S. (2003). Small Business growth: intention, ability, and opportunity. Journal of Small Business Management, 41(4), 417–425. doi:10.1111/1540-627X.00092
  • Österholm, P. (2010). The effect on the Swedish real economy of the financial crisis. Applied Financial Economics, 20(4), 265–274. doi:10.1080/09603100903357408
  • Popov, A. (2017, May 01). Evidence on finance and economic growth (No: 2115). Frankfurt. Erişim adresi: https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpwps/ecb.wp2115.en.pdf
  • Sapienza, P. ve Zingales, L. (2012). A trust crisis. International Review of Finance, 12(2), 123–131. doi:10.1111/j.1468-2443.2012.01152.x
  • Shawtari, F. A., Elsalem, B. A., Salem, M. A. ve Shah, M. E. (2023). Financial development and economic diversification in Qatar: does Islamic finance matters. Journal of Islamic Accounting and Business Research. doi:10.1108/JIABR-01-2022-0021
  • Tekin, H. ve Tekdoğan, Ö. F. (2023). Türkiye’de katılım finans sektörünün kurumsal kapasitesinin artırılmasına yönelik bir model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 420–439. doi:10.31592/aeusbed.1133906
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Haziran 01). Küçük ve orta büyüklükteki girişim istatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kucuk-ve-Orta-Buyuklukteki-Girisim-Istatistikleri-2022-49438
  • Tuna, Y. ve Şekkeli, F. E. (2020). Katılım bankacılığının reel kesime etkileri. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 1501–1522. doi:10.15295/bmij.v8i2.1443
  • Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2024, Mayıs 01). Tarihçe. Erişim adresi: https://www.tkbb.org.tr/kurumsal/hakkimizda/tarihce
  • Yöyen, H. T. (2023). 100. yılında Türkiye ekonomisi: Makroekonomik performans üzerinden bir değerlendirme. Fiscaoeconomia, 7(Özel Sayı), 283–309. doi:10.25295/fsecon.1358726
  • Zarrouk, H., El Ghak, T. ve Abu Al Haija, E. (2017). Financial development, Islamic finance and economic growth: evidence of the UAE. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 8(1), 2–22. doi:10.1108/JIABR-05-2015-0020

The Contribution of SME Loans Provided by Participation Banks to the Real Economy

Yıl 2025, Sayı: 84, 312 - 327, 30.04.2025

Fatih Akbaş

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1631310

Öz

The purpose of this study is to examine the impact of loans provided by participation banks to SMEs on the real economy between 2007 and 2023. As of December 2023, participation banks have provided 11% of the total loans, 12% of cash loans, and 8% of non-cash loans to SMEs. Considering that participation banks have a 7% market share, determining the impact of the loans they provide to SMEs, actors in the real economy, is crucial for understanding their contribution to the real economy. In this research, the industrial production index was used as the dependent variable representing real output. The industrial confidence index and unemployment rates were used as control variables, while the cash and non-cash loans provided to SMEs were identified as independent variables. The study employed time series analysis tools. According to the VAR analysis results, at the end of the twelfth period, 93% of the forecast error variance was attributed to the industrial production index. It was found that the majority of the variations in the variable were due to shocks within the variable itself, and the other variables had a very low share in explaining the total variation in the industrial production index.

Anahtar Kelimeler

Participation banks Real economy SMEs VAR

Kaynakça

  • Abd. Majid, M. S. ve H. Kassim, S. (2015). Assessing the contribution of Islamic finance to economic growth. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 6(2), 292–310. doi:10.1108/JIABR-07-2012-0050
  • Aras, O. N. ve Öztürk, M. (2011). Reel ekonomiye katkıları bakımından katılım bankalarının kullandırdığı fonların analizi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 167–179.
  • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2024, Haziran 11). Aylık bankacılık sektörü verileri (Gelişmiş Gösterim). [Veri seti]. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik/tr/Home/Gelismis
  • Bankacılık Kanunu. (2005, 19 Ekim). Resmî Gazete (Sayı:25983(Mükerrer)). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5411.pdf
  • Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelik. (2023, 23 Aralık). Resmî Gazete (Sayı: 32406). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/12/20231221-3.htm
  • Bakırtaş, İ. ve Ozan, E. C. (2021). COVID-19’un ekonomik etkileri üzerine genel bir inceleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 59–74. doi:10.52791/aksarayiibd.984183
  • Bektaş, S. ve Baykuş, O. (2020). Seçilmiş sektörel krediler ve iktisadi büyüme ilişkisinin ampirik analizi: Türkiye Katılım Bankaları örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(10), 244–258.
  • Çalış, M. ve Kaya, F. (2022). Katılım bankalarının reel ekonomi üzerine etkileri: Türkiye örneği. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 765–781. doi:10.11616/asbi.1098355
  • Çiçek, M. (2010). Türkiye’de faiz, döviz ve borsa: fiyat ve oynaklık yayılma etkileri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2, 1–28.
  • Gani, I. M. ve Bahari, Z. (2021). Islamic banking’s contribution to the Malaysian real economy. ISRA International Journal of Islamic Finance, 13(1), 6–25. doi:10.1108/IJIF-01-2019-0004
  • Harunoğulları, E. (2023). Katılım Bankacılığı faaliyetlerinin reel iktisadi faaliyetlere katkı açısından değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 6(2), 95–114. doi:10.32951/mufider.1270034
  • Hazıroğlu, T. (2016). Türkiye’de Katılım Bankacılığı fikrinin doğuşu ve kavramsal önemi. İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi (İEFD), 2(1), 119–132.
  • Kandemir, T., Arifoğlu, A. ve Canbaz, M. F. (2018). sektörel krediler ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye Katılım Bankaları örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 19–30.
  • Karahan, H. ve Ersoy, H. (2016). Faizsiz finansın temel prensipleri ile Türkiye’de reel kesimde kullanılması. Maliye Finans Yazıları, 105, 93–114. doi:10.33203/mfy.312137
  • Kaya, A., Gülhan, Ü. ve Güngör, B. (2013). Türkiye ekonomisinde finans sektörü ve reel sektör etkileşimi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(8), 2–15.
  • King, R. G. ve Levine, R. (1993). Finance and growth: Schumpeter might be right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717–737. doi:10.2307/2118406
  • Kismawadi, E. R. (2024). Contribution of Islamic banks and macroeconomic variables to economic growth in developing countries: vector error correction model approach (VECM). Journal of Islamic Accounting and Business Research, 15(2), 306–326. doi:10.1108/JIABR-03-2022-0090
  • Levine, R. (1997). Financial development and economic growth: Views and agenda. Journal of Economic Literature, 35(2), 688–726.
  • Levine, R. (1998). The legal environment, banks, and long-run economic growth. Journal of Money, Credit and Banking, 30(3), 596. doi:10.2307/2601259
  • Levine, R. ve Zervos, S. (1998). Stock markets, banks, and economic growth. The American Economic Review, 88(3), 537–558.
  • Mevduat ve Katılım Fonunun Kabulüne, Çekilmesine ve Zamanaşımına Uğrayan Mevduat, Katılım Fonu, Emanet ve Alacaklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. (2006, 01 Kasım). Resmî Gazete (Sayı:26333). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=40520&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
  • Morrison, A., Breen, J. ve Ali, S. (2003). Small Business growth: intention, ability, and opportunity. Journal of Small Business Management, 41(4), 417–425. doi:10.1111/1540-627X.00092
  • Österholm, P. (2010). The effect on the Swedish real economy of the financial crisis. Applied Financial Economics, 20(4), 265–274. doi:10.1080/09603100903357408
  • Popov, A. (2017, May 01). Evidence on finance and economic growth (No: 2115). Frankfurt. Erişim adresi: https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/scpwps/ecb.wp2115.en.pdf
  • Sapienza, P. ve Zingales, L. (2012). A trust crisis. International Review of Finance, 12(2), 123–131. doi:10.1111/j.1468-2443.2012.01152.x
  • Shawtari, F. A., Elsalem, B. A., Salem, M. A. ve Shah, M. E. (2023). Financial development and economic diversification in Qatar: does Islamic finance matters. Journal of Islamic Accounting and Business Research. doi:10.1108/JIABR-01-2022-0021
  • Tekin, H. ve Tekdoğan, Ö. F. (2023). Türkiye’de katılım finans sektörünün kurumsal kapasitesinin artırılmasına yönelik bir model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 420–439. doi:10.31592/aeusbed.1133906
  • Türkiye İstatistik Kurumu. (2023, Haziran 01). Küçük ve orta büyüklükteki girişim istatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kucuk-ve-Orta-Buyuklukteki-Girisim-Istatistikleri-2022-49438
  • Tuna, Y. ve Şekkeli, F. E. (2020). Katılım bankacılığının reel kesime etkileri. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 1501–1522. doi:10.15295/bmij.v8i2.1443
  • Türkiye Katılım Bankaları Birliği. (2024, Mayıs 01). Tarihçe. Erişim adresi: https://www.tkbb.org.tr/kurumsal/hakkimizda/tarihce
  • Yöyen, H. T. (2023). 100. yılında Türkiye ekonomisi: Makroekonomik performans üzerinden bir değerlendirme. Fiscaoeconomia, 7(Özel Sayı), 283–309. doi:10.25295/fsecon.1358726
  • Zarrouk, H., El Ghak, T. ve Abu Al Haija, E. (2017). Financial development, Islamic finance and economic growth: evidence of the UAE. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 8(1), 2–22. doi:10.1108/JIABR-05-2015-0020
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Katılım Bankacılığı
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALELERİ
Yazarlar

Fatih Akbaş 0000-0003-2474-8913

Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 1 Şubat 2025
Kabul Tarihi 18 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 84

Kaynak Göster

APA Akbaş, F. (2025). Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(84), 312-327. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1631310
AMA Akbaş F. Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Nisan 2025;(84):312-327. doi:10.51290/dpusbe.1631310
Chicago Akbaş, Fatih. “Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 84 (Nisan 2025): 312-27. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1631310.
EndNote Akbaş F (01 Nisan 2025) Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 84 312–327.
IEEE F. Akbaş, “Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 84, ss. 312–327, Nisan 2025, doi: 10.51290/dpusbe.1631310.
ISNAD Akbaş, Fatih. “Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 84 (Nisan 2025), 312-327. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1631310.
JAMA Akbaş F. Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2025;:312–327.
MLA Akbaş, Fatih. “Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 84, 2025, ss. 312-27, doi:10.51290/dpusbe.1631310.
Vancouver Akbaş F. Katılım Bankalarının Kullandırdığı KOBİ Kredilerinin Reel Ekonomiye Katkısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2025(84):312-27.
 Kapak Resmi İndir

Dergimiz EBSCOhost, ULAKBİM/Sosyal Bilimler Veri Tabanında, SOBİAD ve Türk Eğitim İndeksi'nde yer alan uluslararası hakemli bir dergidir.