Öz
Bu makale, Karaman ili ve ilçelerinde yürütülen arkeolojik yüzey araştırmaları sırasında tespiti yapılan Çeştepe arkeolojik buluntu alanını tanıtmaktadır. Genellikle ovalık kesimlerde ve akarsuların delta oluşturduğu alanlarda bulunan pek çok Neolitik ve Kalkolitik yerleşim yerinin aksine, Çeştepe yerleşim alanı Karaman ilinin dağlık bir kesiminde, doğal bir tepenin güney yamacında ve yamacın altındaki düzlüklerde yer almaktadır. Yerleşimin yüzeyinden toplanan taş aletler ve seramik parçaları, bu alanın Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik dönemlerde iskân edildiğini göstermektedir. Çeştepe, Neolitik ve Kalkolitik dönem yaşam alanlarının yalnızca ovalarla sınırlı olmadığını; dağlık ve platoluk arazilerde, su kaynaklarına yakın hayati öneme sahip alanların özellikle tercih edildiğini göstermesi bakımından önem taşımaktadır. Buluntu alanının yüksek rakımı, ilgi çekici kaya oluşumlarına sahip doğal bir tepe üzerinde konumlanması ve tarihi Mara Yolu üzerinde yer alması, bölgenin stratejik bir yerleşim alanı olarak seçilmiş olabileceğini akla getirmektedir. Böylece mevcut bulgular Çeştepe buluntu alanının, Türkiye’nin Akdeniz sahil kesimi ile Orta Anadolu bölgesi arasında bir geçiş noktasında bulunması nedeniyle tarih öncesi dönemlere ilişkin önemli veriler sunma potansiyeline sahiptir.
Anahtar Kelimeler
Orta Anadolu Arkeolojik Yüzey Araştırması Neolitik Kalkolitik Yontma Taş
Kaynakça
- Ataman, C. (1988). The Chipped Stone Assemblage from Can Hasan III: A Study in Typology, Technology and Function (Yayımlanmamış doktora tezi/Unpublished PhD Thesis). London: Institute of Archaeology.
- Baird, D. (2023). Güneydoğu Asya Bağlamında Anadolu Platosu’nun Epi-paleolitik Dönemi: Pınarbaşı. M. Kartal (Ed.), Türkiye’de Paleolitik Çağ Kazılar İçinde (ss. 159-186). Ankara, Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
- Cohen, H. R., & Erol, O. (1969). Aspects of the Palaeogeography of Central Anatolia. The Geographical Journal, 135(3), 388-398. https://doi.org/10.2307/1797327
- Erol, O. (1991). The relationship between the development of the Konya-Karapınar obruks and the Pleistocene Tuz Gölü and Konya pluvial lakes. Turkey Deniz Bilim. ve Coğr. Enstitüsü Bülteni, 7, 5-49.
- French, D. (1961). Canhasan, Karaman: 1961. Türk Arkeoloji Dergisi, 11(2), 36-37.
- Heberdey, R.-A. W. (1896). Reisen in Kilikien.
- Karabıyıkoğlu, M. (2003). Konya Havzası’nın Geç Kuvaterner Evrimi. İstanbul Üniversitesi.
- Karakoç, M. (2023). Karaman Akoluk Mağarası Resmi. Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 33(9), 9–22. https://doi.org/10.22520/tubaar.1335233
- Karakoç, M., Gemici, H. C., Akgül, A., Ayık, Ö., Balkan, E., Pala, E., Erkocaoğlu, F., & Atakuman, Ç. (2023). Karaman Prehistorik Yüzey Araştırması Projesi 2022 Yılı Çalışmaları. 39. Araştırma Sonuçları Toplantısı İçinde (ss. 21-41). Kültür Ve Turizm Bakanlığı.
- Karakoç, M., Gemici, H. C., Akgül, A., Ayık, Ö., Balkan, E., Pala, E., Erkocaoğlu, F., & Atakuman, Ç. (2024). Karaman Prehistorik Yüzey Araştırması Projesi 2023 Yılı Çalışmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 39(1), 41–60.
- Pampal, S. (1989). Erdemli (Mersin), Ereğli (Konya), Karaman Arasında Kalan Torosların Jeolojisi,. MTA Derleme Rap. No: 9113.
- Roberts, N. (1982). A note on the geomorphological environment of Çatal Hüyük, Turkey. Journal of Archaeological Science, 9(4), 341–348. https://doi.org/10.1016/0305-4403(82)90039-5
- Roberts, N., & Wright, H. (1993). Vegetational, lake level, and climatic history of the Near East and southwestern Asia. In P. J. B. H. E. Wright, Jr, J. E. Kutzbach, T. Webb III, F.A. Ruddiman, F. A. Street-Perrot (Ed.), Global climates since the Last Glacial maximum İçinde (ss. 194-200). Minneapolis, University of Minnesota Press.
- Saraçoğlu, H. (1989). Akdeniz Bölgesi. MEB Yayınları.
Öz
This article presents the archaeological site of Çeştepe, identified during archaeological surface surveys conducted in the province of Karaman and its surrounding districts. In contrast to the numerous Neolithic and Chalcolithic settlements typically located in lowland plains regions and river delta areas, the Çeştepe settlement is situated in a mountainous terrain of Karaman, on the southern slope of a natural hill and the adjoining lower terraces. Lithic tools and ceramic fragments collected from the surface of the settlement indicate that the area was inhabited during the Late Neolithic and Early Chalcolithic periods. The significance of Çeştepe is that it demonstrates Neolithic and Chalcolithic habitation was not confined to fertile plains. Instead, critical areas in mountainous and plateau landscapes, especially those near water sources, were also selected for settlement. The site's high elevation, location on a natural hill characterized by striking rock formations, and its position along the historic Mara Route suggest that it may have been chosen for its strategic location. Consequently, current findings highlight the potential of Çeştepe to offer valuable insights into prehistoric lifeways, particularly due to its position at a transitional zone between the Mediterranean coast and the Central Anatolian Plateau.
Anahtar Kelimeler
Central Anatolia Archaeological Survey Neolithic Chalcolithic Chipped Stone
Kaynakça
- Ataman, C. (1988). The Chipped Stone Assemblage from Can Hasan III: A Study in Typology, Technology and Function (Yayımlanmamış doktora tezi/Unpublished PhD Thesis). London: Institute of Archaeology.
- Baird, D. (2023). Güneydoğu Asya Bağlamında Anadolu Platosu’nun Epi-paleolitik Dönemi: Pınarbaşı. M. Kartal (Ed.), Türkiye’de Paleolitik Çağ Kazılar İçinde (ss. 159-186). Ankara, Bilgin Kültür Sanat Yayınları.
- Cohen, H. R., & Erol, O. (1969). Aspects of the Palaeogeography of Central Anatolia. The Geographical Journal, 135(3), 388-398. https://doi.org/10.2307/1797327
- Erol, O. (1991). The relationship between the development of the Konya-Karapınar obruks and the Pleistocene Tuz Gölü and Konya pluvial lakes. Turkey Deniz Bilim. ve Coğr. Enstitüsü Bülteni, 7, 5-49.
- French, D. (1961). Canhasan, Karaman: 1961. Türk Arkeoloji Dergisi, 11(2), 36-37.
- Heberdey, R.-A. W. (1896). Reisen in Kilikien.
- Karabıyıkoğlu, M. (2003). Konya Havzası’nın Geç Kuvaterner Evrimi. İstanbul Üniversitesi.
- Karakoç, M. (2023). Karaman Akoluk Mağarası Resmi. Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 33(9), 9–22. https://doi.org/10.22520/tubaar.1335233
- Karakoç, M., Gemici, H. C., Akgül, A., Ayık, Ö., Balkan, E., Pala, E., Erkocaoğlu, F., & Atakuman, Ç. (2023). Karaman Prehistorik Yüzey Araştırması Projesi 2022 Yılı Çalışmaları. 39. Araştırma Sonuçları Toplantısı İçinde (ss. 21-41). Kültür Ve Turizm Bakanlığı.
- Karakoç, M., Gemici, H. C., Akgül, A., Ayık, Ö., Balkan, E., Pala, E., Erkocaoğlu, F., & Atakuman, Ç. (2024). Karaman Prehistorik Yüzey Araştırması Projesi 2023 Yılı Çalışmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 39(1), 41–60.
- Pampal, S. (1989). Erdemli (Mersin), Ereğli (Konya), Karaman Arasında Kalan Torosların Jeolojisi,. MTA Derleme Rap. No: 9113.
- Roberts, N. (1982). A note on the geomorphological environment of Çatal Hüyük, Turkey. Journal of Archaeological Science, 9(4), 341–348. https://doi.org/10.1016/0305-4403(82)90039-5
- Roberts, N., & Wright, H. (1993). Vegetational, lake level, and climatic history of the Near East and southwestern Asia. In P. J. B. H. E. Wright, Jr, J. E. Kutzbach, T. Webb III, F.A. Ruddiman, F. A. Street-Perrot (Ed.), Global climates since the Last Glacial maximum İçinde (ss. 194-200). Minneapolis, University of Minnesota Press.
- Saraçoğlu, H. (1989). Akdeniz Bölgesi. MEB Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Neolitik Çağ Arkeolojisi, Eski Anadolu Tarihi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Mayıs 2025 |
| Kabul Tarihi | 27 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Karamanoglu Mehmetbey University Journal of the Faculty of Letters is lisensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-No Derivative 4.0 International License.