Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Turkic States’ Performance in the Travel and Tourism Development Index: Progress and Policy Recommendations

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 221 - 255, 24.06.2025

Serpil Sungur Avcı , Murat Avcı

Öz

Measuring tourism development indicators is of great importance in order to formulate effective tourism policies. The Travel and Tourism Development Index provides the essential data and analyses necessary for the sustainable, competitive, and effective growth of the tourism sector. This study aims to reveal the current situation of the Turkic states (Turkey, Kazakhstan, Azerbaijan, Uzbekistan, and Kyrgyzstan) in terms of tourism development and competitiveness and to determine their strengths and weaknesses. Accordingly, this study utilizes data from the report published by the World Economic Forum (WEF), which was released under the title Travel and Tourism Competitiveness Index for 15 years and has been updated as the Travel and Tourism Development Index since 2021. A mixed-methods approach was employed in the study. Document analysis, one of the qualitative data collection methods, was adopted as the primary technique. The performance of five countries was analyzed based on the five main categories and seventeen sub-indicators determined by the Travel and Tourism Development Index. The analysis was conducted using data from the years 2019, 2021, and 2024. The changes in tourist arrivals, tourism revenues, and TTDI scores of the Turkic States during the examined period have been analyzed in detail. Then, PREFSCAL analysis in the Multidimensional Scaling Method (MDS) was used to analyze the similarities and differences, strengths and weaknesses of the countries. As a result of the study, it was emphasized that sustainable policies should be implemented in the tourism development of Turkish states. In this context, it is recommended to implement strategies such as strengthening infrastructure and adopting environmental sustainability policies. Additionally, it has been emphasized that each country should develop inclusive and competitiveness-enhancing policies tailored to the local characteristics of their tourism sector. In this context, the research findings serve as a guide for decision-makers and policymakers, offering concrete recommendations to support the development of the tourism sector.

Anahtar Kelimeler

Tourism Competition Travel and Tourism Competition Index Travel and Tourism Development Index World Economic Forum Turkic States Multidimensional Scaling Method

Kaynakça

  • Andereck, K. L., Valentine, K. M., Knopf, R. C. ve Vogt, C. A. (2005). Residents’ perceptions of community tourism impacts. Annals of Tourism Research, 32(4), 1056-1076. https://doi.org/10.1016/j.annals.2005.03.001
  • Bahar, O. ve Kozak, M. (2005). Türkiye turizminin Akdeniz ülkeleri ile rekabet gücü açısından karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 16(2), 139-152.
  • Bello, Y.O., Bello, M.B. ve Raja, N. (2014). Travel and tourism business confidence index in Nigeria: Issues and challenges. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 3(2), 1-15.
  • Borg, I. ve Groenen, P. J. (2007). Modern multidimensional scaling: Theory and applications. Springer Science & Business Media.
  • Bostan, A. ve Aydın, A. (2021). Türkiye’nin seyahat ve turizm rekabet edebilirlik endeksi içindeki yeri üzerine bir araştırma (2007-2019). Journal of Travel and Tourism Research, 18(18), 131-158.
  • Busing, F. M., Groenen, P. J. ve Heiser, W. J. (2005). Avoiding degeneracy in multidimensional unfolding by penalizing on the coefficient of variation. Psychometrika, 70(1), 71-98. https://doi.org/10.1007/s11336-001-0908-1
  • Crouch, G. I. (2011). Destination competitiveness: An analysis of determinant attributes. Journal of Travel Research, 50(1), 27-45. https://doi.org/10.1177/ 0047287510362776
  • Crouch, G. I. ve Ritchie, J. B. (1999). Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of Business Research, 44(3), 137-152. https://doi.org/10.1016/S0148-2963(97)00196-3
  • DeSarbo, W. S., Young, M. R. ve Rangaswamy, A. (1997). A parametric multidimensional unfolding procedure for incomplete nonmetric preference/choice set data in marketing research. Journal of Marketing Research, 34(4), 499-516. https://doi.org/10.1177/002224379703400407
  • Dwyer, L. ve Kim, C. (2003). Destination competitiveness: determinants and indicators. Current Issues in Tourism, 6(5), 369-414. https://doi.org/10.1080/ 13683500308667962
  • Gaziyev, E. ve Boyacıoğlu, E. Z. (2021). Azerbaycan ekonomisinin gelişiminde turizmin yeri: Türkiye tecrübesinin uygulanabilirliği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 275-295. https://doi.org/10.37847/tdtad.977689
  • Göral, R. (2017). Dünya Ekonomik Forumu turizm rekabetçilik raporu ışığında Türkiye turizminin rekabetçilik sorunları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 141-166.
  • Gössling, S., Hansson, C. B., Hörstmeier, O. ve Saggel, S. (2002). Ecological footprint analysis as a tool to assess tourism sustainability. Ecological Economics, 43(2-3), 199-211. https://doi.org/10.1016/S0921-8009(02)00211-2
  • Gürsakal, S. ve Arlı, N. B. (2023). Seyahat ve turizm gelişmişlik endeksi: Seyahat ve turizmde sürdürülebilirliğin turizm gelirleri ve turist varışları üzerindeki etkisi. International Journal of Social Inquiry, 16(2), 639-653. https://doi.org/10.37093/ijsi.1366711
  • Gursoy, D., Baloglu, S. ve Chi, C. G. (2009). Destination competitiveness of Middle Eastern countries: An examination of relative positioning. Anatolia, 20(1), 151-163. https://doi.org/10.1080/13032917.2009.10518901
  • Gürsoy, Ü. Y. ve Yegemberdiyeva, Z. (2021). Kazakistan’ın doğal turizm kaynakları. Turan: Stratejik Araştırmaları Merkezi, 13(50), 397-416. https://doi.org/10.15189/1308-8041
  • Hall, C. M. (2019). Tourism planning: Policies, processes, and relationships (2nd ed.). Routledge.
  • Hall, C. M. ve Page, S. J. (2014). The geography of tourism and recreation: environment, place and space. Routledge.
  • Hassan, A. ve Uşaklı, A. (2013). Seyahat ve turizm rekabetçilik endeksi: Akdeniz çanağındaki destinasyonlara yönelik karşılaştırmalı bir analiz. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(2), 53-67.
  • Holden, A. (2016). Environment and tourism. Routledge.
  • İslamzade, İ. ve Büyükipekçi, S. (2021). Azerbaycan turizm ekonomisinin istatistik verilerine göre değerlendirilmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (7), 107-124.
  • Kantarci, K. (2007). Perceptions of foreign investors on the tourism market in Central Asia including Kyrgyzstan, Kazakhstan, Uzbekistan, Turkmenistan. Tourism Management, 28(3), 820-829. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2006.05.012
  • Kayar, Ç. H. ve Kozak, N. (2010). Measuring destination competitiveness: An application of the Travel and Tourism Competitiveness Index (2007). Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(3), 203-216. https://doi.org/10.1080/ 19368621003591319
  • Kim, S. S., Guo, Y. ve Agrusa, J. (2005). Preference and positioning analyses of overseas destinations by mainland Chinese outbound pleasure tourists. Journal of Travel Research, 44(2), 212-220. https://doi.org/10.1177/0047287505278979
  • Kruskal, J. B. ve Wish, M. (1978). Multidimensional scaling. Sage.
  • Kuvat, Ö. (2021). Türkiye’de illerin turist geliş ve geceleme sayılarına göre konumlandırılmasında çok boyutlu ölçekleme analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46-1), 1433-1447. https://doi.org/10.31795/ baunsobed.1023477
  • Li, X., Cheng, C. K., Kim, H. ve Li, X. (2015). Positioning USA in the Chinese outbound travel market. Journal of Hospitality & Tourism Research, 39(1), 75-104. https://doi.org/10.1177/1096348012461548
  • Maulana, A., Oktaviyanti, D., Wahyuni, D., Sasono, N. ve Sakti, G. (2022). Implikasi kebijakan atas terbitnya travel & tourism development ındex 2021 terhadap upaya peningkatan daya saing kepariwisataan ındonesia di pasar global. Jurnal Kepariwisataan Indonesia: Jurnal Penelitian dan Pengembangan Kepariwisataan Indonesia, 16(2), 149-162. https://doi.org/10.47608/jki.v16i22022.149-162
  • McCool, S. F. ve Martin, S. R. (1994). Community attachment and attitudes toward tourism development. Journal of Travel Research, 32(3), 29-34. https://doi.org/10.1177/004728759403200305
  • Öncüer, M. E. ve Muca, E. K. (2022). Güney Avrupa ülkelerinin seyahat ve turizm rekabet gücü açısından karşılaştırılması. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(4) 1687-1704. https://doi.org/10.33083/joghat.2022.229
  • Porter, M. E. ve Strategy, C. (1980). Techniques for analyzing industries and competitors. Competitive Strategy. New York.
  • Richards, G. (2001). Cultural attractions and European tourism. CABI.
  • Ritchie, J. R. B. ve Crouch, G. I. (2003). The Competitive Destination: A Sustainable Tourism Perspective. CABI.
  • Salam, U. (2024). The dynamic of Asean tourism development within the travel & tourism competitiveness ındex/travel & tourism development ındex (TTCI-TTD) throughout 2017-2023. Sosio Dialektika, 9(1), 31-59. https://doi.org/10.31942/sd.v9i1.10450
  • Seetanah, B. (2011). Assessing the dynamic economic impact of tourism for island economies. Annals of Tourism Research, 38(1), 291-308. https://doi.org/10.1016/j.annals.2010.08.009
  • Seferov, R. ve Hesenov, T. (2006). Azerbaycan’ın turizm potansiyeli ve turizm etkinliklerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (20), 255-272.
  • Serçek, S. ve Yıldız, Y. (2022). Güney Avrupa ülkelerinin seyahat ve turizm (T&T) rekabet edebilirlik endeksi üzerine bir çalışma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 10(2), 1147-1167. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1035
  • Shen, F., Hughey, K. F. ve Simmons, D. G. (2008). Connecting the sustainable livelihoods approach and tourism: A review of the literature. Journal of Hospitality and Tourism Management, 15(1), 19-31. https://doi.org/10.1375/jhtm.15.19
  • Shepard, R. N. (1974). Representation of structure in similarity data: Problems and prospects. Psychometrika, 39(4), 373-421. https://doi.org/10.1007/BF02291665
  • Smith, M. K. (2001). Issues in cultural tourism studies. Routledge.
  • UNWTO (2023). International Tourism Highlights – 2023 Edition, The Impact of COVID-19 on Tourism (2020–2022). 16 Kasım 2024’te https://tourismecotedivoire. ci/wp-content/uploads/2023/12/Tourism-Highlights.pdf adresinden edinilmiştir.
  • UNWTO, (2020). International Tourism Highlights, 2020 edition. 16 Kasım 2024’te https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284422456 adresinden edinilmiştir.
  • Vašanıčová, P. (2024). Changes in the Travel and Tourism Development Index Methodology. Modern Management Review, 29(3), 103-114. https://doi.org/10.7862/rz.2024.mmr.16
  • WEF (2024). Download TTDI 2024 dataset. 2 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/ publications/travel-tourism-development-index-2024/downloads-d72ace2079/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2007). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2007: Furthering the process of economic development. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2008). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2008: Balancing economic development and environmental sustainability. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/ series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2009). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2009: Managing in a time of turbulence. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2011). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2011: Beyond the downturn. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2013). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2013: Reducing barriers to economic growth and job creation. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/ series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2015). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2015: Growth through shocks. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2017). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2017: Paving the way for a more sustainable and inclusive future. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/ series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2019). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2019: Travel and tourism at a tipping point. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2021). The Travel & Tourism Development Index 2021: Rebuilding for a sustainable and inclusive future. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2024). The Travel & Tourism Development Index 2024: Insight Report. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Tourism Organization (2024). International Tourism Highlights, 2024 Edition, November 2024, UN Tourism, Madrid. https://doi.org/10.18111/9789284425808.
  • World Tourism Organization (UNWTO). (2023). Turizm İstatistikleri. 13 Kasım 2024’te https://www.unwto.org/tourism-statistics adresinden edinilmiştir.
  • WTTC (World Travel & Tourism Council). (2021). Travel & Tourism Economic Impact 2021. 15 Kasım 2024’te https://wttc.org/research/economic-impact adresinden edinilmiştir.
  • WTTC (World Travel & Tourism Council). (2023). Travel & Tourism Economic Impact 2023. 15 Kasım 2024’te https://wttc.org/research/economic-impact adresinden edinilmiştir.
  • Yıldırgan, M. S., Kıngır, S. ve Batman, O. (2021). Seyahat ve Turizm (T&T) Rekabet Edebilirlik Raporunda Türkiye’nin ve Akdeniz Çanağındaki Rakiplerinin Karşılaştırmalı Analizi Üzerine Bir Çalışma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(Special Issue 5), 73-90. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.942

Seyahat ve Turizm Gelişim Endeksi Perspektifinden Türk Devletlerinin Performansı: Gelişmeler ve Öneriler

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 221 - 255, 24.06.2025

Serpil Sungur Avcı , Murat Avcı

Öz

Turizm gelişim göstergelerinin ölçülmesi, etkin turizm politikalarının oluşturulması açısından büyük önem taşımaktadır. Seyahat ve Turizm Gelişim Endeksi, turizm sektörünün sürdürülebilir, rekabetçi ve etkili bir şekilde gelişmesi için gerekli verileri ve analizleri sağlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türk devletlerinin (Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan, Özbekistan ve Kırgızistan) turizm gelişimi ve rekabet gücü açısından mevcut durumlarını ortaya koymak ve güçlü ve zayıf yönlerini belirlemektir. Bu doğrultuda, Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından 15 yıl boyunca “Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi” adıyla yayımlanan ve 2021 yılından itibaren “Seyahat ve Turizm Gelişim Endeksi” olarak güncellenen raporun verilerinden yararlanılmıştır. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Nitel veri toplama yöntemlerinden biri olan doküman analizi esas alınmıştır. Seyahat ve Turizm Gelişim Endeksi’nin belirlediği beş ana kategori ve on yedi alt gösterge temelinde beş ülkenin performansı analiz edilmiştir. İnceleme 2019, 2021 ve 2024 yıllarına ait veriler doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Türk Devletleri’nin turist sayısı, turizm geliri ve TTDI indeksi kapsamında bu yıllar arasında kaydettikleri yükselişler ve düşüşler detaylı olarak yorumlanmıştır. Ardından ülkelerin benzerlikleri ve farklılıkları, güçlü ve zayıf yanlarını analiz etmek amacıyla Çok Boyutlu Ölçekleme yöntemindeki (Multidimensional Scaling - MDS) PREFSCAL analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Türk devletlerinin turizm gelişiminde sürdürülebilir politikaların uygulanması gerektiği vurgulanmıştır. Bu doğrultuda, özellikle altyapının güçlendirilmesi ve çevresel sürdürülebilirlik politikalarının benimsenmesi gibi stratejilerin uygulanması önerilmektedir. Ayrıca, her bir ülkenin turizm sektörü için yerel özelliklere uygun, kapsayıcı ve rekabetçiliği artıracak politikalar geliştirmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu bağlamda araştırma bulguları, turizm sektörünün gelişimini destekleyecek somut öneriler sunarak karar vericiler ve politika yapıcılar için bir rehber niteliği taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Turizm Rekabet Seyahat ve Turizm Rekabet Endeksi Seyahat ve Turizm Gelişim Endeksi Dünya Ekonomik Forumu Türk Devletleri Çok Boyutlu Ölçekleme Analizi

Etik Beyan

Çalışmanın verileri etik kurul iznine tabi değildir. Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine riayet edildiğini yazarlar beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi’nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk makale yazarlarına aittir.

Kaynakça

  • Andereck, K. L., Valentine, K. M., Knopf, R. C. ve Vogt, C. A. (2005). Residents’ perceptions of community tourism impacts. Annals of Tourism Research, 32(4), 1056-1076. https://doi.org/10.1016/j.annals.2005.03.001
  • Bahar, O. ve Kozak, M. (2005). Türkiye turizminin Akdeniz ülkeleri ile rekabet gücü açısından karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 16(2), 139-152.
  • Bello, Y.O., Bello, M.B. ve Raja, N. (2014). Travel and tourism business confidence index in Nigeria: Issues and challenges. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 3(2), 1-15.
  • Borg, I. ve Groenen, P. J. (2007). Modern multidimensional scaling: Theory and applications. Springer Science & Business Media.
  • Bostan, A. ve Aydın, A. (2021). Türkiye’nin seyahat ve turizm rekabet edebilirlik endeksi içindeki yeri üzerine bir araştırma (2007-2019). Journal of Travel and Tourism Research, 18(18), 131-158.
  • Busing, F. M., Groenen, P. J. ve Heiser, W. J. (2005). Avoiding degeneracy in multidimensional unfolding by penalizing on the coefficient of variation. Psychometrika, 70(1), 71-98. https://doi.org/10.1007/s11336-001-0908-1
  • Crouch, G. I. (2011). Destination competitiveness: An analysis of determinant attributes. Journal of Travel Research, 50(1), 27-45. https://doi.org/10.1177/ 0047287510362776
  • Crouch, G. I. ve Ritchie, J. B. (1999). Tourism, competitiveness, and societal prosperity. Journal of Business Research, 44(3), 137-152. https://doi.org/10.1016/S0148-2963(97)00196-3
  • DeSarbo, W. S., Young, M. R. ve Rangaswamy, A. (1997). A parametric multidimensional unfolding procedure for incomplete nonmetric preference/choice set data in marketing research. Journal of Marketing Research, 34(4), 499-516. https://doi.org/10.1177/002224379703400407
  • Dwyer, L. ve Kim, C. (2003). Destination competitiveness: determinants and indicators. Current Issues in Tourism, 6(5), 369-414. https://doi.org/10.1080/ 13683500308667962
  • Gaziyev, E. ve Boyacıoğlu, E. Z. (2021). Azerbaycan ekonomisinin gelişiminde turizmin yeri: Türkiye tecrübesinin uygulanabilirliği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(2), 275-295. https://doi.org/10.37847/tdtad.977689
  • Göral, R. (2017). Dünya Ekonomik Forumu turizm rekabetçilik raporu ışığında Türkiye turizminin rekabetçilik sorunları. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (61), 141-166.
  • Gössling, S., Hansson, C. B., Hörstmeier, O. ve Saggel, S. (2002). Ecological footprint analysis as a tool to assess tourism sustainability. Ecological Economics, 43(2-3), 199-211. https://doi.org/10.1016/S0921-8009(02)00211-2
  • Gürsakal, S. ve Arlı, N. B. (2023). Seyahat ve turizm gelişmişlik endeksi: Seyahat ve turizmde sürdürülebilirliğin turizm gelirleri ve turist varışları üzerindeki etkisi. International Journal of Social Inquiry, 16(2), 639-653. https://doi.org/10.37093/ijsi.1366711
  • Gursoy, D., Baloglu, S. ve Chi, C. G. (2009). Destination competitiveness of Middle Eastern countries: An examination of relative positioning. Anatolia, 20(1), 151-163. https://doi.org/10.1080/13032917.2009.10518901
  • Gürsoy, Ü. Y. ve Yegemberdiyeva, Z. (2021). Kazakistan’ın doğal turizm kaynakları. Turan: Stratejik Araştırmaları Merkezi, 13(50), 397-416. https://doi.org/10.15189/1308-8041
  • Hall, C. M. (2019). Tourism planning: Policies, processes, and relationships (2nd ed.). Routledge.
  • Hall, C. M. ve Page, S. J. (2014). The geography of tourism and recreation: environment, place and space. Routledge.
  • Hassan, A. ve Uşaklı, A. (2013). Seyahat ve turizm rekabetçilik endeksi: Akdeniz çanağındaki destinasyonlara yönelik karşılaştırmalı bir analiz. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 10(2), 53-67.
  • Holden, A. (2016). Environment and tourism. Routledge.
  • İslamzade, İ. ve Büyükipekçi, S. (2021). Azerbaycan turizm ekonomisinin istatistik verilerine göre değerlendirilmesi. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, (7), 107-124.
  • Kantarci, K. (2007). Perceptions of foreign investors on the tourism market in Central Asia including Kyrgyzstan, Kazakhstan, Uzbekistan, Turkmenistan. Tourism Management, 28(3), 820-829. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2006.05.012
  • Kayar, Ç. H. ve Kozak, N. (2010). Measuring destination competitiveness: An application of the Travel and Tourism Competitiveness Index (2007). Journal of Hospitality Marketing & Management, 19(3), 203-216. https://doi.org/10.1080/ 19368621003591319
  • Kim, S. S., Guo, Y. ve Agrusa, J. (2005). Preference and positioning analyses of overseas destinations by mainland Chinese outbound pleasure tourists. Journal of Travel Research, 44(2), 212-220. https://doi.org/10.1177/0047287505278979
  • Kruskal, J. B. ve Wish, M. (1978). Multidimensional scaling. Sage.
  • Kuvat, Ö. (2021). Türkiye’de illerin turist geliş ve geceleme sayılarına göre konumlandırılmasında çok boyutlu ölçekleme analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(46-1), 1433-1447. https://doi.org/10.31795/ baunsobed.1023477
  • Li, X., Cheng, C. K., Kim, H. ve Li, X. (2015). Positioning USA in the Chinese outbound travel market. Journal of Hospitality & Tourism Research, 39(1), 75-104. https://doi.org/10.1177/1096348012461548
  • Maulana, A., Oktaviyanti, D., Wahyuni, D., Sasono, N. ve Sakti, G. (2022). Implikasi kebijakan atas terbitnya travel & tourism development ındex 2021 terhadap upaya peningkatan daya saing kepariwisataan ındonesia di pasar global. Jurnal Kepariwisataan Indonesia: Jurnal Penelitian dan Pengembangan Kepariwisataan Indonesia, 16(2), 149-162. https://doi.org/10.47608/jki.v16i22022.149-162
  • McCool, S. F. ve Martin, S. R. (1994). Community attachment and attitudes toward tourism development. Journal of Travel Research, 32(3), 29-34. https://doi.org/10.1177/004728759403200305
  • Öncüer, M. E. ve Muca, E. K. (2022). Güney Avrupa ülkelerinin seyahat ve turizm rekabet gücü açısından karşılaştırılması. Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(4) 1687-1704. https://doi.org/10.33083/joghat.2022.229
  • Porter, M. E. ve Strategy, C. (1980). Techniques for analyzing industries and competitors. Competitive Strategy. New York.
  • Richards, G. (2001). Cultural attractions and European tourism. CABI.
  • Ritchie, J. R. B. ve Crouch, G. I. (2003). The Competitive Destination: A Sustainable Tourism Perspective. CABI.
  • Salam, U. (2024). The dynamic of Asean tourism development within the travel & tourism competitiveness ındex/travel & tourism development ındex (TTCI-TTD) throughout 2017-2023. Sosio Dialektika, 9(1), 31-59. https://doi.org/10.31942/sd.v9i1.10450
  • Seetanah, B. (2011). Assessing the dynamic economic impact of tourism for island economies. Annals of Tourism Research, 38(1), 291-308. https://doi.org/10.1016/j.annals.2010.08.009
  • Seferov, R. ve Hesenov, T. (2006). Azerbaycan’ın turizm potansiyeli ve turizm etkinliklerinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (20), 255-272.
  • Serçek, S. ve Yıldız, Y. (2022). Güney Avrupa ülkelerinin seyahat ve turizm (T&T) rekabet edebilirlik endeksi üzerine bir çalışma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 10(2), 1147-1167. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1035
  • Shen, F., Hughey, K. F. ve Simmons, D. G. (2008). Connecting the sustainable livelihoods approach and tourism: A review of the literature. Journal of Hospitality and Tourism Management, 15(1), 19-31. https://doi.org/10.1375/jhtm.15.19
  • Shepard, R. N. (1974). Representation of structure in similarity data: Problems and prospects. Psychometrika, 39(4), 373-421. https://doi.org/10.1007/BF02291665
  • Smith, M. K. (2001). Issues in cultural tourism studies. Routledge.
  • UNWTO (2023). International Tourism Highlights – 2023 Edition, The Impact of COVID-19 on Tourism (2020–2022). 16 Kasım 2024’te https://tourismecotedivoire. ci/wp-content/uploads/2023/12/Tourism-Highlights.pdf adresinden edinilmiştir.
  • UNWTO, (2020). International Tourism Highlights, 2020 edition. 16 Kasım 2024’te https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284422456 adresinden edinilmiştir.
  • Vašanıčová, P. (2024). Changes in the Travel and Tourism Development Index Methodology. Modern Management Review, 29(3), 103-114. https://doi.org/10.7862/rz.2024.mmr.16
  • WEF (2024). Download TTDI 2024 dataset. 2 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/ publications/travel-tourism-development-index-2024/downloads-d72ace2079/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2007). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2007: Furthering the process of economic development. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2008). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2008: Balancing economic development and environmental sustainability. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/ series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2009). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2009: Managing in a time of turbulence. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2011). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2011: Beyond the downturn. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2013). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2013: Reducing barriers to economic growth and job creation. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/ series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2015). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2015: Growth through shocks. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2017). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2017: Paving the way for a more sustainable and inclusive future. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/ series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2019). The Travel & Tourism Competitiveness Report 2019: Travel and tourism at a tipping point. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2021). The Travel & Tourism Development Index 2021: Rebuilding for a sustainable and inclusive future. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Economic Forum (WEF). (2024). The Travel & Tourism Development Index 2024: Insight Report. Geneva: World Economic Forum. 5 Kasım 2024’te https://www.weforum.org/publications/series/travel-tourism-development-index/ adresinden edinilmiştir.
  • World Tourism Organization (2024). International Tourism Highlights, 2024 Edition, November 2024, UN Tourism, Madrid. https://doi.org/10.18111/9789284425808.
  • World Tourism Organization (UNWTO). (2023). Turizm İstatistikleri. 13 Kasım 2024’te https://www.unwto.org/tourism-statistics adresinden edinilmiştir.
  • WTTC (World Travel & Tourism Council). (2021). Travel & Tourism Economic Impact 2021. 15 Kasım 2024’te https://wttc.org/research/economic-impact adresinden edinilmiştir.
  • WTTC (World Travel & Tourism Council). (2023). Travel & Tourism Economic Impact 2023. 15 Kasım 2024’te https://wttc.org/research/economic-impact adresinden edinilmiştir.
  • Yıldırgan, M. S., Kıngır, S. ve Batman, O. (2021). Seyahat ve Turizm (T&T) Rekabet Edebilirlik Raporunda Türkiye’nin ve Akdeniz Çanağındaki Rakiplerinin Karşılaştırmalı Analizi Üzerine Bir Çalışma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 9(Special Issue 5), 73-90. https://doi.org/10.21325/jotags.2021.942
Toplam 59 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Politika ve Yönetim (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Serpil Sungur Avcı 0000-0002-3102-4123

Murat Avcı 0000-0002-2355-1396

Yayımlanma Tarihi 24 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 27 Aralık 2024
Kabul Tarihi 18 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 25 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Sungur Avcı, S., & Avcı, M. (2025). Seyahat ve Turizm Gelişim Endeksi Perspektifinden Türk Devletlerinin Performansı: Gelişmeler ve Öneriler. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 25(1), 221-255. https://doi.org/10.32449/egetdid.1608243
 Kapak Resmi İndir

by-nc.png  Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.