Öz
This study focuses on the contributions of Hasan Refik Ertuğ, one of the intellectuals of the early republican period, to the field of communication. At a time when communication science had not yet begun to be institutionalized in Turkey, researchers from various backgrounds contributed to the field of communication with their works. Hasan Refik Ertuğ, one of these names, has put forward views on various issues that can be evaluated under the umbrella of communication, especially journalism education. Ertuğ described the ideal journalist and presented for the first time in Turkey a plan on how to teach journalism. Ertuğ also listed the functions of radio and proposed a radio university model to be conducted through radio, and was one of the first to argue that the history of Turkish communication should be analyzed in detail. In this study, Ertuğ's works are reviewed and the aspects that contribute to the field of communication are revealed. In the light of the information obtained, it was concluded that Ertuğ was an early communication researcher, especially from his views that centered on journalism education and the radio university that enabled education through radio.
Anahtar Kelimeler
Hasan Refik Ertuğ Radio University Journalism Education Communication Studies Communication History
Kaynakça
- Akçay, Z. G. (2021). İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun İletişim Araştırmalarına Katkıları. Selçuk İletişim, 14(1), 383-407.
- Akgül, M. (2020). Mümtaz Turhan’ın Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları. Selçuk İletişim, 13(1), 338-353.
- Akgül, M. (2023). Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 42, Article 42. https://doi.org/10.31123/akil.1349991
- Âli Mustafa Efendi, & Eravcı, H. M. (2013). Nusret-nâme. Türk Tarih Kurumu.
- Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (A. Tümertekin, Çev.). İthaki.
- Bulut, S. (2012). Mübeccel Kıray’ın İletişim Alanına Katkıları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 285-309.
- Dağtaş, B., & Dağtaş, E. (2003). Habermas’ın Burjuva Kamusal Alanı Tanımı Çerçevesinde Yazılı Basının Konumu ve Dönüşümü. Kurgu, 20(1), Article 1.
- Ertuğ, H. R. (1943). Radyo ve Öğretim. Radyo Dergisi, 1(10), 26.
- Ertuğ, H. R. (1945a). Radyo Konuşmaları ve Dinleyicileri... Radyo Dergisi, 4(43), 26.
- Ertuğ, H. R. (1945b). Radyo Mikrofonu ve Üniversite Kürsüsü. Radyo Dergisi, 4(48), 6.
- Ertuğ, H. R. (1945c). Radyo ve Öğretim. Radyo Dergisi, 1(40), 1-11.
- Ertuğ, H. R. (1945d). Yaz Mevsimi ve Radyo. Radyo Dergisi, 4(44), 1.
- Ertuğ, H. R. (1945e). Yine Radyo. Radyo Dergisi, 4(37).
- Ertuğ, H. R. (1947a). Basına Karşı Radyo. Radyo Dergisi, 6(68), 24.
- Ertuğ, H. R. (1947b). Bir Anket Münasebetiyle. Radyo Dergisi, 6(65), 26.
- Ertuğ, H. R. (1947c). Radyo Vasıtasiyle Öğretim. Radyo Dergisi, 6(70), 1.
- Ertuğ, H. R. (1947d). Yaz Mevsimi ve Yeni Radyo Programlarımız. Radyo Dergisi, 6(67), 26.
- Ertuğ, H. R. (1948). Radyodan Beklenilenler. Radyo Dergisi, 7(74), 1.
- Ertuğ, H. R. (1949). Dinleyicilerimizle Hasbihal. Radyo Dergisi, 85-86, 1.
- Ertuğ, H. R. (1950a). Basın Kanunu ve Matbaalar Kanunu.
- Ertuğ, H. R. (1950b). Gazetecilik Öğretimi. İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü Dergisi, 15, 19-30.
- Ertuğ, H. R. (1950c). İndiana Gazetecilik Mektebi. İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü Dergisi, 15, 36-40.
- Ertuğ, H. R. (1951). Radyo İşletmeciliği ve Meseleleri. Güven Basımevi.
- Ertuğ, H. R. (1957). Türk Basını: Nasıl Doğdu ve Gelişti. Sulhi Garan Matbaası.
- Ertuğ, H. R. (1959). Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi (İkinci Baskı). Sulhi Garan Matbaası.
- Ertuğ, H. R. (1961). Türk Gazeteciliğinin Doğuşu. Yıllık: Gazetecilik Enstitüsü Dergisi, 2, 9-11.
- Ertuğ, H. R. (1968a, Güz). Basın Suçları İçin Af İsteniyor. Basın Dünyası, 5.
- Ertuğ, H. R. (1968b, Yaz). Gazetecilik Öğretimi. Basın Dünyası, 4.
- Ertuğ, H. R. (1970a, Bahar). Büyük Gazeteler, Küçük Gazeteler, Taşra Gazeteleri. Basın Dünyası, 11.
- Ertuğ, H. R. (1970b, Güz). Türkiye’de Gazetecilik Öğretimi Tarihi. Basın Dünyası, 13.
- Gerçek, S. N. (1931). Türk Gazeteciliği. Devlet Matbaası.
- Gürses, F. (2008). Niyazi Berkes’in Türk Kitle İletişim Tarihine Katkıları. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 39-59.
- İnuğur, M. N. (1992). Türk Basın Tarihi (Birinci Baskı). Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
- İskit, S. (1959). Amme Efkarı ve İlk Gazetelerimiz. Gazeteciler Cemiyeti.
- Keleş, Ç. (1999). Behice Boran’ın İletişim Alanına Katkıları. Kültür ve İletişim, 2 (1)(3), 15-43.
- Koloğlu, O. (2006). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi. Pozitif Yayınları.
- Öztürk, S. (2001). Nermin Abadan-Unat’ın Türkiye’de İletişim Bilimine Katkıları. Gazi İletişim, 21, 149-171.
- Öztürk, S. (2006a). Bir “İktisatçı”nın Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları: Sabri Ülgener Üzerine Notlar. Ekonomik Yaklasim, 17(58), 89-113.
- Öztürk, S. (2006b). İletişim Bilimi İle Halk Bilimini Buluşturan Bir Bilim İnsanı: İlhan Başgöz. Folklor/Edebiyat, 12(48), 45-59.
- Öztürk, S. (2006c). Pertev Naili Boratav’ın Türk İletişim Tarihi Araştırmalarına Katkıları. Milli Folklor Dergisi, 70, 22-37.
- Öztürk, S. (2008). Fuat Köprülü’nün Çalışmalarından Türkiye Tarihinde Popüler Kültürün İzlerini Bulmak. Içinde Türkiye’de İletişim Düşüncesinin Kökenleri (1. bs, ss. 11-72). Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi.
- Taşçıoğlu, R. (2011). Hilmi Ziya Ülken’in Türk İletişim Tarihine Katkıları. Atatürk İletişim Dergisi, 1, 1-12.
- Topuz, H. (2003). Türk basın tarihi: II. Mahmut’tan holdinglere (2. basım). Remzi Kitabevi.
- Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. (t.y.). Geliş tarihi 03 Aralık 2024, gönderen https://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mohac-name-salih-celebi
- Www.biyografya.com. (t.y.). Geliş tarihi 11 Eylül 2024, gönderen http://www.biyografya.com/biyografi/16117
Öz
Bu çalışma erken cumhuriyet dönemi aydınlarından Hasan Refik Ertuğ’un iletişim alanına katkılarına odaklanmaktadır. Türkiye’de iletişim biliminin henüz kurumsallaşmaya başlamadığı dönemlerde çok çeşitli formasyonlardan gelen araştırmacılar çalışmalarıyla iletişim alanına katkı sunmuşlardır. Bu isimlerden biri olan Hasan Refik Ertuğ, gazetecilik eğitimi başta olmak üzere iletişim çatısı altında değerlendirilebilecek çeşitli konularda görüşler ortaya koymuştur. Ertuğ, ideal gazeteciyi betimlemiş ve Türkiye’de ilk defa gazetecilik öğretiminin nasıl yapılacağına dair bir plan sunmuştur. Yine radyonun işlevlerini sıralayarak radyo üzerinden yürütülecek bir radyo üniversitesi modeli ortaya koyan Ertuğ, Türk iletişim tarihinin ayrıntılı olarak irdelenmesi gerektiğini savunan ilk isimlerden olmuştur. Tüm bunlardan hareket ederek kaleme alınan çalışmada Ertuğ’un eserleri yeniden ele alınmış ve iletişim alanına katkı sunan yönleri ortaya konulmuştur. Elde edilen bilgiler ışığında özellikle gazetecilik eğitimini ve radyo aracılığıyla eğitim öğretime imkân tanıyan radyo üniversitesini merkeze alan görüşlerinden Ertuğ’un, erken dönem bir iletişim araştırmacısı olduğu kanısını varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Hasan Refik Ertuğ Radyo Üniversitesi Gazetecilik Eğitimi İletişim Çalışmaları İletişim Tarihi
Kaynakça
- Akçay, Z. G. (2021). İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun İletişim Araştırmalarına Katkıları. Selçuk İletişim, 14(1), 383-407.
- Akgül, M. (2020). Mümtaz Turhan’ın Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları. Selçuk İletişim, 13(1), 338-353.
- Akgül, M. (2023). Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu’nun Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 42, Article 42. https://doi.org/10.31123/akil.1349991
- Âli Mustafa Efendi, & Eravcı, H. M. (2013). Nusret-nâme. Türk Tarih Kurumu.
- Althusser, L. (2014). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (A. Tümertekin, Çev.). İthaki.
- Bulut, S. (2012). Mübeccel Kıray’ın İletişim Alanına Katkıları. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 15, 285-309.
- Dağtaş, B., & Dağtaş, E. (2003). Habermas’ın Burjuva Kamusal Alanı Tanımı Çerçevesinde Yazılı Basının Konumu ve Dönüşümü. Kurgu, 20(1), Article 1.
- Ertuğ, H. R. (1943). Radyo ve Öğretim. Radyo Dergisi, 1(10), 26.
- Ertuğ, H. R. (1945a). Radyo Konuşmaları ve Dinleyicileri... Radyo Dergisi, 4(43), 26.
- Ertuğ, H. R. (1945b). Radyo Mikrofonu ve Üniversite Kürsüsü. Radyo Dergisi, 4(48), 6.
- Ertuğ, H. R. (1945c). Radyo ve Öğretim. Radyo Dergisi, 1(40), 1-11.
- Ertuğ, H. R. (1945d). Yaz Mevsimi ve Radyo. Radyo Dergisi, 4(44), 1.
- Ertuğ, H. R. (1945e). Yine Radyo. Radyo Dergisi, 4(37).
- Ertuğ, H. R. (1947a). Basına Karşı Radyo. Radyo Dergisi, 6(68), 24.
- Ertuğ, H. R. (1947b). Bir Anket Münasebetiyle. Radyo Dergisi, 6(65), 26.
- Ertuğ, H. R. (1947c). Radyo Vasıtasiyle Öğretim. Radyo Dergisi, 6(70), 1.
- Ertuğ, H. R. (1947d). Yaz Mevsimi ve Yeni Radyo Programlarımız. Radyo Dergisi, 6(67), 26.
- Ertuğ, H. R. (1948). Radyodan Beklenilenler. Radyo Dergisi, 7(74), 1.
- Ertuğ, H. R. (1949). Dinleyicilerimizle Hasbihal. Radyo Dergisi, 85-86, 1.
- Ertuğ, H. R. (1950a). Basın Kanunu ve Matbaalar Kanunu.
- Ertuğ, H. R. (1950b). Gazetecilik Öğretimi. İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü Dergisi, 15, 19-30.
- Ertuğ, H. R. (1950c). İndiana Gazetecilik Mektebi. İktisat Fakültesi Gazetecilik Enstitüsü Dergisi, 15, 36-40.
- Ertuğ, H. R. (1951). Radyo İşletmeciliği ve Meseleleri. Güven Basımevi.
- Ertuğ, H. R. (1957). Türk Basını: Nasıl Doğdu ve Gelişti. Sulhi Garan Matbaası.
- Ertuğ, H. R. (1959). Basın ve Yayın Hareketleri Tarihi (İkinci Baskı). Sulhi Garan Matbaası.
- Ertuğ, H. R. (1961). Türk Gazeteciliğinin Doğuşu. Yıllık: Gazetecilik Enstitüsü Dergisi, 2, 9-11.
- Ertuğ, H. R. (1968a, Güz). Basın Suçları İçin Af İsteniyor. Basın Dünyası, 5.
- Ertuğ, H. R. (1968b, Yaz). Gazetecilik Öğretimi. Basın Dünyası, 4.
- Ertuğ, H. R. (1970a, Bahar). Büyük Gazeteler, Küçük Gazeteler, Taşra Gazeteleri. Basın Dünyası, 11.
- Ertuğ, H. R. (1970b, Güz). Türkiye’de Gazetecilik Öğretimi Tarihi. Basın Dünyası, 13.
- Gerçek, S. N. (1931). Türk Gazeteciliği. Devlet Matbaası.
- Gürses, F. (2008). Niyazi Berkes’in Türk Kitle İletişim Tarihine Katkıları. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 39-59.
- İnuğur, M. N. (1992). Türk Basın Tarihi (Birinci Baskı). Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
- İskit, S. (1959). Amme Efkarı ve İlk Gazetelerimiz. Gazeteciler Cemiyeti.
- Keleş, Ç. (1999). Behice Boran’ın İletişim Alanına Katkıları. Kültür ve İletişim, 2 (1)(3), 15-43.
- Koloğlu, O. (2006). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi. Pozitif Yayınları.
- Öztürk, S. (2001). Nermin Abadan-Unat’ın Türkiye’de İletişim Bilimine Katkıları. Gazi İletişim, 21, 149-171.
- Öztürk, S. (2006a). Bir “İktisatçı”nın Türk İletişim Araştırmalarına Katkıları: Sabri Ülgener Üzerine Notlar. Ekonomik Yaklasim, 17(58), 89-113.
- Öztürk, S. (2006b). İletişim Bilimi İle Halk Bilimini Buluşturan Bir Bilim İnsanı: İlhan Başgöz. Folklor/Edebiyat, 12(48), 45-59.
- Öztürk, S. (2006c). Pertev Naili Boratav’ın Türk İletişim Tarihi Araştırmalarına Katkıları. Milli Folklor Dergisi, 70, 22-37.
- Öztürk, S. (2008). Fuat Köprülü’nün Çalışmalarından Türkiye Tarihinde Popüler Kültürün İzlerini Bulmak. Içinde Türkiye’de İletişim Düşüncesinin Kökenleri (1. bs, ss. 11-72). Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi.
- Taşçıoğlu, R. (2011). Hilmi Ziya Ülken’in Türk İletişim Tarihine Katkıları. Atatürk İletişim Dergisi, 1, 1-12.
- Topuz, H. (2003). Türk basın tarihi: II. Mahmut’tan holdinglere (2. basım). Remzi Kitabevi.
- Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. (t.y.). Geliş tarihi 03 Aralık 2024, gönderen https://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mohac-name-salih-celebi
- Www.biyografya.com. (t.y.). Geliş tarihi 11 Eylül 2024, gönderen http://www.biyografya.com/biyografi/16117
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim Çalışmaları |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 4 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 7 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 2 |
Bu dergi Creative Commons Alıntı-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.