Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches]

Öz

Bu çalışmada, klasik Türk edebiyatını şekillendiren önemli şiir formlarından biri olan kasidenin Osmanlı edebiyatını ve entelektüel zeminini anlamlandırmada nasıl bir işleve sahip olduğu bu formda yazılan eserlerin tarihe şahitlik şekilleri üzerinden tartışılacaktır. Bu noktada sağlıklı tespitlere varabilmek amacıyla tarihsellik ve edebilik kavramları da tartışma bağlamında sorgulanmaktadır. Bu anlamda tarihin ve edebiyatın kaside için nasıl bir etkileşim alanı hâline geldiğine ve bu alana kasidenin kurgusal bir tür olarak nasıl cevap verdiğine odaklanılmaktadır. Özellikle kasideler için neyin tarihî bir veri sayılıp sayılmadığı, tarihî olan ve edebî olanının kapsamlarının nasıl tayin edildiği, kasidelerin kendi kurgusal gerçekliklerini ve tarihselliklerini nasıl yarattıkları, yaratılan bu metinsel gerçekliğin tarihî gerçekliği şekillendirme konusundaki konumu, kaside yazarlarının poetik söylemleri ve geleneğin kasidelerde sunulan malzemenin vesika değerini nasıl etkilediği gibi konular bu çalışmanın merkezini oluşturmaktadır. Çoğunlukla tarihe yön veren figürlere sunulan ya da bu niyetle kaleme alınan bir şiir biçimi olarak kasidelerin hangi konularda ve hangi amaçlarla, nasıl bir söylem ile kurgulandıkları farklı şairlerden ve yüzyıllardan örnekler verilerek açıklanacaktır. Böylece kasidelerin Osmanlı edebiyatı, tarihî ve sosyolojisine dair özgün verilerin elde edilebildiği önemli bir kültürel müzakere alanı olduğu gösterilecektir.