Öğretmen Adaylarının Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Gezi Düzenlemeye Yönelik Kaygılarının ve Özyeterliklerinin İncelenmesi
Öz
Bu araştırmada öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarına gezi düzenlemeye yönelik kaygı düzeylerinin, öğretmeye yönelik özyeterlik inançlarının ve ikisi arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma okul dışı öğrenme ortamları dersi kapsamında 2022-2023 yılında bir devlet üniversitesinde öğrenim gören ve ölçü örnekleme yöntemi ile belirlenen 211 fen bilgisi, ilköğretim ve ortaöğretim matematik öğretmen adayının katılımıyla yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Gezi Düzenlemeye Yönelik Öğretmen Kaygı Ölçeği ve Öğretmenlerin Yeterlik Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Veri analizinde bağımsız gruplar t-testi, tek yönlü ANOVA ve regresyon analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucuna göre; Öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarına gezi düzenlemeye yönelik kaygı düzeylerine göre cinsiyet, sınıf düzeyi, öğrenim görülen bölümde anlamlı farklılık olduğu, akademik başarı düzeyine ise anlamlı farklılık olmadığı bulunmuştur. Ayrıca öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik özyeterlik inançlarında cinsiyet, sınıf düzeyi, akademik başarı düzeyinde anlamlı farklılık bulunmazken, öğrenim görülen bölümde anlamlı farklılık bulunmuştur. Öğretmen adaylarının öğretmeye yönelik özyeterlik inançlarının okul dışı ortamlara gezi düzenlemeye yönelik kaygı düzeylerinin istatistiksel olarak anlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Birim Etik Kurulu E-56785782-050.02.04-2200433759 sayılı ve 23.12.2022 tarihli belgesine istinaden çalışmada etik kurallarına aykırı bir durum bulunmamaktadır.
Kaynakça
- Akgün, A., Gönen, S., & Aydın, M. (2007). İlköğretim fen ve matematik öğretmenliği öğrencilerinin kaygı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (20), 283 – 299.
- Anderson, D., Bethan, L., & Mayer-Smith, J. (2006). Investigating the impact of practicum experience in an aquarium on preservice teachers. Teaching Education, 17, 341–353.
- Arık, S., & Bozdoğan, A. E. (2022). Teacher anxiety scale for organizing trips to out-of-school learning environments: Development and validity of the scale. Participatory Educational Research, 9(4), 111-130.
- Ainsworth, H.L., & Eaton, S.E. (2010). Formal, non-formal and informal learning in the sciences. Onate Press.
- Ay, Y., Anagün, Ş. S., & Demir, Z. M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde okul dışı öğrenme hakkındaki görüşleri. Electronic Turkish Studies, 10(15), 103-118. Doi: Http://Dx.Doi.Org/10.7827/Turkishstudies.8702
- Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1) , 231-274.
- Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman and Company.
- Baştürk, R. (2007). Kamu Personeli Seçme Sınavına hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2): 163-176.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
- Bozdoğan, A.E. (2015). Okul dışı çevrelere eğitim amaçlı gezi düzenleyebilme öz- yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 9(1), 111-129.
- Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates.
- Cox-Petersen, A. M. & Pfaffinger, J. A. (1998). Teacher preparation and teacher-student interactions at a discovery center of natural history. Journal of Elementary Science Education, 10, 20–35.
- Çomak, N. (2009). Okul ve hayat başarısı (2.Baskı). Hayat Yayınları.
- Çiçek, Ö., & Saraç, E. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarındaki yaşantıları ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(3), 504-522.
- Demir, M. K. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının gözlem gezisi yöntemine bakış açılarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 83-98.
- Demir, E. & Çetin, F. (2022). Öğretmenlerin okul dışı öğrenme faaliyetlerine yönelik tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42 (2) , 1443-1461.
- Deniz, S., & Tican, C. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik inançları ile mesleki kaygılarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1838-1859.
- DeVellis, R. F. (2012). Scale development: Theory and applications (3rd). Sage Publications.
- Ferry, B. (1993). Science centers and outdoor education centers provide valuable experience for preservice teachers. Journal of Science Teacher Education, 4, 85–88.
- Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. (2011). How to design and evaluate research in education (8th Ed.). McGraw-Hill.
- Gerber, B. L., Cavallo, A. M. L. & Marek, E. A. (2001). Relationships among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5), 535- 549.
- Griffin, J. & Symington, D. (1997). Moving from task-oriented to learning-oriented strategies on school excursions to museums. Science Education, 81(6), 763–779.
- Grix, J. (2010). The foundations of research. Palgrave MacMillan.
- Göloğlu-Demir, C., & Çetin, F., (2021). Okul dışı öğrenme faaliyetlerine (ODÖF) yönelik öğretmen tutum ölçeği” geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. 3.Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(2), 895-910. DOI:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.05.1600
- Gürsoy, G. (2018). Fen Öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları. Electronic Turkish Studies, 13(11). 623-649.
- Hamurcu, H., Karcı, G., Göbeklioğlu, G., Aymak, Ö., Atalay, S. & Topaloğlu, S. (2019). Self-efficacy beliefs of preservice primary school teachers about organization of educational school trips. Journal of Research in Informal Environments, 4(2), 102-116.
- Hannu, S. (1993). Science centre education, motivation and learning ın informal education. [Unpublished Doctoral Dissertation]. Helsinki University Department of Teacher Education.
- Howe, R. W. & Disinger, J. F. (1988). Teaching environmental education using out-of school settings and mass media. ERIC/SMEAC, Çevre Eğitimi Özeti No.1.
- Karamustafaoğlu, O., & Ermiş, M. (2020). Biyoteknoloji konusunun okul dışı fen ortamında öğretimine yönelik öğrenci görüşleri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 5(1), 92-114.
- Kılıç, S. (2013). Doğrusal regresyon analizi. Journal of Mood Disorders, 3(2), 90-92.
- Kisiel, J. (2003). Teachers, Museums, And Worksheets: A closer look at learning experience. Journal of Science Teacher Education, 14, 3–21.
- Kisiel, J. (2005). Understanding elementary teacher motivations for science fieldtrips. Science Education, 86(6), 936–955.
- Kubat, U. (2018). Okul dışı öğrenme ortamları hakkında fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (48) , 111-135
- Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage.
- MEB (2018). Sosyal bilgiler öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. Pdf (Erişim Tarihi:20/07/2023)
- Michie, M. (1998). Factors influencing secondary science teachers to organize and conduct field trips. Australian Science Teacher Journal, 44, 43-50.
- Olson, J. K., Cox-Petersen, A. M. & McComas, W. F. (2001). The inclusion of informal environments in science teacher preparation. Journal of Science Teacher Education, 12, 155–173.
- Öztürk, B., & Ertem, İ. S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ilk okuma ve yazma öğretimine yönelik öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. Journal of Anatolian Cultural Research, 1(3), 1-26.
- Sontay, G., & Karamustafaoğlu, O. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin gezi düzenlemeye ilişkin öz-yeterlilik inançlarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 863-879.
- Şahin, F. (2022). Sınıf öğretmeni adaylarının okul dışı öğrenme ile ilgili kaygı düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi.
- Tal, R. T. (2004). Using a field trip as a guide for conceptual understanding in environmental education: A case study of a pre-service teacher’s research. Chemical Education Research and Practice, 5, 127–142.
- Tal, R., Bamberger, Y. & Morag, O. (2005). Guided school visits to natural history museums in Israel: Teachers’ roles. Science Education, 89(6), 920-935.
- Tal, T., & Steiner, L. (2006). Patterns of teacher–museum staff relationships: school visits to the educational center of a science museum. Canadian Journal of Science, Mathematics and Technology Education, 6, 25–46.
- Tal, T., & Morag, O. (2009). Reflective practice as a means for preparing to teach outdoors in an ecological garden. Journal of Science Teacher Education, 20, 245-262.
- Tallis, F. (2008). Kaygıları aşmak. O. C. Önertoy, (Çev.) Sistem Yayıncılık.
- Tatar, N. & Bağrıyanık, K.E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
- Taylor, E. W., & Caldarelli, M. (2004). Teaching beliefs of non-formal environmental educators: A perspective from state and local parks in the united states. Environmental Education Research, 10(4), 451-469.
- Temel, F. & Kölemen E.B. (2021). Okul öncesi öğretmenlerin alan gezisi düzenlemeye ilişkin öz- yeterlilik inançlarının incelenmesi. International Primary Educational Research Journal, 5(1), 46-58.
- Tschannen-Moran, M., & Woolfolk-Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805. Http://Dx.Doi.Org/10.1016/S0742-051X(01)00036-1
- Tuckman,B. W. & Sexton, T. L. (1990). The relationship between self- beliefs and self- regulated performance. Journal of Social Behavior and Personality, 5, 465-472.
- Toptaş, V., & Gözel, E. (2017). Sınıf öğretmeni adaylarının özyeterlik ile matematiksel problem çözmeye yönelik inançları. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 439-460.
- Üredi, I. & Üredi L. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyetlerine, bulundukları sınıflara ve başarı düzeylerine göre fen öğretimine ilişkin öz yeterlilik inançlarının karşılaştırılması. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2). 1-8.
- Ültay, N., Dönmez-Usta, N. & Ültay, E. (2020). Fen eğitimine yönelik öz-yeterliğin öğrenme yaklaşımları ve öğrenme-öğretme ortamına yönelik algılara etkisinin incelenmesi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 1-13. DOI: 10.21733/ibad.695389
- Vaughan, A. (2020). Conceptualizing scholarship on adolescent out‐of‐school writing toward more equitable teaching and learning: a literature review. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 63(5), 529-537.
- Wellington, J. (1990). Formal and informal learning in science: The role of the interactive science centres. Physics Education, 25, 247–252.
- Yaman, S., Cansüngü, Ö. & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-364.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Fen Bilgisi Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Ocak 2024 |
| Kabul Tarihi | 21 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 |
Dergide yayımlanmak üzere gönderilen çalışmaların daha önce hiç bir yerde yayımlanmamış ve aynı anda başka bir dergiye gönderilmemiş olması gerekir. Çalışmaların başka dergilerde daha önce yayımlanmamış olması ve/veya değerlendirme sürecinde olmaması yazar(lar)ın sorumluluğundandır. Bu tür bir husus tespit edildiğinde çalışma yazar(lar)a geri gönderilir.
Dergiye çalışma göndermeyi düşünen araştırmacılar https://dergipark.org.tr/tr/pub/fbod dergi adresinde bulunan “Yazım Kuralları”, "Yazarlar İçin Rehber" ve “Makale Gönder” sayfalarını inceleyerek çalışmalarını internet ortamında gönderebilirler. FBÖD ücretsiz bir dergi olup, dergiye gönderilen çalışmalar için yazarlardan değerlendirme veya basım ücreti talep edilmemektedir. Dergide yayımlanan çalışmaların tamamının tam metinleri ücretsiz erişime açıktır. Dergide yayımlanan makalelerden kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.
Dergide yayımlamak üzere çalışmalarınızı bekler, derginin ülkemizde fen bilimleri eğitimi ve öğretiminin gelişmesi, bilim okur-yazarlığının yaygınlaşması ve öğretmenlerin uygulamaya dönük ihtiyaçlarının karşılanması amaçlarına katkı sağlamasını temenni ederiz.
EDİTÖR