Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İki Öykü, Tek Aşk: Metin Erksan’ın Doğulu ve Batılı Aşk Anlatılarını Harmanlaması

Yıl 2025, Sayı: 5, 1 - 26, 26.07.2025

Belkıs Ciğerim

https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2025.0004

Öz

Bu çalışmada, Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı (1965) ve Ölmeyen Aşk (1966) filmleri ile Fuzûlî’nin Leyla ile Mecnun’u ve Emily Brontë’nin Uğultulu Tepeler adlı edebî eseri arasındaki metinlerarası bağlantıları incelenmiştir. Çalışmada, aşkın tasvirine dair tematik benzerlikler ve ayrılıklar ele alınmış; Erksan’ın Doğulu ve Batılı aşk anlatılarını nasıl sentezleyerek kendine özgü bir sinemasal dil geliştirdiği ortaya konmuştur. Leyla ile Mecnun, aşkın mistik yönünü ve ona atfedilen aşkınlığı yansıtırken, Uğultulu Tepeler aşkı bir saplantı ve yıkım gücü olarak sunar. Erksan’ın filmleri her iki bakış açısını da yansıtır: Sevmek Zamanı, Doğu geleneklerine derinlemesine kök salmış idealize edilmiş bir aşk imgesini sorgularken; Ölmeyen Aşk, Batı edebiyat geleneğine yakın biçimde aşkın yıkıcı gücünü tasvir eder. Ancak her filmde bir kültürel bakış açısı baskın gibi görünse de diğer geleneğin izleri de varlığını sürdürür. Filmlerin hiçbiri tek ve saf bir geleneği bütünüyle yansıtmaz. Böylece, metinlerarası ve karşılaştırmalı bir çözümleme yoluyla bu çalışma, Erksan’ın aşk yorumunun kültürel ikilikleri aştığını ve Doğulu ve Batılı anlatılarını harmanlayan zengin, melez bir sentez sunduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

aşk Metin Erksan Leyla ve Mecnun Uğultulu Tepeler metinlerarasılık

Kaynakça

  • Akalın, N. (1997). Nizâmî-yî Gencevî ile Fuzûlî-yî Bağdadî’nin Leylî u Mecnun mesnevilerinin tartışmalı mukayesesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (3), 201-217. google scholar
  • Aksan, Y., & Kantar, D. (2008). No wellness feels better than this sickness: Love metaphors from a cross-cultural perspective. Metaphor and SYmbol, 23(4), 262-291. https://doi.org/10.1080/10926480802426795 google scholar
  • Akser, M. (2001). Ulusallık arayışında bir yaratıcı: Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı (1965). İn D. Derman (Ed.), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 1 (pp. 95-109). Bağlam Yayınları. google scholar
  • Alfaro, M. J. M. (1996). Intertextuality: ürigins and development of the concept. Atlantis: Revista De la Asociacion Espanola De EstuDios Anglo-Norteamericanos, 18(1/2), 268-285. google scholar
  • Bakhtin, M. M. (1984). Problems of Dostoevsky’s poetics (C. Emerson, Ed. & Trans.). University of Minnesota Press. google scholar
  • Barthes, R. (1977). The death of the author (S. Heath, Trans.). İn Image, muslc, text (pp. 142-148). Fontana Press. google scholar
  • Buğdaycı, Ç. (2021). Ashk: The Sufi concept for love. İn C.-H. Mayer & E. Vanderheiden (Eds.), International handbook of love (pp. 209222). Springer. https://doi.org/l0.1007/978-3-030-45996-3_12 google scholar
  • Bronte, E. (1847). Wutherlng Helghts. Planet eBook. Retrieved from https://www.planetebook.com/free-ebooks/wuthering-heights.pdf google scholar
  • Çapan, P. (2009). Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnun’unda tematik olarak aşk. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Llterature and Hlstory of Turklsh or Turklc, 4(7), 221-238. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.906 google scholar
  • Çeçen, M. K. (2015). Fuzûlî ile Reşat Nuri Güntekin’in Leylâ ve Mecnun hikâyelerinin mukayesesi. Gazlantep Unlverslty Journal of Soclal Sclences, 14(1), 207-216. https://doi.org/10.21547/jss.256788 google scholar
  • De Sola Pinto, V. (1946). Sir William Jones and English literature. Bulletln of the School of Orlental and Afrlcan Studles, 11(4), 686-694. https://doi.org/10.1017/S0041977X00089758 google scholar
  • Erksan, M. (2017). Aşktan Ölümden Başka Blr Şey Kalmadı: Metln Erksan İle Söyleşller. Kırmızı Kedi Yayınevi. google scholar
  • Fuzûlî. (2000). Leylâ and Mecnun (Ed. M. N. Doğan). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Gemuhluoğlu, Z. (2013). Mesnevi’den sinemaya aşk, suret ve zaman. Hayal Perdesl, (32), 34-45. Retrieved from https://www.bisav.org.tr/ userfiles/yayinlar/hayal_perdesi_185.pdf google scholar
  • Holbrook, V. R. (2017). Hüsn ü Aşk’ın arkeolojisi - İ. Amasya Ünlversltesl Sosyal Blllmler Derglsl, 1(1), 41-50. google scholar
  • Karandashev, V. (2021). Cultural diversity of romantic love experience. İn C.-H. Mayer & E. Vanderheiden (Eds.), International handbook of love: Transcultural and transdlsclpllnary perspectlves (pp. 59-79). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-45996-3 google scholar
  • Keskin, S. (2019). Zatına Mir’ât Edindim Zatını: Sevmek Zamanı (1965) filminin anlatısal ve görsel yaklaşımının tasavvuf nazarından incelemesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Blllmlerl Derglsl, (13), 313-334. https://doi.org/10.16947/fsmia.582373 google scholar
  • Kirişçi, M. (2015, May 16). Metin Erksan’ın ölmeyen aşkı. Ötekl Slnema. Retrieved from https://www.otekisinema.com/metin-erksanin-olmeyen-aski/ google scholar
  • Kirişçi, M. (2016, January 1). Metin Erksan’ın Hlcran Yarası. ÖteklSlnema. Retrieved from https://www.otekisinema.com/metin-erksanin-hicran-yarasi/ google scholar
  • Kristeva, J. (1980). Word, dlalogue, and novel (T. Gora, A. Jardine, & L. S. Roudiez, Trans.). İn L. S. Roudiez (Ed.), Deslre ln language: A semlotlc approach to llterature and art (pp. 64-91). Columbia University Press. google scholar
  • Levend, A. S. (1959). Arap, Fars ve Türk edeblyatlarında Leylâ ve Mecnûn hlkâyesl. Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • Lim N. (2016). Cultural differences in emotion: differences in emotional arousal level between the East and the West. Integratlve Medlclne Research, 5(2), 105-109. http://dx.doi.Org/l0.1016/j.imr.2016.03.004 google scholar
  • Lokomotif. (2024, January 20). Metln Erksan 3. Bölüm - Türk Slnema Tarlhl 14. Bölüm [Video]. YouTube. Retrieved from https://www. youtube.com/watch?v=opDbvSvİKzs&t=1816s google scholar
  • Mamarasulova, G. A. (2020). English literary interest in exploring the romantic eastern world. Mental Enllghtenment Sclentlfic-Method-ologlcal Journal, 1 (i), 139-148. google scholar
  • Mayer, C.-H. (2021). Meaning-making through love stories in cultural perspectives: Expressions, rituals and symbols. İn C.-H. Mayer & E. Vanderheiden (Eds.), Internatlonal handbook of love: Transcultural and transdlsclpllnary perspectlves (pp. 895-922). Springer. https://doi.org/l0.1007/978-3-030-45996-3 google scholar
  • mfa. (2014, August 20). Abismos de pasion, 1953-54. En torno a Luis Bunuel. https://lbunuel.blogspot.com/2014/08/abismos-de-pasion-1953.html google scholar
  • Nilchian, E. (2016). İsaac D’İsraeli’s Mejnoun and Lella. Internatlonal Journal of Comparatlve Llterature & Translatlon Studles, 4(1), 4349. https://doi.org/10.7575/aiac.ijclts.v.4n.1p.43 google scholar
  • Özcan, N. (2010). Fuzûlî’nin Leylâ İle Mecnun Mesnevisinde Aşk-Gelenek Çatışması. Gazl Türklyat, 1(6), 225-260. google scholar
  • Pala, İ. (2014). Anslklopedlk Dlvân Şllrl Sözlüğü. Kapı Yayınları. google scholar
  • Sine-Göz. (2014, üctober 5). Metln Erksan lle Türkslneması üzerlne [Video]. YouTube. Retrieved from https://www.youtube.com/watch? v=gXRSüwYqKBM&t=7s google scholar
  • Sim, Ş. (2020). Türk slnemasında öncüler. Kriter Yayınları. google scholar
  • Wong, P. T. P., & Mayer, C.-H. (2023). The meaning of love and its bittersweet nature. Internatlonal Revlew of Psychlatry. https://doi.org/ 10.1080/09540261.2023.2173001 google scholar

Two Tales, One Love: Metin Erksan’s Harmonization of Eastern and Western Love

Yıl 2025, Sayı: 5, 1 - 26, 26.07.2025

Belkıs Ciğerim

https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2025.0004

Öz

This study explores the intertextual connections between Metin Erksan’s films Sevmek Zamanı (Time to Love, 1965) and Ölmeyen Aşk (Eternal Love, 1966) and the literary works Leyli and Majnun by Fuzûlî and Wuthering Heights by Emily Brontë. By examining the thematic parallels and divergences in the portrayal of love, the study highlights how Erksan synthesizes Eastern and Western love narratives to develop his unique cinematic language. While Leyli and Majnun embodies the mystical and transcendental nature of love, Wuthering Heights presents love as a force of obsession and destruction. Erksan’s films reflect both perspectives: Sevmek Zamanı explores the notion of love as an idealized image, deeply rooted in Eastern traditions, whereas Ölmeyen Aşk portrays love’s destructive power, akin to the Western literary tradition. However, despite the apparent dominance of one cultural perspective in each film, traces of the other tradition remain present. Neither film embodies a single, pure tradition. Thus, through an intertextual and comparative analysis, this study reveals how Erksan’s interpretation of love transcends cultural binaries and offers a rich, hybrid synthesis of both Eastern and Western narratives.

Anahtar Kelimeler

love Metin Erksan Leyli and Majnun Wuthering Heights intertextuality

Kaynakça

  • Akalın, N. (1997). Nizâmî-yî Gencevî ile Fuzûlî-yî Bağdadî’nin Leylî u Mecnun mesnevilerinin tartışmalı mukayesesi. Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (3), 201-217. google scholar
  • Aksan, Y., & Kantar, D. (2008). No wellness feels better than this sickness: Love metaphors from a cross-cultural perspective. Metaphor and SYmbol, 23(4), 262-291. https://doi.org/10.1080/10926480802426795 google scholar
  • Akser, M. (2001). Ulusallık arayışında bir yaratıcı: Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı (1965). İn D. Derman (Ed.), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 1 (pp. 95-109). Bağlam Yayınları. google scholar
  • Alfaro, M. J. M. (1996). Intertextuality: ürigins and development of the concept. Atlantis: Revista De la Asociacion Espanola De EstuDios Anglo-Norteamericanos, 18(1/2), 268-285. google scholar
  • Bakhtin, M. M. (1984). Problems of Dostoevsky’s poetics (C. Emerson, Ed. & Trans.). University of Minnesota Press. google scholar
  • Barthes, R. (1977). The death of the author (S. Heath, Trans.). İn Image, muslc, text (pp. 142-148). Fontana Press. google scholar
  • Buğdaycı, Ç. (2021). Ashk: The Sufi concept for love. İn C.-H. Mayer & E. Vanderheiden (Eds.), International handbook of love (pp. 209222). Springer. https://doi.org/l0.1007/978-3-030-45996-3_12 google scholar
  • Bronte, E. (1847). Wutherlng Helghts. Planet eBook. Retrieved from https://www.planetebook.com/free-ebooks/wuthering-heights.pdf google scholar
  • Çapan, P. (2009). Fuzûlî’nin Leylâ vü Mecnun’unda tematik olarak aşk. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Llterature and Hlstory of Turklsh or Turklc, 4(7), 221-238. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.906 google scholar
  • Çeçen, M. K. (2015). Fuzûlî ile Reşat Nuri Güntekin’in Leylâ ve Mecnun hikâyelerinin mukayesesi. Gazlantep Unlverslty Journal of Soclal Sclences, 14(1), 207-216. https://doi.org/10.21547/jss.256788 google scholar
  • De Sola Pinto, V. (1946). Sir William Jones and English literature. Bulletln of the School of Orlental and Afrlcan Studles, 11(4), 686-694. https://doi.org/10.1017/S0041977X00089758 google scholar
  • Erksan, M. (2017). Aşktan Ölümden Başka Blr Şey Kalmadı: Metln Erksan İle Söyleşller. Kırmızı Kedi Yayınevi. google scholar
  • Fuzûlî. (2000). Leylâ and Mecnun (Ed. M. N. Doğan). Yapı Kredi Yayınları. google scholar
  • Gemuhluoğlu, Z. (2013). Mesnevi’den sinemaya aşk, suret ve zaman. Hayal Perdesl, (32), 34-45. Retrieved from https://www.bisav.org.tr/ userfiles/yayinlar/hayal_perdesi_185.pdf google scholar
  • Holbrook, V. R. (2017). Hüsn ü Aşk’ın arkeolojisi - İ. Amasya Ünlversltesl Sosyal Blllmler Derglsl, 1(1), 41-50. google scholar
  • Karandashev, V. (2021). Cultural diversity of romantic love experience. İn C.-H. Mayer & E. Vanderheiden (Eds.), International handbook of love: Transcultural and transdlsclpllnary perspectlves (pp. 59-79). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-030-45996-3 google scholar
  • Keskin, S. (2019). Zatına Mir’ât Edindim Zatını: Sevmek Zamanı (1965) filminin anlatısal ve görsel yaklaşımının tasavvuf nazarından incelemesi. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Blllmlerl Derglsl, (13), 313-334. https://doi.org/10.16947/fsmia.582373 google scholar
  • Kirişçi, M. (2015, May 16). Metin Erksan’ın ölmeyen aşkı. Ötekl Slnema. Retrieved from https://www.otekisinema.com/metin-erksanin-olmeyen-aski/ google scholar
  • Kirişçi, M. (2016, January 1). Metin Erksan’ın Hlcran Yarası. ÖteklSlnema. Retrieved from https://www.otekisinema.com/metin-erksanin-hicran-yarasi/ google scholar
  • Kristeva, J. (1980). Word, dlalogue, and novel (T. Gora, A. Jardine, & L. S. Roudiez, Trans.). İn L. S. Roudiez (Ed.), Deslre ln language: A semlotlc approach to llterature and art (pp. 64-91). Columbia University Press. google scholar
  • Levend, A. S. (1959). Arap, Fars ve Türk edeblyatlarında Leylâ ve Mecnûn hlkâyesl. Türk Tarih Kurumu Yayınları. google scholar
  • Lim N. (2016). Cultural differences in emotion: differences in emotional arousal level between the East and the West. Integratlve Medlclne Research, 5(2), 105-109. http://dx.doi.Org/l0.1016/j.imr.2016.03.004 google scholar
  • Lokomotif. (2024, January 20). Metln Erksan 3. Bölüm - Türk Slnema Tarlhl 14. Bölüm [Video]. YouTube. Retrieved from https://www. youtube.com/watch?v=opDbvSvİKzs&t=1816s google scholar
  • Mamarasulova, G. A. (2020). English literary interest in exploring the romantic eastern world. Mental Enllghtenment Sclentlfic-Method-ologlcal Journal, 1 (i), 139-148. google scholar
  • Mayer, C.-H. (2021). Meaning-making through love stories in cultural perspectives: Expressions, rituals and symbols. İn C.-H. Mayer & E. Vanderheiden (Eds.), Internatlonal handbook of love: Transcultural and transdlsclpllnary perspectlves (pp. 895-922). Springer. https://doi.org/l0.1007/978-3-030-45996-3 google scholar
  • mfa. (2014, August 20). Abismos de pasion, 1953-54. En torno a Luis Bunuel. https://lbunuel.blogspot.com/2014/08/abismos-de-pasion-1953.html google scholar
  • Nilchian, E. (2016). İsaac D’İsraeli’s Mejnoun and Lella. Internatlonal Journal of Comparatlve Llterature & Translatlon Studles, 4(1), 4349. https://doi.org/10.7575/aiac.ijclts.v.4n.1p.43 google scholar
  • Özcan, N. (2010). Fuzûlî’nin Leylâ İle Mecnun Mesnevisinde Aşk-Gelenek Çatışması. Gazl Türklyat, 1(6), 225-260. google scholar
  • Pala, İ. (2014). Anslklopedlk Dlvân Şllrl Sözlüğü. Kapı Yayınları. google scholar
  • Sine-Göz. (2014, üctober 5). Metln Erksan lle Türkslneması üzerlne [Video]. YouTube. Retrieved from https://www.youtube.com/watch? v=gXRSüwYqKBM&t=7s google scholar
  • Sim, Ş. (2020). Türk slnemasında öncüler. Kriter Yayınları. google scholar
  • Wong, P. T. P., & Mayer, C.-H. (2023). The meaning of love and its bittersweet nature. Internatlonal Revlew of Psychlatry. https://doi.org/ 10.1080/09540261.2023.2173001 google scholar
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Belkıs Ciğerim 0000-0001-7723-8007

Yayımlanma Tarihi 26 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 5 Mart 2025
Kabul Tarihi 25 Temmuz 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Ciğerim, B. (2025). İki Öykü, Tek Aşk: Metin Erksan’ın Doğulu ve Batılı Aşk Anlatılarını Harmanlaması. Filmvisio(5), 1-26. https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2025.0004
 Kapak Resmi İndir