Öz
Toplumsal gerçekliğin inşası, bireylerin dünyayı algılama biçimlerini şekillendiren ideolojik yapılar ve kültürel temsiller ile yakından ilişkilidir. İdeoloji, söylem, medya ve sembolik sistemler aracılığıyla işleyerek egemen anlatıları pekiştirmekte veya alternatif bakış açılarına alan açmaktadır. Medya kültürünün temel unsurlarından biri olan görsel-işitsel anlatılar, toplumsal bilinç üzerinde belirleyici bir rol oynar; bu anlatılar, sinema, belgesel film yapımı ve dijital hikâye anlatıcılığı yoluyla bireylerin deneyimlerini şekillendirir. Bu süreç, mevcut güç yapılarını sürdürebileceği gibi, marjinalleştirilen sesleri görünür kılarak mevcut ideolojik çerçevelere meydan okuyabilir. Bu bağlamda, video aktivizm, adaletsizlikleri belgelemek, toplumsal farkındalığı artırmak ve olumlu değişimi teşvik etmek amacıyla görsel-işitsel hikâye anlatıcılığını kullanan stratejik bir savunuculuk aracı olarak öne çıkmaktadır. Siyasi ve ticari çıkarlarla şekillenen geleneksel kitle iletişim araçlarının aksine, video aktivizm daha bağımsız ve taban örgütlenmesine dayalı anlatılar üreterek toplumsal meselelerin üretim ve yayılma süreçlerini demokratikleştirmektedir. Bu tür girişimlerin gücünü kabul eden Sivil Düşün, Avrupa Birliği tarafından desteklenen bir program olarak uzun yıllardır Türkiye’de adalet ve eşitlik savunusunu amaçlayan birey ve kuruluşlara kaynak ve uzmanlık desteği sunmaktadır. Mart 2020’den itibaren Sivil Düşün’ün dijital yayın platformu CAM, bu destekle üretilen 143 hak temelli filme ev sahipliği yaparak 22 farklı insan hakları alanını görünür kılmakta ve toplumsal meseleler üzerine kamusal katılımı derinleştirmektedir. Bu çalışma, Türkiye’de video aktivizmin rolünü CAM platformundaki film örnekleri üzerinden tematik içerik analizi yöntemleriyle incelemektedir. Araştırma, karakter temsilleri, tematik dağılım ve coğrafi kapsam gibi unsurlara odaklanarak hangi hak alanlarının ön plana çıktığını ve hangi alanlarda temsil boşluklarının bulunduğunu ortaya koymaktadır. Bu eğilimleri haritalandırarak çalışma, toplumsal amaçlı film yapımı için bir çerçeve sunmakta ve video aktivizmin medya savunuculuğu, tarihsel belgeleme ve insan hakları odaklı kamusal söyleme katkı potansiyelini değerlendirmektedir.
Anahtar Kelimeler
görsel-işitsel anlatılar video aktivizm toplumsal temsil kültürel ideoloji dijital video platformları
Kaynakça
- Akmeşe, Z., & Deniz, K. (2016). Dijital aktivizm olarak video aktivizm: Redhack belgeselleri. Yeni Medya Çalışmaları II. Ulusal Kongre Dijital Aktivizm (pp. 496-511). google scholar
- Askanius, T. (2012). Radical online video: YouTube, video activism and social movement media practices [Doctoral dissertation, Lund University]. Retrieved from https://lup.lub.lu.se/search/files/3670802/3727996.pdf google scholar
- Askanius, T. (2013). Online video activism and poLiticaL mash-up genres. JOMECJournal, (4), 1-17. https://doi.Org/10.18573/j.2013.10257 google scholar
- Berensel, E. (2017). Gerilla televizyonundan video-aktivizme, şahit videosundan medya-aktivizme: Video ile nasıl direnilir? İn E. Berensel (Ed.), Videonun eylemi (pp. 121-126). Alef Yayınevi. google scholar
- Berkhofer, R. F. (1997). Beyond the great story: History as text and discourse. Harvard UniversitY Press. google scholar
- Bloom, K., & Johnston, K. M. (2013). Digging into YouTube videos: Using media literacy and participatory culture to promote cross-cultural understanding. Journal of Media Literacy Education, 2(2), 113-123. https://doi.org/10.23860/jmle-2-2-3 google scholar
- CAM. (n.d.). Sivil Düşün. Retrieved FebruarY 27, 2025 from https://cam.sivildusun.net/ google scholar
- Christie, I. (2023). What are film archives for? (and whY we need them to change) or: Adventures in the archive world. In N. Erdoğan, & E. KaYalp (Eds.), Exploring past images in a Digital age: Reinventing the archive (pp. 23-38). Amsterdam UniversitY Press. google scholar
- Castells, M. (1997). An introduction to the information age. City, 2(7), 6-16. https://doi.org/10.1080/13604819708900050 google scholar
- Depeli, G. (2017). Temsilin ötesine geçmek. İn E. Berensel (Ed.), Videonun eylemi (pp. 95-119). Alef Yayınevi. google scholar
- DoğanaY, Ü., & Kara, İ. (2014). Video activism in TurkeY as a case of alternative media practice: Gezi resistance in focus. In D. B. Kejanlıoğlu & S. Scifo (Eds.), Alternative media and participation. Retrieved March 26, 2025 from http://www.cost-transforming-audiences.eu/ sYstem/files/alternative%20media%20and%20participation-19-02-14.pdf google scholar
- Fossati, G. (2012). Found footage filmmaking, film archiving and new participatorY platforms. In M. Bloemheuvel, G. Fossati, & J. Guldemond (Eds.), Found footage: Cinema exposed (pp. 177-184). Amsterdam UniversitY Press. google scholar
- Harding, T. (2001). The video activist’s handbook. Pluto Press. google scholar
- HartleY, J. (2008). YouTube, digital literacY, and the growth of knowledge. In Media communication and humanity conference 2008 at LSE, 21-23 September 2008, London. google scholar
- Jenks, C. (1995). The centralitY of the eYe in western culture: An introduction. İn C. Jenks (Ed.), Visual culture (pp. 1-12). Routledge. google scholar
- Kotaman, A., & Şener, G. (2023). Video activism in feminist movements in TurkeY. Feminist Media Studies, 24(7), 1582-1597. https://doi. org/10.1080/14680777.2023.2258292 google scholar
- LeCompte, E. (1981). Who owns histoıy? Performing Arts Journal, 6 (i), 50-53. google scholar
- Martin, C. M., & Pisonero, C. G. (2015). Video activism: A descriptive tYpologY. Global Media Journal: Special Issue, 13(24), 1-8. google scholar
- Mateos, C., & Gaona, C. (2015). Video activism: A descriptive tYpologY. Global Media Journal: American Edition, 13(25), 1-7. google scholar
- Michael, C. (2011). Top 10 tips for filming #occupy protests, arrests & police conduct. WİTNESS Blog. Retrieved March 26, 2025 from https:// blog.witness.org/2011/11/top-10-tips-for-filming-occupy-protests-arrests-police-conduct/ google scholar
- Özdüzen, Ö. (2020). Bearing witness to authoritarianism and commoning through video activism and political film-making after the Gezi protests. in A. McGarry, I. Erhart, & H. Eslen-Ziya (Eds.), The aesthetics of global protest: Visual culture and communication (pp. 191-210). Amsterdam University Press. https://doi.org/l0.1515/9789048544509-013 google scholar
- Sartori, G. (2004). Görmenin iktidarı: Homo idens - gören insan (G. Batuş, & B. Ulukan, Trans.). Karakutu Yayınları. google scholar
- Sousa, A. L. N. D. (2019). Video-activism and small-scale resistance: The visual rhetoric of YouTube videos by the Greek anarchist group Rouvikonas. Revista Midia e Cotidiano, 13(3), 187-205. google scholar
- Şener, G. (2018). Sosyal ağlarda video aktivizm. In G. Şener, & N. Gider Işıkman (Eds.), Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar (pp. 87-105). um:ag Yayınları. google scholar
- Şener, G., & Emre, P. E. (2019). Resisting through images: Video activism in the Gezi Park movement. In M. Akser, & V. McCoLLum (Eds.), Alternative media in contemporary Turkey: Sustainability, activism and resistance (pp. 203-232). Rowman & LittLefieLd. google scholar
- Şener, G., & Işıkman, N. (2018). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar ve uygulamalar. um:ag Yayınları. google scholar
- Uricchio, W. (1995). Archives and absences. Film History, (7), 256-263. google scholar
- Van Dijk, T. A. (2003). SÖylem ve ideoloji: Çok alanlı bir Yaklaşım. İn B. Çoban & Z. Özarslan (Eds.), Söylem ve ideoloji (pp. 13-113). Su YayınLarı. google scholar
- WengstrÖm, J. (2013). Access to film heritage in the digital era - Challenges and opportunities. Nordisk Kulturpolitisk Tidsskrift, 16(1), 125-137. google scholar
- Widgington, D. (2015). Devrimi izlettirmek: Video aktivizmiyle ilgili sıkça sorulan sorular. In A. Langlois, & F. Dubois (Eds.), Otonom medya: Direnişi ve muhalefeti canlandırmak (pp. 108-128) (G. Şener, Trans.). Epsilon Yayıncılık. google scholar
Audiovisual Narratives, Video Activism and Social Representations: Analyzing Rights-Based Digital Filmmaking in Türkiye
Öz
The construction of social reality is closely related to ideological structures and cultural representations, which determine how individuals see the world. Ideology works through discourse, media, and symbolic systems, serving to legitimize established narratives or provide opportunities for counter-discourses. Audiovisual narratives are a crucial part of media culture and representation, as they both embed and circulate representations that enter public consciousness. Regardless of the particular form this representation takes –whether it be cinema production, documentary filmmaking, or digitally based storytelling, such narratives are central in mediating social experience. They may help in preserving the existing power distribution but may also be used to limit and challenge power, as well as to focus on producing and reproducing the knowledge of marginalized voices. Therefore, video activism is a powerful method of social issue advocacy that employs audio visual means of storytelling for documenting injustices, raising awareness, and producing change. Since video activism is less susceptible to commercial and political manipulation than traditional mass media, it gives an opportunity to offer more independent and collective narratives, democratizing the production and circulation of social issues. The potential of such initiatives is recognized by the European Union’s Sivil Düşün program, which has for many years supported rights-based action in Türkiye, providing resources and expertise to people and collectives striving for justice and equality. Since March 2020, Sivil Düşün-funded CAM broadcasting platform archived 143 films, which implemented 22 human rights subject areas, and provided the communities with more engaging means for interacting with social issues. This study seeks to explore these phenomena by means of thematic content analysis of a CAM film sample to assess the film production around the rights in Türkiye. By mapping these trends, the study provides a framework for social-purpose filmmaking, assessing its potential to contribute to media activism, historical documentation, and public discourse on human rights.
Anahtar Kelimeler
audiovisual narratives video activism social representations cultural ideology digital video platforms
Kaynakça
- Akmeşe, Z., & Deniz, K. (2016). Dijital aktivizm olarak video aktivizm: Redhack belgeselleri. Yeni Medya Çalışmaları II. Ulusal Kongre Dijital Aktivizm (pp. 496-511). google scholar
- Askanius, T. (2012). Radical online video: YouTube, video activism and social movement media practices [Doctoral dissertation, Lund University]. Retrieved from https://lup.lub.lu.se/search/files/3670802/3727996.pdf google scholar
- Askanius, T. (2013). Online video activism and poLiticaL mash-up genres. JOMECJournal, (4), 1-17. https://doi.Org/10.18573/j.2013.10257 google scholar
- Berensel, E. (2017). Gerilla televizyonundan video-aktivizme, şahit videosundan medya-aktivizme: Video ile nasıl direnilir? İn E. Berensel (Ed.), Videonun eylemi (pp. 121-126). Alef Yayınevi. google scholar
- Berkhofer, R. F. (1997). Beyond the great story: History as text and discourse. Harvard UniversitY Press. google scholar
- Bloom, K., & Johnston, K. M. (2013). Digging into YouTube videos: Using media literacy and participatory culture to promote cross-cultural understanding. Journal of Media Literacy Education, 2(2), 113-123. https://doi.org/10.23860/jmle-2-2-3 google scholar
- CAM. (n.d.). Sivil Düşün. Retrieved FebruarY 27, 2025 from https://cam.sivildusun.net/ google scholar
- Christie, I. (2023). What are film archives for? (and whY we need them to change) or: Adventures in the archive world. In N. Erdoğan, & E. KaYalp (Eds.), Exploring past images in a Digital age: Reinventing the archive (pp. 23-38). Amsterdam UniversitY Press. google scholar
- Castells, M. (1997). An introduction to the information age. City, 2(7), 6-16. https://doi.org/10.1080/13604819708900050 google scholar
- Depeli, G. (2017). Temsilin ötesine geçmek. İn E. Berensel (Ed.), Videonun eylemi (pp. 95-119). Alef Yayınevi. google scholar
- DoğanaY, Ü., & Kara, İ. (2014). Video activism in TurkeY as a case of alternative media practice: Gezi resistance in focus. In D. B. Kejanlıoğlu & S. Scifo (Eds.), Alternative media and participation. Retrieved March 26, 2025 from http://www.cost-transforming-audiences.eu/ sYstem/files/alternative%20media%20and%20participation-19-02-14.pdf google scholar
- Fossati, G. (2012). Found footage filmmaking, film archiving and new participatorY platforms. In M. Bloemheuvel, G. Fossati, & J. Guldemond (Eds.), Found footage: Cinema exposed (pp. 177-184). Amsterdam UniversitY Press. google scholar
- Harding, T. (2001). The video activist’s handbook. Pluto Press. google scholar
- HartleY, J. (2008). YouTube, digital literacY, and the growth of knowledge. In Media communication and humanity conference 2008 at LSE, 21-23 September 2008, London. google scholar
- Jenks, C. (1995). The centralitY of the eYe in western culture: An introduction. İn C. Jenks (Ed.), Visual culture (pp. 1-12). Routledge. google scholar
- Kotaman, A., & Şener, G. (2023). Video activism in feminist movements in TurkeY. Feminist Media Studies, 24(7), 1582-1597. https://doi. org/10.1080/14680777.2023.2258292 google scholar
- LeCompte, E. (1981). Who owns histoıy? Performing Arts Journal, 6 (i), 50-53. google scholar
- Martin, C. M., & Pisonero, C. G. (2015). Video activism: A descriptive tYpologY. Global Media Journal: Special Issue, 13(24), 1-8. google scholar
- Mateos, C., & Gaona, C. (2015). Video activism: A descriptive tYpologY. Global Media Journal: American Edition, 13(25), 1-7. google scholar
- Michael, C. (2011). Top 10 tips for filming #occupy protests, arrests & police conduct. WİTNESS Blog. Retrieved March 26, 2025 from https:// blog.witness.org/2011/11/top-10-tips-for-filming-occupy-protests-arrests-police-conduct/ google scholar
- Özdüzen, Ö. (2020). Bearing witness to authoritarianism and commoning through video activism and political film-making after the Gezi protests. in A. McGarry, I. Erhart, & H. Eslen-Ziya (Eds.), The aesthetics of global protest: Visual culture and communication (pp. 191-210). Amsterdam University Press. https://doi.org/l0.1515/9789048544509-013 google scholar
- Sartori, G. (2004). Görmenin iktidarı: Homo idens - gören insan (G. Batuş, & B. Ulukan, Trans.). Karakutu Yayınları. google scholar
- Sousa, A. L. N. D. (2019). Video-activism and small-scale resistance: The visual rhetoric of YouTube videos by the Greek anarchist group Rouvikonas. Revista Midia e Cotidiano, 13(3), 187-205. google scholar
- Şener, G. (2018). Sosyal ağlarda video aktivizm. In G. Şener, & N. Gider Işıkman (Eds.), Video aktivizmde kavramlar, sorunlar, uygulamalar (pp. 87-105). um:ag Yayınları. google scholar
- Şener, G., & Emre, P. E. (2019). Resisting through images: Video activism in the Gezi Park movement. In M. Akser, & V. McCoLLum (Eds.), Alternative media in contemporary Turkey: Sustainability, activism and resistance (pp. 203-232). Rowman & LittLefieLd. google scholar
- Şener, G., & Işıkman, N. (2018). Video aktivizmde kavramlar, sorunlar ve uygulamalar. um:ag Yayınları. google scholar
- Uricchio, W. (1995). Archives and absences. Film History, (7), 256-263. google scholar
- Van Dijk, T. A. (2003). SÖylem ve ideoloji: Çok alanlı bir Yaklaşım. İn B. Çoban & Z. Özarslan (Eds.), Söylem ve ideoloji (pp. 13-113). Su YayınLarı. google scholar
- WengstrÖm, J. (2013). Access to film heritage in the digital era - Challenges and opportunities. Nordisk Kulturpolitisk Tidsskrift, 16(1), 125-137. google scholar
- Widgington, D. (2015). Devrimi izlettirmek: Video aktivizmiyle ilgili sıkça sorulan sorular. In A. Langlois, & F. Dubois (Eds.), Otonom medya: Direnişi ve muhalefeti canlandırmak (pp. 108-128) (G. Şener, Trans.). Epsilon Yayıncılık. google scholar
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 23 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 5 |
