Öz
Bu araştırmada doküman inceleme yöntemiyle 2023 Liselere Giriş Sınavı (LGS) ile 2024 Liselere Giriş Sınavı (LGS) matematik sorularının PISA 2022 içerik alanı ve bağlam bakımından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla her sınavda 20 soru olmak üzere toplam 40 soru, PISA 2022 genel çerçevesinden faydalanarak hazırlanan bağlam kontrol listesi ve içerik alanı kontrol listeleriyle ve yayınlanmış PISA matematik sorularından yola çıkılarak incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda bağlam açısından soruların çoğunun gerçek hayat durumlarını içermediği görülmüştür. Gerçek hayat durumu içeren sorularının bağlam olarak sınırlı kaldığı fark edilmiş, PISA’da yer alan bağlamlara ait sorulara az sayıda rastlanılmıştır. İçerik alanı olarak en çok nicelik içerik alanına yer verildiği bunu uzay ve şekil içerik alanının takip ettiği belirsizlik ve veri, değişim ve ilişkiler içerik alanlarında ise sınırlı kalındığı sonucuna varılmıştır. Farklı bağlamlara ait ve her içerik alanına yer verilen sorularla matematik okuryazarlığının daha fazla desteklenmesi, öğrencilere matematiğin gerçek hayatın içinden bir bilim dalı olduğunun hissettirilmesi önerilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Etik Beyan
Bu araştırma için etik kurul kararına ihtiyaç yoktur.
Destekleyen Kurum
Bu makalenin araştırılması ve yayınlanması için herhangi bir finansal destek alınmamıştır.
Kaynakça
- Altun, M. (2021). Ortaokullarda matematik öğretimi. Aktüel Yayıncılık.
- Altun, M., & Gürbüz, M. Ç. (2019). PISA uygulamalarının tanıtımı. S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 1–16). Pegem Akademi.
- Ateşgöz, N. (2023). Üst düzey düşünme becerilerine giriş. B. Bal Sezerel & N. Ateşgöz (Eds.), Üst düzey düşünme becerilerini geliştirme stratejileri (s. 2–19). Anı Yayıncılık.
- Ayyıldız, H., & Aktaş, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik sorularının PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475–489.
- Çepni, S. (2019). PISA ve TIMSS sınavlarında başarıyı yakalamak için Türkiye ne yapmalı? S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 393–404). Pegem Akademi.
- Ekinci, O., & Bal, A. P. (2019). 2018 yılı Liseye Geçiş Sınavı (LGS) matematik sorularının öğrenme alanları ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9–18.
- Froese-Germain, B. (2010). The OECD, PISA and the impacts on educational policy. Virtual Research Centre (VRC). https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED532562.pdf
- Gürbüz, M. Ç. (2019). Uluslararası sınavların ve bazı ülkelerin merkezi sınav sistemlerinin ve soru örneklerinin tanıtımı. S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 45–109). Pegem Akademi.
- Kabael, T. (2019). Matematik okuryazarlığı ve PISA. Anı Yayıncılık.
- Kasap, S. (2023, 24 Haziran). LGS merkezi sınavı testlerindeki net ortalaması, geçen yıla göre arttı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/egitim/lgs-merkezi-sinavi-testlerindeki-net-ortalamasi-gecen-yila-gore-artti/2930097
- Küçükgençay, N., Karatepe, F., & Peker, B. (2021). LGS ve örnek matematik sorularının öğrenme alanları ve PISA 2012 çerçevesinde değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(232), 177–198. LGS testlerinin başarı ortalamaları belli oldu! En düşük başarı matematik’te. (2024, 30 Haziran). Vatan Gazetesi. https://www.gazetevatan.com/gundem/lgs-testlerinin-basari-ortalamalari-belli-oldu-en-dusuk-basari-matematikte-2154436
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Sage.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1-8. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445-MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). 2018 Liselere Giriş Sınavı (LGS) merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). PISA nedir? https://pisa.meb.gov.tr/www/pisa-nedir/icerik/4
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). PISA 2022 açıklanan matematik soruları. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_12/06103746_aciklanan_mat_22.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). 04/06/2023 tarihli LGS soru kitapçıkları ve cevap anahtarları. https://www.meb.gov.tr/04062023-tarihinde-uygulanan-sinavla-ogrenci-alacak-ortaogretim-kurumlarina-iliskin-merkezi-sinavin-soru-kitapciklari-sayisal-ve-sozel-ve-cevap-anahtarlari/duyuru/30115 Sayısal Kitapçık: https://cdn.eba.gov.tr/yardimcikaynaklar/2023/06/2023_sayisal.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). 02/06/2024 tarihli LGS soru kitapçıkları ve cevap anahtarları. https://www.meb.gov.tr/lgs-kapsamindaki-merkez-sinav-tamamlandi-soru-kitapciklari-yayimlandi/haber/33944/tr Sayısal Kitapçık: https://cdn.eba.gov.tr/yardimcikaynaklar/2024/06/2024sayisal.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). PISA 2022 Türkiye Raporu. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_01/26152640_pisa2022_rapor.pdf
- NASUWT. (n.d.). Uluslararası değerlendirmeler. https://www.nasuwt.org.uk/advice/in-the-classroom/international-assessments.html
- OECD. (2022). PISA 2022 framework. https://pisa2022-maths.oecd.org/ca/index.html
- Öztürk, N., & Masal, E. (2020). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav matematik sorularının PISA matematik okuryazarlığı yeterlilik düzeyleri açısından sınıflandırılması. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 4(1), 17–33.
- Sa’dijah, C., Murtafiah, W., Anwar, L., Nurhakiki, R., & Cahyowati, E. T. D. (2021). Teaching higher-order thinking skills in mathematics classrooms: Gender differences. Journal on Mathematics Education, 12(1), 159–180.
- Sarıoğlu, S., Demir, B., Ormancı, Ü., & Çepni, S. (2023). Opinions of exam question writers and teachers on skill-based science questions. Journal of Teacher Education and Educators, 12(3), 327–347.
- Tortop, F., Cumalı, A., Çelenli, M., & Taşpınar Şener, Z. (2022). LGS sınavındaki beceri temelli matematik sorularına yönelik öğretmen görüşleri. Erciyes Journal of Education, 6(2), 99–126.
- Yenilmez, K., & Kağnıcı, A. (2024). 8. sınıf LGS matematik çalışma kitabında yer alan örnek soruların Solo Taksonomisi çerçevesinde incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 12(23), 57–87.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Öz
In this study, it was aimed to analyse the mathematics questions of the 2023 High School Entrance Examination (LGS) and 2024 High School Entrance Examination (LGS) in terms of PISA 2022 content area and context through document analysis method. For this purpose, a total of 40 questions, 20 questions in each exam, were analysed using the context checklist and content area checklists prepared by making use of the PISA 2022 general framework and published PISA mathematics questions. As a result of the analysis, it was seen that most of the questions did not include real life situations in terms of context. It was realised that the questions containing real-life situations were limited in terms of context, and questions belonging to the contexts in PISA were found in small numbers. It was concluded that the content area of quantity was the most common content area, followed by the content area of space and shape, and the content areas of uncertainty and data, change and relationships were limited. It is suggested that mathematical literacy should be supported more with questions belonging to different contexts and including each content area, and students should be made to feel that mathematics is a branch of science from real life.
Anahtar Kelimeler
Skill-based question LGS mathematics mathematics education PISA.
Kaynakça
- Altun, M. (2021). Ortaokullarda matematik öğretimi. Aktüel Yayıncılık.
- Altun, M., & Gürbüz, M. Ç. (2019). PISA uygulamalarının tanıtımı. S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 1–16). Pegem Akademi.
- Ateşgöz, N. (2023). Üst düzey düşünme becerilerine giriş. B. Bal Sezerel & N. Ateşgöz (Eds.), Üst düzey düşünme becerilerini geliştirme stratejileri (s. 2–19). Anı Yayıncılık.
- Ayyıldız, H., & Aktaş, M. C. (2022). 8. sınıf matematik ders kitaplarının ve LGS matematik sorularının PISA temsil yeterliği açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(1), 475–489.
- Çepni, S. (2019). PISA ve TIMSS sınavlarında başarıyı yakalamak için Türkiye ne yapmalı? S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 393–404). Pegem Akademi.
- Ekinci, O., & Bal, A. P. (2019). 2018 yılı Liseye Geçiş Sınavı (LGS) matematik sorularının öğrenme alanları ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi bağlamında değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 9–18.
- Froese-Germain, B. (2010). The OECD, PISA and the impacts on educational policy. Virtual Research Centre (VRC). https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED532562.pdf
- Gürbüz, M. Ç. (2019). Uluslararası sınavların ve bazı ülkelerin merkezi sınav sistemlerinin ve soru örneklerinin tanıtımı. S. Çepni (Ed.), PISA ve TIMSS mantığını ve sorularını anlama (s. 45–109). Pegem Akademi.
- Kabael, T. (2019). Matematik okuryazarlığı ve PISA. Anı Yayıncılık.
- Kasap, S. (2023, 24 Haziran). LGS merkezi sınavı testlerindeki net ortalaması, geçen yıla göre arttı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/egitim/lgs-merkezi-sinavi-testlerindeki-net-ortalamasi-gecen-yila-gore-artti/2930097
- Küçükgençay, N., Karatepe, F., & Peker, B. (2021). LGS ve örnek matematik sorularının öğrenme alanları ve PISA 2012 çerçevesinde değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50(232), 177–198. LGS testlerinin başarı ortalamaları belli oldu! En düşük başarı matematik’te. (2024, 30 Haziran). Vatan Gazetesi. https://www.gazetevatan.com/gundem/lgs-testlerinin-basari-ortalamalari-belli-oldu-en-dusuk-basari-matematikte-2154436
- Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Sage.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1-8. sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445-MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). 2018 Liselere Giriş Sınavı (LGS) merkezi sınavla yerleşen öğrencilerin performansı. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_12/17094056_2018_lgs_rapor.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). PISA nedir? https://pisa.meb.gov.tr/www/pisa-nedir/icerik/4
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). PISA 2022 açıklanan matematik soruları. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_12/06103746_aciklanan_mat_22.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2023). 04/06/2023 tarihli LGS soru kitapçıkları ve cevap anahtarları. https://www.meb.gov.tr/04062023-tarihinde-uygulanan-sinavla-ogrenci-alacak-ortaogretim-kurumlarina-iliskin-merkezi-sinavin-soru-kitapciklari-sayisal-ve-sozel-ve-cevap-anahtarlari/duyuru/30115 Sayısal Kitapçık: https://cdn.eba.gov.tr/yardimcikaynaklar/2023/06/2023_sayisal.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). 02/06/2024 tarihli LGS soru kitapçıkları ve cevap anahtarları. https://www.meb.gov.tr/lgs-kapsamindaki-merkez-sinav-tamamlandi-soru-kitapciklari-yayimlandi/haber/33944/tr Sayısal Kitapçık: https://cdn.eba.gov.tr/yardimcikaynaklar/2024/06/2024sayisal.pdf
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). PISA 2022 Türkiye Raporu. https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_01/26152640_pisa2022_rapor.pdf
- NASUWT. (n.d.). Uluslararası değerlendirmeler. https://www.nasuwt.org.uk/advice/in-the-classroom/international-assessments.html
- OECD. (2022). PISA 2022 framework. https://pisa2022-maths.oecd.org/ca/index.html
- Öztürk, N., & Masal, E. (2020). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezi sınav matematik sorularının PISA matematik okuryazarlığı yeterlilik düzeyleri açısından sınıflandırılması. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 4(1), 17–33.
- Sa’dijah, C., Murtafiah, W., Anwar, L., Nurhakiki, R., & Cahyowati, E. T. D. (2021). Teaching higher-order thinking skills in mathematics classrooms: Gender differences. Journal on Mathematics Education, 12(1), 159–180.
- Sarıoğlu, S., Demir, B., Ormancı, Ü., & Çepni, S. (2023). Opinions of exam question writers and teachers on skill-based science questions. Journal of Teacher Education and Educators, 12(3), 327–347.
- Tortop, F., Cumalı, A., Çelenli, M., & Taşpınar Şener, Z. (2022). LGS sınavındaki beceri temelli matematik sorularına yönelik öğretmen görüşleri. Erciyes Journal of Education, 6(2), 99–126.
- Yenilmez, K., & Kağnıcı, A. (2024). 8. sınıf LGS matematik çalışma kitabında yer alan örnek soruların Solo Taksonomisi çerçevesinde incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 12(23), 57–87.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Matematik Eğitimi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 29 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 2 |