Impression Management in Organizations: An Evaluation Through Descriptive Systematic Literature Review
Öz
This study aims to examine the concept of impression management in the scientific literature and the tactics employed within organizations through a descriptive systematic literature review method. The study focuses on two primary research questions: “How is impression management addressed in the scientific literature?” and “What is impression management, and which tactics does it encompass?” To this end, a search was conducted in the EBSCOhost database for academic articles published between 2003 and 2023, containing the term “impression management” in their titles, written in Turkish, and available in full text. Using purposive sampling, 51 articles were selected and analyzed to explore the concept’s development, content, and tactics in organizational contexts.
The research reveals that impression management is extensively studied, particularly in the disciplines of business and public administration, with quantitative methods being predominant and research articles outnumbering reviews. In the literature, impression management is generally defined as a strategic tool used by individuals to shape perceptions in social and professional settings. Prominent impression management tactics include ingratiation, self-promotion, intimidation, exemplification, and supplication. These tactics encompass behaviors consciously or unconsciously employed by individuals to gain acceptance, enhance prestige, or achieve personal benefits. However, the unethical or excessive use of these tactics can lead to a loss of trust and conflicts. The study underscores the strategic importance of impression management at both individual and organizational levels, offering recommendations for managers to increase awareness of these tactics and encourage their ethical use among employees. Impression management is evaluated as an effective tool in social and organizational interactions. By analyzing various approaches, this study provides a perspective on the contexts in which these tactics are preferred.
Anahtar Kelimeler
Impression Management Impression Management Tactics Systematic Literature Review
Kaynakça
- Akobeng, A. (2005). Understanding Systematic Reviews and Meta-analysis. 07 06, 2023 tarihinde Arch Dis Child: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16040886/ adresinden alındı
- Alga, E., & Özdemir, M. (2018). Özel Sektör Örgütlerinde Politik Beceri ile İzlenim Yönetimi İlişkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 309- 329.
- Arkin, R. M., & Shepperd, J.A. (1989). Self-Presentation Styles in Organizations. R. A. Giacalone & P. Rosenfeld (Eds). Impression Management in The Organization. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Basım, H., & Tatar, İ. (2006). Kamuda İzlenim Yönetimi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Amme İdaresi Dergisi, 39(4), 225- 244.
- Basım, N., Tatar, İ., & Şahin, N. (2006). Çalışma Yaşamında İzlenim Yönetimi: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Türk Psikolojisi Yazıları, 9(18), 1-17.
- Binay, M., & Yıldız, S. (2017). Kamu Çalışanlarının Demografik Özelliklerine Göre Örgütsel Adalet Algısı ve İzlenim Yönetimi Davranışlarının Farklılaşması. Sayıştay Dergisi (107), 99-127.
- Bolino, M., & Turnley, W. (2003). Counternormative Impression Management, Likeability and Performance Ratings: The Use of Intiınidation in an OrganizationaI Setting. Journal of Organizational Behaviot, 24(2), 237- 250.
- Bolino, M., Turnley, W., & Gilstap, B. (2008). A Multi-level Review of Impression Management Motives and Behaviors. Journal of Management, 34(6), 1080- 1109.
- Boydak Ozan, M., & Sayıcı, M. (2016). İlköğretim Kurum Yöneticilerinin İzlenim Yönetimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 175-188.
- Çakır, Ö. (2002). Profesyonel Yaşamda Kişisel İmaj ve Sosyal Yaşam Etiketi. İstanbul: Yapı Kredi yayınları.
- Dalmış, A. B. (2021). İzlenim Yönetimi Taktiklerinde Bireysel Performans Algısının Rolü: Kamuda Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 8(1), 49-58.
- Dennis, P., & Michale Kacmar, K. (1997). A Cybernetic Model of Impression Management Processes in Organizations. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 69(1), 9-30.
- Dinçer, M. K. (1998). Kişisel İmaj. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Doğan, S., & Kılıç, S. (2009). Örgütlerde “İzlenim Yönetimi Davranışı” Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 53- 83.
- Gardner, W. (1992). Lessons in Organizational Dramaturgy: The Art of Impression Management. Organizational Dynamics, 33-46.
- Gürbüz, S. (2018). Kurumsal İmaj Oluşturmada Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri: İzlenim Yönetimi Taktiklerinin Youtube Videolarında Kullanımı. Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi,1, 28-41.
- Hasçeltik, Z., & Özmen, M. (2019). İzlenim Yönetimi Taktikleri ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki: Tekstil Sektörü Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Uygulamalı Bilimler Dergisi, 3(2), 384-405.
- Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26- 33.
- Karatepe, S., & Nalcı Arıbaş, N. (2022). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi: Tanımlayıcı Sistematik Literatür Taraması Yöntemiyle Bir Değerlendirme. 22. Uluslararası Kamu Yönetimi Forumu (113- 119). Osmaniye: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
- Kavut, S. (2021). Kişilerarası İletişim Işığında İzlenim Yönetimi ve İzlenim Yönetimi Taktikleri: Umudunu Kaybetme Filmi Örneği. İNİF E- Dergi, 6(2), 269- 285.
- Leary, M., & Kowalski, R. (1990). Impression Management: A Literature Review and Two Component Model. Psychological Bulletin, 107(1), 34- 47.
- Montori, V., Swiontkowski, M., & Cook, D. (2003). Methodologic issues in systematic reviews and meta-analyses. Clin Orthop Relat Res, 43-54. Clin Orthop Relat Res. adresinden alındı
- Özmelek Taş, N. (2018). Sosyal Medya Bağlamında Facebook Üzerinde Bireylerin İzlenim Yönetimi Stratejilerini Ortaya Koymaya Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1023- 1040.
- Sampson, E. (2001). Profesyonel Etki Bırakmanın 101 Yolu. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Sığrı, T., Tabak, A., & Türköz, T. (2011). Eğitimciler Açısından İzlenim Yönetimi Stratejileri. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 64- 78.
- Şimşek Evren, E., & Akoğlan Kozak, M. (2017). Otel İşletmelerinin Potansiyel Çalışanlara Yönelik İzlenim Yönetimi Taktikleri: Web Sitelerinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 441- 469.
- TDK. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 03.07.2023 tarihinde TDK Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
- Uzun, H. (2022). Kamu Yararına Çalışan Derneklerin Vizyon ve Misyon Bildirgelerinin İzlenim Yönetimi Stratejileri Kapsamında İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 2546 - 2564.
- Yannascoli, S., Schenker, M., Carey, J., Anh, J., & Baldwin, K. (2013). How to Write a Systematic Review: A Step- By- Step Guide. University of Pennsylvania Orthopaedic Journal (23), 64-69.
- Yıldırım, A. (2020). Örgüt Kültürü Algısının İzlenim Yönetimi Üzerine Etkisi: Eğitim Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 4005- 4021.
- Yücel, İ. (2013). Örgütlerde İzlenim Yönetimi ve Taktikleri Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-20.
Öz
Bu çalışma, izlenim yönetimi kavramının bilimsel literatürdeki yerini ve örgütlerde kullanılan taktiklerini tanımlayıcı sistematik literatür taraması yöntemiyle incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, iki temel araştırma sorusuna odaklanılmıştır: “İzlenim yönetimi bilimsel yazında nasıl ele alınmaktadır?” ve “İzlenim yönetimi nedir ve hangi taktikleri kapsamaktadır?” Bu doğrultuda, EBSCOhost veri tabanında 2003- 2023 yılları arasında yayımlanan, başlığında “izlenim yönetimi” ifadesi bulunan, Türkçe ve tam metin erişime sahip akademik makaleler taranmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilen 51 makale, kavramın örgütsel bağlamdaki gelişimini, içeriğini ve taktiklerini analiz etmek için incelenmiştir.
Araştırma, izlenim yönetiminin özellikle işletme ve kamu yönetimi disiplinlerinde yoğun olarak çalışıldığını, nicel yöntemlerin baskın olduğunu ve araştırma makalelerinin derlemelere göre üstünlük sağladığını ortaya koymuştur. Literatürde izlenim yönetimi kavramı genel olarak, bireylerin sosyal ve profesyonel ortamlarda, algıları yönlendirmek için kullandığı stratejik bir araç olarak tanımlanmış; kendini sevdirme, niteliklerini tanıtma, gözdağı verme, örnek davranışlar sergileme ve kendini acındırma gibi izlenim yönetimi taktikleri öne çıkmıştır. Bu taktikler, bireylerin kabul görme, saygınlık kazanma veya çıkar sağlama hedefleriyle bilinçli ya da bilinçsiz şekilde uyguladığı davranışları içermektedir. Ancak, taktiklerin etik dışı veya aşırı kullanımı güven kaybına ve çatışmalara yol açabilmektedir. Çalışma, izlenim yönetiminin bireysel ve kurumsal düzeyde stratejik önemini vurgularken, yöneticilere taktiklerin farkındalığını artırma ve çalışanlara etik kullanımını teşvik etme önerileri sunmaktadır. İzlenim yönetimi, sosyal ve örgütsel etkileşimlerde etkili bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, farklı yaklaşımlar analiz edilerek bu taktiklerin hangi bağlamlarda tercih edildiğine dair bir perspektif sunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler
İzlenim Yönetimi İzlenim Yönetimi Taktikleri Sistematik Literatür Taraması
Kaynakça
- Akobeng, A. (2005). Understanding Systematic Reviews and Meta-analysis. 07 06, 2023 tarihinde Arch Dis Child: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16040886/ adresinden alındı
- Alga, E., & Özdemir, M. (2018). Özel Sektör Örgütlerinde Politik Beceri ile İzlenim Yönetimi İlişkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 309- 329.
- Arkin, R. M., & Shepperd, J.A. (1989). Self-Presentation Styles in Organizations. R. A. Giacalone & P. Rosenfeld (Eds). Impression Management in The Organization. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers. Basım, H., & Tatar, İ. (2006). Kamuda İzlenim Yönetimi: Karşılaştırmalı Bir Çalışma. Amme İdaresi Dergisi, 39(4), 225- 244.
- Basım, N., Tatar, İ., & Şahin, N. (2006). Çalışma Yaşamında İzlenim Yönetimi: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Türk Psikolojisi Yazıları, 9(18), 1-17.
- Binay, M., & Yıldız, S. (2017). Kamu Çalışanlarının Demografik Özelliklerine Göre Örgütsel Adalet Algısı ve İzlenim Yönetimi Davranışlarının Farklılaşması. Sayıştay Dergisi (107), 99-127.
- Bolino, M., & Turnley, W. (2003). Counternormative Impression Management, Likeability and Performance Ratings: The Use of Intiınidation in an OrganizationaI Setting. Journal of Organizational Behaviot, 24(2), 237- 250.
- Bolino, M., Turnley, W., & Gilstap, B. (2008). A Multi-level Review of Impression Management Motives and Behaviors. Journal of Management, 34(6), 1080- 1109.
- Boydak Ozan, M., & Sayıcı, M. (2016). İlköğretim Kurum Yöneticilerinin İzlenim Yönetimi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(2), 175-188.
- Çakır, Ö. (2002). Profesyonel Yaşamda Kişisel İmaj ve Sosyal Yaşam Etiketi. İstanbul: Yapı Kredi yayınları.
- Dalmış, A. B. (2021). İzlenim Yönetimi Taktiklerinde Bireysel Performans Algısının Rolü: Kamuda Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 8(1), 49-58.
- Dennis, P., & Michale Kacmar, K. (1997). A Cybernetic Model of Impression Management Processes in Organizations. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 69(1), 9-30.
- Dinçer, M. K. (1998). Kişisel İmaj. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Doğan, S., & Kılıç, S. (2009). Örgütlerde “İzlenim Yönetimi Davranışı” Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 53- 83.
- Gardner, W. (1992). Lessons in Organizational Dramaturgy: The Art of Impression Management. Organizational Dynamics, 33-46.
- Gürbüz, S. (2018). Kurumsal İmaj Oluşturmada Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri: İzlenim Yönetimi Taktiklerinin Youtube Videolarında Kullanımı. Necmettin Erbakan Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi,1, 28-41.
- Hasçeltik, Z., & Özmen, M. (2019). İzlenim Yönetimi Taktikleri ile Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki: Tekstil Sektörü Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Uygulamalı Bilimler Dergisi, 3(2), 384-405.
- Karaçam, Z. (2013). Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26- 33.
- Karatepe, S., & Nalcı Arıbaş, N. (2022). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi: Tanımlayıcı Sistematik Literatür Taraması Yöntemiyle Bir Değerlendirme. 22. Uluslararası Kamu Yönetimi Forumu (113- 119). Osmaniye: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi.
- Kavut, S. (2021). Kişilerarası İletişim Işığında İzlenim Yönetimi ve İzlenim Yönetimi Taktikleri: Umudunu Kaybetme Filmi Örneği. İNİF E- Dergi, 6(2), 269- 285.
- Leary, M., & Kowalski, R. (1990). Impression Management: A Literature Review and Two Component Model. Psychological Bulletin, 107(1), 34- 47.
- Montori, V., Swiontkowski, M., & Cook, D. (2003). Methodologic issues in systematic reviews and meta-analyses. Clin Orthop Relat Res, 43-54. Clin Orthop Relat Res. adresinden alındı
- Özmelek Taş, N. (2018). Sosyal Medya Bağlamında Facebook Üzerinde Bireylerin İzlenim Yönetimi Stratejilerini Ortaya Koymaya Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1023- 1040.
- Sampson, E. (2001). Profesyonel Etki Bırakmanın 101 Yolu. İstanbul: Alfa Yayınları.
- Sığrı, T., Tabak, A., & Türköz, T. (2011). Eğitimciler Açısından İzlenim Yönetimi Stratejileri. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 64- 78.
- Şimşek Evren, E., & Akoğlan Kozak, M. (2017). Otel İşletmelerinin Potansiyel Çalışanlara Yönelik İzlenim Yönetimi Taktikleri: Web Sitelerinin Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 441- 469.
- TDK. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. 03.07.2023 tarihinde TDK Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
- Uzun, H. (2022). Kamu Yararına Çalışan Derneklerin Vizyon ve Misyon Bildirgelerinin İzlenim Yönetimi Stratejileri Kapsamında İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(3), 2546 - 2564.
- Yannascoli, S., Schenker, M., Carey, J., Anh, J., & Baldwin, K. (2013). How to Write a Systematic Review: A Step- By- Step Guide. University of Pennsylvania Orthopaedic Journal (23), 64-69.
- Yıldırım, A. (2020). Örgüt Kültürü Algısının İzlenim Yönetimi Üzerine Etkisi: Eğitim Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 4005- 4021.
- Yücel, İ. (2013). Örgütlerde İzlenim Yönetimi ve Taktikleri Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-20.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kamu Sektörü Organizasyonu ve Yönetimi, Organizasyon ve Yönetim Teorisi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 8 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 1 |
